Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Powodowie M. J. (1) i M. J. (2) prowadzący działalność gospodarczą pod firmą (...), (...) s.c. wnieśli o zasądzenie od pozwanego M. M. prowadzącego działalność gospodarczą pod firmą (...) kwoty 8364 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 5 grudnia 2014 r. do dnia zapłaty. Nadto powodowie wnieśli o zasądzenie od pozwanego kosztów postępowania według norm przepisanych lub według zestawienia kosztów.

W uzasadnieniu pozwu powodowie wskazali, że w ramach prowadzonej działalności gospodarczej przyjęli zamówienie od pozwanego na wykonanie reklamy świetlnej 3D w postaci liter blokowych z podświetleniem led wraz z montażem przy ul. (...) na elewacji budynku (...) w B.. Powodowie wskazali, że zrealizowali zamówienie pozwanego, który jeszcze na etapie realizacji projektu zgłosił swoje uwagi i zmiany. Z uwagi na niemożność poczynienia poprawek na zamontowanym dziele wiszącym na budynku dokonali demontażu reklamy celem realizacji dzieła zgodnie z uwagami zgłoszonymi przez pozwanego. Powodowie podali, że w dniu 7 listopada 2014 r. poinformowali pozwanego o wykonaniu dzieła i usunięciu wszystkich zgłoszonych wad, a także gotowości do dokonania montażu. Wezwali pozwanego do odbioru dzieła lub zapewnienia możliwości jego montażu, czego pozwany nie uczynił. W dniu 27 listopada 2014 r. wystawili pozwanemu fakturę VAT nr (...) na kwotę 8364 zł lecz pomimo wykonania dzieła pozwany do dnia wniesienia pozwu nie dokonał należnej powodom zapłaty.

Pozwany w sprzeciwie od nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym z 9 czerwca 2015 r., sygn. akt VIII GNc 3017/15 wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie od powodów solidarnie kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego i opłaty skarbowej od pełnomocnictwa, według norm przepisanych.

W uzasadnieniu sprzeciwu pozwany podał, że powodowie dopiero 4 września 2014 r., a więc już po umówionym terminie realizacji umowy uzyskali zgodę plastyka miejskiego dotyczącą przedmiotu umowy. Montaż reklamy miał zaś miejsce 23 października 2014 r. Reklama nie została wykonana zgodnie z zamówieniem i wizualizacją wysłaną dzień przed montażem do dyrekcji (...), jak i zgodą plastyka miejskiego. Pozwany wskazał, że demontaż i naprawa reklamy miały nastąpić w dniu 30 października 2014 r., zaś montaż naprawionej reklamy miał nastąpić w dniu 31 października 2014 r. Powodowie mieli dokonać awizacji prac samodzielnie i awizacji takiej dokonali na demontaż reklamy. Pozwany podniósł, że w dniu 29 października poinformował powodów o dwóch możliwościach postępowania reklamacyjnego i o tym, że nie dopuszcza się do pozostawienia ściany bez reklamy. Powodowie nie odpowiedzieli na wskazaną wiadomość i zdemontowali reklamę bez jej ponownego montażu. Pozwany wskazał, że w dniu 7 stycznia 2014 r. udał się do siedziby firmy powodów w celu ustalenia czy reklama została wykonana, ale obecny pracownik powodów nie potrafił odpowiedzieć na pytania pozwanego. Pozwany podał, że w związku z tym powodowie mijają się z prawdą, iż reklama przygotowana została do odbioru, a mimo to pozwany jej nie odebrał. Pozwany nie miał też możliwości stwierdzenia czy deklarowane poprawki w ogóle zostały przez powodów wykonane. Pozwany wskazał również, że nieprawdą jest, iż powodowie nie mogli sami dokonać montażu reklamy, gdyż wcześniejszych awizacji prac powodowie dokonywali każdorazowo we własnym zakresie. Pozwany zaprzeczył, że dzieło zostało wykonane zgodnie z zamówieniem.

W odpowiedzi na sprzeciw powodowie wskazali, że wezwali pozwanego do odebrania dzieła, bądź zapewnienia możliwości jego montażu na budynku. Podkreślili, że nie wystąpiły przesłanki uzasadniające bierność pozwanego w odebraniu dzieła. Powodowie wskazali również, że zrealizowali dzieło zgodnie z zamówieniem, gdyż niektóre szczegóły i modyfikacje dotyczące jego wykonania były pomiędzy stronami ustalane w trakcie jego realizacji drogą mailową i telefoniczną. Powodowie przyznali, że nie doszło do ponownego montażu reklamy, gdyż jej montaż uzależniony był od dokonania wcześniejszej akceptacji przez pozwanego. Powodowie zaprzeczyli, że pozwany podjął próbę osobistego lub telefonicznego skontaktowania się celem odbioru dzieła. Powodowie wskazali także, że pozwany nie był zainteresowany odbiorem dzieła. Powodowie podnieśli, że montaż dzieła z przyczyn technologicznych nie był możliwy w inny sposób niż to uczynili. Powodowie wskazali również, że pozwany wyraził zgodę na zmianę w tym zakresie, dostarczając jednocześnie powodom farbę, którą podkład miał być pomalowany.

