Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt IV CZ 105/15
POSTANOWIENIE
Dnia 16 marca 2016 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Mirosława Wysocka (przewodniczący)
SSN Władysław Pawlak (sprawozdawca)
SSN Agnieszka Piotrowska
w sprawie z wniosku J. G.
przy uczestnictwie D. D.
o podział majątku,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 16 marca 2016 r.,
zażalenia uczestniczki postępowania
na postanowienie Sądu Okręgowego w E.
z dnia 30 października 2015 r.,
oddala zażalenie.
2
UZASADNIENIE
Zaskarżonym postanowieniem, Sąd Okręgowy w E. odrzucił skargę
kasacyjną uczestniczki D. D. od postanowienia z dnia 22 czerwca 2015 r.,
oddalającego jej apelację od postanowienia Sądu Rejonowego w I., którym
dokonany został podział majątku; w jego następstwie na rzecz uczestniczki
Sąd przyznał własnościowe spółdzielcze prawo do lokalu mieszkalnego o
wartości 142 000 zł i zasądził od niej na rzecz wnioskodawcy J.G. spłatę w
kwocie 71 000 zł.
W skardze kasacyjnej uczestniczka określiła wartość przedmiotu
zaskarżenia na kwotę 177 500 zł, w skład której wliczyła kwotę 106 500 zł jako
wartość nakładów poniesionych przez nią z majątku osobistego na majątek
wspólny oraz kwotę zasądzonej od niej na rzecz wnioskodawcy spłaty
w wysokości 71 000 zł.
Sąd Okręgowy, powołując się na przepis art. 519¹ § 2 k.p.c. oraz
stosowne orzecznictwo Sądu Najwyższego wyjaśnił, że wskazana przez
uczestniczkę w skardze kasacyjnej wartość przedmiotu zaskarżenia nie jest
wiążąca i w związku z tym dokonał jej weryfikacji przy uwzględnieniu wyników
dotychczasowego postępowania. Mianowicie, według uczestniczki kwota
106 500 zł odpowiada wartości jej nakładów z majątku osobistego w związku
z zakupem stanowiącego przedmiot postępowania własnościowego
spółdzielczego prawa do lokalu mieszkalnego. W tej sytuacji, w ocenie Sądu
drugiej instancji, uczestniczka nie mogła wliczyć do wartości przedmiotu
zaskarżenia całej kwoty spłaty zasądzonej przez Sąd. Dlatego wartością
przedmiotu zaskarżenia jest kwota odpowiadająca dochodzonej przez
uczestniczkę wartości nakładów poczynionych przez nią z majątku osobistego
na majątek wspólny, co w wypadku ich uwzględnienia spowodowałoby obniżenie
spłaty do kwoty 17 750 zł .
W zażaleniu uczestniczka wniosła o uchylenie postanowienia oraz
zasądzenie od wnioskodawcy na jej rzecz kosztów postępowania zażaleniowego.
3
Zarzuciła naruszenie art. 3986
§ 2 k.p.c. w zw. z art. 519¹ § 2 k.p.c., przez
wadliwe ustalenie wartości przedmiotu zaskarżenia i niezasadne uznanie, że jest
to kwota poniżej 150 000 zł, podczas gdy wartość interesu majątkowego
uczestniczki w zaskarżeniu rozstrzygnięcia Sądu Okręgowego w E. wynosi
177 500 zł.
Zdaniem uczestniczki, treść apelacji i skargi kasacyjnej wskazuje,
że żądanie zaniechania spłaty na rzecz wnioskodawcy odnosi się również do
sytuacji, w której Sąd nie uwzględniłby żądania rozliczenia nakładów
poniesionych przez nią z majątku osobistego na majątek wspólny.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
W sprawie o podział majątku wspólnego w razie zaskarżenia orzeczenia
co do istoty sprawy, wartość przedmiotu sporu wyznacza nie wartość całego
dzielonego majątku, ale wartość konkretnego interesu (roszczenia, żądania) lub
składnika majątkowego, którego dotyczy środek odwoławczy i z reguły nie może
przekraczać wartości udziału przysługującego skarżącemu uczestnikowi, chyba,
że podważa on zasadę podziału, objęcie lub nie objęcie orzeczeniem
poszczególnych rzeczy lub praw albo rozliczenia nakładów. Wówczas wartość
przedmiotu zaskarżenia może być wyższa niż wartość jego udziału
(zob. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 6 listopada 2015 r., II CZ 76/15,
nie publ.).
