Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II KK 9/15
POSTANOWIENIE
Dnia 10 czerwca 2015 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Tomasz Artymiuk (przewodniczący)
SSN Przemysław Kalinowski
SSN Kazimierz Klugiewicz
SSN Roman Sądej
SSN Dariusz Świecki (sprawozdawca)
Protokolant Marta Brylińska
przy udziale Prokuratora Prokuratury Generalnej Jerzego Engelkinga
w sprawie D. K. i G. H.
skazanych z art. 148 § 2 pkt 3 k.k. i in.
po rozpoznaniu w Izbie Karnej na posiedzeniu
w dniu 10 czerwca 2015 r.
zażaleń obrońców na postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 13 maja 2015 r. w
przedmiocie zastosowania wobec oskarżonych tymczasowego aresztowania
na podstawie art. 437 § 1 k.p.k.
postanowił
utrzymać w mocy zaskarżone postanowienie.
UZASADNIENIE
Na podstawie art. 538 § 2 k.p.k. Sąd Najwyższy postanowieniem z dnia 13
maja 2015 r. zastosował wobec oskarżonych tymczasowe aresztowanie w związku
z uchyleniem zaskarżonego kasacjami obrońców wyroku Sądu Apelacyjnego i
przekazaniem sprawy do ponownego rozpoznania w postępowaniu odwoławczym.
W uzasadnieniu zaskarżonego postanowienia Sąd Najwyższy wskazał, że
zgromadzone w sprawie dowody w wysokim stopniu uprawdopodabniają
2
dopuszczenie się przez oskarżonych zarzucanych im czynów z pkt I, III, V, IX, X i
XII aktu oskarżenia, czego dowodzi skazanie na kary dożywotniego pozbawienia
wolności, zaś zastosowanie tego środka zapobiegawczego ma na celu
zabezpieczenie prawidłowości dalszego toku postępowania, a obawa jego
utrudnienia wynika z zagrożenia surową karą w rozumieniu art. 258 § 2 k.p.k.
Na to postanowienie zażalenie złożyli obrońcy oskarżonych G. H. i D. K.
Obrońca oskarżonego G. H. zarzuciła obrazę przepisów postępowania,
która miała wpływ na treść orzeczenia poprzez naruszenie:
1. art. 249 § 1 k.p.k. w zw. z art. 258 § 1 pkt 2 k.p.k. polegające na przyjęciu, że
zastosowanie wobec oskarżonego środka zapobiegawczego w postaci
tymczasowego aresztowania ma na celu zabezpieczenie prawidłowości
dalszego toku postępowania, w sytuacji gdy wskutek uchylenia przez Sąd
Najwyższy wyroku Sądu Apelacyjnego w części utrzymującej
rozstrzygnięcia co do czynów z pkt I, X i XII aktu oskarżenia w stosunku do
G. H. i przekazania sprawy w tym zakresie Sądowi Apelacyjnemu do
ponownego rozpoznania, obecnie znajduje się ona na etapie postępowania
odwoławczego, w ramach którego Sąd nie może przeprowadzić
postępowania dowodowego co do istoty sprawy, a przeprowadzenie
dowodu jest możliwe jedynie w wyjątkowych wypadkach, co w praktyce
wyklucza obawę matactwa procesowego ze strony oskarżonego, zaś
niestawiennictwo na rozprawę apelacyjną należycie zawiadomionych o
terminie stron, co do zasady nie tamuje rozpoznania sprawy, wobec czego
brak jest podstaw do uznania, że oskarżony może w inny bezprawny sposób
utrudniać postępowanie karne;
2. art. 258 § 2 k.p.k. polegające na przyjęciu, że obawa utrudniania
postępowania karnego przez oskarżonego wynika z grożącej mu surowej
kary w rozumieniu ww. przepisu, podczas gdy oskarżony w toku niniejszej
sprawy nie podejmował dotychczas jakichkolwiek działań mogących
destabilizować prawidłowy tok postępowania, zaś Sąd w uzasadnieniu
skarżonego postanowienia nie wskazał na konkretne zachowania
oskarżonego lub inne okoliczności, które mogłyby potwierdzać istnienie
obawy utrudniania przez niego przedmiotowego postępowania, wobec
3
czego brak jest podstaw do uzasadnionego twierdzenia o realności
występowania takiej obawy.
