Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 8 października 2013 r.

Sąd Apelacyjny w Katowicach

Wydział III Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 8 października 2013 r. w Katowicach

sprawy z odwołania Z. K. (Z. K. )

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S.

o prawo do emerytury z tytułu pracy w warunkach szczególnych

na skutek apelacji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S.

od wyroku Sądu Okręgowego - Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w Katowicach

z dnia 29 października 2012 r. sygn. akt XI U 2754/11

oddala apelację.

/-/ SSA M. Małek-Bujak /-/ SSA E. Piotrowska /-/ SSA J. Ansion

Sędzia Przewodnicząca Sędzia

Sygn. akt III AUa 34/13

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 29 października 2012 roku Sąd Okręgowy - Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Katowicach zmienił zaskarżoną decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w S. z dnia 1 czerwca 2011 roku w ten sposób, że przyznał ubezpieczonemu Z. K. prawo do emerytury w niższym wieku z tytułu wykonywania pracy w warunkach szczególnych, poczynając od 1 maja 2011 roku.

Sąd Okręgowy ustalił, że ubezpieczony, ur. (...), z dniem (...)roku ukończył 60 rok życia, nie był członkiem OFE złożył wniosek o prawo do emerytury
z tytułu pracy w warunkach szczególnych w dniu 9 maja 2011 roku, a zaskarżoną decyzją organ rentowy odmówił przyznania mu prawa do tego świadczenia z uwagi na brak udokumentowania wymaganego okresu pracy w warunkach szczególnych, przy czym organ rentowy uznał, że na dzień 1 stycznia 1999 roku ubezpieczony udowodnił łącznie 32 lata,
4 miesiące i 27 dni okresów składkowych i nieskładkowych, w tym 32 lata, 1 miesiąc i 4 dni okresów składkowych oraz 3 miesiące i 23 dni okresów nieskładkowych, a do pracy
w warunkach szczególnych zaliczył ubezpieczonemu okres 6 lat, 7 miesięcy i 7 dni,
co oznacza, że do minimalnego wymiaru 15 lat brakował ubezpieczonemu okres 8 lat,
4 miesięcy i 23 dni.

Za pracę w warunkach szczególnych organ rentowy uznał ubezpieczonemu okres od dnia 6 lutego 1992 roku do dnia 31 grudnia 1998 roku, tj. zatrudnienie ubezpieczonego
w (...) S.A. w C. na stanowisku spawacza.

Stosunek pracy, w którym ubezpieczony pozostawał z w/w pracodawcą został rozwiązany z dniem 30 kwietnia 2011 roku. Od dnia 1 lipca 2011 roku ubezpieczony ponownie nawiązał stosunek pracy, który kontynuuje.

Sporna kwestia w przedmiotowej sprawie sprowadzała się do ustalenia, czy ubezpieczony spełnił wszystkie warunki do przyznania mu emerytury w niższym wieku emerytalnym z art. 184 w związku z art. 32 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, w tym w szczególności czy posiada wymagany 15 - letni okres pracy w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze, bowiem brak tej przesłanki stał się bezpośrednią przyczyną wydania, w stosunku do odwołującego, decyzji odmownej.

Powołując art. 184 ust. 1 i art. 32 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku
o emeryturach i rentach z FUS oraz 2 § 4 ust. 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia
7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych
w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze Sąd I instancji wskazał,
że wszystkie warunki, od których ustawa uzależnia przyznanie prawa do emerytury z tytułu pracy w warunkach szczególnych, muszą być spełnione kumulatywnie, tj. w tym znaczeniu, iż tylko łączne ich wystąpienie pozwala na przyznanie prawa do tego świadczenia. Z kolei zatrudnienie ubezpieczonego w płaszczyźnie kwalifikacji do pracy w warunkach szczególnych podlega ocenie do dnia 31 grudnia 1998 roku, bowiem 15 lat pracy
w warunkach szczególnych ubezpieczony winien wykazać do dnia 1 stycznia 1999 roku,
a w sprawie sporny był wymiar pracy ubezpieczonego w warunkach szczególnych.

W oparciu o przeprowadzone postępowanie dowodowe Sąd I instancji zaliczył ubezpieczonemu do pracy w warunkach szczególnych następujące okresy:

- w (...) Spółdzielni Produkcyjnej (...) w D., przy czym Sąd I instancji uznał, że w okresie zatrudnienia w tej spółdzielni - od dnia 10 września 1973 roku do dnia 31 sierpnia 1976 roku - ubezpieczony stale i w pełnym wymiarze czasu pracy pracował w warunkach szczególnych na stanowisku spawacza nie będąc członkiem spółdzielni,

- w Przedsiębiorstwie (...) w B. w okresie od dnia 1 lutego 1966 roku do dnia 11 sierpnia 1973 roku, przy czym Sąd I instancji ustalił, że ubezpieczony
w okresie od dnia 1 lutego 1966 roku do dnia 30 czerwca 1967 roku został przyjęty do Szkoły Przyzakładowej „ (...)’ w B. i uczył się zawodu montera rurociągów
i aparatury przemysłu chemicznego, przedsiębiorstwo przyjęło ubezpieczonego do pracy
z dniem 3 lipca 1967 roku na wstępny staż pracy w zawodzie monter aparatury i urządzeń chemicznych.

