II CZ 19/15
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Izby:
-
Jednostka obsługująca sprawę:
-
Forma orzeczenia:
-
Typ składu:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Informacje o źródle orzeczenia:
- Link do źródła orzeczenia
-
Data publikacji:22-07-2015
Dodatkowe informacje:
-
Sprawy przywołane w treści orzeczenia:II CKN 897/97 III CKN 450/98
Pełny tekst orzeczenia
Sygn. akt II CZ 19/15
POSTANOWIENIE
Dnia 27 maja 2015 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Anna Owczarek (przewodniczący)
SSN Wojciech Katner (sprawozdawca)
SSN Marian Kocon
w sprawie z powództwa H. K.
przeciwko R. M.
o uznanie czynności prawnej za bezskuteczną,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym
w Izbie Cywilnej w dniu 27 maja 2015 r.,
zażalenia powoda
na wyrok Sądu Apelacyjnego
z dnia 23 października 2014 r.,
oddala zażalenie, pozostawiając rozstrzygnięcie o kosztach
postępowania zażaleniowego orzeczeniu kończącemu
postępowanie w sprawie.
2
UZASADNIENIE
Wyrokiem z dnia 23 października 2014 r. Sąd Apelacyjny, na skutek apelacji
pozwanego R. M. od wyroku Sądu Okręgowego w G. z dnia 30 grudnia 2013 r. w
sprawie z powództwa H. K. o uznanie czynności prawnej za bezskuteczną, uchylił
zaskarżony wyrok i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania Sądowi
Okręgowemu w G. wraz z rozstrzygnięciem o kosztach postępowania. Z
powołaniem się na naruszenie przez Sąd Apelacyjny art. 386 § 4 k.p.c. powód
zaskarżył ten wyrok zażaleniem, wnosząc o jego uchylenie z uwzględnieniem
kosztów postępowania zażaleniowego. Jako przyczynę zaskarżenia podał
niezgodzenie się z uzasadnieniem uchylenia wyroku Sądu Okręgowego przez
przyjęcie, iż Sąd pierwszej instancji nie rozpoznał istoty sprawy. W odpowiedzi na
zażalenie pozwany wniósł o jego oddalenie z zasądzeniem kosztów postępowania.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zgodnie z art. 386 § 4 k.p.c. sąd drugiej instancji może uchylić zaskarżony
wyrok i przekazać sprawę do ponownego rozpoznania tylko w razie nierozpoznania
przez sąd pierwszej instancji istoty sprawy albo gdy wydanie wyroku wymaga
przeprowadzenia postępowania dowodowego w całości. Należy więc rozpatrzeć,
czy w niniejszej sprawie zostały spełnione przesłanki z tego przepisu.
Obowiązująca zasada apelacji pełnej wymaga od sądu drugiej instancji
dokonania analizy całej sprawy od nowa, z uwzględnieniem zakresu apelacji. Jeżeli
więc stan sprawy tego wymaga, to powinno zostać przeprowadzone uzupełniające
postępowanie dowodowe i na podstawie całości zebranego materiału dowodowego
i poddaniu go ocenie przez sąd drugiej instancji, wydane rozstrzygnięcie kończące
postępowanie w sprawie. Taki obowiązek nie spoczywa jednak na sądzie drugiej
instancji, jeśli sąd pierwszo-instancyjny nie rozpoznał istoty sprawy, a potrzeba
uzupełnienia dowodów jest tak obszerna, że postępowanie przed sądem w wyniku
wniesionej apelacji zmieniłoby się w zastąpienie sądu pierwszej instancji.
W rozpoznawanej sprawie Sąd Apelacyjny dokonał bardzo wnikliwej analizy
wyroku Sądu Okręgowego i szczegółowo wykazał, jakie uchybienia dowodowe
i w jakim zakresie nastąpiły przy wydaniu wyroku zaskarżonego apelacją. Wskazał
również, jakich czynności i w jakim zakresie winien dokonać Sąd Okręgowy
ponownie rozpoznając sprawę.
3
Z powołaniem się na orzecznictwo (por. przywołane wyroki Sądu
Najwyższego z dnia 23 września 1998 r., II CKN 897/97, OSNC 2000, nr 1, poz. 22
oraz z dnia 17 listopada 1999 r., III CKN 450/98, OSNC 2000, nr 5, poz. 97) Sąd
Apelacyjny starannie wykazał, że Sąd pierwszej instancji zaniechał zbadania
materialnej podstawy żądania pozwu i czym się to wyraziło oraz, że nastąpiło
pominięcie merytorycznych zarzutów pozwanego. Sąd Apelacyjny rozważył również
przesłanki określone przez art. 386 § 4 k.p.c. i prawidłowo uzasadnił spełnienie tych
przesłanek w rozpoznawanej sprawie. Odniesienie się do tych przesłanek na
gruncie okoliczności tej sprawy zawiera również odpowiedź pozwanego
na zażalenie. W każdym razie zasada pełnej apelacji nie może prowadzić do tak
szerokiego przeprowadzenia postępowania w zakresie istoty rozpoznawanej
sprawy, że wyrokowanie przez sąd odwoławczy stałoby się w efekcie
jednoinstancyjne.
