Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt SNO 8/16
UCHWAŁA
Dnia 20 kwietnia 2016 r.
Sąd Najwyższy - Sąd Dyscyplinarny w składzie:
SSN Jan Bogdan Rychlicki (przewodniczący)
SSN Mirosław Bączyk (sprawozdawca)
SSN Zbigniew Hajn
Protokolant Katarzyna Wojnicka
w sprawie R. B.
sędziego Sądu Rejonowego w stanie spoczynku
po rozpoznaniu na posiedzeniu w dniu 20 kwietnia 2016 r.,
zażalenia, wniesionego przez sędziego
na uchwałę Sądu Apelacyjnego - Sądu Dyscyplinarnego
z dnia 28 grudnia 2015 r., w przedmiocie zezwolenia na pociągnięcie sędziego do
odpowiedzialności karnej
utrzymuje w mocy zaskarżoną uchwałę.
UZASADNIENIE
Sąd Apelacyjny – Sąd Dyscyplinarny w dniu 28 grudnia 2015 r. podjął na
podstawie art. 80 § 2c ustawą z dnia 27 lipca 2001 r. – Prawo o ustroju sądów
powszechnych (Dz. U. nr 48, poz. 1070 ze zm., dalej „p.u.s.p.”) uchwałę, w
której zezwolił na pociągnięcie do odpowiedzialności karnej R. B. – sędziego
Sądu Rejonowego w stanie spoczynku, w zakresie wniosku Prokuratora
Rejonowego (sygn. 4 Ds …/14), tj. opisanego w tym wniosku podejrzenia
popełnienia przestępstwa z art. 231 § 1 k.k. i art. 18 § 2 k.k. w zw. z art. 233 §
1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. w zw. z art. 12 k.k. Uchwała ta zapadła w wyniku
2
wniosku złożonego przez prokuratora Prokuratury Rejonowej z dnia 17 grudnia
2015 r. o uchylenie immunitetu sędziego jako osoby podejrzanej o to, że w
okresie od 8 czerwca 2014 r. do 22 sierpnia 2014 r. w […], działając z góry
powziętym zamiarem, w warunkach czynu ciągłego, przekroczył swoje
uprawnienia w ten sposób, że będąc sędzią Sądu Rejonowego, prowadząc
postępowanie o sygn. akt […] zainicjował spotkania z reprezentującą
małoletnią powódkę L. K. jej matką M. K., podczas których nakłaniał ją do
składania fałszywych zeznań odnośnie do wysokości ponoszonych przez nią
kosztów związanych z utrzymaniem dziecka, instruując, jakich informacji ma
udzielać podczas rozprawy sądowej oraz zapewnił ją o wydaniu dla niej
korzystnego rozstrzygnięcia, działając tym samym na szkodę interesu
publicznego, tj. o przestępstwo z art. 231 § 1 k.k. i art. 18 § 2 k.k. w zw. z art.
233 § 1 k.k. przy zastosowaniu art. 11 § 2 k.k. w zw. z art. 12 k.k.
Motywując podjętą uchwałę Sąd Apelacyjny – Sąd Dyscyplinarny
wyjaśnił, że przedstawione w dotychczasowym postępowaniu dowody dają
podstawę do stwierdzenia, że zachodzi dostateczne uzasadnione podejrzenie
popełnienia przestępstwa w rozumieniu art. 80 § 2c p.u.s.p., przy czym opisane
we wniosku prokuratora przestępstwo może być przypisane sędziemu. Są to
przede wszystkim dowody w postaci nagrania rozmów sędziego z M. K.,
zeznania świadków, protokołów oględzin załączonych do akt spawy płyt
DVD+R, opinii biegłego z zakresu urządzeń elektronicznych, akt postępowania
o sygn. […] i […] i opinii biegłego z zakresu fonoskopii.
W zażaleniu sędzia R. B. kwestionował zasadność zaskarżonej uchwały
z dnia 28 grudnia 2015 r. i wnosił o jej uchylenie. Wyjaśnił, że w czasie kilku
spotkań z M. K. udzielał jej jedynie podstawowych informacji dotyczących
możliwości zainicjowania i przebiegu postępowania o podwyższenie alimentów
na rzecz jej małoletniego dziecka. Nie były to jednak informacje zmierzające do
instruowania matki dziecka o treści oświadczeń, które miała ona składać na
rozprawie sądowej. Twierdził ponadto, że nie nakłaniał w żaden sposób tej
osoby do mówienia nieprawdy w toku rozprawy co do zakresu kosztów
ponoszonych przez nią na utrzymanie małoletniej powódki. Chodziło tu tylko o
3
zwykłe informacje (pouczenie) w zakresie formułowania wysokości świadczeń
alimentacyjnych.
Sąd Najwyższy – Sąd Dyscyplinarny zważył, co następuje.
