Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 6 września 2016roku

Sąd Okręgowy w Częstochowie VII Wydział Karny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący: SSO Beata Jarosz

Protokolant: st. sekretarz sądowy Małgorzata Idzikowska-Oleszczyk

przy udziale Prokuratora Prokuratury Rejonowej w Myszkowie J. H.

po rozpoznaniu w dniu 6 września 2016 roku

sprawy M. B.

syna Z. i S., urodzonego (...) w Ż.

oskarżonego z art. 158 § 1 kk w zw. z 64 § 1 kk, 190 § 1 kk w zw. z 64 § 1 kk

na skutek apelacji wniesionej przez obrońcę oskarżonego

od wyroku Sądu Rejonowego w Myszkowie

z dnia 8 marca 2016 r. , sygn. akt II K 888/14

orzeka:

1. uchyla zaskarżony wyrok i przekazuje sprawę do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu w Myszkowie;

2. zasądza od Skarbu Państwa na rzecz adw. A. R. (1) – Kancelaria Adwokacka w M.., kwotę 516,60 zł (pięćset szesnaście złotych sześćdziesiąt groszy) tytułem wynagrodzenia za obronę z urzędu oskarżonego M. B. w postępowaniu odwoławczym, przy czym kwota ta obejmuje również należny podatek VAT oraz kwotę 66,86 złotych (sześćdziesiąt sześć złotych i osiemdziesiąt sześć groszy) tytułem zwrotu wydatków;

3. zwalnia oskarżonego M. B. od kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze, obciążając nimi Skarb Państwa.

Sygn. akt VII Ka 555/16

UZASADNIENIE

M. B. został oskarżony o to, że:

I. w dniu 30 sierpnia 2014 r. w M., działając wspólnie i w porozumieniu z nieustalonym mężczyzną, bijąc pięściami oraz kopiąc wziął udział w pobiciu W. S. narażając go na bezpośrednie niebezpieczeństwo skutku określonego w art. 156 § 1 k.k. lub art. 157 § 1 k.k. przy czym czynu tego dopuścił się w ciągu 5 lat po odbyciu co najmniej 6 miesięcy kary pozbawienia wolności orzeczonej za podobne przestępstwo umyślne, będąc skazany następującymi wyrokami Sądu Rejonowego w Myszkowie: z dnia 22.03.2007 r. sygn. II K 239/06 za czyn z art. 159 k.k. na karę 8 miesięcy pozbawienia wolności, z dnia 21.06.2007 r. sygn. II K 437/06 za czyn z art. 280 § 1 k.k. na karę 2 lat pozbawienia wolności, z dnia 8.11.2007 r. sygn. II K 220/07 za czyn z art. 158 § 1 k.k. na karę 6 miesięcy pozbawienia wolności – wyroki te objął wyrok łączny z dnia 8.01.2013 r. sygn. II K 146/12 i wymierzono łącznie karę 2 lat i 6 miesięcy pozbawienia wolności, będąc również skazany wyrokiem z dnia 06.06.2011 r. sygn. II K 868/10 za czyn z art. 158 § 1 k.k. na karę 9 miesięcy pozbawienia wolności, w rezultacie odbywał karę w okresie od 02.06.2009 r. do 02.04.2010 r., od 01.01.2012 r. do 01.10.2012 r. oraz od 01.10.2012 r. do 08.01.2013 r.

tj. o czyn z art. 158 § 1 k.k. w zw. z art. 64 § 1 k.k.

