IV KK 60/16
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Izby:
-
Jednostka obsługująca sprawę:
-
Forma orzeczenia:
-
Typ składu:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Informacje o źródle orzeczenia:
- Link do źródła orzeczenia
-
Data publikacji:24-03-2016
Dodatkowe informacje:
Pełny tekst orzeczenia
Sygn. akt IV KK 60/16
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 23 marca 2016 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Józef Szewczyk (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Tomasz Grzegorczyk
SSN Jacek Sobczak
Protokolant Danuta Bratkrajc
na posiedzeniu w trybie art. 535 § 5 kpk
w sprawie M. B.
skazanej z art. 18 § 3 kk w zw. z art. 286 § 1 kk i art. 270 § 1 kk w zw. z art. 11 § 2
kk i in.
po rozpoznaniu w Izbie Karnej w dniu 23 marca 2016 r.,
kasacji, wniesionej przez Prokuratora Generalnego na korzyść skazanej
od wyroku Sądu Rejonowego w B.
z dnia 9 listopada 2015 r.,
uchyla wyrok w zaskarżonej części i sprawę przekazuje
Sądowi Rejonowemu w B.u do ponownego rozpoznania.
UZASADNIENIE
Prokurator Rejonowy w B. oskarżył M. B. o to, że:
I. w dniu 5 lipca 2013 r. w B. w zamiarze, aby J. P. dokonał czynu
zabronionego, swoim zachowaniem ułatwiła jego popełnienie w ten sposób,
że podrobiła w celu użycia za autentyczne zaświadczenie o zatrudnieniu i
2
dochodach w firmie A. wypisując je na nazwisko wymienionej osoby, a który
to następnie dokument J. P. w dniu 8 lipca 2013 r. przedłożył jako
autentyczny przy zawarciu umowy pożyczki gotówkowej ze S. Sp. z o.o., tj. o
przestępstwo z art. 18 § 3 k.k. w zw. z art. 270 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2
k.k.;
II. w dniu 26 lipca 2013 r. w B., działając w celu osiągnięcia korzyści
majątkowej, wspólnie i w porozumieniu z B. G. i przedstawicielem S. Sp. z
o.o. A. M., poprzez wprowadzenie w błąd co do zamiaru wywiązania się z
warunków zawartej umowy pożyczki oraz przedłożenie nierzetelnego,
pisemnego zaświadczenia o zatrudnieniu i zarobkach w firmie A. na
nazwisko B. G., doprowadziła S. spółka z o.o. do niekorzystnego
rozporządzenia mieniem w kwocie 1500 zł, tj. o przestępstwo z art. 286 § 1
k.k. i art. 270 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k.;
III. w dniu 19 sierpnia 2013 r. w B., w zamiarze aby M. D. i A. M. dokonały
czynu zabronionego, swoim zachowaniem ułatwiła im jego popełnienie w ten
sposób, że podrobiła w celu użycia za autentyczne zaświadczenie o
zatrudnieniu i dochodach w firmie A., na nazwisko D. M., następnie w dniu
23 sierpnia 2013 r. M. D. działając w celu osiągnięcia korzyści majątkowej,
posłużyła się wyżej wymienionym dokumentem do zawarcia umowy
pożyczki, wprowadzając S. Sp. z o.o. w błąd co do faktu swojego
zatrudnienia i wysokości osiąganych dochodów oraz możliwości wywiązania
się z przyjętego na siebie zobowiązania spłaty rat, czym doprowadziła S. sp.
