Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 22 października 2013 r.

Sąd Okręgowy w Toruniu Wydział VI Gospodarczy

w składzie następującym:

Przewodniczący SSO Jerzy P. Naworski

po rozpoznaniu w dniu 22 października 2013 r. w Toruniu

w postępowaniu uproszczonym

na posiedzeniu niejawnym sprawy z powództwa D. K. i T. K.

przeciwko J. S.

o zapłatę

na skutek zażalenia powodów na pkt 2 (drugi) postanowienia Sądu Rejonowego w Toruniu z dnia 21 sierpnia 2013r., sygn. akt V GC 230/13

postanawia

1. zmienić zaskarżone postanowienie w ten sposób, że zasądzić od pozwanego J. S. na rzecz powodów D. K. i T. K. kwotę 1.467,00 zł (jeden tysiąc czterysta sześćdziesiąt siedem) złotych,

2. zasądzić od pozwanego na rzecz powodów kwotę 180,00 zł (sto osiemdziesiąt) złotych tytułem kosztów postępowania zażaleniowego

UZASADNIENIE

Postanowieniem z dnia 21 sierpnia 2013 r Sąd Rejonowy, w sprawie z powództwa D. K. i T. K. przeciwko J. S. o zapłatę, uchylił swój wyrok zaoczny z dnia 08 maja 2013 r. i umorzył postępowanie w sprawie oraz zasądził od solidarnie powodów na rzecz pozwanego kwotę 1.217,00 zł tytułem kosztów procesu.

Sąd ten wskazał, że powodowie skutecznie cofnęli pozew, co spowodowało konieczność umorzenia postępowania i obowiązek zwrotu pozwanemu kosztów procesu stosownie do art. 203 § 2 zd. 2 k.p.c. Wyjątek tej zasady rozliczenia kosztów procesu zachodzi wówczas, gdy przyczyną cofnięcia pozwu jest zaspokojenie dochodzonego roszczenia już po wniesieniu pozwu. W sprawie, jak podkreślił Sąd pierwszej instancji, pozwany zapłacił kwotę zasądzoną wyrokiem zaocznym w celu uniknięcia egzekucji, a dokonując jej przelewu zaznaczył, że czyni to z zastrzeżeniem zwrotu „w zależności od treści wyroku”, a w procesie podtrzymywał stanowisko o bezzasadności powództwa.

Rozstrzygnięcie o tym, czy dokonana przez pozwanego wpłata powinna być uznana za spełnienie świadczenia dochodzonego pozwem czy też jest to świadczenie nienależne podlegające zwrotowi na podstawie art. 405 w zw. z art. 410 § 1 i 2 i art. 411 pkt 1 k.c. wymagałoby przeprowadzenia postępowania dowodowego i wydania wyroku, rozstrzygającego o zasadności roszczenia powodów. Z uwagi na cofnięcie pozwu, jak zauważył Sąd a quo, nie było to możliwe. Tym samym nie było podstaw do stwierdzenia, że pozwany zaspokoił dochodzone pozwem roszczenie i odstąpienia od zasady wynikającej z art. 203 § 2 zd. k.p.c. W konsekwencji Sąd Rejonowy zasądził od powodów na rzecz pozwanego koszty procesu (k. 128-129).

Powodowie w zażaleniu na pkt 2 postanowienia, zawierającego rozstrzygnięcie o kosztach procesu, zarzucili mu naruszenie art. 98 § 1 i 3, poprzez zasądzenie od powodów wygrywających sprawę na rzecz pozwanego kosztów procesu i w związku z tym wnieśli o jego zmianę i zasądzenie od pozwanego na swoją rzecz kwoty 1.467,00 zł oraz kosztów postępowania zażaleniowego ewentualnie o jego uchylenie i przekazanie sprawy w tej części do ponownego rozpoznania.