W konkluzji obrońca wniósł o uchylenie skarżonego postanowienia.
Obrońca oskarżonego D. K. zaskarżonemu postanowieniu zarzucił:
1. naruszenie przepisów postępowania, tj. art. 258 §1 pkt 1 i 2 k.p.k., poprzez
jego zastosowanie w sytuacji, w której nie zachodzi uzasadniona obawa
ucieczki, ukrywania się lub matactwa ze strony oskarżonego, bowiem ten ma
wdrożoną karę pozbawienia wolności w wymiarze 25 lat, jak również podjął
naukę w czasie odbywania kary, a ponadto z uwagi na fakt, iż w sprawie
zgromadzono cały materiał dowodowy oraz przesłuchano wszystkich
świadków.
2. naruszenie przepisów postępowania, tj. art. 258 §2 k.p.k., poprzez błędne
przyjęcie, iż w niniejszym postępowaniu zachodzi przesłanka zagrożenia
karą pozbawienia wolności, której górna granica wynosi co najmniej 8 lat,
wobec faktu, iż w stosunku do zarzucanych oskarżonemu czynów, za które
grozi wysoka kara Sąd Najwyższy wyrok skazujący D. K. w tej części uchylił i
przekazał go w tej części do ponownego rozpoznania Sądowi II instancji.
W konkluzji skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego postanowienia poprzez
uchylenie postanowienia o tymczasowym aresztowaniu.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
Zażalenia nie są zasadne. Sąd Najwyższy stosując tymczasowe
aresztowanie prawidłowo uznał, że spełnione są ku temu procesowe podstawy.
Zachodzi bowiem przesłanka ogólna w postaci wysokiego prawdopodobieństwa
popełnienia przez oskarżonych zarzucanych im przestępstw (art. 249 § 1 k.p.k.),
która z chwilą wydania nieprawomocnego wyroku skazującego przekształciła się w
domniemanie prawidłowości poczynionych ustaleń faktycznych co do sprawstwa
oskarżonych. W zażaleniu skarżący nie zdołali obalić tego domniemania. Zauważyć
ponadto należy, że przyczyną uchylenia prawomocnego wyroku Sądu
Apelacyjnego i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania w postępowaniu
odwoławczym było nieprawidłowe przeprowadzenie kontroli odwoławczej (art. 433
§ 2 k.p.k.), nie zaś takie rażące naruszenie prawa, które wskazywałoby na
nietrafność utrzymania w mocy wyroku skazującego.
4
Wbrew stanowisku skarżących zachodzi także przesłanka szczególna do
zastosowania tymczasowego aresztowania wynikająca z art. 258 § 2 k.p.k.
Słusznie Sąd Najwyższy stosując ten środek zapobiegawczy uznał, że wobec
skazania oskarżonych na kary dożywotniego pozbawienia wolności, surowość tych
kary świadczy o konieczności zabezpieczenia prawidłowego toku dalszego
postępowania. Nie ma przy tym znaczenia, że oskarżeni wcześniej nie podejmowali
prób utrudniania postępowania. Skazanie na karę nie niższą niż 3 lata pozbawienia
wolności, zgodnie z art. 258 § 2 k.p.k., stanowi samodzielną przesłankę
tymczasowego aresztowania. Nie ma również wpływu na stosowanie tego środka
zapobiegawczego podniesiona w zażaleniu obrońcy D. K. okoliczność, że w
stosunku do oskarżonego wprowadzona zastała do wykonania kara 25 lat
pozbawienia wolności. W wypadku bowiem spełnienia ustawowych przesłanek, sąd
stosuje tymczasowe aresztowanie, chyba że zachodzą okoliczności stanowiące
podstawę do odstąpienia, wymienione w art. 259 § 1-3 k.p.k. Nie należy do nich
wskazana w zażaleniu okoliczność. Ustawa dopuszcza bowiem zbieg tych dwóch
podstaw pozbawienia wolności (art. 263 § 3a k.p.k.).
Z tych wszystkich względów Sąd Najwyższy orzekł, jak na wstępie.