z o.o. do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w kwocie 1500 zł, tj. o
przestępstwo z art. 18 § 3 k.k. w zw. z art. 286 § 1 k.k. i art. 270 § 1 k.k.;
IV. w dniu 19 sierpnia 2013 r. w B. w zamiarze aby A. B. dokonała czynu
zabronionego, swoim zachowaniem ułatwiła jego popełnienie w ten sposób,
że podrobiła w celu użycia za autentyczne zaświadczenie o zatrudnieniu i
dochodach w firmie A. podpisując je na nazwisko wymienionej osoby, a który
to następnie dokument A. B. w dniu 22 sierpnia 2013 r. przedłożyła jako
autentyczny przy zawarciu umowy pożyczki gotówkowej ze S. Sp. z o.o., tj. o
przestępstwo z art. 18 § 3 k.k. w zw. z art. 270 § 1 k.k.;
V. w dniu 28 sierpnia 2013 r. w B. w zamiarze aby T. N. i A. M. dokonali czynu
3
zabronionego, swoim zachowaniem ułatwiła im jego popełnienie w ten
sposób, że podrobiła w celu użycia za autentyczne zaświadczenie o
zatrudnieniu i dochodach w firmie A. wypisując je na nazwisko N. T., a
następnie w dniu 30 sierpnia 2013 r. T. N. działając w celu osiągnięcia
korzyści majątkowej, posłużył się wyżej wymienionym dokumentem do
zawarcia umowy pożyczki, wprowadzając S. Sp. z o.o. w błąd co do faktu
swojego zatrudnienia i wysokości osiąganych dochodów oraz możliwości
wywiązania się z przyjętego na siebie zobowiązania spłaty rat,
doprowadzając S. Sp. z o.o. do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w
kwocie 1300 zł, tj. o przestępstwo z art. 18 § 3 k.k. w zw. z art. 286 § 1 k.k. i
art: 270 § 1 k.k.;
VI. w dniu 10 września 2013 r. w B. w zamiarze aby B. D. i A. M. dokonały
czynu zabronionego, swoim zachowaniem ułatwiła im jego popełnienie w ten
sposób, że podrobiła w celu użycia za autentyczne zaświadczenie o
zatrudnieniu i dochodach w firmie A. wypisując je na nazwisko B. D.,
następnie w dniu 14 września 2013 r. B. D. działając w celu osiągnięcia
korzyści majątkowej, posłużyła się wyżej wymienionym dokumentem przy
zawarciu umowy pożyczki, wprowadzając S. Sp. z o.o. w błąd co do faktu
swojego zatrudnienia i wysokości osiąganych dochodów oraz możliwości
wywiązania się z przyjętego na siebie zobowiązania spłaty rat,
doprowadzając S. Sp. z o.o. do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w
kwocie 1200 zł, tj. o przestępstwo z art. 18 § 3 k.k. w zw. z art. 286 § 1 k.k. i
art. 270 § 1 k.k.;
VII. w dniu 25 września 2013 r. w B. w zamiarze aby S. F. dokonał czynu
zabronionego, swoim zachowaniem ułatwiła jego popełnienie w ten sposób,
że podrobiła w celu użycia za autentyczne zaświadczenie o zatrudnieniu i
dochodach w firmie A. wypisując je na nazwisko wymienionej osoby, a który
to następnie dokument S. F. w dniu 27 września 2013 r. przedłożył jako
autentyczny przy zawarciu umowy pożyczki gotówkowej ze S. Sp. z o.o., tj. o
przestępstwo z art. 18 § 3 k.k. w zw. z art. 270 § 1 k.k.;
VIII. w dniu 4 października 2013 r. w B. w zamiarze aby A. H. dokonała czynu
zabronionego, swoim zachowaniem ułatwiła jego popełnienie w ten sposób,
4
że podrobiła w celu użycia za autentyczne zaświadczenie o zatrudnieniu i
dochodach w firmie M. Sp. z o.o., wypisując je na nazwisko wymienionej
osoby, a który to następnie dokument A. H. w dniu 17 października 2013 r.
przedłożyła jako autentyczny przy zawarciu umowy pożyczki gotówkowej ze
S. Sp. z o.o., tj. o przestępstwo z art. 18 § 3 k.k. w zw. z art. 270 § 1 k.k.;
IX. w dniu 15 listopada 2013 r. w B. w zamiarze aby S. K. i A. M. dokonali czynu
zabronionego, swoim zachowaniem ułatwiła im jego popełnienie w ten
sposób, że podrobiła w celu użycia za autentyczne zaświadczenie o
zatrudnieniu i dochodach w firmie A., wypisując je na nazwisko K. S., a
następnie S. K. działając w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, posłużył
się wyżej wymienionym dokumentem przy zawarciu umowy pożyczki,
wprowadzając S. Sp. z o.o. w błąd co do faktu, swojego zatrudnienia i
wysokości osiąganych dochodów oraz możliwości wywiązania się z
przyjętego na siebie zobowiązania spłaty rat, doprowadzając S. Sp. z o.o. do
niekorzystnego rozporządzenia mieniem w kwocie 1000 zł, tj. o przestępstwo
z art. 18 § 3 k.k. w zw. z art. 286 § 1. k.k. i art. 270 § 1 k.k. w zw. z art. 11 §
2 k.k.;
X. w dniu 20 grudnia 2013 r. w B. w zamiarze aby M. Z. dokonała czynu
zabronionego, swoim zachowaniem ułatwiła jego popełnienie w ten sposób,
że podrobiła w celu użycia za autentyczne zaświadczenie o zatrudnieniu i
dochodach w firmie P. Sp. z o.o., wypisując je na nazwisko wymienionej
osoby, a który to następnie dokument M. Z. w dniu 20 grudnia 2013 r.
przedłożyła jako autentyczny przy zawarciu umowy pożyczki gotówkowej ze
S. Sp. z o.o., tj. o przestępstwo z art. 18 § 3 k.k. w zw. z art. 270 § 1 k.k.
Przedmiotowym aktem oskarżenia zostało objętych także 10 innych osób.
Wyrokiem z dnia 9 listopada 2015 r., Sąd Rejonowy w B. uznał oskarżoną M.
