Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 9 czerwca 2016 r.

Sąd Okręgowy w Świdnicy Wydział I Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący : SSO. Waldemar Kuś

Protokolant : Aleksandra Olszycka

po rozpoznaniu w dniu 9 czerwca 2016 r. w Świdnicy

na rozprawie

sprawy z powództwa (...)

przeciwko Bankowi (...) w Z.

o pozbawienie tytułu wykonawczego wykonalności

I.  pozbawia wykonalności tytuł wykonawczy w postaci Bankowego Tytułu Egzekucyjnego numer (...), wystawionego przez Bank (...) w Z. w dniu 4.09.2015 r., któremu Sąd Rejonowy w Ząbkowicach Śląskich postanowieniem z dnia 14 września 2015 r., sygn. akt I Co 815/15, nadał klauzulę wykonalności;

II.  zasądza od strony pozwanej na rzecz powoda kwotę 14.417 zł tytułem zwrotu kosztów procesu;

III.  nakazuje pozwanemu Bankowi (...) w Z. aby uiścił na rzecz Skarbu Państwa -Sąd Okręgowy w Świdnicy kwotę 61.509 zł.

I C 715/16

UZASADNIENIE

Powód M. Ł. (2) wniósł o pozbawienie w całości wykonalności tytułu wykonawczego w postaci Bankowego Tytułu Egzekucyjnego nr (...) z dnia 4 września 2015 r., wystawionego przez Bank (...) w Z., zaopatrzonego w klauzulę wykonalności nadaną postanowieniem Sądu Rejonowego w Ząbkowicach Śląskich z dnia 14 września 2015r., a ponadto o zasądzenie na rzecz powoda zwrotu poniesionych kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa w kwocie 14.400 zł oraz 17 zł tytułem zwrotu opłaty skarbowej od pełnomocnictwa .

Strona pozwana w odpowiedzi na pozew uznała powództwo i wniosła o nieobciążanie jej kosztami procesu.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 18 marca 2015 r., Z. Ł. (1) jako prezes zarządu (...) Sp. z o.o., zawarł umowę o kredyt płatniczy nr (...) z Bankiem (...) w Z.. Powód M. Ł. (2) jest wspólnikiem tej spółki, posiadając w niej 10 udziałów. Kwota kredytu wyniosła 1.200.000 zł, a strony ustaliły termin spłaty na dzień 30 kwietnia 2015 r.

Istotnym jest, że spłata kredytu zabezpieczona była m.in. ustanowieniem poręczenia przez Z. i Z. Ł. (2) oraz powoda, jako udziałowców pożyczkobiorcy i małżonkę jednego z udziałowców.

W dniu 1 kwietnia 2015 r. (...) Sp. z o.o. zawarła kolejną umowę o kredyt płatniczy z Bankiem (...) w Z. na kwotę 500.000 zł, z terminem płatności do 8 maja 2015 r.

Następnie w dniu 22 maja 2015 r. ta sama spółka zawarła kolejną umowę o kredyt płatniczy z pozwanym na kwotę 50.000 zł, płatną do 22 czerwca 2015 r. Pozostałe warunki umowy były tożsame z warunkami poprzednich umów.

Kredytobiorca nie spłacił w terminie powyższych zobowiązań w związku z czym pozwany zwrócił się o zapłatę do powoda, który także nie zaspokoił wierzyciela. W związku z tym w dniu 4 września 2015 r. strona pozwana wydała bankowe tytuły egzekucyjne:

1.  nr (...) – do umowy kredytowej nr (...) (...) z dnia 1 kwietnia 2015 r., któremu Sąd Rejonowy w Ząbkowicach Śląskich w dniu 10 września 2015 r. nadał klauzulę wykonalności,

2.  nr (...) – do umowy kredytowej nr (...) (...) z dnia 22 maja 2015 r., wraz z klauzulą wykonalności nadaną w dniu 10 września 2015r.

