IV KK 389/15
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Izby:
-
Jednostka obsługująca sprawę:
-
Forma orzeczenia:
-
Typ składu:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Informacje o źródle orzeczenia:
- Link do źródła orzeczenia
-
Data publikacji:17-03-2016
Dodatkowe informacje:
-
Sprawy przywołane w treści orzeczenia:
Pełny tekst orzeczenia
Sygn. akt IV KK 389/15
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 8 marca 2016 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Wiesław Kozielewicz (przewodniczący)
SSN Krzysztof Cesarz
SSN Roman Sądej (sprawozdawca)
Protokolant Danuta Bratkrajc
przy udziale prokuratora byłej Prokuratury Generalnej wykonującego czynności w
Prokuraturze Krajowej - Andrzeja Wieczorka
w sprawie M. O., Z. K., H. S., M.K. i I.W.
skazanych z art. 286 § 1 kk przy zast. art. 11 § 3 kk
po rozpoznaniu w Izbie Karnej na rozprawie
w dniu 8 marca 2016 r.,
kasacji, wniesionej przez Rzecznika Praw Obywatelskich
od wyroku Sądu Okręgowego w K.
z dnia 7 maja 2010 r., utrzymującego w mocy wyrok Sądu Rejonowego w K. z
dnia 28 września 2009 r.
uchyla zaskarżony wyrok i sprawę przekazuje Sądowi
Okręgowemu w K. do ponownego rozpoznania w postępowaniu
odwoławczym.
UZASADNIENIE
2
Wyrokiem Sądu Rejonowego z dnia 28 września 2009r. […] zostały skazane
za czyny z art. 286 § 1 k.k. i art. 271 § 3 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. i art. 12 k.k., za
które wymierzono im kary: M. O., Z. K. i H. S. – po roku pozbawienia wolności z
warunkowym zawieszeniem wykonania na dwuletni okres próby, M. K. i I. W. – po
10 miesięcy pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem wykonania na
okres próby także wynoszący 2 lata; nadto na mocy art. 46 § 1 k.k. nałożono na
każdą z oskarżonych obowiązek naprawienia szkody wyrządzonej popełnionym
przestępstwem poprzez zapłacenie na rzecz Oddziału Wojewódzkiego
Narodowego Funduszu Zdrowia stosownych sum pieniężnych oraz orzeczono w
przedmiocie kosztów procesu.
Po rozpoznaniu apelacji wniesionych przez prokuratora oraz obrońców
oskarżonych, wyrokiem Sądu Okręgowego w K. z dnia 7 maja 2010r. powyższe
orzeczenie zostało utrzymane w mocy, a oskarżone zwolnione zostały od
ponoszenia kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze.
Wyrok Sądu Okręgowego zaskarżył kasacją na korzyść skazanych Rzecznik
Praw Obywatelskich. Podniósł zarzut rażącego naruszenia art. 77 § 8 ustawy z dnia
27 lipca 2001r. Prawo o ustroju sądów powszechnych wywodząc go z faktu, że akt
delegacji sędzi Sądu Rejonowego orzekającej w składzie, który wydał zaskarżony
wyrok nie obejmował dnia ogłoszenia tego orzeczenia; w konsekwencji doszło do
niewłaściwej obsady Sądu odwoławczego, co stanowiło bezwzględną przyczynę
odwoławczą, wskazaną w art. 439 § 1 pkt 2 k.p.k.
Skarżący wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy
Sądowi Okręgowemu do ponownego rozpoznania w postępowaniu odwoławczym.
Sąd Najwyższy zważył co następuje.
Kasacja była zasadna.
Podzielić należało wyrażone w skardze stanowisko, zgodnie z którym w
postępowaniu odwoławczym doszło do naruszenia przepisu art. 77 § 8 ustawy z
dnia 27 lipca 2001r. Prawo o ustroju sądów powszechnych (Dz.U. 2015, poz.133 j.t.
– dalej: u.s.p.), skutkujące nienależytą obsadą Sądu Okręgowego w K.e w
rozumieniu art. 439 § 1 pkt 2 k.p.k.
