Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt IV KK 378/15
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 9 grudnia 2015 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Jerzy Grubba (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Zbigniew Puszkarski
SSN Dorota Rysińska
Protokolant Danuta Bratkrajc
w sprawie przeciwko A. P.
skazanemu z art. 216 § 1 k.k. i in.
po rozpoznaniu w Izbie Karnej w dniu 9 grudnia 2015 r.
na posiedzeniu w trybie art. 535 § 5 kpk
kasacji wniesionej przez Prokuratora Generalnego na korzyść skazanego
od wyroku Sądu Rejonowego w T.
z dnia 28 kwietnia 2015 r.
uchyla zaskarżony wyrok w części dotyczącej wymierzenia
kar za czyny z art. 216 § 1 kk oraz rozstrzygnięcie o obowiązku
określonym w pkt 7 tego wyroku i w tym zakresie przekazuje
sprawę do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu w T.
UZASADNIENIE
Wyrokiem z dnia 28 kwietnia 2015r. Sąd Rejonowy uznał A. P. za winnego
tego, że:
2
1/ w dniu 9 maja 2014 roku w T. poprzez szarpnięcie E. P. za lewe ramię
doprowadził do jej upadku, w wyniku czego E. P. doznała obrażenia ciała w postaci
podbiegnięcia krwawego powłok lewego ramienia, które to obrażenie ciała
naruszyło prawidłowe funkcjonowanie uszkodzonego narządu ciała na okres do 7
dni to jest uznał oskarżonego za winnego popełnienia czynu z art. 157§2 k.k. i za to
na mocy art. 157§2 k.k. wymierzył oskarżonemu karę miesiąca pozbawienia
wolności,
2/ w dniu 9 maja 2014 roku w T. znieważył E. P. i M. Ł. wypowiadając w ich
obecności i pod ich adresem, że są „k…”, to jest uznał oskarżonego za winnego
popełnienia przestępstwa z art. 216§ 1 k.k. i za to na mocy art. 216§1 k.k.
wymierzył oskarżonemu karę miesiąca pozbawienia wolności,
3/ w okresie od 13 czerwca 2014 roku do 17 czerwca 2014 roku działając w
podobny sposób, w krótkich odstępach czasu, znieważył E. P. wysyłając do E. P.
wiadomości tekstowe sms zawierające słowa znieważające E. P. a to:
- w dniu 13 czerwca 2014r. znieważył E. P. wysyłając do niej
wiadomości tekstowe sms w której nazywał ją „psychopatką”, „mniej niż zero” i
„marginesem społecznym”,
- w dniu 15 czerwca 2014r. znieważył E. P. wysyłając do niej
wiadomość tekstową - sms, w której nazywał ją „mniej niż zero”,
- w dniu 17 czerwca 2014r. znieważył E. P. wysyłając do niej
wiadomość tekstową - sms w której nazywał ją „mniej niż zero”,
to jest uznał oskarżonego A. P. za winnego popełnienia czynu z art. 216§1 k.k. w
zw. z art. 91§1 k.k. i za to na mocy art. 216§1 k.k. wymierzył oskarżonemu karę
miesiąca pozbawienia wolności,
4/ w okresie od 25 stycznia 2014 roku do 6 lipca 2014 roku działając w
podobny sposób, w krótkich odstępach czasu, znieważył M. Ł. wysyłając do M. Ł.
wiadomości mailowe zawierające słowa znieważające M. Ł., a to:
- w dniu 25 stycznia 2014r. znieważył M. Ł. wysyłając do niej wiadomość
mailową, w której nazywał ją „świnią”, „szmatą”,
- w dniu 20 lutego 2014r. znieważył M. Ł. wysyłając do niej wiadomość
mailową, w której nazywał ją „ścierwem”, „gówniarą” i „matołem”,
3
- w dniu 22 marca 2014r. znieważył M. Ł. wysyłając do niej wiadomość
mailową, w której nazywał ją „złodziejką” i „mniej niż zero”,
- w dniu 23 maja 2014r. znieważył M. Ł. wysyłając do niej wiadomość
mailową, w której nazywał ją „mniej niż zero”, złodziejką” i „nierobem”,
- w dniu 15 czerwca 2014r. znieważył M. Ł. wysyłając do niej wiadomość
mailową, w której nazywał ją „marginesem społecznym”,
- w dniu 6 lipca 2014r. znieważył M. Ł. wysyłając do niej wiadomość
mailową, w której nazywał ją „głupcem” i „najgorszym śmieciem”,
to jest uznał oskarżonego A. P. za winnego popełnienia czynu z art. 216§1 k.k. w
zw. z art. 91 § 1 k.k. i za to na mocy art. 216§1 k.k. wymierzył oskarżonemu karę 2
miesięcy pozbawienia wolności.
