Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II KK 374/15
POSTANOWIENIE
Dnia 21 stycznia 2016 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Michał Laskowski
na posiedzeniu w trybie art. 535 § 3 k.p.k.
po rozpoznaniu w Izbie Karnej w dniu 21 stycznia 2016 r.
sprawy G. N.,
z powodu kasacji wniesionej przez obrońcę skazanego
od wyroku Sądu Okręgowego w Ł.
z dnia 20 kwietnia 2015 roku,
utrzymującego częściowo w mocy wyrok Sądu Rejonowego w Z.
z dnia 12 listopada 2014 roku.,
p o s t a n o w i ł
1. oddalić kasację jako oczywiście bezzasadną,
2. zwolnić skazanego G. N. od ponoszenia kosztów sądowych
postępowania kasacyjnego.
U Z A S A D N I E N I E
Wyrokiem z Sądu Rejonowego w Z. z dnia 12 listopada 2014 roku, G. N.
został uznany winnym zarzucanych mu czynów stanowiących występki z art. 13 § 1
k.k. w zw. z art. 197 § 1 k.k. w zw. z art. 64 § 1 k.k. oraz z art. 193 k.k., a także
winnym wykroczenia z art. 119 § 1 k.w., za co został skazany na karę łączną 7 lat
pozbawienia wolności oraz karę 30 dni aresztu. Wyrok ten został przez Sąd
Okręgowy wyrokiem z dnia 20 kwietnia 2015 roku, uchylony w zakresie
wskazanego wykroczenia, postępowanie w tym zakresie umorzono, zaś w zakresie
przypisanych występków utrzymany w mocy.
Kasację od wyroku Sądu Okręgowego wniósł obrońca skazanego. Zarzucił w
niej rażące naruszenie przepisów postępowania, które miały wpływ na treść
2
wyroku, a mianowicie:
a) art. 433 § 1 i § 2 k.p.k. w zw. z art. 202 § 3 k.p.k., polegające na tym, że
Sąd odwoławczy wadliwie rozważył zarzut apelacji dotyczący naruszenia przepisu
art. 202 § 3 k.p.k. i utrzymał w mocy orzeczenie Sądu Rejonowego w oparciu o
dwie odrębne od siebie opinie biegłych psychiatryczną i seksuologiczną, co
skutkowało niemożnością jednoznacznego stwierdzenia m.in. czy oskarżony
posiadał prawidłowy rozwój sfery psychoseksualnej, a w konsekwencji
niemożnością ustalenia wszystkich okoliczności czynu usiłowania zgwałcenia, w
sytuacji gdy z przepisu art. 202 § 3 k.p.k. wprost wynika norma o konieczności
wydania jednej wspólnej opinii o stanie zdrowia psychicznego z udziałem biegłego
lekarza seksuologa w sprawach w zakresie zaburzeń seksualnych;
b) art. 433 § 1 i 2 k.p.k. w zw. z art. 193 § ł k.p.k., przez wadliwe nie
rozpatrzenie (brak dopuszczenia jak i oddalenia) wniosku dowodowego obrony
złożonego w toku procesu przed Sądem Rejonowym na rozprawie w dniu 5
listopada 2014 r. o przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego w związku z
ponownym przesłuchaniem pokrzywdzonej M. N. i wadliwe utrzymanie w mocy
wyroku Sądu Rejonowego, który samodzielnie dokonał ustaleń co do okoliczności
stanu zdrowia psychicznego, zaburzeń zachowania, zdolności postrzegania i
komunikowania przez świadka w dacie składania zeznań przed Sądem w dniu 19
grudnia 2013 r., czyli okoliczności, których stwierdzenie wymaga wiadomości
specjalnych;
c) art. 433 § 1 k.p.k. w zw. z art. 167 k.p.k. w zw. z art. 193 § 1 k.p.k., przez
wadliwe utrzymanie w mocy orzeczenia Sądu Rejonowego, które nie zostało oparte
o dowód z opinii biegłego ortopedy na okoliczność stanu zdrowia fizycznego
oskarżonego, w sytuacji gdy Sąd a quo i ad quem z urzędu posiadały wiedzę o
istotnych dolegliwościach ortopedycznych G. N. in tempore criminis oraz w czasie
procesu, a wpływających na utrudnioną ruchomość jego kolan i istniejący brak
możliwość zachowania się oskarżonego w sposób opisany w zarzutach (siedzenie
na pokrzywdzonej i unieruchamianie jej);
d) w związku z powyższymi uchybieniami zarzucam również rażące
naruszenie przepisu art. 433 § 1 i 2 k.p.k. w zw. z art. 440 k.p.k., polegające na
zaniechaniu przeprowadzenia prawidłowej kontroli odwoławczej poza zakresem
3
zaskarżenia apelacją obrońcy i oskarżonego wyroku Sądu l instancji, pomimo iż z
uwagi na powyższe uchybienia był on oczywiście niesprawiedliwy, gdyż zapadł w
oparciu o ustalenia pozbawione uzasadnienia dowodowego w postaci opinii
biegłych poszczególnych specjalności.