Sprawa w składzie, który wydał zaskarżony wyrok procedowana była na
rozprawie apelacyjnej w dniu 4 maja 2010r. Sędzią sprawozdawcą była sędzia
3
sądu rejonowego E. S., która – jak wynika z decyzji prezesa Sądu Okręgowego w
K. z dnia 15 kwietnia 2010r. – na ten dzień, a także na dzień kolejny to jest 5 maja
2010r., została delegowana w trybie art. 77 § 8 u.s.p. do pełnienia obowiązków w
Wydziale IV Karnym – Odwoławczym Sądu Okręgowego w K. Postępowanie
odwoławcze nie zakończyło się jednak w ramach czasowych zakreślonych
powyższym aktem delegacji, gdyż w trybie art. 411 k.p.k. odroczono wydanie
wyroku do dnia 7 maja 2010r. (k.5692), co też faktycznie w tej dacie nastąpiło. W
dokumentacji procesowej brak delegacji uprawniającej sędzię E. S. do orzekania w
tym dniu w innym aniżeli macierzysty sądzie. Pisma przewodniczącego właściwego
wydziału z dnia 14 października 2015r. oraz prezesa Sądu Okręgowego w K. z dnia
2 marca 2009r. potwierdziły, że taka decyzja nie została wydana. Było to
konsekwencją, jak wynika z pisma prezesa, błędnej interpretacji art. 77 § 8 u.s.p., w
której przyjęto, że „zbędne stało się występowanie z wnioskiem o uzyskanie
delegacji osobno na termin publikacji orzeczenia”, gdyż „nie zachodzą (…)
wątpliwości co do objęcia delegacją do orzekania także daty publikacji orzeczenia”.
Trafnie podkreślił autor kasacji, że orzecznictwo Sądu Najwyższego w
sprawach karnych nie pozostawia w tej materii żadnych wątpliwości. Akcentuje się
w nim wyjątkowy charakter przepisów regulujących delegowanie sędziego oraz
związany z tym wymóg dokonywania ich ścisłej wykładni. Stwierdzenie to dotyczy
również sposobu określenia czasu pełnienia obowiązków sędziego w sądzie
wskazanym w decyzji o delegowaniu. Czynności orzecznicze podejmowane w
sprawie przez sędziego delegowanego muszą mieścić się w ramach tego aktu,
który winien obejmować nie tylko dni prowadzenia spraw lub udziału w nich tego
sędziego, ale również dni, w których w takich sprawach wydawane (ogłaszane) są
orzeczenia. Te ostatnie czynności stanowią wszak immanentną część
postępowania sądowego i brak jest podstaw do kształtowania w ich ramach
odmiennych wymogów w zakresie składu sądu i jego należytej obsady (np. wyroki
Sądu Najwyższego: z dnia 11 lipca 2008r., sygn. III KK 85/08; z dnia 10 czerwca
2010r., IV KK 422/09; z dnia 25 listopada 2010r., sygn. V KK 177/10 czy z dnia 29
października 2014r., sygn. II KK 83/14).
W tym stanie rzeczy oczywistym pozostaje, że w przedmiotowej sprawie nie
zachodziły podstawy do uznania, że akt delegacji na dni 4 i 5 maja 2010r. niejako
4
automatycznie obejmował ustalony przez Sąd ad quem dzień wydania wyroku, to
jest dzień 7 maja 2010r. Podjęcie zatem w tym dniu czynności orzeczniczych przez
sędzię E.S. rodziło daleko idące konsekwencje procesowe – skutkowało
nienależytą obsadą sądu, co stanowi bezwzględną podstawię odwoławczą
określoną w art. 439 § 1 pkt 2 k.p.k.
Wystąpienie tego uchybienia obligowało do uchylenia zaskarżonego kasacją
orzeczenia i przekazania sprawy Sądowi Okręgowemu do ponownego rozpoznania
w postępowaniu odwoławczym. W jego toku, rzecz jasna, konieczne będzie
ponowne rozpoznanie apelacji, z uwzględnieniem kierunku wniesionej kasacji – na
korzyść oskarżonych oraz dyspozycji art. 538 § 3 k.k.
