Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 23 maja 2016 r.

Sąd Apelacyjny w Szczecinie - Wydział III Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 19 maja 2016 r. w Szczecinie

sprawy K. L.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G.

o przyznanie emerytury

ze skargi K. L. o wznowienie postępowania zakończonego prawomocnym orzeczeniem Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 12 lutego 2015 roku w sprawie III AUa 448/14 na skutek apelacji ubezpieczonego od wyroku Sądu Okręgowego w Gorzowie Wlkp. VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 28 kwietnia 2014 roku sygn. akt VI U 31/14

uwzględnia skargę o wznowienie postępowania i zmienia zaskarżony wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 12 lutego 2015 roku w ten sposób, że uchyla wyrok Sądu Okręgowego w Gorzowie Wielkopolskim z dnia 28 kwietnia 2014 roku, a sprawę przekazuje Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G. celem rozpoznania.

SSA Urszula Iwanowska SSA Jolanta Hawryszko del. SSO Gabriela Horodnicka

– Stelmaszczuk

Sygn. akt III AUa 1052/15

UZASADNIENIE

Ubezpieczony K. L. 28.01.2016 r. złożył skargę o wznowienie postępowania zakończonego prawomocnym wyrokiem Sądu Sąd Apelacyjny w Szczecinie Wydział III Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w S. z 12 lutego 2015 r. w sprawie III AUa 448/14 ze swojego odwołania od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G. o emeryturę w niższym wieku emerytalnym z tytułu pracy w warunkach szczególnych. Jako podstawę wskazał art. 403 § 2 k.p.c. i uzasadnił, że po wyroku sądu apelacyjnego uzyskał nowe dowody na okoliczność pracy w szczególnych warunkach w Zakładach (...) S.A. w G.. Wyjaśnił, że w Archiwum Zakładu odnaleziono Zakładowy Taryfikator Robotników z 1987 r.; nadto zakład udzielił dodatkowych wyjaśnień. Ubezpieczony wskazał, że sprawa zakończyła się prawomocnie 12.02.2015 r. i w jej toku nie mógł powoływać się na wskazywaną dokumentację, bowiem dokumentacja została odnaleziona znacznie później. Podał, że informację z ZWCh Stilon, która stanowi podstawę wznowienia otrzymał 4.12.2015 r.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych wnioskował o odrzucenie skargi o wznowienie postępowania, bądź oddalenie skargi i uzasadniał, że w apelacji rozstrzygniętej wyrokiem sądu apelacyjnego ubezpieczony podniósł tylko jeden zarzut, dotyczący naruszenia przepisów prawa materialnego art. 184 ust. 1 pkt. ł w zw. z art. 32 ust. 2 i 4 ustawy z 17.12.1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych polegające na przyjęciu, że okresu zasadniczej służby wojskowej nie wlicza się do pracy w szczególnych warunkach; nie zgłosił innych zarzutów dotyczących naruszenia prawa procesowego co do ustaleń w żądanym obecnie zakresie. Organ rentowy podniósł zarzut prekluzji dowodowej względem zgłoszonych przez skarżącego dowodów. Nadto podał, że zostało przyznane prawo do emerytury częściowej od 17.07.2014r. tj. od osiągnięcia uprawnień do emerytury częściowej , natomiast od 17.02.2015r. tj. od osiągnięcia wieku emerytalnego przyznane zostało prawo do emerytury , co dodatkowo przemawia za ewentualnym oddaleniem skargi.

Sąd apelacyjny ustalił i rozważył co następuje.

Sąd Apelacyjny w Szczecinie Wydział III Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w S., rozpoznając skargę ustalił, że tutejszy sąd wyrokiem z 12 lutego 2015 r. oddalił apelację w sprawie III AUa 448/14 K. L. przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G. o emeryturę, toczącej się na skutek apelacji ubezpieczonego od wyroku Sądu Okręgowego w Gorzowie Wlkp. VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z 28 kwietnia 2014 r. sygn. akt VI U 31/14. W uzasadnieniu tego rozstrzygnięcia wskazano, że decyzją z 17.12.2013 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G. odmówił K. L. prawa do emerytury w obniżonym wieku wobec nieuznania 15 lat zatrudnienia w warunkach szczególnych. Sąd Okręgowy w Gorzowie Wielkopolskim oddalił odwołanie od tej decyzji przyjmując za podstawę rozstrzygnięcia art. 184 w zw. z art. 32 ustawy z 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz przepisy § 2-4 rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze. Sąd okręgowy m. in. stwierdził, że K. L., ur. (...), od 31.10.1967 do 22.04.1969 pracował w (...) (...) w G. jako stażysta na stanowisku elektromechanika aparatury pomiarowo regulacyjnej, od 23.04.1969do 7.04.1971 odbywał zasadniczą służbę wojskową, a następnie od 4.05.1971 wrócił do pracy i wykonywał ją na stanowisku elektromechanika aparatury pomiarowo-regulacyjnej do 30.04.1973. Pracodawca za wskazane okresy wystawił mu świadectwo wykonywania pracy w warunkach szczególnych. W ocenie sądu na datę 1.01.1999 ubezpieczony udowodnił łączny okres ubezpieczenia 31 lat, 4 miesiące i 12 dni, w tym 12 lat, 10 miesięcy i 18 dni pracy w warunkach szczególnych. Sąd okręgowy rozważył, że ze zgromadzonych dowodów wynikało, że K. L. pracował 14 lat i 18 dni stale i w pełnym wymiarze czasu pracy w szczególnych warunkach. Wskazał, że uznał, tak jak Zakład pracę w warunkach szczególnych 12 lat, 10 miesięcy i 18 dni, oraz dodatkowo pracę w wymiarze 1 rok i 2 miesiące w charakterze kotlarz-brygadzista.