B. za winną:
I. popełnienia czynów opisanych w pkt I, IV, VII, VIII i X przyjmując, iż
stanowią ciąg przestępstw z art. 18 § 3 k.k. w zw. z art. 270 § 1 k.k. i
za to na mocy art. 270 § 1 k.k. w zw. z art. 19 § 1 k.k. i art. 91 § 1 k.k.
skazał ją na karę 5 miesięcy pozbawienia wolności;
5
II. popełnienia czynów opisanych w II, III, V, VI i IX przyjmując, że
stanowią ciąg przestępstw z art. 18 § 3 k.k. w zw. z art. 286 § 1 k.k. i
art. 270 § 1 k.k. przy zastosowaniu art. 11 § 2 k.k. oraz z art. 286 § 1
k.k. i art. 270 § 1 k.k. przy zastosowaniu art. 11 § 2 k.k. za to na mocy
art. 286 § 1 k.k. przy zastosowaniu art. 11 § 3 k.k. i w zw. z art. 91 § 1
k.k. skazał ją na karę 10 miesięcy pozbawienia wolności;
III. na mocy art. 91 § 2 k.k. wymierzył oskarżonej karę łączną roku i 4
miesięcy pozbawienia;
IV. na mocy art. 624 § 1 k.p.k. i art. 17 ustawy o opłatach w sprawach
karnych zwolnił oskarżoną od obowiązku ponoszenia kosztów
postępowania obciążając nimi Skarb Państwa.
Orzeczenie to nie zostało zaskarżone przez strony i uprawomocniło się w
dniu 22 grudnia 2015 r.
Od powyższego wyroku kasację na korzyść skazanej M. B. wniósł Prokurator
Generalny zarzucając rażące i mające istotny wpływ na treść orzeczenia
naruszenie przepisów prawa procesowego, tj. art. 387 § 2 i 3 k.p.k., polegające na
uwzględnieniu wniosku oskarżonej o skazanie jej bez przeprowadzenia
postępowania dowodowego i wydaniu wyroku skazującego odbiegającego od treści
wniosku, co w konsekwencji doprowadziło także do rażącego naruszenia prawa
karnego materialnego, tj. art. 86 § 1 k.k. bowiem kara łączna została orzeczona w
wymiarze roku i 4 miesięcy pozbawienia wolności, to jest w wymiarze
przekraczającym sumę podlegających łączeniu kar orzeczonych za poszczególne
przestępstwa, która wynosiła rok i 3 miesiące pozbawienia wolności. W konkluzji
skarżący wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku oraz przekazanie sprawy
Sądowi Rejonowemu do ponownego rozpoznania.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
Kasacja jest oczywiście zasadna.
Sąd rozstrzygając w przedmiocie złożonego w trybie art. 387 k.p.k. wniosku
oskarżonego o wydanie wyroku skazującego i wymierzenie mu określonej kary lub
środka karnego bez przeprowadzenia postępowania dowodowego, związany jest
treścią tego wniosku, co nie oznacza obowiązku jego uwzględnienia. Sąd
zobowiązany jest bowiem sprawdzić zaistnienie wszystkich warunków
6
dopuszczalności tego rodzaju dobrowolnego poddania się odpowiedzialności
karnej, które tenże przepis w § 1 i § 2 określa. W sytuacji zaś dostrzeżenia
jakichkolwiek wad propozycji oskarżonego, powinnością Sądu jest uzależnienie
uwzględnienia wniosku od dokonania w nim stosownej zmiany (art. 387 § 3 k.p.k.).
Sąd rozpoznający sprawę w związku z wnioskiem złożonym w trybie
przewidzianym w art. 387 § 1 k.p.k. nie ma możliwości samodzielnego
modyfikowania zakresu odpowiedzialności karnej oskarżonego bez podjęcia
działań przewidzianych w art. 387 § 3 k.p.k. i doprowadzenia do zmian we wniosku
zaakceptowanych przez podmioty wymienione w § 2 tego przepisu. Możliwość
uzależnienia przez sąd uwzględnienia złożonego w trybie § 1 art. 387 k.p.k.
wniosku od dokonania w nim wskazanej przez siebie zmiany oznacza także
konieczność zwrócenia wnioskodawcy przez sąd uwagi, że jego propozycja nie
spełnia wszystkich wymogów prawa. Zaś ewentualne ujawnienie się braku
warunków do uwzględnienia wniosku w całości w dotychczasowej postaci i
niemożność dokonania stosownego uzgodnienia, prowadzi w konsekwencji do
rozpoznawania sprawy na zasadach ogólnych.
Jak wynika z protokołu rozprawy z dnia 2 listopada 2015 r. oskarżona M. B.
przyznała się do większości zarzucanych jej czynów i pouczona o treści art. 387
k.p.k. wniosła o wymierzenie kary z warunkowym zawieszeniem jej wykonania,
ewentualnie „niewysokiej” grzywny, gdyż „pracuje dorywczo i samotnie wychowuje
dwójkę dzieci w wieku 6 i 9 lat”.
