Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 16 lipca 2013 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. odmówił K. C. prawa do renty socjalnej z powodu braku stwierdzenia wobec niego całkowitej niezdolności do pracy. (decyzja k 55/56 pliku akt ZUS zainicjowanego wnioskiem z dnia 4.02.2004r.)

W dniu 12 sierpnia 2013 roku K. C. odwołał się od powyższej decyzji, wnosząc o jej uchylenie lub zmianę i uznanie, że sprawność jego organizmu naruszona jest w stopniu uzasadniającym przyznanie prawa do renty socjalnej na czas nieokreślony. (odwołanie k.2-3)

Odpowiadając na odwołanie pismem z dnia 22 sierpnia 2013 roku organ rentowy wniósł o jego oddalenie podtrzymując argumentację zawartą w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji. (odpowiedź na odwołanie k.5)

Na rozprawie w dniu 22 lipca 2016 roku pełnomocnik wnioskodawcy poparł odwołanie i wniósł o zasądzenie kosztów pomocy prawnej udzielonej z urzędu wnioskodawcy. ( protokół rozprawy k 162)

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

K. C. urodził się (...). (niesporne)

Z wykształcenia jest magistrem kulturoznawstwa. (niesporne)

U wnioskodawcy stwierdza się padaczkę pourazową, stan po ewakuacji krwiaka śródmózgowego prawego płata czołowego oraz niedowład połowiczy lewostronny, szczególnie kończyny górnej lewej, utrwalony. Stan ten nie powoduje całkowitej niezdolności do pracy. (pisemne opinie biegłego sądowego lekarza neurologa J. B. k 16, k 144-145)

K. C. cierpi na zaburzenia procesów poznawczych, świadczące o zmianach organicznych w mózgu, w niewielkim stopniu zakłócające codzienne funkcjonowanie. Na skutek tych zmian stwierdza się u niego nasilone objawy chwiejności emocjonalnej z tendencjami do zachowań impulsywnych, co wymaga terapii psychologicznej i leczenia psychiatrycznego. (opinia biegłego sądowego neuropsychologa L. S. k 61)

Rozpoznane u niego organiczne zaburzenia osobowości pod postacią zespołu czołowego powodują u niego okresową (do czerwca 2017 roku) częściową niezdolność do pracy. (opinie biegłego sądowego lekarza psychiatry K. K. k 60 odw., k 116)

Z ortopedycznego punktu widzenia wnioskodawca jest częściowo niezdolny do pracy, a niezdolność ta ma charakter trwały. (opinie biegłego sądowego lekarza ortopedy M. S. k 78, k 115)

Od dnia 1 lutego 2004 roku do dnia 30 czerwca 2013 roku wnioskodawca miał ustalone prawo do renty socjalnej. (niesporne)

W dniu 17 maja 2013 roku złożył wniosek o przyznanie prawa do renty socjalnej na dalszy okres. (wniosek k.41/42 pliku akt ZUS zainicjowanego wnioskiem z dnia 4.02.2004r.)

Sąd Okręgowy dokonał następującej oceny zebranego w sprawie materiału dowodowego i zważył, co następuje:

Odwołanie nie zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z treścią art. 4 ustawy z dnia 27 czerwca 2003 r. o rencie socjalnej (Dz. U. Nr 135, poz. 1268 z późn. zm.) renta socjalna przysługuje osobie pełnoletniej całkowicie niezdolnej do pracy z powodu naruszenia sprawności organizmu, które powstało:

1)przed ukończeniem 18. roku życia;

2)w trakcie nauki w szkole lub w szkole wyższej - przed ukończeniem 25. roku życia;

3)w trakcie studiów doktoranckich lub aspirantury naukowej,

przy czym osobie, która spełnia powyższe warunki przysługuje renta socjalna stała - jeżeli całkowita niezdolność do pracy jest trwała albo renta socjalna okresowa - jeżeli całkowita niezdolność do pracy jest okresowa, która przysługuje przez okres wskazany w decyzji jednostki organizacyjnej Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.

Z kolei w myśl art. 5 cyt. ustawy ustalenia całkowitej niezdolności do pracy dokonuje lekarz orzecznik Zakładu, na zasadach i w trybie określonych w ustawie z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity Dz. U z 2015 r. Nr 748 ze zm.)

Natomiast w myśl art. 15 ustawy o rencie socjalnej w sprawach nieuregulowanych w ustawie stosuje się odpowiednio: art. 12-14, 61, 88-94, 98, 100 ust. 1 i 2, art. 101, 102 ust. 1, art. 104 ust. 4, art. 107, 114, 116 ust. 1b i 2, art. 118 ust. 1-5, art. 119 ust. 1, art. 121, 122 ust. 1, art. 126, 128, 129 ust. 1, art. 130 ust. 1, 2 i 3 pkt 1, art. 133-135 oraz 137-144 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. Nr 162, poz. 1118 ze zm.).