Wyrokiem z dnia 21 marca 2016 r. Sąd Rejonowy oddalił powództwo oraz zasądził od powodów solidarnie na rzecz pozwanego kwotę 1.217 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sąd Rejonowy wydał rozstrzygnięcie w oparciu o następujące ustalenia i wnioski.

Powodowie w ramach prowadzonej działalności gospodarczej przyjęli zamówienie od pozwanego obejmujące wykonanie reklamy świetlnej 3D w postaci liter blokowych z podświetleniem Led wraz z montażem przy ul. (...) na elewacji budynku (...) w B.. Zawarta umowa ustna obejmowała zarówno samo wykonanie dzieła, jak również dokonanie jego montażu. Montaż i demontaż wymagał uprzedniej awizacji prac. W tym celu powodowie winni zgłosić się do (...) o wyrażenie zgody.

Powodowie mailem z dnia 22 sierpnia 2014 r. przekazali Plastykowi Miejskiemu Miasta B. M. I. i pozwanemu wizualizację projektu reklamy.

Pismem z dnia 4 września 2014 r. plastyk miejski Miasta B. M. I. poinformował powodów, że opiniuje pozytywnie projekt oraz lokalizację reklamy świetlnej w postaci liter blokowych z podświetleniem Led boki alu o wymiarach 5900x720 mm w kolorze RAL 9010 na elewacji budynku (...) w B..

Dzień wcześniej powodowie wystawili pozwanemu fakturę proforma tytułem wykonania liter 3D z plexi idream + autorized apple + logo oraz za wykonanie skrzynek z dibondu na kwotę 8806 zł z terminem zapłaty do dnia 10 września 2014 r.

Powodowie w dniu 23 października 2014 r. zamontowali reklamę zamówioną przez pozwanego. Reklama nie pokrywała się z wizualizacją przedstawioną plastykowi miejskiemu oraz pozwanemu. Litery i logo reklamy zamontowane zostały na podkładzie, zaś boki liter były koloru czarnego.

Kolor otrzymany od administracji (...) do pomalowania podkładu odbiegał od koloru elewacji budynku.

W mailu z dnia 24 października 2014 r. pozwany zgłosił powodowi, że tablica, która miała być w kolorze elewacji ma inny odcień oraz jest porysowana, litery miały mieć białe obramowanie, a mają czarne, zaś napis (...) jest krzywo wycięty. Powód M. J. (2) poinformował pozwanego, że tablica została pomalowana zgodnie z dostarczoną powodom próbką i za to nie odpowiada.

Z kolei w mailu z dnia 27 października 2014 r. powód M. J. (2) poinformował pozwanego, że zatwierdził ustaloną korektę kolorystki boków liter z czarnych na białe w napisie (...). Powód wskazał, że demontaż reklamy oraz jej naprawa planowana jest na dzień 30 października 2014 r., zaś montaż zaplanowany jest na dzień 31 października 2014 r.

W mailu z dnia 28 października 2014 r. powód M. J. (2) wystosował prośbę do J. N. dyrektora technicznego (...) o możliwość zdemontowania reklamy (...) w dniu 30 października 2014 r. celem dokonania korekt. Powód M. J. (2) otrzymał zgodę na demontaż reklamy. J. N. poinformował również powoda, że nie zezwala na montaż innego kasetonu niż ten, który zaopiniował plastyk, tj. kaseton reklamowy musi być wykonany tylko z samych liter.

Dyrektor techniczny (...) J. N. składał zastrzeżenia do reklamy ze względu na niezgodność zawieszonej reklamy z zaakceptowanym projektem. Żądał także zdemontowania reklamy z uwagi na fakt, że nie zachowano warunków technicznych, jakościowych i proceduralnych. Zgodnie z wytycznymi plastyka, szyld powinien być wykonany z samych liter, również kolorystyka była nieodpowiednia. Była zła jakość techniczna szyldu i jego zamontowania. Została także uszkodzona elewacja, którą trzeba było odmalować i odtworzyć. Pierwotna reklama została zdemontowana, a elewacja przywrócona do pierwotnego stanu.

Reklama została zdemontowana przez powodów.

