Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt IV KK 69/16
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 23 marca 2016 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Józef Szewczyk (przewodniczący)
SSN Tomasz Grzegorczyk (sprawozdawca)
SSN Jacek Sobczak
Protokolant Danuta Bratkrajc
w sprawie R. K.
skazanego z art. 178a § 4 kk
po rozpoznaniu w Izbie Karnej na posiedzeniu w trybie art. 535 § 5 kpk
w dniu 23 marca 2016 r.,
kasacji, wniesionej przez Prokuratora Generalnego
od wyroku Sądu Rejonowego w T.
z dnia 30 kwietnia 2015 r.
uchyla zaskarżony wyrok i przekazuje sprawę Sądowi
Rejonowemu w T. do ponownego rozpoznania, a koszty
postępowania kasacyjnego przejmuje na Skarb Państwa.
UZASADNIENIE
Zaskarżonym wyrokiem, wydanym na posiedzeniu w trybie art. 343 k.p.k.,
Sąd Rejonowy w T. uwzględnił, wniesiony na podstawie art. 335 § 1 k.p.k., wniosek
prokuratora i zgodnie z nim skazał R. K., za popełnione w dniu 29 października
2014 r., w miejscowości G. przestępstwo z art. 178a § 4 k.k., z przyjęciem, że
2
dopuścił się on tego czynu będąc uprzednio prawomocnie skazanym, wyrokiem
Sądu Rejonowego w S. z dnia 28 października 2011 r., w sprawie o sygn. akt II K
…/11, za prowadzenie pojazdu mechanicznego w stanie nietrzeźwości, za który to
czyn skazano go wówczas na grzywnę, z orzeczeniem także zakazu prowadzenia
wszelkich pojazdów mechanicznych na okres 3 lat oraz świadczenia pieniężnego
na określony cel społeczny. Za obecnie przypisany oskarżonemu czyn wymierzono
mu zaś karę 1 roku pozbawienia wolności, orzekając również zakaz prowadzenia
wszelkich pojazdów mechanicznych na okres 5 lat. Wyrok ten uprawomocnił się
bez zaskarżania w dniu 11 czerwca 2015 r.
W kasacji wywiedzionej w 2016 r. przez Prokuratora Generalnego na
korzyść skazanego podniesiono zarzut obrazy art. 343 § 7 w zw. z art. 335 § 1
k.p.k. prowadzącej do rażącego naruszenia prawa materialnego, a to: art. 107 § 4a
k.k., przez jego niezastosowanie, mimo wynikającego z jego dyspozycji zatarcia
uprzedniego skazania orzeczonego wyrokiem Sądu Rejonowego w S. z dnia 28
października 2011 r. i ustalenie przez to popełnienia przez oskarżonego czynu w
warunkach określonych hipotezą art. 178a § 4 k.k., co mogło wpłynąć na wymiar
kary, a z uwagi na zmianę normatywną art. 42 § 3 k.k., wprowadzoną od dnia 18
maja 2015 r. na mocy ustawy z dnia 20 marca 2015 r. (Dz.U. z 2015 r., poz. 54),
rodzi też dalsze negatywne dla skazanego konsekwencje. Wywodząc w ten
sposób, skarżący wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy
Sądowi Rejonowemu w T. do ponownego rozpoznania.
Rozpoznając tę kasację, Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
Kasacja ta jest zasadna w oczywistym stopniu, a skoro wniesiono ją na
korzyść skazanego, to podlegała rozpoznaniu na posiedzeniu, o którym mowa w
art. 535 § 5 k.p.k.
Z akt tej sprawy wynika bowiem niezbicie, że już w dacie wniesienia aktu
oskarżenia i dołączonego doń wniosku o skazanie bez rozprawy opartego na art.
335 § 1 k.p.k., co miało miejsce w dniu 23 marca 2015 r., nie można było
powoływać się na fakt uprzedniego skazania oskarżonego przez Sąd Rejonowy w
S. z 2011 r., za przestępstwo z art. 178a § 1 k.k., jako że skazanie to już wcześniej
uległo zatarciu. Wniosek taki w sposób oczywisty nasuwa się z dokumentu
zawartego na k. 6 tych akt, zawierającego informację Sądu Rejonowego w S.,
3
przekazane KMP w T., w listopadzie 2014 r. W piśmie tym Sąd ów poinformował,
że skazany, orzeczoną wówczas grzywnę uregulował w dniu 17 stycznia 2013 r.,
zaś świadczenie pieniężne już 22 grudnia 2011 r., natomiast środek karny zakazu
prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych był orzeczony na okres 3 lat od
dnia 7 sierpnia 2011 r., do dnia 7 sierpnia 2014 r.