Zgodnie z treścią art. 12 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. niezdolną do pracy jest osoba, która całkowicie lub częściowo utraciła zdolność do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu i nie rokuje odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu. Całkowicie niezdolną do pracy jest osoba, która utraciła zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy, a częściowo niezdolną do pracy jest osoba, która w znacznym stopniu utraciła zdolność do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji.

Z dokonanych przez Sąd ustaleń wynika, że wnioskodawca aktualnie nie spełnia podstawowego warunku, od którego uzależnia się przyznanie prawa do renty socjalnej.

W świetle poczynionych ustaleń stwierdzić bowiem należy, że wnioskodawca nie jest całkowicie niezdolny do pracy, co jednoznacznie potwierdziły opinie biegłych sądowych neurologa J. B. (2), psychiatry K. K. (2) i ortopedy M. S. (2), korelujące w pełni z opinią Komisji Lekarskiej ZUS.

Opinie biegłych nie zostały w toku procesu skutecznie zakwestionowane przez pełnomocnika wnioskodawcy.

Zdaniem sądu, opinie te są wiarygodne i sporządzone zostały przez biegłych o specjalnościach właściwych z punktu widzenia schorzeń na jakie cierpi wnioskodawca, w oparciu o analizę przedłożonej dokumentacji lekarskiej i bezpośrednie badanie odwołującego się. Biegli w sposób wyczerpujący określili schorzenia, jakie występują u K. C. i ocenili ich znaczenie dla jego zdolności do pracy, odnosząc swą ocenę do kwalifikacji zawodowych.

Powołani biegli jednomyślnie uznali, iż wnioskodawca nie jest całkowicie niezdolny do pracy zarobkowej.

Rozpoznając sprawę Sąd oparł się na opiniach pisemnych wskazanych biegłych. Opinie pierwotne, wobec zarzutów do nich zgłoszonych – wbrew twierdzeniu wnioskodawcy – zostały w sposób właściwy uzupełnione poprzez odniesienie się do nich.

Uwzględniając opinię biegłej sądowej neurolog J. B. (2) Sąd wziął pod uwagę nieodległy moment badania wnioskodawcy przez biegłą od daty badania go przez Komisję Lekarską ZUS, na podstawie której została wydana sporna decyzja. Sąd uznał, że biegła miała możliwość ustalenia faktów medycznych najbliższych okresu orzeczniczego w ZUS. Biegła szczegółowo uzasadniła w swych opiniach wnioski końcowe, przywołując dokumentację medyczną, która wykazuje niewielką ilość napadów padaczkowych wnioskodawcy (2 napady w 2010 roku, ich ograniczenie w 2013 roku – po zmianie sposobu leczenia).

Uznając ten dowód za miarodajny w zakresie określenia rodzaju niezdolności do pracy wnioskodawcy z neurologicznego punktu widzenia Sąd pominął opinię biegłego sądowego lekarza neurologa A. N.. Biegły ten badał bowiem wnioskodawcę dopiero w 2014 roku, biorąc pod uwagę hospitalizację ubezpieczonego w okresie od 10 do 14 maja 2014 roku, z której wynika, że stwierdzone przy przyjęciu do szpitala napady toniczno – kloniczne wystąpiły na skutek przemęczenia po wielogodzinnej pracy przy komputerze. Epikryza z opisanego pobytu w szpitalu stwierdza nadto, że dotychczas napady występowały z częstością raz na kilka miesięcy. Słuszne jest wobec powyższego, w ocenie Sądu, uznanie biegłej, że stan zdrowia wnioskodawcy w 2013 roku nie uzasadniał orzeczenia całkowitej niezdolności do pracy. Nie bez znaczenia pozostaje wynikający z powyższej epikryzy fakt możliwości pracy wnioskodawcy (w umiarkowanym zakresie) przy komputerze oraz wynikający z wywiadu zawartego w opinii biegłej psychiatry K. K. (2) fakt udziału ubezpieczonego w kursach i szkoleniach.

Stwierdzony przez biegłego neurologa A. N. fakt braku poprawy stanu zdrowia wnioskodawcy od czasu, w którym miał on przyznaną rentę socjalną nie stanowi, w ocenie Sądu, podstawy do podważenia spójnej i szczegółowo uzasadnionej opinii biegłej neurolog J. B. (2).

Biegły A. N. przyznał nadto, że napady padaczkowe nie są częste, jednakże następują po nich zwykle zachowania agresywne. Sam fakt występowania takich zachowań, w świetle opinii biegłych neuropsychologa i psychiatry, nie stanowi podstawy do przyjęcia całkowitej niezdolności do pracy wnioskodawcy.