Pozwany mailem z dnia 28 października 2014 r. wystosował do powodów zapytanie czy uzyskali zmianę pozwolenia u plastyka. Powód M. J. (2) poinformował pozwanego, że jeszcze nie otrzymał zmiany pozwolenia. Pozwany poinformował powoda, że uzgodnienie z plastykiem miejskim powinno poprzedzić montaż reklamy, sama zaś reklama winna być wykonana zgodnie z ustaleniami zawartymi w uzgodnieniach z plastykiem miejskim i zamawiającym. Pozwany wskazał powodowi, że powinien on uzyskać zgodę plastyka na wykonanie podkładu pod litery w formie kasetonu i następnie wykonać zgodną co do strony merytorycznej reklamę. Pozwany poinformował także powoda, że w przypadku nie wykonania tego zmuszony zostanie do zatrudnienia innego wykonawcy, co określił drugą ścieżką postępowania. Na koniec pozwany wskazał, że oczekuje szybkiej decyzji wyboru toru postępowania.

Powód M. J. (2) mailem z dnia 7 listopada 2014 r. poinformował pozwanego, że reklama została zdemontowana celem poczynienia wskazanych przez pozwanego poprawek. Powód podał również, że reklama została już poprawiona zgodnie z wytycznymi pozwanego, a dzieło jest gotowe. Powód poinformował pozwanego, że do wykonania poprawek przystąpiono niezwłocznie, zaś pozwany nie zakreślił terminu do ich dokonania i po stronie powodowej nie ma zwłoki. Powód wskazał, że niedokonanie montażu wynika z faktu oczekiwania na pismo plastyka potwierdzającego poprawność wykonanej reklamy. Powód wezwał pozwanego do odbioru dzieła lub zapewnienia możliwości jego montażu na budynku.

Pozwany po mailu od powoda, że reklama jest do odbioru pojechał obejrzeć jej wykonanie razem z M. P. (1), lecz pracownik powoda nie posiadał informacji na temat przedmiotowej reklamy.

Pozwany mailem z dnia 13 listopada 2014 r. poinformował powoda M. J. (2), że maksymalny termin wykonania dzieła określono na wrzesień 2014 r., zaś w zakreślonym terminie nie wykonano zlecenia, a reklama została zamontowana 24 października 2014 r. Pozwany wskazał, że forma, zakres oraz jakość wykonania okazały się nie do przyjęcia i niezgodne z wcześniejszymi ustaleniami, jak i niezgodne z formą zaakceptowaną przez plastyka miejskiego oraz właściciela obiektu. Pozwany podał, że brak reakcji powoda na propozycję rozwiązania problemu oraz fakt zdemontowania reklamy określił status całego zlecenia jako nieaktualny i jako wybór drugiej ścieżki postępowania. W związku z tym odpowiadając na wezwanie powoda do odbioru dzieła pozwany wskazał, że nie jest zainteresowany dokonywaniem poprawek oraz rezygnuje z usług powodów.

Pismem z dnia 13 listopada 2014 r. plastyk miejski Miasta B. M. I. poinformował powodów, że opiniuje pozytywnie projekt reklamy świetlnej w postaci liter blokowych z podświetleniem led o wymiarach 5900x720 mm w kolorze RAL 9010 na elewacji budynku (...) w B.. Plastyk wskazał, że dopuszcza się zastosowanie płaskiego podkładu pod literami w kolorystyce tożsamej z kolorystyką elewacji, bądź zastosowanie oznakowania reklamowego w formie liter zamontowanych bezpośrednio na elewacji.

Powodowie nie awizowali ponownego montażu reklamy.

W dniu 27 listopada 2014 r. powodowie wystawili pozwanemu tytułem wykonania liter 3D z plexi idream + autorized apple + logo fakturę VAT nr (...) na kwotę 8364 zł z terminem zapłaty do dnia 4 grudnia 2014 r.

Pozwany odesłał wystawioną przez powoda fakturę VAT wskazując, że usługa nie została wykonana.

Reklama była zdjęta celem poprawy, jednakże nie została ona poprawiona.

Stan faktyczny sprawy Sąd ustalił na podstawie dokumentów prywatnych w postaci korespondencji mailowej stron, pism plastyka miejskiego, dokumentu awizacji prac, faktury, a także zdjęć oraz zeznań świadków M. P. (2), J. N., L. G. (1), A. J. i M. I. oraz na podstawie zeznań pozwanego i powoda M. J. (2).

Sąd Rejonowy dał wiarę zeznaniom świadków M. P. (2), J. N., L. G. (1), A. J. i M. I. oraz zeznaniom pozwanego, które były jasne i spójne, a nadto, co istotne, korespondowały również z pozostałym materiałem zebranym w sprawie.

Sąd nie dał wiary zeznaniom powoda M. J. (2) w części dotyczącej faktu, że pozwany nie podjął prób skontaktowania się z powodami w celu obejrzenia dzieła, gdyż były one sprzeczne z zeznaniami M. P. (2) oraz pozwanego, jak również nie znalazły potwierdzenia w pozostałym materiale dowodowym.

Sąd na podstawie art. 217 § 3 k.p.c. pominął zgłoszony dowód z opinii biegłego. Wobec ustalonego stanu faktycznego sprawy i co za tym idzie jej oceny prawnej przeprowadzenie tego dowodu prowadziłoby jedynie do przedłużenia postępowania i wygenerowania dodatkowych kosztów procesu, a nie miałoby wpływu na rozstrzygnięcia niniejszej sprawy.