3.  nr (...) do umowy kredytowej nr (...) (...) z dnia 18 marca 2015 r., któremu Sąd Rejonowy w Ząbkowicach Śląskich postanowieniem z dnia 14 września 2015 r., sygn. akt I Co 815/15, nadał klauzulę wykonalności w zakresie kwoty 1.230.179,46 zł wraz z odsetkami według zmiennej stopy procentowej obowiązującej w pozwanym Banku, nie więcej niż 4 – krotność stopy lombardowej NBP.

W dniu 10 października 2015 r. powód otrzymał od (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W. zawiadomienie o zmianie wierzyciela i wezwanie do zapłaty długu. W piśmie tym cesjonariusz zawiadomił go, iż na podstawie umowy cesji zawartej w dniu 25 września 2015 r. nabył od pozwanego wierzytelność przysługującą mu z tytułu umów m.in. nr (...) marca 2015.

Pozwany pomimo zawarcia powyższej umowy cesji w dniu 10 października 2015 r. skierował do Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Ząbkowicach Śląskich P. W. wniosek o wszczęcie postępowania egzekucyjnego, które wszczęto pod sygnaturą Km 89/15 w dniu 9 grudnia 2015 r.

W toku tego postępowania komornik dokonał zajęć rachunków bankowych powoda w (...) S.A. oraz (...) S.A., zajęcia wynagrodzenia, a także zajęcia udziałów powoda w spółce (...) Sp. z o.o. i wierzytelności mu przysługujących od powyżej wskazanej spółki. Ponadto, Komornik dokonał w drodze egzekucji sprzedaży pojazdu (...) nr rej. (...) stanowiącego własność powoda.

Powód w dniu 3 marca 2016 r. skierował do pozwanego wezwanie do złożenia wniosku o umorzenie egzekucji i zapłaty odszkodowania z tytułu sprzedaży pojazdu stanowiącego własność M. Ł. (2). Pomimo wezwania pozwany nie zwrócił się do komornika o umorzenie egzekucji prowadzonej na podstawie bankowego tytułu egzekucyjnego nr (...). W dniu 24 lutego 2016 r. pozwany wystąpił do Sądu Rejonowego w Ząbkowicach Śląskich o nakazanie powodowi wyjawienia majątku.

Postanowieniem z dnia 20 kwietnia 2016 roku Komornika Sądowy przy Sądzie Rejonowym w Ząbkowicach Śląskich umorzył prowadzone przeciwko powodowi postępowanie egzekucyjne o sygn. akt Km 89/15, wobec stwierdzenia bezskuteczności egzekucji. W uzasadnieniu orzeczenia jako podstawę umorzenia wskazano art. 824 § 1 pkt 3 k.p.c.

Ustalone okoliczności faktyczne są niesporne .

Sąd zważył co następuje:

Powództwo zasługiwało na uwzględnienie w całości.

Powód żąda pozbawienia wykonalności tytułu wykonawczego w postaci bankowego tytułu wykonawczego nr (...) z dnia 4 września 2015 r., wystawionego przez Bank (...) w Z., zaopatrzonego w klauzulę wykonalności nadaną postanowieniem Sądu Rejonowego w Ząbkowicach Śląskich z dnia 14 września 2015 r., wskazując, że po nadaniu powyższej klauzuli nastąpiło zdarzenie w postaci zbycia przez poprzedniego wierzyciela wierzytelności objętej tym tytułem wykonawczym wskutek czego nie może być ona egzekwowana przez obecnego wierzyciela, a pozwanego w niniejszym postępowaniu.

Zdarzenie na jakie powołuje się powód pozwala na ocenę, że podstawą żądania jest art. 840 § 1 pkt 2 k.p.c., który stanowi, że po powstaniu tytułu egzekucyjnego nastąpiło zdarzenie, wskutek którego zobowiązanie wygasło albo nie może być egzekwowane; gdy tytułem jest orzeczenie sądowe, dłużnik może powództwo oprzeć także na zdarzeniach, które nastąpiły po zamknięciu rozprawy, a także zarzucie spełnienia świadczenia, jeżeli zarzut ten nie był przedmiotem rozpoznania w sprawie.