Prokurator wniósł o:
1. modyfikację kwalifikacji czynu z pkt III, V i VI w postaci uzupełnienia o
art. 11 § 2 k.k. oraz potraktowanie czynów z pkt I, IV, VII, VIII i X jako
ciągu przestępstw i wymierzenie za te czyny jednej kary 5 miesięcy
pozbawienia wolności,
2. wymierzenie za czyn z pkt II kary 6 miesięcy,
3. potraktowanie czynów z pkt III, V, VI i IX jako ciągu przestępstw i
wymierzenie jednej kary 10 miesięcy pozbawienia wolności,
4. wymierzenie kary łącznej roku i 4 miesięcy pozbawienia wolności z
warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres 3 lat próby.
7
Oskarżona M. B. wyraziła zgodę na zaproponowaną przez prokuratora
modyfikację.
Tymczasem Sąd Rejonowy, uwzględniając na mocy art. 387 § 2 i 4 k.p.k.
wniosek oskarżonej, wydał wyrok wobec M. B. uznający ją za winną:
I. popełnienia czynów opisanych w pkt I, IV, VII, VIII i X przyjmując, iż
stanowią ciąg przestępstw z art. 18 § 3 k.k. w zw. z art. 270 § 1 k.k. i
za to na mocy art. 270 § 1 k.k. w zw. z art. 19 § 1 k.k. i art. 91 § 1 k.k.
skazał ją na karę 5 miesięcy pozbawienia wolności;
II. popełnienia czynów opisanych w pkt II, III, V, VI i IX przyjmując, że
stanowią ciąg przestępstw z art. 18 § 3 k.k. w zw. z art. 286 § 1 k.k. i
art. 270 § 1 k.k. przy zastosowaniu art. 11 § 2 k.k. oraz z art. 286 § 1
k.k. i art. 270 § 1 k.k. przy zastosowaniu art. 11 § 2 k.k. za to na mocy
art. 286 § 1 k.k. przy zastosowaniu art. 11 § 3 k.k. i w zw. z art. 91 § 1
k.k. skazał ją na karę 10 miesięcy pozbawienia wolności;
III. na mocy art. 91 § 2 kk wymierzył oskarżonej M. B. łączną karę roku i
4 miesięcy pozbawienia;
które to rozstrzygnięcie odbiegało od zaaprobowanego przez prokuratora wniosku
oskarżonej złożonego w toku rozprawy w dniu 2 listopada 2015 r.
Wykraczając poza zakres zaakceptowanego przez uprawnionych
uczestników postępowania wniosku o dobrowolne poddanie się odpowiedzialności
karnej, Sąd Rejonowy rażąco naruszył wskazane w skardze kasacyjnej przepisy
prawa procesowego, tj. art. 387 § 2 i § 3 k.p.k. Uchybienie to miało przy tym
oczywisty i istotny wpływ na treść zapadłego orzeczenia.
Wyrok Sądu Rejonowego z dnia 9 listopada 2015 r. nie może się ostać także
z tej przyczyny, że zapadł z rażącym naruszeniem art. 86 § 1 k.k., co miało istotny
wpływ na jego treść.
Zgodnie z powołanym przepisem sąd wymierza karę łączną pozbawienia
wolności w granicach od najwyższej z kar wymierzonych za poszczególne
przestępstwa do ich sumy, nie przekraczając jednak 20 lat pozbawienia wolności.
Mając na uwadze, że wyrokiem z dnia 9 listopada 2015 r. Sąd Rejonowy
orzekł w stosunku do M. B. za przestępstwa z art. 18 § 3 k.k. w zw. z art. 270 § 1
k.k. oraz z art. 18 § 3 k.k. w zw. z art. 286 § 1 k.k. i art. 270 § 1 k.k. w zw. z art. 11 §
8
2 k.k., jak też z art. 286 § 1 k.k. i art. 270 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k.
odpowiednio kary 5 miesięcy i 10 miesięcy pozbawienia wolności, zatem
wymierzona oskarżonej kara łączna pozbawienia wolności nie mogła być niższa niż
10 miesięcy i wyższa niż rok i 3 miesiące.
Trafnie więc skarżący Prokurator Generalny podnosi, że Sąd Rejonowy
wymierzając oskarżonej karę łączną roku i 4 miesięcy pozbawienia wolności, orzekł
ją z przekroczeniem górnej granicy zakreślonej art. 86 § 1 k.k. Postępując w ten
sposób Sąd dopuścił się rażącej obrazy powołanego przepisu, która miała istotny
wpływ na treść zaskarżonego orzeczenia.