W ocenie Sądu Rejonowego powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie.

Strony zawarły ustną umowę o dzieło w ramach której powodowie zobligowali się do wykonania reklamy świetlnej 3D w postaci liter blokowych z podświetleniem led wraz z montażem na elewacji budynku (...) w B.. Dodać przy tym należy, że sami powodowie wskazali na fakturze proforma jako dzień realizacji 3 września 2014 r.

W przedmiotowej sprawie pozwany zgłosił powodom, że wykonana przez nich reklama nie spełnia warunków zamówienia. Zastrzeżenia do wykonanej reklamy miał również dyrektor techniczny (...) J. N., który zażądał zdemontowania reklamy z uwagi na niezachowanie warunków technicznych, jakościowych i proceduralnych.

Poza sporem pozostaje również, że powodowie po zgłoszeniu w/w zastrzeżeń dokonali demontażu przedmiotowej reklamy.

Nie może budzić wątpliwości, że strony łączyła umowa o dzieło. Zgodnie z art. 627 k.c. przyjmujący zamówienie zobowiązuje się do wykonania oznaczonego dzieła, a zamawiający do zapłaty wynagrodzenia. Ekwiwalentem świadczenia przyjmującego zamówienie, które polega na wykonaniu dzieła, jest świadczenie zamawiającego polegające na zapłacie wynagrodzenia, z czego wynika odpłatny charakter umowy o dzieło. Umowa o dzieło jest umową o „rezultat usługi".

Obowiązkowi wydania dzieła przez przyjmującego zamówienie odpowiada wyrażony w art. 643 k.c. obowiązek zamawiającego dokonania jego odbioru. Odbiorem jest jednostronna czynność zamawiającego z dorozumianym przejawem woli przyjęcia dzieła i uznania świadczenia za wykonane. Z art. 643 k.c. wynika jednak obowiązek odbioru dzieła jedynie wówczas gdy przyjmujący zamówienie wydaje (oddaje) dzieło zgodnie ze swym zobowiązaniem. Obowiązek odbioru nie powstaje gdy wydane dzieło ma wady, a więc jest wykonane niezgodnie z treścią zobowiązania (zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 25 czerwca 2014 r., sygn. IV CSK 610/13, Lex nr 1537274).

Na gruncie niniejszej sprawy prawidłowe wykonanie umowy miałoby miejsce nie po samym wykonaniu reklamy, lecz dopiero po jej zamontowaniu. Dokonanie montażu wino być poprzedzone stosowną awizacją u administratora obiektu, a także jego zgodą, jak to miało miejsce, co należy podkreślić, przy demontażu reklamy. Jak wynika natomiast z przeprowadzonych w sprawie dowodów, w tym dowodów z zeznań samego powoda M. J. (2), powodowie nie zwrócili się o to.

Świadek L. G. (2), dokonujący zdjęcia reklamy na skutek zasadnej reklamacji zeznał, że nie dostał zlecenia żeby reklamę poprawić czy też zamontować.

Biorąc pod uwagę powyższe należy wskazać, że powodowie nie nabyli uprawnienia do żądania wynagrodzenia od pozwanego.

Nie uszło przy tym uwadze Sądu, że strony nie ustaliły odrębnej kwoty wynagrodzenia za montaż reklamy.

Niezależnie od powyższego Sąd Rejonowy wskazał także, że zgodnie z art. 637 k.c. w brzmieniu obowiązującym do dnia 24 grudnia 2014 r., który ma zastosowanie w niniejszej sprawie, jeżeli dzieło ma wady, zamawiający może żądać ich usunięcia, wyznaczając w tym celu przyjmującemu zamówienie odpowiedni termin z zagrożeniem, że po bezskutecznym upływie wyznaczonego terminu nie przyjmie naprawy. Gdy wady usunąć się nie dadzą albo, gdy z okoliczności wynika, że przyjmujący zamówienie nie zdoła ich usunąć w czasie odpowiednim, zamawiający może od umowy odstąpić, jeżeli wady są istotne; jeżeli wady nie są istotne, zamawiający może żądać obniżenia wynagrodzenia w odpowiednim stosunku. To samo dotyczy wypadku, gdy przyjmujący zamówienie nie usunął wad w terminie wyznaczonym przez zamawiającego.

Termin realizacji umowy pierwotnie określono na 3 września 2014 r., a realizacja nastąpiła dopiero w dniu 23 października 2014 r. Bezspornym przy tym było, że stwierdzono wady wykonanego dzieła, bowiem forma, zakres i jakość wykonania reklamy były niezgodne z wcześniejszymi ustaleniami stron, jak i niezgodne z formą zaakceptowaną przez plastyka miejskiego i właściciela obiektu.