Podstawą egzekucji jest tytuł wykonawczy, czyli tytuł egzekucyjny zaopatrzony w klauzulę wykonalności. Istnienie takiego tytułu oznacza, że wierzyciel może złożyć wniosek do komornika o wszczęcie egzekucji. Komornik nie jest uprawniony do badania czy wierzyciel, na którego opiewa tytuł wykonawczy, zachował materialne uprawnienie, to jest czy zachował status wierzyciela materialnie uprawnionego, mimo zatem takiego statusu nie mógłby odmówić wszczęcia egzekucji.

Powództwo o pozbawienie tytułu wykonawczego wykonalności dłużnik może wytoczyć, o ile istnieją ku temu podstawy przewidziane w powołanym przepisie, po powstaniu tytułu wykonawczego, czyli po nadaniu tytułowi egzekucyjnemu klauzuli wykonalności. Powództwo może być wytoczone niezależnie od tego, czy przeciwko dłużnikowi została już wszczęta egzekucja, istotne jest jedynie by zobowiązanie objęte tytułem wykonawczym było wymagalne. Wówczas dłużnik może żądać pozbawienia (ograniczenia) wykonalności tytułu wykonawczego tak długo, jak długo zachodzi możliwość wykonania tego tytułu. W doktrynie zasadnie wskazuje się, że samo istnienie możności wykonania tytułu wykonawczego, czyli zdolności do egzekucji, pozwala na wystąpienie z powództwem zmierzającym do uniemożliwienia przeprowadzenia egzekucji z tego tytułu wykonawczego. Powództwo o pozbawieniu tytułu wykonawczego wykonalności dłużnik powinien kierować przeciwko wierzycielowi uprawnionemu według treści tego tytułu. Istotę tego powództwa stanowi bowiem żądanie udzielenia ochrony dłużnikowi zwalczającemu wykonalność prawomocnego wyroku. Wyrok pozbawiający wykonalności tytuł wykonawczy uniemożliwia prowadzenie egzekucji na podstawie konkretnego tytułu. Jest to więc procesowa forma obrony dłużnika, mimo że uzyskane orzeczenie ma charakter prawno – kształtujący i wywiera skutek w postaci powstania, ustania lub zmiany stosunku prawnego łączącego podmioty wymienione w tytule wykonawczym. Rezultat jest więc zbieżny z tym, osiąganym w wypadku podejmowania czynności prawa materialnego.

Zdarzeniem prawnym, które zadecydowało o treści rozstrzygnięcia w niniejszej sprawie stał się przelew wierzytelności po powstaniu kwestionowanego tytułu egzekucyjnego. Pozwany w niniejszym postępowaniu uznał powództwo. Zgodnie z art. 213 § 2 k.p.c. sąd jest związany uznaniem powództwa, chyba że uznanie jest sprzeczne z prawem lub zasadami współżycia społecznego albo zmierza do obejścia prawa. Uznanie powództwa jest aktem dyspozycyjności materialnej pozwanego, który za zasadne uznaje zarówno roszczenie powoda, jak i przyznaje uzasadniające je przytoczone przez powoda okoliczności faktyczne, a w konsekwencji godzi się na wydanie wyroku uwzględniającego żądanie pozwu (wyrok SN z dnia 14 września 1983 r., III CRN 188/83, OSNC 1984/4/60). Jest to stanowcze, bezwarunkowe oświadczenie woli i wiedzy pozwanego (wyrok SN z dnia 1 czerwca 1973 r., II CR 167/73, OSNC 1974/5/94). Strona pozwana w odpowiedzi na pozew uznając powództwo nie kwestionowała jednocześnie okoliczności faktycznych wskazanych powoda, powołując się tylko na to, że skierowała do komornika sądowego wniosek o umorzenie postępowania egzekucyjnego. Okoliczność ta miała jednak znaczenie tylko dla rozstrzygnięcia o kosztach procesu. Fakty istotne dla rozstrzygnięcia o głównym żądaniu są zatem bezsporne.