Z powyższych powodów Sąd Najwyższy uchylił zaskarżony wyrok Sądu
Rejonowego z dnia 9 listopada 2015 r. i sprawę przekazał temu Sądowi do
ponownego rozpoznania. Przy ponownym rozpoznaniu sprawy koniecznym będzie
uniknięcie uchybień będących podstawą uwzględnienia kasacji.
kc
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 23 marca 2016 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Józef Szewczyk (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Tomasz Grzegorczyk
SSN Jacek Sobczak
Protokolant Danuta Bratkrajc
na posiedzeniu w trybie art. 535 § 5 kpk
w sprawie M. B.
skazanej z art. 18 § 3 kk w zw. z art. 286 § 1 kk i art. 270 § 1 kk w zw. z art. 11 § 2
kk i in.
po rozpoznaniu w Izbie Karnej w dniu 23 marca 2016 r.,
kasacji, wniesionej przez Prokuratora Generalnego na korzyść skazanej
od wyroku Sądu Rejonowego w B.
z dnia 9 listopada 2015 r.,
uchyla wyrok w zaskarżonej części i sprawę przekazuje
Sądowi Rejonowemu w B.u do ponownego rozpoznania.
UZASADNIENIE
Prokurator Rejonowy w B. oskarżył M. B. o to, że:
I. w dniu 5 lipca 2013 r. w B. w zamiarze, aby J. P. dokonał czynu
zabronionego, swoim zachowaniem ułatwiła jego popełnienie w ten sposób,
że podrobiła w celu użycia za autentyczne zaświadczenie o zatrudnieniu i
2
dochodach w firmie A. wypisując je na nazwisko wymienionej osoby, a który
to następnie dokument J. P. w dniu 8 lipca 2013 r. przedłożył jako
autentyczny przy zawarciu umowy pożyczki gotówkowej ze S. Sp. z o.o., tj. o
przestępstwo z art. 18 § 3 k.k. w zw. z art. 270 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2
k.k.;
II. w dniu 26 lipca 2013 r. w B., działając w celu osiągnięcia korzyści
majątkowej, wspólnie i w porozumieniu z B. G. i przedstawicielem S. Sp. z
o.o. A. M., poprzez wprowadzenie w błąd co do zamiaru wywiązania się z
warunków zawartej umowy pożyczki oraz przedłożenie nierzetelnego,
pisemnego zaświadczenia o zatrudnieniu i zarobkach w firmie A. na
nazwisko B. G., doprowadziła S. spółka z o.o. do niekorzystnego
rozporządzenia mieniem w kwocie 1500 zł, tj. o przestępstwo z art. 286 § 1
k.k. i art. 270 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k.;
III. w dniu 19 sierpnia 2013 r. w B., w zamiarze aby M. D. i A. M. dokonały
czynu zabronionego, swoim zachowaniem ułatwiła im jego popełnienie w ten
sposób, że podrobiła w celu użycia za autentyczne zaświadczenie o
zatrudnieniu i dochodach w firmie A., na nazwisko D. M., następnie w dniu
23 sierpnia 2013 r. M. D. działając w celu osiągnięcia korzyści majątkowej,
posłużyła się wyżej wymienionym dokumentem do zawarcia umowy
pożyczki, wprowadzając S. Sp. z o.o. w błąd co do faktu swojego
zatrudnienia i wysokości osiąganych dochodów oraz możliwości wywiązania
się z przyjętego na siebie zobowiązania spłaty rat, czym doprowadziła S. sp.
z o.o. do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w kwocie 1500 zł, tj. o
przestępstwo z art. 18 § 3 k.k. w zw. z art. 286 § 1 k.k. i art. 270 § 1 k.k.;
IV. w dniu 19 sierpnia 2013 r. w B. w zamiarze aby A. B. dokonała czynu
zabronionego, swoim zachowaniem ułatwiła jego popełnienie w ten sposób,
że podrobiła w celu użycia za autentyczne zaświadczenie o zatrudnieniu i
dochodach w firmie A. podpisując je na nazwisko wymienionej osoby, a który
to następnie dokument A. B. w dniu 22 sierpnia 2013 r. przedłożyła jako
autentyczny przy zawarciu umowy pożyczki gotówkowej ze S. Sp. z o.o., tj. o
przestępstwo z art. 18 § 3 k.k. w zw. z art. 270 § 1 k.k.;
V. w dniu 28 sierpnia 2013 r. w B. w zamiarze aby T. N. i A. M. dokonali czynu
3
zabronionego, swoim zachowaniem ułatwiła im jego popełnienie w ten
sposób, że podrobiła w celu użycia za autentyczne zaświadczenie o
zatrudnieniu i dochodach w firmie A. wypisując je na nazwisko N. T., a
następnie w dniu 30 sierpnia 2013 r. T. N. działając w celu osiągnięcia