W wyniku nowelizacji dokonanej ustawą z dnia 20 lutego 2015 r. (Dz.U. z
2015 r., poz. 396), od dnia 21 marca 2015 r., w razie skazania na grzywnę, zatarcie
następowało z mocy prawa, już z upływem roku od wykonania takiej kary (nowy §
4a art. 107 k.k.). Tym samym in concreto, skoro R. K. wykonał grzywnę w dniu 17
stycznia 2013 r., to w dacie wnoszenia aktu oskarżenia nastąpiło już zatracie jej
wykonania. Natomiast, ponieważ orzeczony przez Sąd Rejonowy w S. zakaz
prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych na okres 3 lat, został w całości
wykonany do dnia 7 sierpnia 2014 r., to wówczas też doszło do zatarcia skazania w
tym zakresie, a odnośnie do obowiązku świadczenia pieniężnego już w 2011 r.
Natomiast zatarcie w ogóle skazania za przestępstwo z art. 178a § 1 k.k., o
jakim mowa była we wskazanym wcześniej wyroku Sądu Rejonowego w S.,
nastąpiło w świetle nowej regulacji zawartej w art. 107 § 4a k.k., w rok po
wykonaniu kary grzywny. Z uwagi zatem na to nowe rozwiązanie nie można było
kwalifikować zarzucanego oskarżonemu przestępstwa z 2014 r. jako
wypełniającego znamiona art. 178a § 4 k.k.
Sąd orzekając w przedmiotowej sprawie w dniu 30 kwietnia 2015 r. nie
zauważył powyższych okoliczności. Być może powodem tego był fakt, że w akcie
oskarżenia w wykazie dowodów z dokumentów nie przywołano wskazanego
wcześniej pisma Sądu Rejonowego w S.. Należy jednak także wskazać, że w
danych o karalności (k. 20 akt), datowanych na dzień 7 listopada 2014 r., nie ma
żadnej informacji o wykonaniu ani świadczenia pieniężnego ani zakazu
prowadzenia pojazdów, a figuruje tam jedynie fakt wykonania kary grzywny.
Nieistotne jednak, z jakich powodów, doszło mimo to w tej sprawie w sposób
niewątpliwy do obrazy wskazanych przepisów procedury karnej, jak i materialnego
prawa karnego. Sąd bowiem, przed uwzględnieniem wniosku o skazanie bez
rozprawy, powinien zbadać przekazaną mu dokumentację z postępowania
przygotowawczego, a stosownie do ówczesnych przepisów otrzymał pełne akta tej
4
sprawy. Z protokołu posiedzenia Sądu wynika wprawdzie, że odczytano całe
dotychczasowe akta tej sprawy (k. 60), jednak efekty tej czynności wskazują, iż nie
dokonano tego z należytą starannością, skoro nie dostrzeżono choćby rozbieżności
między wskazanym wcześniej pismem Sądu Rejonowego w S., a danymi o
karalności. Takie postąpienie Sądu doprowadziło do sytuacji, w której uwzględniono
wniosek, jaki z uwagi na swoją treść, nie dawał podstawy do takiego uwzględnienia.
Doszło zatem w ten sposób do obrazy ówczesnego art. 343 § 7 k.p.k. Jak
zaś już wskazano, Sąd nie dostrzegł również zmiany wprowadzonej, bez mała na
1,5 miesiąca przed wydawaniem wyroku, przez uzupełnienie art. 107 k.k. o nowy
paragraf 4a, co w istotny sposób odbiło się na podejmowaniu niekorzystnego dla
oskarżonego rozstrzygnięcia merytorycznego.
Powyższe wskazuje, że zaskarżony wyrok ostać się nie może. Dlatego też
Sąd Najwyższy uchylił go i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania Sądowi
Rejonowemu w T. Rozpatrując ponownie tę sprawę, Sąd winien procedować w
oparciu o przepisy obowiązujące w momencie przystąpienia do takiego orzekania,
mając przy tym również na uwadze kierunek tej kasacji oraz regułę zawartą w art. 4
§ 1 k.k. Z uwagi na charakter i rodzaj naruszeń, które spowodowały uchylenie
wyroku, Sąd winien orzekać już tylko na rozprawie.
Z tych wszystkich powodów orzeczono, jak w wyroku.
kc