II CSK 85/15
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Izby:
-
Jednostka obsługująca sprawę:
-
Forma orzeczenia:
-
Typ składu:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Informacje o źródle orzeczenia:
- Link do źródła orzeczenia
-
Data publikacji:27-01-2016
Dodatkowe informacje:
Pełny tekst orzeczenia
Sygn. akt II CSK 85/15
POSTANOWIENIE
Dnia 9 grudnia 2015 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Marian Kocon (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Anna Owczarek
SSN Katarzyna Tyczka-Rote
w sprawie z wniosku Przedsiębiorstwa Produkcyjno - Handlowego "A."
Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w K.
przy uczestnictwie M.R. i P. R.
o wykreślenie z księgi wieczystej udziału P. R.
w nieruchomości i wpisanie w jego miejsce wnioskodawcy,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym
w Izbie Cywilnej w dniu 9 grudnia 2015 r.,
skargi kasacyjnej wnioskodawcy
od postanowienia Sądu Okręgowego w K.
z dnia 12 sierpnia 2014 r.,
uchyla zaskarżone postanowienie i sprawę przekazuje Sądowi
Okręgowemu w K. do ponownego rozpoznania oraz orzeczenia o
kosztach postępowania kasacyjnego.
2
UZASADNIENIE
Postanowieniem z dnia 29 października 2013 r. referendarz sądowy wykreślił
w dziale II określonej księgi wieczystej wpis udziału w wysokości ½ P.R. i wpisał w
to miejsce wnioskodawczynię spółkę „A.”, a Sąd Rejonowy w K. postanowieniem z
dnia 11 czerwca 2014 r. ten wpis referendarza utrzymał w mocy. Postanowieniem z
dnia 12 sierpnia 2014 r. Sąd Okręgowy w K. zmienił postanowienie Sądu
Rejonowego i wpis referendarza uchylił, a wniosek o wykreślenie prawa własności
P. R. do ½ oddalił.
Wnioskodawczyni w skardze kasacyjnej od postanowienia
Sądu Okręgowego zarzuciła naruszenie art. 365 § 1, 925 § 1, 930 § 1, 841 §1
6288
§ 2 k.p.c., i wniosła o uchylenie tego postanowienia oraz przekazanie sprawy
do ponownego rozpoznania.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Na wstępie należy zauważyć, że Sąd Okręgowy pominął, iż przed dniem
sprzedaży P. R. przez dłużnika M.R. udziału ½ w nieruchomości, tj., 3 czerwca
2011 r. doszło w dniu 26 kwietnia 2011 r. do zajęcia nieruchomości poprzez
doręczenie dłużnikowi wezwania komornika z dnia 22 kwietnia 2011 r. do zapłaty
należności pod rygorem przystąpienia do opisu oszacowania nieruchomości wraz
z zawiadomieniem o wszczęciu egzekucji. Zgodnie zaś z art. 930 § 1 k.p.c.
czynność prawna nabycia nieruchomości zajętej jest względnie bezskuteczna. To
oznacza tyle, że umowa przeniesienia własności zajętej nieruchomości między
zbywcą (dłużnikiem) a osobą trzecią jest ważna, ale bezskuteczna w stosunku do
wierzycieli, którzy wszczęli egzekucję. Egzekucja toczy się więc nadal przeciwko
dłużnikowi, który uważany jest za właściciela mimo skutecznego przeniesienia
własności na nabywcę. Nabywca natomiast, który wiedzę o zajęciu powziął po
nabyciu nieruchomości i dla którego przedmiotem nabycia była tym samym
nieruchomość niezajęta, może co najwyżej poszukiwać ochrony przed toczącym
się postępowaniem egzekucyjnym za pomocą środków właściwych dla jego sytuacji
prawnej. Właściwym środkiem jest tu powództwo z art. 841 k.p.c.
3
Z treści postanowienia Sądu Rejonowego w K. z dnia 23 lipca 2013 r. w
sposób jednoznaczny wynika, że chodzi o przysądzenie własności całej
nieruchomości objętej księgą wieczystą („przysądzić ich własność”).
Nabycie własności nieruchomości w trybie postępowania egzekucyjnego jest
zaliczane do cywilnoprawnych sposobów nabycia tego prawa. Według art. 999 § 1
zd. 1 k.p.c. prawomocne postanowienie o przysądzeniu własności przenosi
własność nieruchomości na nabywcę i jest tytułem do ujawnienia prawa nabywcy
w księdze wieczystej. Sąd nie może badać jego zasadności. Postanowienie to ma
charakter kształtujący. Powoduje nabycie własności przez nabywcę i utratę
własności przez dotychczasowego właściciela. Jest pierwotnym nabyciem prawa
własności. Konsekwencją nabycia tego prawa jest brak potrzeby wykazywania
następstwa prawnego w postępowaniu wieczystoksięgowym o wpis tak nabytego
prawa; art. 34 zdanie drugie ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych
i hipotece (jedn. tekst: Dz. U. z 2013 r., poz. 707 ze zm.) nie ma zastosowania.
Podkreślić trzeba, że w przypadku nabycia pierwotnego kognicja sądu
wieczystoksięgowego (art. 6268
k.p.c.) jest bardziej ograniczona niż w przypadku
nabycia pochodnego. Wynika to z charakteru nabycia i wynikającej stąd
okoliczności braku następstwa prawnego.