II. w dniu 30 sierpnia 2014 r. w M., groził W. S. popełnieniem przestępstwa na jego szkodę mówiąc „ja cię załatwię, spalę”, przy czym groźba wzbudziła w zagrożonym uzasadnioną obawę, że zostanie spełniona, M. B. czynu tego dopuścił się w ciągu 5 lat po odbyciu co najmniej 6 miesięcy kary pozbawienia wolności orzeczonej za podobne przestępstwo umyślne, będąc skazany następującymi wyrokami Sądu Rejonowego w Myszkowie: z dnia 22.03.2007 r. sygn. II K 239/06 za czyn z art. 159 k.k. na karę 8 miesięcy pozbawienia wolności, z dnia 21.06.2007 r. sygn. II K 437/06 za czyn z art. 280 § 1 k.k. na karę 2 lat pozbawienia wolności, z dnia 08.11.2007 r. sygn. II K 220/07 za czyn z art. 158 § 1 k.k. na karę 6 miesięcy pozbawienia wolności – wyroki te objął wyrok łączny z dnia 08.01.2013 r. sygn. II K 146/12 i wymierzono łącznie karę 2 lat i 6 miesięcy pozbawienia wolności, będąc również skazany wyrokiem z dnia 06.06.2011 r. sygn. II K 868/10 za czyn z art. 158 § 1 k.k. na karę 9 miesięcy pozbawienia wolności, w rezultacie odbywał karę w okresie od 02.06.2009 r. do 02.04.2010 r., od 01.01.2012 r. do 01.10.2012 r. oraz od 01.10.2012 r. do 08.01.2013 r.

tj. o czyn z art. 190 § 1 k.k. w zw. z art. 64 § 1 k.k.

III. w dniu 30 sierpnia 2014 r. w M., groził R. F. (1) popełnieniem przestępstwa na jego szkodę mówiąc „zabiję cię”, przy czym groźba wzbudziła w zagrożonym uzasadnioną obawę, że zostanie spełniona, M. B. czynu tego dopuścił się w ciągu 5 lat po odbyciu co najmniej 6 miesięcy kamy pozbawienia wolności orzeczonej za podobne przestępstwo umyślne, będąc skazany następującymi wyrokami Sądu Rejonowego w Myszkowie: z dnia 22.03.2007 r. sygn. II K 239/06 za czyn z art. 159 k.k. na karę 8 miesięcy pozbawienia wolności, z dnia 21.06.2007 r. sygn. II K 437/06 za czyn z art. 280 § 1 k.k. na karę 2 lat pozbawienia wolności, z dnia 8.11.2007 r. sygn. II K 220/07 za czyn z art. 158 § 1 k.k. na karę 6 miesięcy pozbawienia wolności – wyroki te objął wyrok łączny z dnia 08.01.2013 r. sygn. II K 146/12 i wymierzono łącznie karę 2 lat i 6 miesięcy pozbawienia wolności, będąc również skazany wyrokiem z dnia 06.06.2011 r. sygn. II K 868/10 za czyn z art. 158 § 1 k.k. na karę 9 miesięcy pozbawienia wolności, w rezultacie odbywał karę w okresie od 02.06.2009 r. do 02.04.2010 r., od 01.01.2012 r. do 01.10.2012 r. oraz od 01.10.2012 r. do 08.01.2013 r.

tj. o czyn z art. 190 § 1 k.k. w zw. z art. 64 § 1 k.k.

Wyrokiem z dnia 8 marca 2016r., wydanym w sprawie o sygn. akt II K 888/14, Sąd Rejonowy w Myszkowie:

1.  uznał oskarżonego M. B. za winnego popełnienia zarzucanego mu w punkcie I aktu oskarżenia czynu, przy czym przyjmuje że czynu tego oskarżony dopuścił się będąc uprzednio skazanym za umyślne przestępstwo podobne wyrokiem Sądu Rejonowego w Myszkowie o sygn. akt II K 868/10 z dnia 6.06.2011r. za czyn z art. l58 § l k.k. przy zast. art. 64 § l k.k. na karę 9 miesięcy pozbawienia wolności, którą odbywał w okresie od dnia 1 stycznia 2012r. do dnia 1 października 2012r., czym wyczerpał ustawowe znamiona występku z art. l58 § 1 k.k. w zw. z art. 64 § 1 k.k. i za to na mocy art. l58 § l k.k. wymierzył mu karę 10 (dziesięciu) miesięcy pozbawienia wolności;

2.  uznał oskarżonego M. B. za winnego popełnienia zarzucanego mu w punkcie II aktu oskarżenia czynu, przy czym przyjmuje że czynu tego oskarżony dopuścił się będąc uprzednio skazanym za umyślne przestępstwo podobne wyrokiem Sądu Rejonowego w Myszkowie o sygn. akt II K 868/10 z dnia 6.06.2011r. za czyn z art. l58 § l k.k. przy zast. art.64 § l k.k. na karę 9 miesięcy pozbawienia wolności, którą odbywał w okresie od dnia 1 stycznia 2012r. do dnia 1 października 2012r., czym wyczerpał ustawowe znamiona występku z art. l90 § 1 k.k. w zw. z art. 64 § 1 k.k. za to na mocy art. l90 § l k.k. wymierzył mu karę 6 (sześciu) miesięcy pozbawienia wolności;