Wskazana przez skarżącego w skardze kasacyjnej wartość przedmiotu
zaskarżenia nie jest - jak trafnie wywodzi Sąd Okręgowy - wiążąca dla sądu
drugiej instancji ani Sądu Najwyższego i podlega weryfikacji na podstawie akt
sprawy (zob. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 6 listopada 2015 r., II CZ
76/15 nie publ. i powołane tam orzecznictwo).
Stosownie do art. 519¹ § 2 k.p.c., w sprawie o podział majątku wspólnego
po ustaniu wspólności majątkowej między małżonkami, skarga kasacyjna jest
dopuszczalna jeśli wartość przedmiotu zaskarżenia nie jest niższa niż 150 000 zł.
Z pisma pełnomocnika uczestniczki z dnia 16 października 2015 r. wynika,
że w skład podanej w skardze kasacyjnej wartości przedmiotu zaskarżenia
w wysokości 177 500 zł wchodzi kwota 106 500 zł (odpowiadająca ¾ wartości
4
stanowiącego przedmiot dzielonego majątku prawa do lokalu mieszkalnego), jako
wartość jej nakładów na nabycie tego składnika majątkowego z jej majątku
osobistego oraz kwota zasądzonej od niej na rzecz wnioskodawcy spłaty
w wysokości 71 000 zł.
Zgodzić się trzeba z Sądem Okręgowym co do bezzasadności prostego
zsumowania przez uczestniczkę dla określenia wartości przedmiotu zaskarżenia
kwoty odpowiadającej wartości żądanych przez nią nakładów i kwoty zasądzonej
spłaty w związku z nieuwzględnieniem przez Sąd drugiej instancji żądania
rozliczenia tych nakładów. Przede wszystkim bowiem, uczestniczka nie kwestionuje
składu majątku objętego podziałem, którego przedmiotem jest spółdzielcze
własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego i w związku z nabyciem którego
zgłosiła żądanie rozliczenia nakładów z majątku osobistego na majątek wspólny.
Dlatego też kwota 106 500 zł, mieści się w wartości dzielonego składnika
majątkowego, którego wartość Sądy obu instancji określiły na kwotę 142 000 zł.
Jeśli więc, uczestniczka domagała się oddalenia w całości żądania wnioskodawcy
zasądzenia na jego rzecz spłaty, z powołaniem się na art. 5 k.c., to w skład
wartości przedmiotu zaskarżenia nie mogła wejść przysługująca jej połowa
(jako udział w majątku wspólnym) w różnicy z kwoty 142 000 zł i 106 500 zł =
35 500 zł, czyli 17 750 zł. Zatem, na wartość przedmiotu zaskarżenia składa się
kwota 106 500 zł (nakład z majątku osobistego na majątek wspólny) oraz 17 750 zł
(udział wnioskodawcy w majątku wspólnym), co w sumie daje kwotę 124 250 zł.
Zaprezentowany przez uczestniczkę sposób określenia wartości przedmiotu
zaskarżenia prowadzi do dwukrotnego uwzględnienia kwoty 53 250 zł, która mieści
się w kwocie spłaty (71 000 zł) i w kwocie nakładów (106 500 zł).
Z powyższych względów, Sąd Najwyższy orzekł na podstawie art. 39814
k.p.c. w zw. z art. 3941
§ 3 k.p.c. i art. 39821
k.p.c.
eb