Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II KZ 5/16
POSTANOWIENIE
Dnia 17 marca 2016 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Przemysław Kalinowski
w sprawie M. K.
oskarżonego z art. 212 § 2 k.k.
po rozpoznaniu zażalenia oskarżyciela prywatnego C. P. na zarządzenie zastępcy
Przewodniczącego V Wydziału Karnego Odwoławczego Sądu Okręgowego w Ł.
z dnia 27 stycznia 2016 r.,
w przedmiocie odmowy przyjęcia kasacji sporządzonej osobiście przez
oskarżyciela prywatnego
na podstawie art. 437 § 1 k.p.k.
p o s t a n o w i ł:
uchylić zaskarżone zarządzenie i sprawę przekazać prezesowi
Sądu Okręgowego w Ł. w celu ponownego zbadania warunków
formalnych kasacji wniesionej przez oskarżyciela prywatnego C. P.
UZASADNIENIE
Zarządzeniem z dnia 27 stycznia 2016 r. zastępca Przewodniczącego V
Wydziału Karnego Odwoławczego Sądu Okręgowego w Ł. odmówił przyjęcia
kasacji sporządzonej osobiście przez oskarżyciela prywatnego C. P., wskazując
przy tym na wniesienie nadzwyczajnego środka zaskarżenia bez zachowania
ustawowego wymagania przewidującego obowiązek sporządzenia i podpisania
kasacji przez obrońcę lub pełnomocnika strony procesowej.
W zażaleniu na to zarządzenie oskarżyciel prywatny C. P. powołał się na
„nieważność postępowania”, której upatrywał w wydaniu zaskarżonego obecnie
zarządzenia przez sędziego uczestniczącego w składzie, który w instancji
odwoławczej wydał wyrok kwestionowany obecnie w drodze kasacji. Ponadto,
2
skarżący zarzucił obrazę art. 526 § 2 k.p.k., będącą następstwem nietrafnego –
jego zdaniem – przyjęcia, że oskarżyciel prywatny, w postępowaniu kasacyjnym nie
może samodzielnie sporządzić kasacji we własnej sprawie, nawet jeżeli wykonuje
zawód adwokata.
W oparciu o tak sformułowane zarzuty, autor zażalenia wniósł o zmianę
zaskarżonego zarządzenia przez przyjęcie kasacji i przekazanie jej do rozpoznania.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
Zażalenie oskarżyciela prywatnego C. P., którym zaskarżył on zarządzenie
zastępcy Przewodniczącego V Wydziału Karnego Odwoławczego Sądu
Okręgowego w Ł., okazało się zasadne, natomiast wniosek w nim zawarty należało
uznać za przedwczesny. Wprawdzie podstawowy zarzut podniesiony przez
skarżącego odwoływał się do instytucji nieważności postępowania, która w polskim
procesie karnym nie istnieje już od czasu nowelizacji kodeksu postępowania
karnego dokonanej w 2003 r., ale nie oznacza to, że podniesione w zażaleniu
uchybienie w tej sprawie nie wystąpiło i nie wywołuje konsekwencji procesowych.
Autor zażalenia trafnie bowiem zakwestionował dopuszczalność orzekania w
przedmiocie odmowy przyjęcia kasacji przez sędziego, który brał udział w wydaniu
wyroku zaskarżonego w trybie kasacji. Zasadności tego zarzutu nie zmienia brak
powołania w zażaleniu jakiejkolwiek podstawy prawnej, skoro zakaz orzekania,
wyłączający sędziego w takiej konfiguracji procesowej, wynika wprost z przepisu
ustawy – art. 40 § 3 k.p.k., a obowiązek jego uwzględnienia z urzędu statuuje z
kolei przepis art. 439 § 1 pkt 1 k.p.k. W tej sprawie, zarządzenie o odmowie
przyjęcia kasacji oskarżyciela prywatnego C. P. od wyroku Sądu Okręgowego w Ł.
z dnia 7 lipca 2015 r., zostało wydane przez zastępcę Przewodniczącego V
Wydziału Karnego Odwoławczego Sądu Okręgowego w Ł. – sędziego tego Sądu
P.C. Jak z kolei wynika z treści wyroku, którego ma dotyczyć kasacja,
utrzymującego w mocy rozstrzygnięcie sądu I instancji, przewodniczącym składu
orzekającego w Sądzie Okręgowym w Ł. (także i sprawozdawcą), był sędzia P.C.
Stosownie zatem do regulacji zawartej w art. 40 § 3 k.p.k., jako sędzia, który brał
udział w wydaniu orzeczenia zaskarżonego w trybie kasacji, był on z mocy prawa
wyłączony – w toku dalszych czynności tzw. okołokasacyjnych – od orzekania co
do tej kasacji. Skoro zatem w niniejszej sprawie kasacji została już sporządzona i
3
wniesiona, a problemem do rozstrzygnięcia pozostaje jedynie zagadnienie
uprawnienia do jej podpisania, to decyzja procesowa o odmowie jej przyjęcia
niewątpliwie należy do kategorii orzeczeń blokujących jej rozpoznanie. Objęta jest
zatem zakazem wynikającym z powołanego przepisu (por. także T. Grzegorczyk.
Kodeks postępowania karnego. Komentarz, Warszawa 2014, s. 226 i cytowane tam
orzecznictwo).
W tych warunkach zaskarżone zarządzenie należało uchylić albowiem
środek odwoławczy wniesiony przez oskarżyciela prywatnego trafnie wskazuje na
rażące naruszenie prawa mające rangę bezwzględnej przyczyny odwoławczej.
Rozpoznanie pierwszego z zarzutów podniesionych w zażaleniu okazało się
wystarczające do wydania orzeczenia, a jego kasatoryjny charakter wynikający z
ustawy sprawia, że odnoszenie się do pozostałych zagadnień trzeba było uznać za
przedwczesne.
Niezbędne jest w tej sytuacji ponowne przeprowadzenie kontroli przesłanek
decydujących o przyjęciu, bądź odmowie przyjęcia nadzwyczajnego środka
zaskarżenia, co należy do obowiązków prezesa sądu odwoławczego stosownie do
dyspozycji art. 530 k.p.k. Dopiero decyzja procesowa podjęta w tym względzie w
składzie zgodnym z obowiązującymi wymaganiami, przesądzi o ewentualnej
możliwości przekazania Sądowi Najwyższemu kasacji oskarżyciela prywatnego C.
P.
Mając to wszystko na uwadze Sąd Najwyższy postanowił, jak na wstępie.
kc