W razie wadliwego albo sprzecznego z umową wykonywania dzieła, jeżeli nie doszło jeszcze do jego odbioru, zamawiający może wezwać przyjmującego zamówienie do zmiany sposobu wykonania umowy. Wskazane uprawnienie powstaje w sytuacji, gdy na podstawie postanowień umowy (przewidującej szczególny sposób działania przyjmującego zamówienie, w tym również ewentualnie osobisty charakter wykonywania dzieła) lub też ogólnych reguł wynikających z przepisów kodeksu cywilnego o umowie o dzieło, zamawiający będzie w stanie wykazać (udowodnić) wadliwe albo sprzeczne z umową wykonywanie dzieła (art. 6 k.c.).

Sąd Rejonowy wskazał, że pozwany w istocie skorzystał z powyższego uprawnienia i dokonał zmiany warunków umowy proponując powodom dwa rozwiązania: powodowie winni po uzyskaniu zgody plastyka na wykonanie podkładu zawiadomić o gotowości do demontażu wadliwego reklamy i montażu prawidłowo wykonanej bądź powodowie mogli uzyskać zgodę z F. na demontaż reklamy, co skutkowało sytuacją, w której pozwany zamówienie miał zrealizować poprzez innego wykonawcę. Wybór sposobu postępowania należał do powodów, którzy niezwłocznie mieli podjąć decyzję o wyborze toru postępowania (vide: mail pozwanego z dnia 29 października 2014 r. – k. 17 akt).

Bezspornym było w sprawie, że w dniu 30 października 2014 r. powodowie zdemontowali wadliwą reklamę nie czekając na decyzję plastyka miejskiego. Biorąc to pod uwagę, jak i dalsze zachowanie powodów, Sąd Rejonowy uznał, że powodowie dokonując takich czynności faktycznych dokonali wyboru drugiego z przytoczonych wariantów postępowania.

Natomiast wezwanie do odbioru dzieła przesłane przez powodów pozwanemu w mailu z dnia 7 listopada 2014 r. było całkowicie niezgodne z powyższymi ustaleniami jak również z dyspozycją art. 643 k.c., bowiem obowiązek odebrania dzieła powstaje, jeżeli dzieło zostało wykonane przez przyjmującego zamówienie zgodnie z treścią zobowiązania wynikającego z umowy oraz wydane zgodnie z tym zobowiązaniem, tj. w odpowiednim miejscu, z kompletem odpowiednich dokumentów, certyfikatów, uzgodnień itp.

Sąd Rejonowy dodał należy, że w mailu z dnia 13 listopada 2014 r. pozwany skutecznie odstąpił od zawartej z powodami umowy wskazując jako przyczynę zarówno opóźnienie w wykonaniu dzieła, jak również jego wadliwość.

Z kolei powodowie nie udowodnił, że wezwanie do odbioru dzieła było skuteczne.

W tym stanie sprawy, Sąd Rejonowy na podstawie art. 627 a contrario k.c. powództwo oddalił w całości oddalił.

O kosztach procesu orzeczono na podstawie art. 98 i 99 k.p.c., stosując zasadę odpowiedzialności za wynik procesu zasądzając od powodów solidarnie na rzecz pozwanego kwotę 1217 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

Apelację od wyroku wnieśli powodowie, którzy zaskarżyli wyrok w całości zarzucając mu:

1.  obrazę prawa procesowego, która miała wpływ na wynik sprawy, tj. art. 233 § 1 k.p.c. i 217 § 3 k.p.c. w zw. z art. 227 k.p.c. i art. 278 § 1 k.p.c. poprzez bezpodstawne pominięcie przez Sąd zgłoszonego przez powodów dowodu z opinii biegłego z dziedziny reklamy zewnętrznej, który to dowód został powołany już w pozwie, dla stwierdzenia prawidłowości wykonania dzieła przez powodów i wydania pozwanemu dzieła pozbawionego wad, przez co nie doszło do wszechstronnego rozważenia zebranego materiału i w konsekwencji ustalenia okoliczności mających istotne znaczenie dla sprawy, a dotyczących wymagalności wynagrodzenia za wykonane dzieło, w tym że powodowie wykonali dzieło wolne od wad, a pozwany z nieuzasadnionej przyczyny nie dokonał odbioru wykonanego dzieła i w dalszej kolejności, iż nie przysługiwało mu prawo do odstąpienia od umowy, zaś ocena powyższych okoliczności wymagała wiadomości specjalnych, a ich ustalenie było niezbędne dla prawidłowego rozstrzygnięcia sprawy;