W uzasadnieniu zażalenia skarżący podkreślili m.in., że wpłata dokonana przez pozwanego po wytoczeniu powództwa oznacza zaspokojenie dochodzonego roszczenia, natomiast pozwany, mimo cofnięcia pozwu, może dochodzić zwrotu spełnionego świadczenia w odrębnym procesie (k. 132-133, s. 2).

Pozwany złożył odpowiedź na zażalenie bezpośrednio do Sądu Okręgowego (k. 144-145), po upływie tygodniowego terminu do jego wniesienia (art. 395 § 1 zd. 2 k.p.c.), który, licząc od doręczenia zażalenia w dniu 09 października 2013 r. (k. 138) upłynął w dniu 16 października 2013 r., i po rozpoznaniu przez Sąd odwoławczy w dniu 22 października 2013 r. zażalenia. W związku z tym stanowisko zawarte w tym piśmie procesowym należało pominąć.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Zarzut naruszenia przez Sąd Rejonowy art. 98 § 1 i 3 k.p.c. jest zasadny.

Przepis art. 98 k.p.c. statuuje dwie podstawowe zasady rozstrzygania o kosztach procesu, w tym regułę odpowiedzialności za wynik procesu, zgodnie z którą strona przegrywająca zobowiązana jest zwrócić swojemu przeciwnikowi poniesione przez niego koszty procesu. Według communis opinio za przegrywającego sprawę należy uważać także pozwanego, który w toku procesu spełnił dochodzone przez niego świadczenie, czym zaspokoił roszczenie powoda wymagalne w chwili wytoczenia powództwa (orzeczenie SN z dnia 21 lipca 1951 r., C 593/51, OSN 1952, nr 2 poz. 49). Judykatura Sądu Najwyższego przyjmuje ponadto, że umorzenie postępowania oznacza przegranie sprawy przez powoda, jeżeli cofnął pozew, zrzekając się roszczenie, albo jeżeli cofnięcie pozwu nastąpiło wskutek - niewywołanego przez strony - upadku podstawy faktycznej, który spowodował bezprzedmiotowość żądania (orzeczenie SN z dnia 27 sierpnia 1962 r., II CZ 103/62, OSNCP 1963, nr 7-8, poz. 171; orzeczenie SN z dnia 27 listopada 1936 r., C III 1908/36, OSN 1937, nr 10, poz. 366).

W rozpoznawanej sprawie powodowie cofnęli pozew i zrzekli się roszczenia wskutek upadku podstawy faktycznej dochodzonego roszczenia będącego następstwem zaspokojenia przez pozwanego dochodzonej przez nich należności. Nie ma zatem wątpliwości, że w świetle przedstawionych wypowiedzi judykatury pozwany powinien być uznany za przegrywającego sprawę.

Rację ma skarżący, że poprawności tej tezy nie podważa fakt spełnienia przez pozwanego dochodzonego w sprawie świadczenia „z zastrzeżeniem zwrotu w zależności od treści wyroku”. Niezrozumiałe jest w tej kwestii stanowisko Sądu meriti, że z uwagi na cofnięcie pozwu, nie mógł stwierdzić, że pozwany zaspokoił dochodzone pozwem roszczenia. Pozwany, wpłacając w toku procesu na rachunek powodów kwotę, której zasądzenia domagali się w pozwie, musiał liczyć się z tym, że zostanie uznany za przegrywającego sprawę. Wbrew odmiennemu stanowisko Sądu a quo, zastrzeżenie w przelewie zwrotu zapłaconej kwoty „w zależności od treści wyroku” nie ma znaczenia z punktu rozstrzygnięcia o kosztach procesu, natomiast stanowi stypulację, o której mowa w art. 411 pkt 1 k.c. Innymi słowy, pozwany, mimo spełnienia świadczenia, może domagać się jego zwrotu. W tym celu musiałby jednak wytoczyć powództwo, czemu na przeszkodzie nie stoi umorzenie postępowania w rozpoznawanej sprawie.

(...)

(...)

(...)

(...)