Z tych przyczyn orzeczono, jak w postanowieniu.
kc
POSTANOWIENIE
Dnia 9 grudnia 2015 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Marian Kocon (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Anna Owczarek
SSN Katarzyna Tyczka-Rote
w sprawie z wniosku Przedsiębiorstwa Produkcyjno - Handlowego "A."
Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w K.
przy uczestnictwie M.R. i P. R.
o wykreślenie z księgi wieczystej udziału P. R.
w nieruchomości i wpisanie w jego miejsce wnioskodawcy,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym
w Izbie Cywilnej w dniu 9 grudnia 2015 r.,
skargi kasacyjnej wnioskodawcy
od postanowienia Sądu Okręgowego w K.
z dnia 12 sierpnia 2014 r.,
uchyla zaskarżone postanowienie i sprawę przekazuje Sądowi
Okręgowemu w K. do ponownego rozpoznania oraz orzeczenia o
kosztach postępowania kasacyjnego.
2
UZASADNIENIE
Postanowieniem z dnia 29 października 2013 r. referendarz sądowy wykreślił
w dziale II określonej księgi wieczystej wpis udziału w wysokości ½ P.R. i wpisał w
to miejsce wnioskodawczynię spółkę „A.”, a Sąd Rejonowy w K. postanowieniem z
dnia 11 czerwca 2014 r. ten wpis referendarza utrzymał w mocy. Postanowieniem z
dnia 12 sierpnia 2014 r. Sąd Okręgowy w K. zmienił postanowienie Sądu
Rejonowego i wpis referendarza uchylił, a wniosek o wykreślenie prawa własności
P. R. do ½ oddalił.
Wnioskodawczyni w skardze kasacyjnej od postanowienia
Sądu Okręgowego zarzuciła naruszenie art. 365 § 1, 925 § 1, 930 § 1, 841 §1
6288
§ 2 k.p.c., i wniosła o uchylenie tego postanowienia oraz przekazanie sprawy
do ponownego rozpoznania.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Na wstępie należy zauważyć, że Sąd Okręgowy pominął, iż przed dniem
sprzedaży P. R. przez dłużnika M.R. udziału ½ w nieruchomości, tj., 3 czerwca
2011 r. doszło w dniu 26 kwietnia 2011 r. do zajęcia nieruchomości poprzez
doręczenie dłużnikowi wezwania komornika z dnia 22 kwietnia 2011 r. do zapłaty
należności pod rygorem przystąpienia do opisu oszacowania nieruchomości wraz
z zawiadomieniem o wszczęciu egzekucji. Zgodnie zaś z art. 930 § 1 k.p.c.
czynność prawna nabycia nieruchomości zajętej jest względnie bezskuteczna. To
oznacza tyle, że umowa przeniesienia własności zajętej nieruchomości między
zbywcą (dłużnikiem) a osobą trzecią jest ważna, ale bezskuteczna w stosunku do
wierzycieli, którzy wszczęli egzekucję. Egzekucja toczy się więc nadal przeciwko
dłużnikowi, który uważany jest za właściciela mimo skutecznego przeniesienia
własności na nabywcę. Nabywca natomiast, który wiedzę o zajęciu powziął po
nabyciu nieruchomości i dla którego przedmiotem nabycia była tym samym
nieruchomość niezajęta, może co najwyżej poszukiwać ochrony przed toczącym
się postępowaniem egzekucyjnym za pomocą środków właściwych dla jego sytuacji
prawnej. Właściwym środkiem jest tu powództwo z art. 841 k.p.c.
3
Z treści postanowienia Sądu Rejonowego w K. z dnia 23 lipca 2013 r. w
sposób jednoznaczny wynika, że chodzi o przysądzenie własności całej
nieruchomości objętej księgą wieczystą („przysądzić ich własność”).
Nabycie własności nieruchomości w trybie postępowania egzekucyjnego jest
zaliczane do cywilnoprawnych sposobów nabycia tego prawa. Według art. 999 § 1
zd. 1 k.p.c. prawomocne postanowienie o przysądzeniu własności przenosi
własność nieruchomości na nabywcę i jest tytułem do ujawnienia prawa nabywcy
w księdze wieczystej. Sąd nie może badać jego zasadności. Postanowienie to ma
charakter kształtujący. Powoduje nabycie własności przez nabywcę i utratę
własności przez dotychczasowego właściciela. Jest pierwotnym nabyciem prawa
własności. Konsekwencją nabycia tego prawa jest brak potrzeby wykazywania
następstwa prawnego w postępowaniu wieczystoksięgowym o wpis tak nabytego
prawa; art. 34 zdanie drugie ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych
i hipotece (jedn. tekst: Dz. U. z 2013 r., poz. 707 ze zm.) nie ma zastosowania.
Podkreślić trzeba, że w przypadku nabycia pierwotnego kognicja sądu
wieczystoksięgowego (art. 6268
k.p.c.) jest bardziej ograniczona niż w przypadku
nabycia pochodnego. Wynika to z charakteru nabycia i wynikającej stąd
okoliczności braku następstwa prawnego.
Z tych przyczyn orzeczono, jak w postanowieniu.
kc