korzyści majątkowej, posłużył się wyżej wymienionym dokumentem do
zawarcia umowy pożyczki, wprowadzając S. Sp. z o.o. w błąd co do faktu
swojego zatrudnienia i wysokości osiąganych dochodów oraz możliwości
wywiązania się z przyjętego na siebie zobowiązania spłaty rat,
doprowadzając S. Sp. z o.o. do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w
kwocie 1300 zł, tj. o przestępstwo z art. 18 § 3 k.k. w zw. z art. 286 § 1 k.k. i
art: 270 § 1 k.k.;
VI. w dniu 10 września 2013 r. w B. w zamiarze aby B. D. i A. M. dokonały
czynu zabronionego, swoim zachowaniem ułatwiła im jego popełnienie w ten
sposób, że podrobiła w celu użycia za autentyczne zaświadczenie o
zatrudnieniu i dochodach w firmie A. wypisując je na nazwisko B. D.,
następnie w dniu 14 września 2013 r. B. D. działając w celu osiągnięcia
korzyści majątkowej, posłużyła się wyżej wymienionym dokumentem przy
zawarciu umowy pożyczki, wprowadzając S. Sp. z o.o. w błąd co do faktu
swojego zatrudnienia i wysokości osiąganych dochodów oraz możliwości
wywiązania się z przyjętego na siebie zobowiązania spłaty rat,
doprowadzając S. Sp. z o.o. do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w
kwocie 1200 zł, tj. o przestępstwo z art. 18 § 3 k.k. w zw. z art. 286 § 1 k.k. i
art. 270 § 1 k.k.;
VII. w dniu 25 września 2013 r. w B. w zamiarze aby S. F. dokonał czynu
zabronionego, swoim zachowaniem ułatwiła jego popełnienie w ten sposób,
że podrobiła w celu użycia za autentyczne zaświadczenie o zatrudnieniu i
dochodach w firmie A. wypisując je na nazwisko wymienionej osoby, a który
to następnie dokument S. F. w dniu 27 września 2013 r. przedłożył jako
autentyczny przy zawarciu umowy pożyczki gotówkowej ze S. Sp. z o.o., tj. o
przestępstwo z art. 18 § 3 k.k. w zw. z art. 270 § 1 k.k.;
VIII. w dniu 4 października 2013 r. w B. w zamiarze aby A. H. dokonała czynu
zabronionego, swoim zachowaniem ułatwiła jego popełnienie w ten sposób,
4
że podrobiła w celu użycia za autentyczne zaświadczenie o zatrudnieniu i
dochodach w firmie M. Sp. z o.o., wypisując je na nazwisko wymienionej
osoby, a który to następnie dokument A. H. w dniu 17 października 2013 r.
przedłożyła jako autentyczny przy zawarciu umowy pożyczki gotówkowej ze
S. Sp. z o.o., tj. o przestępstwo z art. 18 § 3 k.k. w zw. z art. 270 § 1 k.k.;
IX. w dniu 15 listopada 2013 r. w B. w zamiarze aby S. K. i A. M. dokonali czynu
zabronionego, swoim zachowaniem ułatwiła im jego popełnienie w ten
sposób, że podrobiła w celu użycia za autentyczne zaświadczenie o
zatrudnieniu i dochodach w firmie A., wypisując je na nazwisko K. S., a
następnie S. K. działając w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, posłużył
się wyżej wymienionym dokumentem przy zawarciu umowy pożyczki,
wprowadzając S. Sp. z o.o. w błąd co do faktu, swojego zatrudnienia i
wysokości osiąganych dochodów oraz możliwości wywiązania się z
przyjętego na siebie zobowiązania spłaty rat, doprowadzając S. Sp. z o.o. do
niekorzystnego rozporządzenia mieniem w kwocie 1000 zł, tj. o przestępstwo
z art. 18 § 3 k.k. w zw. z art. 286 § 1. k.k. i art. 270 § 1 k.k. w zw. z art. 11 §
2 k.k.;
X. w dniu 20 grudnia 2013 r. w B. w zamiarze aby M. Z. dokonała czynu
zabronionego, swoim zachowaniem ułatwiła jego popełnienie w ten sposób,
że podrobiła w celu użycia za autentyczne zaświadczenie o zatrudnieniu i
dochodach w firmie P. Sp. z o.o., wypisując je na nazwisko wymienionej
osoby, a który to następnie dokument M. Z. w dniu 20 grudnia 2013 r.
przedłożyła jako autentyczny przy zawarciu umowy pożyczki gotówkowej ze
S. Sp. z o.o., tj. o przestępstwo z art. 18 § 3 k.k. w zw. z art. 270 § 1 k.k.
Przedmiotowym aktem oskarżenia zostało objętych także 10 innych osób.
Wyrokiem z dnia 9 listopada 2015 r., Sąd Rejonowy w B. uznał oskarżoną M.