3.  uznał oskarżonego M. B. za winnego popełnienia zarzucanego mu w punkcie III aktu oskarżenia czynu, przy czym przyjmuje że czynu tego oskarżony dopuścił się będąc uprzednio skazanym za umyślne przestępstwo podobne wyrokiem Sądu Rejonowego w Myszkowie o sygn. akt II K 868/10 z dnia 6.06.2011r. za czyn art. l90 § l k.k. przy zast. art. 64 § l k.k. na karę 9 miesięcy pozbawienia wolności, którą odbywał w okresie od dnia 1 stycznia 2012r. do dnia 1 października 2012r., czym wyczerpał ustawowe znamiona występku z art. 190 § 1 k.k. w zw. z art. 64 § 1 k.k. i za to na mocy art. l90 § l k.k. wymierzył mu karę 6 (sześciu) miesięcy pozbawienia wolności;

4.  na mocy art.85 § l i 2 k.k. i art. 86 § l k.k. orzekł wobec oskarżonego M. B. karę łączną pozbawienia wolności w wymiarze 1 (jednego) roku i 2 (dwóch) miesięcy;

5.  na mocy art. 63 § l k.k. zaliczył oskarżonemu na poczet orzeczonej kary łącznej pozbawienia wolności okres zatrzymania w sprawie od dnia 30 sierpnia 2014r., godzina 19.45 do dnia 31 sierpnia 2014r. godzina 19.44;

6.  na mocy art. 46 § 1 k.k. orzekł wobec oskarżonego obowiązek zapłaty na rzecz pokrzywdzonego W. S. kwoty 600 (sześćset) złotych tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę;

7.  na mocy art. 29 ust. 1 Ustawy prawo o adwokaturze zasądził od Skarbu Państwa na rzecz Kancelarii Adwokackiej adw. A. R. (2) kwotę 929,88 (dziewięćset dwadzieścia dziewięć 88/100) złotych tytułem kosztów obrony z urzędu udzielonej oskarżonemu;

8.  na zasadzie art. 624 § 1 k.p.k. w zw. z art. 17 Ustawy z dnia 23.06.1973r. o opłatach w sprawach karnych zwolnił oskarżonego od ponoszenia kosztów sądowych w sprawie, którymi obciążył Skarb Państwa.

Apelację w sprawie wywiódł obrońca oskarżonego M. B.. Zaskarżył orzeczenie w całości i zarzucił mu naruszenie przepisów prawa procesowego, a to:

- art. 7 k.p.k., polegające na nieuwzględnieniu przy wydawaniu zaskarżonego orzeczenia części materiału dowodowego poddającego w wątpliwość winę oskarżonego co do popełnienia czynów zarzucanych mu aktem oskarżenia;

- art. 7 k.p.k. także poprzez niezgodną ze wskazaniami doświadczenia życiowego ocenę zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego w zakresie zdarzenia dotyczącego pokrzywdzonego W. S.. Zgromadzony materiał dowodowy wzbudza uzasadnione wątpliwości, czy zdarzenie opisane w akcie oskarżenia rzeczywiście miało miejsce. Podobnie dokonano niezgodną z zasadami doświadczenia życiowego ocenę materiału dowodowego dotyczącego zdarzenia z pokrzywdzonym R. F. (2); z materiału dowodowego wynika bowiem, że incydent z tym pokrzywdzonym istotnie miał miejsce, trudno jednak przypisywać zachowaniu oskarżonego w tej sytuacji charakter czynu zabronionego;

W konsekwencji powyższego skarżący zarzucił naruszenie art. 5 § 2 k.p.k. polegające na jego niezastosowaniu poprzez nieuwzględnienie na korzyść oskarżonego nieusuniętych w toku postępowania wątpliwości co do winy oskarżonego oraz naruszenie art. 170 § 1 pkt 4 k.p.k. polegające na oddaleniu przez Sąd wniosku dowodowego o przesłuchanie w charakterze świadka P. H. pomimo że istniała obiektywna możliwość przeprowadzenia tego dowodu, a nadto pomimo że świadek P. H. był obecny przy zdarzeniach objętych aktem oskarżenia, a zatem dowód z jego przesłuchania ma dla sprawy charakter niezwykle istotny. Zaniechanie przeprowadzenia tego dowodu z pewnością miało istotny wpływ na wydane rozstrzygnięcie.