Mając powyższe na uwadze Sąd Najwyższy orzekł jak w części
dyspozytywnej wyroku.
kc
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 8 marca 2016 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Wiesław Kozielewicz (przewodniczący)
SSN Krzysztof Cesarz
SSN Roman Sądej (sprawozdawca)
Protokolant Danuta Bratkrajc
przy udziale prokuratora byłej Prokuratury Generalnej wykonującego czynności w
Prokuraturze Krajowej - Andrzeja Wieczorka
w sprawie M. O., Z. K., H. S., M.K. i I.W.
skazanych z art. 286 § 1 kk przy zast. art. 11 § 3 kk
po rozpoznaniu w Izbie Karnej na rozprawie
w dniu 8 marca 2016 r.,
kasacji, wniesionej przez Rzecznika Praw Obywatelskich
od wyroku Sądu Okręgowego w K.
z dnia 7 maja 2010 r., utrzymującego w mocy wyrok Sądu Rejonowego w K. z
dnia 28 września 2009 r.
uchyla zaskarżony wyrok i sprawę przekazuje Sądowi
Okręgowemu w K. do ponownego rozpoznania w postępowaniu
odwoławczym.
UZASADNIENIE
2
Wyrokiem Sądu Rejonowego z dnia 28 września 2009r. […] zostały skazane
za czyny z art. 286 § 1 k.k. i art. 271 § 3 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. i art. 12 k.k., za
które wymierzono im kary: M. O., Z. K. i H. S. – po roku pozbawienia wolności z
warunkowym zawieszeniem wykonania na dwuletni okres próby, M. K. i I. W. – po
10 miesięcy pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem wykonania na
okres próby także wynoszący 2 lata; nadto na mocy art. 46 § 1 k.k. nałożono na
każdą z oskarżonych obowiązek naprawienia szkody wyrządzonej popełnionym
przestępstwem poprzez zapłacenie na rzecz Oddziału Wojewódzkiego
Narodowego Funduszu Zdrowia stosownych sum pieniężnych oraz orzeczono w
przedmiocie kosztów procesu.
Po rozpoznaniu apelacji wniesionych przez prokuratora oraz obrońców
oskarżonych, wyrokiem Sądu Okręgowego w K. z dnia 7 maja 2010r. powyższe
orzeczenie zostało utrzymane w mocy, a oskarżone zwolnione zostały od
ponoszenia kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze.
Wyrok Sądu Okręgowego zaskarżył kasacją na korzyść skazanych Rzecznik
Praw Obywatelskich. Podniósł zarzut rażącego naruszenia art. 77 § 8 ustawy z dnia
27 lipca 2001r. Prawo o ustroju sądów powszechnych wywodząc go z faktu, że akt
delegacji sędzi Sądu Rejonowego orzekającej w składzie, który wydał zaskarżony
wyrok nie obejmował dnia ogłoszenia tego orzeczenia; w konsekwencji doszło do
niewłaściwej obsady Sądu odwoławczego, co stanowiło bezwzględną przyczynę
odwoławczą, wskazaną w art. 439 § 1 pkt 2 k.p.k.
Skarżący wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy
Sądowi Okręgowemu do ponownego rozpoznania w postępowaniu odwoławczym.
Sąd Najwyższy zważył co następuje.
Kasacja była zasadna.
Podzielić należało wyrażone w skardze stanowisko, zgodnie z którym w
postępowaniu odwoławczym doszło do naruszenia przepisu art. 77 § 8 ustawy z
dnia 27 lipca 2001r. Prawo o ustroju sądów powszechnych (Dz.U. 2015, poz.133 j.t.
– dalej: u.s.p.), skutkujące nienależytą obsadą Sądu Okręgowego w K.e w
rozumieniu art. 439 § 1 pkt 2 k.p.k.