B. za winną:
I. popełnienia czynów opisanych w pkt I, IV, VII, VIII i X przyjmując, iż
stanowią ciąg przestępstw z art. 18 § 3 k.k. w zw. z art. 270 § 1 k.k. i
za to na mocy art. 270 § 1 k.k. w zw. z art. 19 § 1 k.k. i art. 91 § 1 k.k.
skazał ją na karę 5 miesięcy pozbawienia wolności;
5
II. popełnienia czynów opisanych w II, III, V, VI i IX przyjmując, że
stanowią ciąg przestępstw z art. 18 § 3 k.k. w zw. z art. 286 § 1 k.k. i
art. 270 § 1 k.k. przy zastosowaniu art. 11 § 2 k.k. oraz z art. 286 § 1
k.k. i art. 270 § 1 k.k. przy zastosowaniu art. 11 § 2 k.k. za to na mocy
art. 286 § 1 k.k. przy zastosowaniu art. 11 § 3 k.k. i w zw. z art. 91 § 1
k.k. skazał ją na karę 10 miesięcy pozbawienia wolności;
III. na mocy art. 91 § 2 k.k. wymierzył oskarżonej karę łączną roku i 4
miesięcy pozbawienia;
IV. na mocy art. 624 § 1 k.p.k. i art. 17 ustawy o opłatach w sprawach
karnych zwolnił oskarżoną od obowiązku ponoszenia kosztów
postępowania obciążając nimi Skarb Państwa.
Orzeczenie to nie zostało zaskarżone przez strony i uprawomocniło się w
dniu 22 grudnia 2015 r.
Od powyższego wyroku kasację na korzyść skazanej M. B. wniósł Prokurator
Generalny zarzucając rażące i mające istotny wpływ na treść orzeczenia
naruszenie przepisów prawa procesowego, tj. art. 387 § 2 i 3 k.p.k., polegające na
uwzględnieniu wniosku oskarżonej o skazanie jej bez przeprowadzenia
postępowania dowodowego i wydaniu wyroku skazującego odbiegającego od treści
wniosku, co w konsekwencji doprowadziło także do rażącego naruszenia prawa
karnego materialnego, tj. art. 86 § 1 k.k. bowiem kara łączna została orzeczona w
wymiarze roku i 4 miesięcy pozbawienia wolności, to jest w wymiarze
przekraczającym sumę podlegających łączeniu kar orzeczonych za poszczególne
przestępstwa, która wynosiła rok i 3 miesiące pozbawienia wolności. W konkluzji
skarżący wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku oraz przekazanie sprawy
Sądowi Rejonowemu do ponownego rozpoznania.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
Kasacja jest oczywiście zasadna.
Sąd rozstrzygając w przedmiocie złożonego w trybie art. 387 k.p.k. wniosku
oskarżonego o wydanie wyroku skazującego i wymierzenie mu określonej kary lub
środka karnego bez przeprowadzenia postępowania dowodowego, związany jest
treścią tego wniosku, co nie oznacza obowiązku jego uwzględnienia. Sąd
zobowiązany jest bowiem sprawdzić zaistnienie wszystkich warunków
6
dopuszczalności tego rodzaju dobrowolnego poddania się odpowiedzialności
karnej, które tenże przepis w § 1 i § 2 określa. W sytuacji zaś dostrzeżenia
jakichkolwiek wad propozycji oskarżonego, powinnością Sądu jest uzależnienie
uwzględnienia wniosku od dokonania w nim stosownej zmiany (art. 387 § 3 k.p.k.).
Sąd rozpoznający sprawę w związku z wnioskiem złożonym w trybie
przewidzianym w art. 387 § 1 k.p.k. nie ma możliwości samodzielnego
modyfikowania zakresu odpowiedzialności karnej oskarżonego bez podjęcia
działań przewidzianych w art. 387 § 3 k.p.k. i doprowadzenia do zmian we wniosku
zaakceptowanych przez podmioty wymienione w § 2 tego przepisu. Możliwość
uzależnienia przez sąd uwzględnienia złożonego w trybie § 1 art. 387 k.p.k.
wniosku od dokonania w nim wskazanej przez siebie zmiany oznacza także
konieczność zwrócenia wnioskodawcy przez sąd uwagi, że jego propozycja nie
spełnia wszystkich wymogów prawa. Zaś ewentualne ujawnienie się braku
warunków do uwzględnienia wniosku w całości w dotychczasowej postaci i
niemożność dokonania stosownego uzgodnienia, prowadzi w konsekwencji do
rozpoznawania sprawy na zasadach ogólnych.
Jak wynika z protokołu rozprawy z dnia 2 listopada 2015 r. oskarżona M. B.
przyznała się do większości zarzucanych jej czynów i pouczona o treści art. 387
k.p.k. wniosła o wymierzenie kary z warunkowym zawieszeniem jej wykonania,
ewentualnie „niewysokiej” grzywny, gdyż „pracuje dorywczo i samotnie wychowuje
dwójkę dzieci w wieku 6 i 9 lat”.