Podnosząc powyższe skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i uniewinnienie oskarżonego M. B. od wszystkich zarzucanych mu czynów, a w przypadku uznania przez Sąd, że nie zachodzą przesłanki do wydania orzeczenia reformatoryjnego o uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania przez Sąd I instancji. Skarżący wniósł również o dopuszczenie przeprowadzenia dowodu z przesłuchania świadka P. H. na okoliczność przebiegu zdarzeń objętych aktem oskarżenia.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja wniesiona w sprawie okazała się zasadna i doprowadziła do uchylenia zaskarżonego wyroku i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania.

Podniesiony w środku odwoławczym zarzut wadliwego oddalenia przez Sąd Rejonowy wniosku dowodowego w zakresie przeprowadzenie dowodu z zeznań świadka P. H. na okoliczność przebiegu zdarzeń objętych aktem oskarżenia zasługiwał na uwzględnienie. Wniosek ten obrońca oskarżonego złożył na rozprawie w dniu 15 września 2015 roku (k.122). Sąd postanowił wezwać świadka P. H. na kolejny termin rozprawy. Wezwanie zostało doręczone na adres świadka (k.127), który jednak nie stawił się na rozprawie w dniu 22 października 2015 roku. Mimo nałożenia na niego kary pieniężnej i skierowania kolejnego wezwania, które zostało mu doręczone osobiście (k.135), nie stawił się on też na kolejnej rozprawie w dniu 3 grudnia 2015 roku. W związku z tym Sąd postanowił o zatrzymaniu i przymusowym doprowadzeniu go przez Policję. Na kolejny termin rozprawy – w dniu 19 stycznia 2016 roku, świadek P. H. nie został doprowadzony przez funkcjonariuszy KPP w M.. Z notatki urzędowej wynika, że KPP w M. poinformowała Sąd w dniu 19 stycznia 2016 roku, że pod wskazanym adresem świadek nie przebywa i nie jest znane miejsce jego pobytu (k.140). Z kolei z pisma KPP w M. wynika, że świadka nie zastano pod wskazanym adresem w dniu 19 stycznia 2016 roku o godz. 10.30, a w rozmowie z ojcem ustalono, że pracuje on dorywczo i w miejscu zamieszkania przebywa w godzinach wieczornych (k.143). Na rozprawie przeprowadzonej w dniu 8 marca 2016 roku świadek P. H. ponownie się nie stawił. Obrońca oskarżonego oświadczył, że P. H. jest widywany na terenie M. i wniósł o odroczenie terminu rozprawy celem umożliwienia ponownego wezwania na rozprawę. Sąd Rejonowy na mocy art. 170 § 1 pkt 4 k.p.k. oddalił wniosek dowodowy o przesłuchanie w charakterze świadka P. H., podając że dowodu nie da się przeprowadzić, gdyż ze względu na tryb życia świadka nie jest możliwe jego doprowadzenie na rozprawę i wcześniejsze zatrzymanie.