Ubezpieczony składając apelację od wyroku sądu okręgowego zarzucił naruszenie prawa materialnego, art. 184 ustawy z 17.12.1998 roku o emeryturach i rentach z FUS poprzez błędną wykładnie i niewłaściwe jego zastosowanie polegające na przyjęciu, że okresu zasadniczej służby wojskowej nie zalicza się do pracy w szczególnych warunkach, podczas gdy świadczył pracę w szczególnych warunkach i bezpośrednio po odbyciu służby wojskowej od 23.04.1969 do 7.04.1971, powrócił do tej samej pracy u dotychczasowego pracodawcy.

Sąd apelacyjny wydając wyrok z 12.02.2016 r. uznał, że apelacja ubezpieczonego była nieuzasadniona mimo, że podzielił zarzut co do konieczności zaliczania do stażu pracy w warunkach szczególnych ww. okresu odbytej zasadniczej służby wojskowej. Natomiast nie uznał, że K. L., pracując jako elektromechanik aparatury pomiarowo-regulacyjnej w (...) S.A. w G., od 31.10.1967 do 22.04.1969 i od 4.05.1971 do 30.04.1973 - co zostało poświadczone świadectwem pracy w warunkach szczególnych z 4.11.2013 - był zatrudniony w warunkach szczególnych w rozumieniu rozporządzenia Rady Ministrów z 7.02.1983. W ocenie sądu apelacyjnego błędem sądu okręgowego, a wcześniej organu rentowego było zaliczenie pracy w spornym okresie na podstawie świadectwa pracy z 4.11.2013 bez wnikliwej analizy treści tego dokumentu. Sąd apelacyjny przeanalizował dostępny w sprawie materiał dowodowy i ocenił, że nie dawał podstawy do uznania, by praca ubezpieczonego, przed powołaniem do zasadniczej służby wojskowej i po jej zakończeniu, stanowiła pracę w szczególnych warunkach określoną zarówno w załączniku do rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. Nr 8, poz 43 ze zm) jak i we zarządzeniu resortowym.

W kontekście wskazanych ustaleń, sąd apelacyjny w aktualnym postępowaniu, analizując zasadność skargi uznał, że została złożona w terminie wyznaczonym w art. 407 §1 k.p.c. i zasługiwała na merytoryczne uwzględnienie w zakresie wyznaczonym przywołaną podstawą prawną skargi. Zgodnie z art. 403 § 2 k.p.c. Można również żądać wznowienia w razie późniejszego wykrycia prawomocnego wyroku, dotyczącego tego samego stosunku prawnego, albo wykrycia takich okoliczności faktycznych lub środków dowodowych, które mogłyby mieć wpływ na wynik sprawy, a z których strona nie mogła skorzystać w poprzednim postępowaniu. Ubezpieczony wywodził, że już po uzyskaniu wyroku sądu apelacyjnego otrzymał od byłego pracodawcy nowe dokumenty źródłowe wskazujące na charakter jego pracy na stanowisku elektromechanika aparatury pomiarowo-regulacyjnej, którą to pracę zakwestionował sąd apelacyjny w postępowaniu IIIAUa 448/14. Wywody ubezpieczonego znalazły potwierdzenie w kserokopiach dokumentów dołączonych do skargi o wznowienie. Ubezpieczony, jak wynika z analizy tych dokumentów nie mógł z niech skorzystać na wcześniejszym etapie postępowania, bo nie miał do nich dostępu. Co więcej, nie miał powodu by tego rodzaju dokumentów poszukiwać, ponieważ ani w postępowaniu przed organem rentowy, ani w postępowaniu pierwszo instancyjnym okoliczność pracy w warunkach szczególnych w (...) S.A. w G. nie była sporna, jako że została wykazana przez ubezpieczonego świadectwem wykonywania pracy w warunkach szczególnych wystawionym przez byłego pracodawcę. Sąd apelacyjny dokonując w postępowaniu III AUa 448/14 odmiennej oceny wiarygodności dowodów, nie poprzedził tej czynności uzupełniającym postępowaniem dowodowym. Nie wezwał także ubezpieczonego do złożenia dalej idących dowodów na okoliczność pracy w szczególnych warunkach w (...) S.A. w G.. Natomiast bezpośrednio po terminie rozprawy ogłosił wyrok zaskakując stronę tak treścią rozstrzygnięcia, jak i motywami. W takim stanie sprawy ubezpieczony nie miał możliwości przygotowania się do sprawy. Oczywistym bowiem było, że nie zachodziła potrzeba zgłaszania wniosków dowodowych na okoliczność, która miedzy stronami nie była spora, a takiego charakteru nabrała dopiero po wydaniu wyroku przez sąd apelacyjny. Zatem jak najbardziej racjonalne było poszukiwanie dowodów tej okoliczność i uczynienie z nich procesowej podstawy wznowienia postępowania w rozumieniu art. 403 § 2 k.p.c. W takim też przypadku nielogiczne było odwoływanie się do prekluzji dowodowej. Prekluzja nie zaistniała bo do chwili wyrokowania przez sąd apelacyjny w sprawie IIIAUa 448/14 nie istniała potrzeba dowodzenia bezspornej okoliczności.