2.  obrazę prawa procesowego, która miała wpływ na wynik sprawy, tj. art. 233 § 1 k.p.c. poprzez dokonanie dowolnej a nie swobodnej oceny dowodów z przesłuchania stron i świadka M. P. (2), poczynionej w sprzeczności z zasadami logiki oraz doświadczenia życiowego i w konsekwencji tego przyjęcie, że reklama nie została poprawiona przez powodów, a pozwany podjął próbę skontaktowania się z powodami celem dokonania jej oględzin, strony nie poczyniły ustaleń w przedmiocie kosztu montażu reklamy, które to ustalenia wynikały z bezpodstawnej odmowy przyznania wiarygodności zeznaniom powoda M. J. (2), mimo tego, że są one spójne, logiczne i całkowicie korespondują z materiałem dowodowym zgromadzonym w sprawie oraz przyznania waloru wiarygodności zeznaniom świadka M. P. (2), mimo że wiedzę na temat sprawy czerpał on wyłącznie z informacji przekazanych mu przez pozwanego;

3.  naruszenie prawa materialnego, tj. art. 642 § 1 k.c. w zw. z art. 627 k.c. poprzez jego błędną subsumpcję i w konsekwencji nieuzasadnione przyjęcie, że powodowie w okolicznościach niniejszej sprawy nie nabyli uprawnienia do żądania wynagrodzenia za wykonane dzieło, wskutek tego, że nie doszło do zamontowania przez nich reklamy, gdy tymczasem montaż reklamy stanowił usługę dodatkową, od zrealizowania której nie można było uzależniać wykonania i oddania samego dzieła, a nadto brak jej dokonania nastąpił bez winy powodów, wskutek okoliczności za które nie mogą oni odpowiadać;

4.  obrazę prawa materialnego, tj. art. 637 § 1 i 2 k.c. (w brzmieniu obowiązującym do dnia 24 grudnia 2014 r.) i art. 636 k.c. poprzez ich bledną subsumpcję i w konsekwencji nieuzasadnione przyjęcie, iż w niniejszej sprawie pozwany nabył uprawnienie do odmowy odbioru dzieła i odstąpienia od umowy, podczas gdy okoliczności przedmiotowej sprawy wskazują, iż nie zostały spełnione ku temu przesłanki, a odstąpienie od umowy nie jest skuteczne, bowiem dzieło w chwili jego wydania nie posiadało wad, zaś pozwany nie dokonał uprzedniego wyznaczenia powodom terminu na usunięcie wad z jednoczesnym zastrzeżeniem, że po jego bezskutecznym upływie nabędzie uprawnienie do odstąpienia od umowy, nadto pozwany takiego oświadczenia o odstąpieniu od umowy w ogóle nie złożył;

5.  sprzeczność istotnych ustaleń Sądu z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego polegająca na przyjęciu, że powodowie dokonując demontażu reklamy nie czekając na decyzję plastyka miejskiego dokonali wyboru jednego z rozwiązań zaproponowanych przez pozwanego, tj. skutkującego realizacją zamówienia przez innego wykonawcę, mimo iż w swoich ustaleniach faktycznych przyjął Sąd wprost, iż demontaż reklamy został dokonany w celu poczynienia przez powodów stosownych poprawek, nie zaś w celu zakończenia współpracy.

W oparciu o powyższe powodowie wnieśli o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu w Bydgoszczy, ewentualnie o zmianę wyroku i uwzględnienie powództwa w całości. Domagali się też rozstrzygnięcia o kosztach postępowania za pierwszą i drugą instancję wg norm przepisanych. Wnieśli o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego sądowego z dziedziny reklamy zewnętrznej na okoliczność prawidłowości wykonania dzieła przez powodów oraz wydania powodowi dzieła pozbawionego wad.

W odpowiedzi na apelację powodów, pozwany wniósł o jej oddalenie oraz o zasądzenie na jego rzecz kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu odwoławczym.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje.

Apelacja powodów nie zawierała żadnych zarzutów mogących podważyć prawidłowe ustalenia Sądu Rejonowego odnośnie bezzasadności żądania przez powodów wynagrodzenia, jak i ich prawną ocenę.

W pierwszej kolejności należy stwierdzić, że nie można zgodzić się z twierdzeniami powodów zawartymi w apelacji, że dzieło miało polegać jedynie na wykonaniu reklamy,
w sytuacji, gdy z bezspornych oświadczeń stron, w tym zawartych w treści samego pozwu
i popartych właściwie ocenionymi dowodami ustaleń Sądu Rejonowego wynikało, że przedmiotem umowy miał być również montaż tej reklamy na budynku (...)
w B., do którego bezsprzecznie ostatecznie nie doszło.

Nie został tym samym osiągnięty określony umownie rezultat, będący essentaialia negotii umowy o dzieło. Zarzuty powodów związane z koniecznością dokonania odbioru poprawionego działa, przed ponownym montażem, nie znajdowały potwierdzenia w realiach sprawy. Montaż reklamy nie stanowił usługi dodatkowej, ale, co słusznie stwierdził Sąd Rejonowy, warunek oddania dzieła.