Sąd Okręgowy nie zgadza się z rozstrzygnięciem, że okoliczność pracy P. H. i przebywania przez niego w domu jedynie w godzinach wieczornych uniemożliwiała powołanie go na świadka. Świadek nie prowadzi przecież żadnego specyficznego trybu życia. Z informacji uzyskanych przez funkcjonariuszy Policji od jego ojca wynika, że pracuje on w ciągu dnia, a w miejscu zamieszkania przebywa wieczorami. Świadek był prawidłowo wzywany do stawiennictwa na kolejne terminy rozprawy i w żaden sposób nie usprawiedliwił swoich nieobecności. Funkcjonariusze Policji, którym powierzono zatrzymanie i doprowadzenie świadka na rozprawę nie zastali go w domu w dniu posiedzenia. Zatem mimo, że wyjątkowo ostrożnie należy korzystać z wcześniejszego zatrzymania świadka, w niniejszej sprawie jako konieczność jawi się zatrzymanie P. H. odpowiednio wcześniej, przykładowo dnia poprzedzającego rozprawę w celu jego przymusowego doprowadzenia. Tylko bowiem wcześniejsze zatrzymanie świadka zagwarantuje skuteczność zarządzenia o jego zatrzymaniu i doprowadzeniu na rozprawę. Świadek bowiem bardzo rzadko przebywa w miejscu swojego zamieszkania i prezentuje całkowitą ignorancję dla toczącego się postępowania przejawiającą się w braku reakcji na wielokrotne wezwania do Sądu, co nie może przecież ograniczać prawa do obrony oskarżonego, któremu należy umożliwić powołanie świadków w celu dowodzenia swoich racji w postępowaniu sądowym. Tym bardziej, że P. H. był naocznym świadkiem zdarzenia z dnia 30 sierpnia 2014 roku. Można zatem zasadnie przypuszczać, że posiada on istotną dla sprawy wiedzę na temat inkryminowanych oskarżonemu czynów.

Powyższe uchybienie przepisom postępowania, wyrażające się bezpodstawnym oddaleniem wniosku dowodowego w postaci przesłuchania naocznego świadka zdarzenia mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy. W doktrynie podkreśla się, że niemożność przeprowadzenia dowodu, jako podstawa oddalenia wniosku dowodowego to sytuacja, gdy dany dowód nie tylko w ogóle, ale też w przewidywanym naturalnie terminie nie będzie mógł być przeprowadzony (m.in. T. Grzegorczyk, Kodeks postępowania karnego. Tom I, Warszawa 2014; B. Augustyniak, K. Eichstaedt, M. Kurowski, D. Świecki (red.), Kodeks postępowania karnego. Komentarz, Warszawa 2013, s. 541). Nadto wskazać wypada, że rezygnacja organu procesowego z przeprowadzenia dowodu musi w praktyce należeć do sytuacji wyjątkowych (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 28 października 2004 roku, sygn. III KK 51/04, OSNKW 2005, Nr 1, poz. 4). Takiej wyjątkowej sytuacji w niniejszej sprawie nie sposób się jednak dopatrzyć, a z pewnością nie jest nią fakt pracy świadka w ciągu dnia i jego konsekwentnego nie stawiania się na rozprawy mimo otrzymanych wezwań.

W niniejszej sprawie Sąd Rejonowy niezasadnie uznał, że przeprowadzenie dowodu z przesłuchania świadka P. H. jest niemożliwe.

Reasumując stwierdzić należy, iż doszło do rażącego naruszenia przez Sąd Rejonowy art. 170 § 1 pkt. 4 k.p.k. Wobec tego uchybienia procesowego zaskarżony wyrok należało uchylić i przekazać sprawę do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji, który w sposób prawidłowy przeprowadzi postępowanie dowodowe, dążąc do odebrania zeznań od świadka P. H.. Dopiero po prawidłowo przeprowadzonym postępowaniu dowodowym w sprawie, Sąd Rejonowy przeprowadzi wszechstronną i wnikliwą analizę zgromadzonych dowodów i oceni zasadność postawionych oskarżonemu zarzutów.

Na zakończenie należy zauważyć, iż wobec treści rozstrzygnięcia Sądu Okręgowego, rozpoznanie pozostałych zarzutów apelacji byłoby przedwczesne w rozumieniu art. 436 k.p.k.

Podstawę prawną orzeczenia Sądu Okręgowego stanowi przepis art. 437 k.p.k.

O wynagrodzeniu dla adwokata A. R. (2), obrońcy z urzędu oskarżonego M. B. orzeczono na podstawie art. 29 ust. ustawy Prawo o Adwokaturze w zw. z § 4 ust. 1 i 3 w zw. z § 17 ust. 2 pkt 4 oraz § 2 pkt 2 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu (Dz. U. z dnia 5 listopada 2015r.).

Na podstawie art. 624 § 1 k.p.k. w zw. z art. 634 k.p.k. zwolniono oskarżonego M. B. od kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze obciążając nimi Skarb Państwa.