Prokurator wniósł o:
1. modyfikację kwalifikacji czynu z pkt III, V i VI w postaci uzupełnienia o
art. 11 § 2 k.k. oraz potraktowanie czynów z pkt I, IV, VII, VIII i X jako
ciągu przestępstw i wymierzenie za te czyny jednej kary 5 miesięcy
pozbawienia wolności,
2. wymierzenie za czyn z pkt II kary 6 miesięcy,
3. potraktowanie czynów z pkt III, V, VI i IX jako ciągu przestępstw i
wymierzenie jednej kary 10 miesięcy pozbawienia wolności,
4. wymierzenie kary łącznej roku i 4 miesięcy pozbawienia wolności z
warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres 3 lat próby.
7
Oskarżona M. B. wyraziła zgodę na zaproponowaną przez prokuratora
modyfikację.
Tymczasem Sąd Rejonowy, uwzględniając na mocy art. 387 § 2 i 4 k.p.k.
wniosek oskarżonej, wydał wyrok wobec M. B. uznający ją za winną:
I. popełnienia czynów opisanych w pkt I, IV, VII, VIII i X przyjmując, iż
stanowią ciąg przestępstw z art. 18 § 3 k.k. w zw. z art. 270 § 1 k.k. i
za to na mocy art. 270 § 1 k.k. w zw. z art. 19 § 1 k.k. i art. 91 § 1 k.k.
skazał ją na karę 5 miesięcy pozbawienia wolności;
II. popełnienia czynów opisanych w pkt II, III, V, VI i IX przyjmując, że
stanowią ciąg przestępstw z art. 18 § 3 k.k. w zw. z art. 286 § 1 k.k. i
art. 270 § 1 k.k. przy zastosowaniu art. 11 § 2 k.k. oraz z art. 286 § 1
k.k. i art. 270 § 1 k.k. przy zastosowaniu art. 11 § 2 k.k. za to na mocy
art. 286 § 1 k.k. przy zastosowaniu art. 11 § 3 k.k. i w zw. z art. 91 § 1
k.k. skazał ją na karę 10 miesięcy pozbawienia wolności;
III. na mocy art. 91 § 2 kk wymierzył oskarżonej M. B. łączną karę roku i
4 miesięcy pozbawienia;
które to rozstrzygnięcie odbiegało od zaaprobowanego przez prokuratora wniosku
oskarżonej złożonego w toku rozprawy w dniu 2 listopada 2015 r.
Wykraczając poza zakres zaakceptowanego przez uprawnionych
uczestników postępowania wniosku o dobrowolne poddanie się odpowiedzialności
karnej, Sąd Rejonowy rażąco naruszył wskazane w skardze kasacyjnej przepisy
prawa procesowego, tj. art. 387 § 2 i § 3 k.p.k. Uchybienie to miało przy tym
oczywisty i istotny wpływ na treść zapadłego orzeczenia.
Wyrok Sądu Rejonowego z dnia 9 listopada 2015 r. nie może się ostać także
z tej przyczyny, że zapadł z rażącym naruszeniem art. 86 § 1 k.k., co miało istotny
wpływ na jego treść.
Zgodnie z powołanym przepisem sąd wymierza karę łączną pozbawienia
wolności w granicach od najwyższej z kar wymierzonych za poszczególne
przestępstwa do ich sumy, nie przekraczając jednak 20 lat pozbawienia wolności.
Mając na uwadze, że wyrokiem z dnia 9 listopada 2015 r. Sąd Rejonowy
orzekł w stosunku do M. B. za przestępstwa z art. 18 § 3 k.k. w zw. z art. 270 § 1
k.k. oraz z art. 18 § 3 k.k. w zw. z art. 286 § 1 k.k. i art. 270 § 1 k.k. w zw. z art. 11 §
8
2 k.k., jak też z art. 286 § 1 k.k. i art. 270 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k.
odpowiednio kary 5 miesięcy i 10 miesięcy pozbawienia wolności, zatem
wymierzona oskarżonej kara łączna pozbawienia wolności nie mogła być niższa niż
10 miesięcy i wyższa niż rok i 3 miesiące.
Trafnie więc skarżący Prokurator Generalny podnosi, że Sąd Rejonowy
wymierzając oskarżonej karę łączną roku i 4 miesięcy pozbawienia wolności, orzekł
ją z przekroczeniem górnej granicy zakreślonej art. 86 § 1 k.k. Postępując w ten
sposób Sąd dopuścił się rażącej obrazy powołanego przepisu, która miała istotny
wpływ na treść zaskarżonego orzeczenia.
Z powyższych powodów Sąd Najwyższy uchylił zaskarżony wyrok Sądu
Rejonowego z dnia 9 listopada 2015 r. i sprawę przekazał temu Sądowi do
ponownego rozpoznania. Przy ponownym rozpoznaniu sprawy koniecznym będzie
uniknięcie uchybień będących podstawą uwzględnienia kasacji.
kc