W miejsce wymierzonych kar jednostkowych pozbawienia wolności
wymierzono A. P. karę łączną 2 miesięcy pozbawienia wolności, której wykonanie
warunkowo zawieszono na okres próby wynoszący 2 lata. Wyrok zawiera też
rozstrzygnięcia o zobowiązaniu oskarżonego na mocy art. 72§1 pkt 7a k.k. do
powstrzymania się od kontaktowania się w okresie próby z pokrzywdzonymi E. P. i
M. Ł. w jakiejkolwiek formie oraz na mocy art. 46§1 k.k. orzeczono od oskarżonego
na rzecz pokrzywdzonej E. P. kwotę 1.000 złotych tytułem zadośćuczynienia za
doznaną krzywdę.
Orzeczenie to uprawomocniło się niezaskarżone przez żadną ze stron.
Kasację od tego wyroku, na korzyść skazanego, w części dotyczącej
orzeczenia o karze za czyny z art. 216§1 k.k. wywiódł dopiero Prokurator
Generalny.
Zarzucił w niej:
- rażące i mające istotny wpływ na treść wyroku naruszenie przepisu prawa
karnego materialnego, a mianowicie art. 216§1 k.k., polegające na wymierzeniu
oskarżonemu za popełnienie trzech jednostkowych czynów określonych w tym
przepisie kary pozbawienia wolności, a więc kary nieprzewidzianej w jego sankcji.
Podnosząc powyższe skarżący wniósł o uchylenie wyroku w zaskarżonej
części i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu w T.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Kasacja jest oczywiście zasadna, tak jak wymaga tego art. 535§5 k.p.k.
4
Bezsprzecznie ma rację skarżący, że w niniejszej sprawie doszło do
rażącego naruszenia prawa materialnego – art. 216§1 k.k. – poprzez wymierzenie
skazanemu kar rodzajowo surowszych niż przewidziane sankcją tego przepisu.
Zgodnie z treścią tego przepisu wobec sprawcy przestępstwa z art. 216§1 k.k.
możliwe jest wymierzenie jedynie kar ograniczenia wolności lub grzywny, a nie kary
pozbawienia wolności, co zrobił Sąd w niniejszej sprawie.
Powyższe musiało skutkować uchyleniem wyroku w zaskarżonej części, a
więc w odniesieniu do wymierzonych kar jednostkowych pozbawienia wolności w
pkt 2, 3 i 4. Konsekwencją uchylenia tych kar jednostkowych będzie rozwiązanie z
mocy prawa orzeczenia o karze łącznej, lecz wymierzona za czyn z art. 157§2 k.k.
(pkt 1 wyroku) kara pozbawienia wolności, nadal pozostanie warunkowo
zawieszona na okres próby wynoszący 2 lata, wszak warunkowe zawieszenie
wykonania kary łącznej oznacza, że sąd zastosował instytucję warunkowego
zawieszenia wykonania także do poszczególnych kar jednostkowych,
wymierzonych za zbiegające się przestępstwa (vide: uchwała Sądu Najwyższego z
dnia 21 listopada 2001r. w sprawie sygn. akt I KZP 14/200 – OSNKW 2002/1-2/1).
Nie ma podstaw do uchylenia orzeczenia o zadośćuczynieniu z art. 46§1 k.k.
– pkt 8, jak wynika bowiem z uzasadnienia wyroku pozostaje ono w związku ze
skazaniem za czyn z art. 157§2 k.k.
Uchylić natomiast należało obowiązek nałożony na skazanego w pkt 8
wyroku, skoro wskazano w nim pokrzywdzone czynami z art. 216§1 k.k.
Przy ponownym rozpoznawaniu sprawy Sąd zobowiązany będzie jeszcze
raz przeanalizować sytuację prawną oskarżanego, a w szczególności wymierzyć
mu przewidziane w ustawie kary jednostkowe i łączną, przy czym nowo
wymierzone kary nie będą mogły przekroczyć progu dolegliwości zakreślonego
przez kary orzeczone w uchylonym wyroku – zakaz reformationis in peius (w
obliczu ewidentnej trudności ukształtowania takiej kary, z pewnością rozważać tu
trzeba możliwość warunkowego zawieszenia wykonania kary ograniczenia
wolności – art. 69§1 k.k. orzekany przy zastosowaniu art. 4§1 k.k.). Ponownego
rozstrzygnięcia będzie wymagało też nałożenie obowiązku z art. 72§1 pkt 7a k.k.
Kierując się przedstawionymi względami, Sąd Najwyższy orzekł, jak na
wstępie.
5
kc