Sprawa w składzie, który wydał zaskarżony wyrok procedowana była na
rozprawie apelacyjnej w dniu 4 maja 2010r. Sędzią sprawozdawcą była sędzia
3
sądu rejonowego E. S., która – jak wynika z decyzji prezesa Sądu Okręgowego w
K. z dnia 15 kwietnia 2010r. – na ten dzień, a także na dzień kolejny to jest 5 maja
2010r., została delegowana w trybie art. 77 § 8 u.s.p. do pełnienia obowiązków w
Wydziale IV Karnym – Odwoławczym Sądu Okręgowego w K. Postępowanie
odwoławcze nie zakończyło się jednak w ramach czasowych zakreślonych
powyższym aktem delegacji, gdyż w trybie art. 411 k.p.k. odroczono wydanie
wyroku do dnia 7 maja 2010r. (k.5692), co też faktycznie w tej dacie nastąpiło. W
dokumentacji procesowej brak delegacji uprawniającej sędzię E. S. do orzekania w
tym dniu w innym aniżeli macierzysty sądzie. Pisma przewodniczącego właściwego
wydziału z dnia 14 października 2015r. oraz prezesa Sądu Okręgowego w K. z dnia
2 marca 2009r. potwierdziły, że taka decyzja nie została wydana. Było to
konsekwencją, jak wynika z pisma prezesa, błędnej interpretacji art. 77 § 8 u.s.p., w
której przyjęto, że „zbędne stało się występowanie z wnioskiem o uzyskanie
delegacji osobno na termin publikacji orzeczenia”, gdyż „nie zachodzą (…)
wątpliwości co do objęcia delegacją do orzekania także daty publikacji orzeczenia”.
Trafnie podkreślił autor kasacji, że orzecznictwo Sądu Najwyższego w
sprawach karnych nie pozostawia w tej materii żadnych wątpliwości. Akcentuje się
w nim wyjątkowy charakter przepisów regulujących delegowanie sędziego oraz
związany z tym wymóg dokonywania ich ścisłej wykładni. Stwierdzenie to dotyczy
również sposobu określenia czasu pełnienia obowiązków sędziego w sądzie
wskazanym w decyzji o delegowaniu. Czynności orzecznicze podejmowane w
sprawie przez sędziego delegowanego muszą mieścić się w ramach tego aktu,
który winien obejmować nie tylko dni prowadzenia spraw lub udziału w nich tego
sędziego, ale również dni, w których w takich sprawach wydawane (ogłaszane) są
orzeczenia. Te ostatnie czynności stanowią wszak immanentną część
postępowania sądowego i brak jest podstaw do kształtowania w ich ramach
odmiennych wymogów w zakresie składu sądu i jego należytej obsady (np. wyroki
Sądu Najwyższego: z dnia 11 lipca 2008r., sygn. III KK 85/08; z dnia 10 czerwca
2010r., IV KK 422/09; z dnia 25 listopada 2010r., sygn. V KK 177/10 czy z dnia 29
października 2014r., sygn. II KK 83/14).
W tym stanie rzeczy oczywistym pozostaje, że w przedmiotowej sprawie nie
zachodziły podstawy do uznania, że akt delegacji na dni 4 i 5 maja 2010r. niejako
4
automatycznie obejmował ustalony przez Sąd ad quem dzień wydania wyroku, to
jest dzień 7 maja 2010r. Podjęcie zatem w tym dniu czynności orzeczniczych przez
sędzię E.S. rodziło daleko idące konsekwencje procesowe – skutkowało
nienależytą obsadą sądu, co stanowi bezwzględną podstawię odwoławczą
określoną w art. 439 § 1 pkt 2 k.p.k.
Wystąpienie tego uchybienia obligowało do uchylenia zaskarżonego kasacją
orzeczenia i przekazania sprawy Sądowi Okręgowemu do ponownego rozpoznania
w postępowaniu odwoławczym. W jego toku, rzecz jasna, konieczne będzie
ponowne rozpoznanie apelacji, z uwzględnieniem kierunku wniesionej kasacji – na
korzyść oskarżonych oraz dyspozycji art. 538 § 3 k.k.
Mając powyższe na uwadze Sąd Najwyższy orzekł jak w części
dyspozytywnej wyroku.
kc