Należało zwrócić uwagę na okoliczność, że to powodowie wyznaczyli terminy realizacji dzieła, najpierw pierwszy termin określony na 3 września 2014 r., który nie został dotrzymany – pierwszy montaż obarczonego wadami dzieła miał miejsce w dniu
23 października 2014 r., a więc prawie dwa miesiące po terminie. Następnie wskutek uwzględnienia uwag pozwanego do wykonania reklamy (korespondencja z 24 października 2014 r. – k. 22 i 23 akt), powodowie zdecydowali się na poprawę dzieła, zobowiązując się do jego demontażu w dniu 30 października i ponownego montażu w dniu 31 października 2014 r. (mail powoda z dnia 27 października 2014 r. – k. 43 akt). Po uzyskaniu zgody kierownictwa obiektu na demontaż, doszło do zdjęcia reklamy przez powodów, jednak już jej nie zawieszono po dokonaniu poprawek.

Konsekwencją braku wykonania dzieła zgodnie z ustaleniami stron był brak możliwości żądania zapłaty za nie. Artykuł 642 § 1 k.c. stanowi wprost, że w braku odmiennej umowy przyjmującemu zamówienie należy się wynagrodzenie w chwili oddania dzieła. Wykonanie zobowiązania polegać musiało w tym wypadku nie tylko na samym zgłoszeniu wykonania dzieła w celu uzyskania wynagrodzenia, ale i na prawidłowym zamontowaniu reklamy. Rzetelne wykonanie zobowiązania wymagało zatem współdziałania ze strony powodów, a nie oczekiwania na odbiór przez pozwanego, który nawet pomimo dochowania staranności w tym względzie, nie uzyskał dostępu do przedmiotu umowy.

Dodatkowo słusznie zwrócił uwagę Sąd Rejonowy na fakt wyznaczenia przez pozwanego powodom w piśmie z 28 października 2014 r. alternatywnej możliwości dokończenia dzieła zgodnie z uzgodnieniami z plastykiem miejskim, lub w przypadku niewykonania tego, pozwany miał zatrudnić innego wykonawcę (mail k. 17 i 18 akt). Powodowie od samego początku wiedzieli i musieli się liczyć z tym, że akceptacja całego dzieła nie zależy wyłącznie od pozwanego, ale też od plastyka miejskiego oraz administratora całego budynku, którzy musieli wyrazić zgodę na wizualną i estetyczną formę reklamy, będącą rezultatem tego rodzaju dzieła. Dodatkowo wiedzieli, iż pozwany nie zgadzał się na pozostawanie fasady budynku bez reklamy, co również uwarunkowane było jego zleceniem. Stąd sami określili krótki - jednodniowy termin dokonania poprawek, powtórzony też w piśmie do administratora budynku z 28.10.2014 r. (k. 21 akt), którego jednak z własnej woli nie dochowali.

Powodowie sami przystąpili do demontażu reklamy, uznając zasadność zarzutów pozwanego, nie czekali nawet na uzyskanie stosownej zgody plastyka miejskiego. Nie dokonali jednak ponownego montażu poprawionej reklamy, a jedynie wezwali pozwanego do dokonania odbioru i to dopiero 7 listopada 2014 r. Nawet wówczas nie byli przygotowani do pokazania poprawionego dzieła pozwanemu. W żadnym razie nie wykazali, że doszło do wykonania dzieła i należy im się zapłata. W konsekwencji braku montażu w zaproponowanym dniu 31 października 2014 r., pozwany zrezygnował z zamówienia, co było zgodne z treścią jego pisma z 28 października 2014 r. (pismo z 13 listopada 2014 r. k. 14-16 akt).

Słusznie uznał Sąd Rejonowy, iż opisana rezygnacja z zamówienia dokonana w piśmie z 28 października 2014 r. stanowiła wypełnienie dyspozycji uchylonego z dniem 24 grudnia 2014 r. art. 637 § 1 i 2 k.c., który miał zastosowanie w sprawie. Pozwany zagroził w tym piśmie, że brak dokończenia dzieła zgodnie z uzgodnieniami z plastykiem miejskim, skutkować będzie zatrudnieniem innego wykonawcy. W tej sytuacji brak zamontowania reklamy w dniu 31 października 2014 r. (zaproponowanym przez samych powodów) skutkował bezskutecznym upływem wyznaczonego terminu i stwarzał możliwość nie przyjęcia naprawy. Dodatkowo pozwany odstąpił od umowy w piśmie z 13 listopada 2014 r., w reakcji na wezwanie do odbioru dzieła z 7 listopada 2014 r. (k. 14-16 akt).

Należało zwrócić uwagę na dowód z zeznań świadka M. P. (2) (k. 70v-71 akt), który osobiście był z pozwanym u powodów, po tym jak zgłoszono reklamę do odbioru, gdzie pracownik powodów nie był w stanie stwierdzić wykonania dzieła. Wbrew sugestiom apelujących, wymieniony świadek wiedzy na temat sprawy nie czerpał z informacji przekazanych mu przez pozwanego, a z własnej obserwacji, gdyż uczestniczył w wizycie.