Stanowisko ślusarza konstrukcji stalowych zostało wymienione w: świadectwie pracy z dnia 14 sierpnia 1973 roku na karcie obiegowej zwolnienia z pracy z dnia 13 sierpnia 1973r., zaświadczeniu kwalifikacyjnym nr 503/72 z dnia 29 sierpnia 1972r., protokole egzaminacyjnym z dnia 28 czerwca 1972 roku, z kolei stanowisko montera konstrukcji stalowych znajduje się w: karcie skierowania do lekarza z dnia 25 kwietnia 1972 roku, umowie o pracę z dnia 10 maja 1972 roku, karcie obiegowej przyjęcia do pracy z dniem
3 maja 1972 roku.

Stanowisko montera aparatury i urządzeń chemicznych figuruje w: umowie o wstępny staż pracy z dnia 3 lipca 1967 roku, zaświadczeniu kwalifikacyjnym nr 195/70 z dnia 22 maja 1970 roku, natomiast w zaświadczeniu kwalifikacyjnym nr 114/67 z dnia 15 grudnia 1967 roku i protokole kwalifikacyjnym z 21 października 1967 roku - stanowisko montera urządzeń chemicznych.

Ubezpieczony przesłuchany w charakterze strony podał, że w (...)
w B. pracował jako ślusarz konstrukcji stalowych i zajmował się montowaniem oraz spawaniem konstrukcji stalowych na wysokości, do czego miał odpowiednie badania lekarsko psychologiczne, wykonywane co roku. Spawał 8 godzin dziennie, a poszczególne elementy do spawania przygotowywali mu ślusarza lub sam przy pomocy palnika albo obcinarki.

Pracę taką wykonywał na terenie Śląska, czasami w województwie krakowskim, gdyż był zatrudniony przy remoncie pieców karbidowych, budowie hali z konstrukcji stalowych,
w Zakładach (...) w O., w Zakładach (...) w R.
i w Zakładzie (...) w S.. Uprawnienia spawacza gazowego
i elektrycznego uzyskał w 1968r., tj. w okresie pracy w (...), gdzie zdawał egzaminy i przechodził kontrole spawu ze strony Urzędu Dozoru Technicznego - półroczne lub roczne.

Sąd I instancji w oparciu o dokonane ustalenia uznał, że w okresie pracy w (...) oraz w Przedsiębiorstwie (...) - pominiętych przez organ rentowy, stale i w pełnym wymiarze wykonywał prace podlegające kwalifikacji w kategorii prac wykonywanych w warunkach szczególnych. Prace te mają - zgodnie z obowiązującymi przepisami - charakter szczególny. Ubezpieczony w okresie zatrudnienia w (...) wykonywał prace spawalnicze, w ramach stosunku pracy, nie będąc członkiem tej spółdzielni, natomiast w (...) w B. - pracę montera konstrukcji stalowych na wysokości i w obu przypadkach wskazana praca była wykonywana stale i w pełny wymiarze czasu.

Prace przy spawaniu i wycinaniu elektrycznym, gazowym, atomowowodorowym zostały zaliczone do prac w warunkach szczególnych, których wykonywanie uprawnia do niższego wieku emerytalnego i figurują w dziale XIV pod poz. 12 wykazu A stanowiącego załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 07 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, podobnie jak prace przy montażu konstrukcji metalowych na wysokości, które znajdują się w dziale V pod poz. 5 w/w wykazu A.

Odnosząc się do okresu służby wojskowej ubezpieczonego Sąd I instancji podkreślił, że okres tej służby nie stanowi przerwy i również podlega wliczeniu do pracy w warunkach szczególnych, co potwierdził Sąd Najwyższy wskazując, że „okres zasadniczej służby wojskowej odbytej w czasie trwania stosunku pracy w szczególnych warunkach lub
w szczególnym charakterze zalicza się do stażu pracy wymaganego do nabycia prawa do emerytury w niższym wieku emerytalnym (art. 32 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r.
o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych).

Ubezpieczony odbywał zasadniczą służbę wojskową od dnia 24 kwietnia 1970 roku do kwietnia 1972 roku, tj. w okresie zatrudnienia w (...) w B. w czasie trwania stosunku pracy w warunkach szczególnych, przy czym w okresie od dnia 25 kwietnia 1971 roku do dnia 14 października 1972 roku pełnił służbę w charakterze mechanika. Został zwolniony z pracy z dniem 23 kwietnia 1970 roku i w okresie 30 dni po zwolnieniu
z zasadniczej służby wojskowej zgłosił się do pracy w zakładzie, z którego został powołany do służby, podejmując pracę ponownie w dniu 3 maja 1972r., na swój wniosek zgłoszony
w piśmie z dnia 2 maja 1972r., zatem w terminie ustawowym wynikającym z art. 124 ust. 1 ustawy o powszechnym obowiązku wojskowym.