Zgodnie z art. 80 § 2c p.u.s.p., sąd dyscyplinarny wydaje uchwałę
zezwalającą na pociągnięcie sędziego do odpowiedzialności karnej, jeżeli
zachodzi uzasadnione podejrzenie popełnienia przez niego przestępstwa.
Przepis ten wyznacza przedmiot i cel postępowania zmierzającego do wydania
wspomnianej ustawy. Sąd Apelacyjny – Sąd Dyscyplinarny trafnie stwierdził, że
do wydanie takiej uchwały nie jest wymagana pewność popełnienie
przestępstwa, ani nawet wysokie prawdopodobieństwo jego popełnienia.
Wystarczy zatem dostatecznie uzasadnione podejrzenie popełnienia
przestępstwa. Ocenę taką można uzyskać po przeprowadzeniu odpowiedniego
postępowania dowodowego, przy czym powinno ono odnosić się do
zindywidualizowanego przestępstwa wskazanego we wniosku o uchylenie
immunitetu sędziego.
Należy stwierdzić, że takie odpowiednie, szerokie postępowanie
dowodowe zostało przeprowadzone przed podjęciem zaskarżonej uchwały.
Wskazane w uzasadnieniu uchwały środki dowodowe w pełni usprawiedliwiają
ocenę, że sędzia R. B. wyraźnie instruował (i to bardzo szczegółowo)
przedstawicielkę ustawową małoletniej powódki co do treści oświadczeń, które
miały być przez nią składane na rozprawie. W instrukcjach takich znajdowały
się także elementy sugerowania składania na rozprawie oświadczeń
nieprawdziwych przez tę przedstawicielkę. Sędzia ponadto obiecywał
korzystne rozstrzygnięcie dla niej i małoletniej córki, wymagał też całkowitej
dyskrecji obejmującej treści odbytych rozmów. Należy przy tym zaznaczyć, że
wspomniane instruowanie, sugerowane oświadczeń o określonej treści w toku
przyszłej rozprawy i obiecywanie korzystnego rozstrzygnięcia odnosiło się do
zindywidualizowanego, toczącego się już postepowania sądowego, którego
prowadził sam sędzia. Co więcej, działanie takie nie było jednorazowe, sędzia
podejmował je w toku kilku spotkań z przedstawicielką małoletniej powódki,
inicjowanych także przez niego samego. Udokumentowane one zostały przede
wszystkim zapisem nagrania fonicznego i fotograficznego kilku dłuższych
4
rozmów sędziego z M. K., odbytych w czasie spotkań tych osób. Zapisy te
świadczą o tym, że nie ma zasadniczo wątpliwości co do charakteru
udzielanych M. K. informacji przez sędziego i jego intencji.
Należy stwierdzić, że sędzia R. B. nie kwestionuje w zażaleniu zakresu
przeprowadzonego postępowania dowodowego służącego weryfikacji oceny,
czy zachodzi dostatecznie uzasadnione podejrzenie popełnienia przestępstwa
w wznowieniu art. 80 § 2c p.u.s.p. Nie podważa też znaczenia odpowiednich
środków dowodowych służących takiej ocenie, w tym wspomnianego w
uzasadnieniu uchwały zapisu fonograficznego i fotograficznego rozmów z M. K.
Nie wskazuje m. in. na wadliwą identyfikację osób objętych takim zapisem, a
wspomina tylko o braku jego zgody na nagrania i ich wyraźny cel medialny z
racji miejsca zatrudnienia M. K. Tymczasem w świetle treści takiego zapisu nie
da się utrzymać stanowiska skarżącego, prezentowanego w zażaleniu, że
informacje udzielone M. K. stanowią zwykłe, ogólne informacje i pouczenia (a
więc informacje neutralne) dotyczące przebiegu przyszłych rozpraw i były
pozbawione zupełnie elementu szczegółowych instrukcji, sugestii składania
oświadczeń o określonej treści i przyrzekania korzystnego rozstrzygnięcia
sprawy. Co więcej zebrany materiał dowodowy nie usprawiedliwia jednak
twierdzenia skarżącego w ostatnim fragmencie zażalenia, gdy dostrzega on
wadliwość swojego zachowania się i uchybienie godności urzędu sędziego
jedynie w spotkaniu z M. K. poza gmachem Sądu i podjęcia z nią rozmowy
dotyczącej postępowania alimentacyjnego jej córki.
Z przedstawionych względów nie było podstaw do kwestionowania
zaskarżonej uchwały, która zezwala na pociągnięcie do odpowiedzialności
karnej sędziego w związku z tym, że istnieją dostatecznie uzasadnione
podejrzenia popełnienia przez niego przestępstwa z art. 231 § 1 k.k. i art. 18 §
2 k.c. w zw. z art. 233 § 1 k.c. w zw. z art. 11 § 2 k.k. w zw. z art. 12 k.k. Sąd
Najwyższy – Sąd Dyscyplinarny utrzymał zatem zaskarżoną uchwałę w mocy.
eb