W tym stanie rzeczy na podstawie art. 39814
w związku z art. 3941
§ 3 k.p.c.
należało zażalenie oddalić, pozostawiając rozstrzygnięcie o kosztach postępowania
zażaleniowego orzeczeniu kończącemu postępowanie w sprawie (art. 108 § 2
w związku z art. 391 § 1, art. 3941
§ 3 i art. 39821
k.p.c.).
POSTANOWIENIE
Dnia 27 maja 2015 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Anna Owczarek (przewodniczący)
SSN Wojciech Katner (sprawozdawca)
SSN Marian Kocon
w sprawie z powództwa H. K.
przeciwko R. M.
o uznanie czynności prawnej za bezskuteczną,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym
w Izbie Cywilnej w dniu 27 maja 2015 r.,
zażalenia powoda
na wyrok Sądu Apelacyjnego
z dnia 23 października 2014 r.,
oddala zażalenie, pozostawiając rozstrzygnięcie o kosztach
postępowania zażaleniowego orzeczeniu kończącemu
postępowanie w sprawie.
2
UZASADNIENIE
Wyrokiem z dnia 23 października 2014 r. Sąd Apelacyjny, na skutek apelacji
pozwanego R. M. od wyroku Sądu Okręgowego w G. z dnia 30 grudnia 2013 r. w
sprawie z powództwa H. K. o uznanie czynności prawnej za bezskuteczną, uchylił
zaskarżony wyrok i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania Sądowi
Okręgowemu w G. wraz z rozstrzygnięciem o kosztach postępowania. Z
powołaniem się na naruszenie przez Sąd Apelacyjny art. 386 § 4 k.p.c. powód
zaskarżył ten wyrok zażaleniem, wnosząc o jego uchylenie z uwzględnieniem
kosztów postępowania zażaleniowego. Jako przyczynę zaskarżenia podał
niezgodzenie się z uzasadnieniem uchylenia wyroku Sądu Okręgowego przez
przyjęcie, iż Sąd pierwszej instancji nie rozpoznał istoty sprawy. W odpowiedzi na
zażalenie pozwany wniósł o jego oddalenie z zasądzeniem kosztów postępowania.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zgodnie z art. 386 § 4 k.p.c. sąd drugiej instancji może uchylić zaskarżony
wyrok i przekazać sprawę do ponownego rozpoznania tylko w razie nierozpoznania
przez sąd pierwszej instancji istoty sprawy albo gdy wydanie wyroku wymaga
przeprowadzenia postępowania dowodowego w całości. Należy więc rozpatrzeć,
czy w niniejszej sprawie zostały spełnione przesłanki z tego przepisu.
Obowiązująca zasada apelacji pełnej wymaga od sądu drugiej instancji
dokonania analizy całej sprawy od nowa, z uwzględnieniem zakresu apelacji. Jeżeli
więc stan sprawy tego wymaga, to powinno zostać przeprowadzone uzupełniające
postępowanie dowodowe i na podstawie całości zebranego materiału dowodowego
i poddaniu go ocenie przez sąd drugiej instancji, wydane rozstrzygnięcie kończące
postępowanie w sprawie. Taki obowiązek nie spoczywa jednak na sądzie drugiej
instancji, jeśli sąd pierwszo-instancyjny nie rozpoznał istoty sprawy, a potrzeba
uzupełnienia dowodów jest tak obszerna, że postępowanie przed sądem w wyniku
wniesionej apelacji zmieniłoby się w zastąpienie sądu pierwszej instancji.
W rozpoznawanej sprawie Sąd Apelacyjny dokonał bardzo wnikliwej analizy
wyroku Sądu Okręgowego i szczegółowo wykazał, jakie uchybienia dowodowe
i w jakim zakresie nastąpiły przy wydaniu wyroku zaskarżonego apelacją. Wskazał
również, jakich czynności i w jakim zakresie winien dokonać Sąd Okręgowy
ponownie rozpoznając sprawę.
3
Z powołaniem się na orzecznictwo (por. przywołane wyroki Sądu
Najwyższego z dnia 23 września 1998 r., II CKN 897/97, OSNC 2000, nr 1, poz. 22
oraz z dnia 17 listopada 1999 r., III CKN 450/98, OSNC 2000, nr 5, poz. 97) Sąd
Apelacyjny starannie wykazał, że Sąd pierwszej instancji zaniechał zbadania
materialnej podstawy żądania pozwu i czym się to wyraziło oraz, że nastąpiło
pominięcie merytorycznych zarzutów pozwanego. Sąd Apelacyjny rozważył również
przesłanki określone przez art. 386 § 4 k.p.c. i prawidłowo uzasadnił spełnienie tych
przesłanek w rozpoznawanej sprawie. Odniesienie się do tych przesłanek na
gruncie okoliczności tej sprawy zawiera również odpowiedź pozwanego
na zażalenie. W każdym razie zasada pełnej apelacji nie może prowadzić do tak
szerokiego przeprowadzenia postępowania w zakresie istoty rozpoznawanej
sprawy, że wyrokowanie przez sąd odwoławczy stałoby się w efekcie
jednoinstancyjne.
W tym stanie rzeczy na podstawie art. 39814
w związku z art. 3941
§ 3 k.p.c.
należało zażalenie oddalić, pozostawiając rozstrzygnięcie o kosztach postępowania
zażaleniowego orzeczeniu kończącemu postępowanie w sprawie (art. 108 § 2
w związku z art. 391 § 1, art. 3941
§ 3 i art. 39821
k.p.c.).