Zarzut naruszenia przepisu art. 233 § 1 kpc nie podlegał tym samym uwzględnieniu. Zgodnie z utrwalonym stanowiskiem prezentowanym w orzecznictwie, jeżeli z określonego materiału dowodowego sąd wyprowadził wnioski logicznie poprawne i zgodne z zasadami doświadczenia życiowego, to taka ocena dowodów nie narusza zasady swobodnej oceny dowodów przewidzianej w art. 233 kpc, choćby dowiedzione zostało, że z tego samego materiału dałoby się wysnuć równie logiczne i zgodne z zasadami doświadczenia życiowego wnioski odmienne. Ocena zeznań należy do Sądu I instancji i nie ulega w zasadzie kontroli odwoławczej, jeżeli jest zgodna z okolicznościami sprawy i nie wykazuje błędu logicznego w rozumowaniu (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 27 września 2002 r. IV CKN 1316/2000, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 14 stycznia 2000 r. I CKN 1169/99, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 16 maja 2000 r. IV CKN 1097/2000). Sąd I instancji szczegółowo wywiódł dlaczego określonym dowodom dał wiarę i w jakim zakresie inne dowody uznał za pozbawione znaczenia dla dokonania istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy ustaleń, a Sąd Okręgowy w całości podziela ocenę zebranego w sprawie materiału dowodowego. Podkreślić należy, że strona powodowa zarzucała naruszenie art. 233 § 1 k.p.c. odnosząc się zasadniczo do błędnej oceny zeznań samego powoda, jednak fakt, że z zeznań tych Sąd Rejonowy wyciągnął wnioski niezgodne z oczekiwaniami strony nie może przesądzać o naruszeniu zasady swobodnej oceny dowodów.

Dowód z opinii biegłego sądowego z dziedziny reklamy nie był w sprawie przydatny, stad słusznie został pominięty przez Sąd Rejonowy na podstawie art. 217 § 3 k.p.c. Zgodnie z powołanym przepisem, Sąd pomija twierdzenia i dowody, jeżeli są powoływane jedynie dla zwłoki lub okoliczności sporne zostały już dostatecznie wyjaśnione. Niewykonanie dzieła zgodnie z ustaleniami stron – co do terminu i co do jakości wykonania, co potwierdziło zresztą uznanie konieczności dokonania poprawek przez samych powodów powodowało, że nie było potrzeby oceny czy poprawki zostały we właściwy sposób dokonane. Skoro powodowie nie dokonali w zakreślonym przez siebie terminie do 31 października 2014 r. ponownego montażu reklamy, całe zamówienie utraciło dla pozwanego znaczenie, o czym powodowi byli poinformowani w mailu z dnia
28 października 2014 r i o czym dodatkowo powiadomił ich w piśmie z pismo z 13 listopada 2014 r. (k. 14-16 akt).

Mając na uwadze powyższe uwagi, Sąd Okręgowy nie uwzględnił powtórzonego w apelacji wniosku dowodowego o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego sądowego z dziedziny reklamy. Okoliczność aktualnego stanu wykonania reklamy była bowiem bez znaczenia dla rozstrzygnięcia niniejszej apelacji.

W ocenie Sądu Okręgowego powodowie nie powinni oczekiwać, że przyjmujący zamówienie, pomimo upływu terminu, w którym dzieło miało zostać wykonane i pomimo upływu terminu na dokonanie uznanych poprawek, będzie w nieskończoność oczekiwał na ostateczne wykonanie działa. W szczególności, w sytuacji, w której pozwany zawiadamiał powodów, że ściana nie może postać pusta (bez reklamy), powodowie, którzy zawiesili reklamę 23 października 2014 r., mieli obowiązek dokonać tego również w uzgodnionym terminie 31 października 2014 r., po wezwaniu pozwanego do jej odbioru w miejscu montażu. Wykonawcy musieli uwzględniać ryzyko, że popadając w zwłokę naraża się na możliwość skorzystania przez zamawiającego z prawa rezygnacji z usługi, określonego w mającym zastosowanie w niniejszej sprawie art. 637 § 1 i 2 k.c.

Mając powyższe na uwadze Sąd Okręgowy uznał apelację za bezzasadną i oddalił ją na podstawie art. 385 kpc.

O kosztach instancji odwoławczej Sąd Okręgowy orzekł mając na uwadze zasadę odpowiedzialności za wynik procesu wyrażoną w art. 98 § 1 kpc. Powodowie, którzy przegrali w całości, zobowiązani są zwrócić powodowi poniesione przez niego koszty wynagrodzenia pełnomocnika procesowego będącego radcą prawnym, zgodne z § 2 pkt 4 i § 10 ust. 1 pkt 1 w związku z § 21 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia z dnia
22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U. z 2015 poz. 1804).