Sąd apelacyjny po rozpoznaniu merytorycznym skargi o wznowienie postępowania uznał, że zasadność tej skargi uzasadniała konieczność zmiany wyroku sądu apelacyjnego z 12.02.2015 r. w taki sposób, że uchyleniu podlegał zaskarżony apelacją ubezpieczonego wyrok Sądu Okręgowego w Gorzowie Wielkopolskim z 28.04.2014 r., zaś sprawa została przekazana do rozpoznania Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G.. Ubezpieczony bowiem nie mógł zostać pozbawiony konstytucyjnego prawa do zaskarżenia decyzji organu rentowego oraz prawa do postępowania sądowego w dwóch instancjach. Przyjęcie przez sąd apelacyjny w sprawie III AUa 448/14 nieistnienia przesłanki prawa materialnego, przy bezspornym charakterze tej okoliczność, tak w postępowaniu administracyjnym przed organem rentowym, jak i pierwszo instancyjnym, skutkowało tym, że ubezpieczony w zwykłym toku instancji nie miał już możliwości zaskarżenia rozstrzygnięcia. Aktualnie, po wznowieniu w sprawie postępowania z uwagi na nowe dowody, sąd apelacyjny także nie mógłby przeprowadzać dowodów i dokonywać ustaleń bez naruszenia ww. konstytucyjnych praw ubezpieczonego. Sąd apelacyjny uznaje, że okoliczność pracy w szczególnych warunkach (...) S.A. w G. w pierwszej kolejności powinien ocenić organ rentowy - bowiem dotychczas uznawał ten fakt za udowodniony - i to przy rozpatrzeniu uwag sądu apelacyjnego ze sprawy IIIAUa 448/14, jak też nowo zgłoszonych dowodów, a ewentualnie w dalszej kolejności, w toku procedury odwoławczej sądy powszechne. Organ rentowy ponownie rozpoznając sprawę ustali, czy ubezpieczony pracował w warunkach szczególnych w rozumieniu obwiązujących przepisów emerytalno-rentowych w (...) S.A. w G., a następnie dokona oceny prawnej zgodnie z art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. 2009r., Nr 153, poz. 1227 z zm.). Będzie miał przy tym na uwadze pogląd sądu apelacyjnego co do konieczności zaliczania do pracy w szczególny warunkach okresu zasadniczej służby wojskowej.

Sąd apelacyjny nie uwzględnił zarzutu organu, że skarga jest bezprzedmiotowa bowiem ubezpieczony uzyskał i aktualnie pobiera emeryturę, a to dlatego, że wznowione postępowanie obejmuje okres wsteczny, od daty złożenia wniosku co miało miejsce 27.11.2013, natomiast z wyjaśnienia Zakładu wynika, że emeryturę pobiera od 17.07.2014 r.

Mając na uwadze przedstawioną ocenę, sąd apelacyjny na podstawie art. 412 § 1i 2 k.p.c. po ponownym rozpoznaniu sprawy, uwzględnił skargę i zmienił zaskarżone orzeczenie tj. wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecnie z 12.02.2015 w sprawie III AUa 448/14, w ten sposób, że uchylił wyrok Sądu Okręgowego w Gorzowie Wielkopolskim z 28.04.2014 r. oraz poprzedzającą go decyzję i sprawę przekazał do rozpoznania Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G., w myśl art. 477 ^14a k.p.c.