Stwierdzony bowiem przez biegłego neuropsychologa stan zaburzeń poznawczych po atakach epilepsji, wymagający co prawda psychoterapii i leczenia psychiatrycznego, zakłóca codzienne funkcjonowanie K. C. tylko w niewielkim stopniu. Teza ta, w świetle opinii biegłej psychiatry, która rozpoznała organiczne zaburzenia osobowości pod postacią zespołu czołowego, pociągające za sobą zaburzenia procesów poznawczych, potwierdza niewielki wpływ tych zmian na codzienne funkcjonowanie ubezpieczonego, co do którego stwierdziła częściową niezdolność do pracy.

Stwierdzone zaś przez biegłego ortopedę znaczne upośledzenia funkcji kończyn wnioskodawcy po stronie lewej, również nie powoduje jego całkowitej niezdolności do pracy. Biegły ten w swej pisemnej opinii uzupełniającej nie zanegował występowania u wnioskodawcy padaczki, ograniczając się jednak (słusznie) do oceny schorzenia w specjalności mu właściwej. W świetle obu tych opinii Sąd uznał, że stwierdzone upośledzenie funkcji kończyn, nawet w znacznym stopniu, biorąc pod uwagę wykształcenie wnioskodawcy, nie eliminuje go z rynku pracy w stopniu całkowitym, stwarzając jedynie ograniczenia w wykonywaniu pewnych czynności opisanych w dokumentacji lekarskiej.

Nieuznanie wnioskodawcy za osobę całkowicie niezdolną do pracy jest uzasadnione nawet mimo tego, że wnioskodawca na podstawie ustawy z dnia z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. Nr 123, poz. 776 z późn. zmn.) został uznany za osobę niepełnosprawną w stopniu znacznym do 30.06.2004 roku.

W ocenie Sądu nie jest uprawnione automatyczne stwierdzanie niezdolności do pracy u osób, u których orzeczono pewien stopień niepełnosprawności. Rozpoznanie występowania niepełnosprawności oraz niezdolności do pracy oparte jest na odmiennych kryteriach oceny. Ponadto wymienione instytucje prawne służą innym celom, bowiem ich orzeczenia są przesłanką do przyznania innego rodzaju świadczeń. Dlatego też nie ma podstaw do utożsamiania wymienionych pojęć.

Stanowisko to potwierdza również Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 20 sierpnia 2003 r. sygnatura akt II UK 386/02 (opublikowanym w OSNAPiUS z 2004 r., Nr 12, poz. 566), w którym podnosi, że nie w każdym przypadku niepełnosprawność w rozumieniu ustawy o rehabilitacji zawodowej pokrywa się z niezdolnością do pracy w rozumieniu przepisów rentowych. Po pierwsze ustawa o rehabilitacji zawodowej (…) wiąże zaliczenie do stopnia niepełnosprawności ze zdolnością do wykonywania zatrudnienia, a nie z niezdolnością do pracy w rozumieniu przepisów rentowych. Po drugie niepełnosprawność oznacza nie tylko naruszenie sprawności organizmu, ale również utrudnienie, ograniczenie bądź niemożliwość wypełniania ról społecznych jako elementu uczestnictwa w życiu społecznym.

Gdyby ustawodawca chciał utożsamiać niezdolność do pracy i niepełnosprawność to po pierwsze nie ustanowiłby dwóch odrębnych trybów ustalania tych kwestii, a w sytuacji istnienia dwóch trybów, wprowadziłby ewentualną zależność obu ustaleń. Tymczasem zależność taka wynika z art. 5 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. Nr 123, poz. 776 z późn. zmn.) i dotyczy wyłącznie orzeczeń lekarza orzecznika lub komisji lekarskiej ZUS ustalających niezdolność do pracy.

Rozpoznając sprawę Sąd pominął zeznania świadków, w których wskazywali na stan zdrowia wnioskodawcy, uznając, że ocena ta może być dokonana jedynie przez biegłych sądowych lekarzy i neuropsychologa.

W toku sprawy Sąd nie uwzględnił wniosku odwołującego o dopuszczenie dowodu z opinii instytutu naukowego w dziedzinie neurologii uznając, ze wydane w sprawie przez dwóch biegłych sądowych neurologów opinie, uzupełnione na skutek ich rozbieżności, dały dostateczną podstawę do ich oceny jako źródła dowodowego w niniejszej sprawie. Z tych samych względów Sąd nie uwzględnił wniosku odwołującego o przeprowadzenie konfrontacji biegłych i wydanie na rozprawie ustnych opinii uzupełniających.

Mając powyższe na uwadze, Sąd Okręgowy, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. oddalił odwołanie.

Orzeczenie o zwrocie kosztów pomocy prawnej udzielonej z urzędu wnioskodawcy Sąd zapadło na podstawie § 12 ust. 2 w zw. z § 2 ust. 3 oraz w zw. z § 19 pkt. 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu z dnia 28 września 2002 r. (Dz.U. Nr 163, poz. 1348, ze zm.), przyznając maksymalną stawkę tego wynagrodzenia (150%) powiększoną o 23% stawkę podatku VAT.

Z tych wszystkich względów Sąd orzekł jak w sentencji wyroku.