Sąd Okręgowy uznał, że praca wykonywana przez ubezpieczonego w obu wskazanych okresach jest pracą w warunkach szczególnych, a jej wymiar po uwzględnieniu okresu zaliczonego przez organ rentowy w zaskarżonej decyzji przekracza minimalny wymiar ustawowy stanowiący 15 lat. Skoro zatem ubezpieczony spełnił kumulatywnie wszystkie przesłanki niezbędne do przyznania mu prawa do emerytury w niższym wieku, należało zmienić zaskarżoną decyzję organu rentowego jako nieprawidłową i przyznać ubezpieczonemu prawo do emerytury z tytułu pracy w warunkach szczególnych od dnia
1 maja 2011 roku, to jest od miesiąca, w którym złożono wniosek.

Apelację od wyroku wniósł organ rentowy.

Zaskarżając wyrok Sądu I instancji apelujący zarzucił mu:

- naruszenie prawa materialnego przez błędną jego wykładnię, a w szczególności przepisu art. 184 oraz art. 32 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z FUS w związku z § 8 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze,

- niewyjaśnienie wszystkich okoliczności mających wpływ na sprawę.

W oparciu o podniesione zarzuty apelujący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku
i oddalenie odwołania.

Apelujący zakwestionował zaliczenie do stażu pracy w warunkach szczególnych całego okresu pracy w (...), ponieważ w okresie od 1 lutego 1966 roku do
30 czerwca 1967 roku ubezpieczony został przyjęty do Szkoły Przyzakładowej i uczył się zawodu na podstawie umowy o nauką zawodu, a następnie został zatrudniony
w (...) na stanowisku montera aparatury i urządzeń chemicznych. Stanowisko montera konstrukcji stalowych pojawia się w aktach osobowych ubezpieczonego dopiero po powrocie ubezpieczonego z wojskach.

Wobec powyższego, zdaniem organu rentowego, brak przesłanek aby cały okres pracy w (...) zaliczyć do pracy w warunkach szczególnych, w szczególności pracy przed zwolnieniem z pracy w związku z odbywaniem zasadniczej służby wojskowej. Tym samym również brak przesłanek do zaliczenia do stażu pracy w warunkach szczególnych okresu odbywania służby wojskowej, albowiem nie wykazano aby ubezpieczony przed tym okresem, tj. odbywania zasadniczej służby, wykonywał prace w warunkach szczególnych.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja podlega oddaleniu.

Sporną kwestię w postępowaniu apelacyjnym stanowił okres zatrudnienia ubezpieczonego w przedsiębiorstwie (...) w szczególności w odniesieniu do okresu pobierania nauki aż do zakończenia zasadniczej służby wojskowej.

Sąd Apelacyjny podzielił ustalenia Sądu I instancji, jednak uzupełniając postępowanie dowodowe uwzględnił o tyle zarzuty organu rentowego, o ile uznał, że szkoły przyzakładowej - jako okresu nauki zawodu - nie można zaliczyć do pracy w warunkach szczególnych.

Jednakże, przeglądając akta osobowe ubezpieczonego Sąd Apelacyjny ustalił,
że ubezpieczony od 3 lipca 1967 roku pracował już jako spawacz na wysokości
w (...), co stanowiło pracę w warunkach szczególnych. Otrzymał wówczas zaświadczenie o zdolności do pracy na wysokości w charakterze montera (k.21 akt osobowych). Z opinii służbowej z dnia 13.08.1973 roku (k.5 akt osobowych) wynika zaś,
że od dnia 4.09.1969 roku pracował w charakterze ślusarza konstrukcji stalowych.

W tej sytuacji, wobec wykonywania przez ubezpieczonego pracy w warunkach szczególnych od 3 lipca 1967 roku, przed odbyciem zasadniczej służby wojskowej oraz wobec podjęcia przez ubezpieczonego zatrudnienia w warunkach szczególnych po powrocie
z zasadniczej służby wojskowej - okres tej służby należy zaliczyć do takiej pracy, co łącznie daje ubezpieczonemu okres pracy w warunkach szczególnych w wymiarze 15 lat i 8 miesięcy, na który składają się okres pracy w (...) - 6 lat, 7 miesięcy, 7 dni, (...) - 5 lat, 5 miesięcy i 28 dni (bez szkoły) oraz 7 miesięcy i 11 dni, a także (...) - 2 lata, 3 miesiące i 28 dni oraz 8 miesięcy.

Mając powyższe na uwadze Sąd Apelacyjny na mocy art. 385 k.p.c. orzekł jak
w sentencji.

/-/ SSA M. Małek-Bujak /-/ SSA E. Piotrowska /-/ SSA J. Ansion

Sędzia Przewodnicząca Sędzia

JM