W konkluzji kasacji obrońca wniósł o uchylenie wyroku w zaskarżonej części
i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Okręgowemu.
W pisemnej odpowiedzi na kasację prokurator wniósł o oddalenie kasacji
jako oczywiście bezzasadnej.
Sąd Najwyższy zważył co następuje.
Kasacja okazała się oczywiście bezzasadna.
Niezasadny okazał się pierwszy z zarzutów kasacji, dotyczący wadliwego
rozpoznania podniesionego w apelacji zarzutu naruszenia art. 202 § 3 k.p.k.,
poprzez oparcie się na dwóch odrębnych opiniach co do stanu zdrowia
psychicznego oskarżonego i opinii biegłego seksuologa. W istocie, przepis art. 202
§ 3 k.p.k. wymaga by opinia o stanie zdrowia psychicznego oskarżonego była w
zakresie zaburzeń preferencji seksualnej wydana przy udziale lekarza seksuologa.
Sąd Okręgowy odnosząc się na s. 10 uzasadnienia wyroku do tego zarzutu skupił
się na wiarygodności obu opinii, a nie kwestii ich odrębnego wydania. Jakkolwiek
prima facie może to być postrzegane za nierzetelne odniesienie się do zarzutu,
bliższa analiza prowadzi do wniosku, że rozważania Sądu Okręgowego idą we
właściwym kierunku. To drobne naruszenie proceduralne nie ma bowiem istotnego
wpływu na rozstrzygnięcie Sądu Okręgowego, a to wynika głównie z okoliczności, o
których Sąd ten wspomniał, tzn. wnioski obu opinii są jasne i kompletne, a co
najważniejsze spójne. W takim stanie rzeczy jest oczywiste, że uchybienie Sądu
Okręgowego, po pierwsze, nie może być uznane za rażące, po drugie zaś, jest
pozbawione wpływu na treść zaskarżonego wyroku, a zatem nie może być
skuteczną podstawą kasacyjną.
Bezzasadny jest również zarzut zawarty w pkt b) kasacji. Sąd Okręgowy na
s. 9-10 uzasadnienia wyroku rozważył poprawność niedopuszczenia wniosku o
przesłuchanie pokrzywdzonej z udziałem psychologa. Wywiedziono tam, że
zeznania pokrzywdzonej nie wzbudzały wątpliwości co do jej stanu psychicznego,
zdolności postrzegania i odtwarzania spostrzeżeń, co czyniło wniosek
4
niezasadnym. Sąd Najwyższy tę ocenę podziela, podkreślając, że zeznania te w
zasadniczych kwestiach są konsekwentne w toku postępowania i cechują się
należytą szczegółowością i krytycyzmem, a sam fakt podjęcia leczenia
odwykowego przez pokrzywdzoną nie jest przesłanką do powtórzenia
przesłuchiwania pokrzywdzonej z udziałem psychologa.
Wbrew twierdzeniom kasacji, zarzut dotyczący stanu zdrowia oskarżonego
tempore criminis, w szczególności dolegliwości ortopedycznych, które miałyby
uniemożliwiać dokonanie zarzucanego przestępstwa, Sąd Okręgowy rozważył ten
zarzut należycie w ramach sprawowanej kontroli odwoławczej (zob. rozważania na
s. 10 uzasadnienia wyroku). Rozważania te są w pełni poprawne – w
okolicznościach niniejszej sprawy nie wynika w żadnym razie niemożność
popełnienia przez skazanego przypisanego mu czynu mimo ewentualnych
trudności ortopedycznych, trafnie zatem uznano, że bliższe badanie tej kwestii nie
ma znaczenia dla rozstrzygnięcia. Oczywista jest także niezasadność zarzutu
zawartego w pkt d) kasacji – stosowanie art. 440 k.p.k. jest uzależnione od uznania
Sądu odwoławczego. Sąd Okręgowy nie dopatrzył się rażącej niesprawiedliwości
wyroku Sądu Rejonowego, a ocenę tę Sąd Najwyższy podziela, w szczególności
błędne jest twierdzenie obrońcy, jakoby wyrok był oparty o „ustalenia pozbawione
uzasadnienia dowodowego”. Nie sposób zatem traktować tej sytuacji jako
naruszenia prawa procesowego.
Wobec powyższego Sąd Najwyższy orzekł jak w sentencji.
kc