Sprzedaż wierzytelności powoduje, że wystawiony wcześniej tytuł egzekucyjny traci podstawę prawną, a nadaną mu klauzulę wykonalności sąd powinien uchylić (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 15 stycznia 2015 r., IV CSK 133/14, LEX nr 1591753). Zbycie przez pierwotnego wierzyciela wierzytelności stwierdzonej tytułem wykonawczym (także bankowym) prowadzi zatem do tego, że nie może on kontynuować egzekucji na podstawie takiego tytułu i powinien wystąpić niezwłocznie o umorzenie postępowania egzekucyjnego. Przede wszystkim stanowi to jednak podstawę do pozbawienia takiego tytuły wykonalności. Jeżeli więc pozwana zbyła sporą wierzytelność, to zaistniały podstawy do uwzględnienia powództwa w całości. Brak było jednocześnie jakichkolwiek przesłanek do przyjęcia, że uznanie powództwa jest sprzeczne z prawem lub zasadami współżycia społecznego albo zmierza do obejścia prawa.

Uwzględniając powyższe orzeczono jak w punkcie I wyroku.

Pozwany w odpowiedzi na pozew wskazał, że strona pozwana po otrzymaniu wezwania powoda z dnia 3 marca 2016 roku złożyła u komornika sądowego wniosek o umorzenie postępowania egzekucyjnego, a postępowanie w tej sprawie zostało umorzone. W związku z tym, w jego ocenie, wobec spełnienia żądania powoda, wniesienie pozwu jest zbędne, strona pozwana nie dała więc powodu – w rozumieniu art. 101 k.p.c. - do wytoczenia sprawy i uznała przy pierwszej czynności procesowej żądanie pozwu.

Zgodnie z powołanym art. 101 k.p.c. zwrot kosztów należy się pozwanemu pomimo uwzględnienia powództwa, jeżeli nie dał powodu do wytoczenia sprawy i uznał przy pierwszej czynności procesowej żądanie pozwu.

W ocenie Sądu brak było podstaw do uznania, że mamy do czynienie z sytuacją o jakiej mowa w powołanym przepisie. Jak wynika z postanowienia komornika sądowego z dnia 20 kwietnia 2016 roku przyczyną umorzenia postanowienia egzekucyjnego prowadzonego przeciwko powodowi na podstawie spornego tytułu wykonawczego było stwierdzenie bezskuteczności egzekucji, a jako podstawę powołano art. 824 § 1 pkt 3 k.p.c. Podstawą umorzenia postępowania na wniosek wierzyciela jest natomiast art. 825 pkt 1 k.p.c., który stanowi, że organ egzekucyjny umorzy postępowanie w całości lub części na wniosek jeżeli tego zażąda wierzyciel. Ciężar wykazania tej okoliczności spoczywał na stronie pozwanej, która jednak się z niego nie wywiązała. Za niewystarczające należy uznać w tym zakresie wskazanie w odpowiedzi na pozew dowodu w postaci akt postępowania egzekucyjnego, gdyż – po pierwsze – kodeks postępowania cywilnego nie przewiduje takiego dowodu, a – po drugie – skoro strona pozwana złożyła taki wniosek to nie powinna mieć żądnego problemu z jego przedłożeniem. Jednocześnie należy podkreślić, iż pozwany pomimo otrzymania odpisu pisma powoda z dnia 13 maja 2016 roku wraz z kopią postanowienia komornika sądowego z dnia 20 kwietnia 2016 roku nie wskazywał, aby organ ten przyjął błędną podstawę rozstrzygnięcia o umorzeniu postępowania egzekucyjnego, ani aby takie rozstrzygnięcia było przez niego kwestionowane w drodze skargi na czynności komornika sądowego.

Uwzględniając powyższe, orzeczono jak w punkcie II wyroku zasądzając od pozwanego na rzecz powoda kwotę 14.417 zł, w tym 14.400 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego (§ 2 pkt 7 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie) oraz 17 zł tytułem zwrotu opłaty skarbowej od pełnomocnictwa procentowego).

Na postawie art. 113 ust. 1 oraz art. 13 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych w zw. z art. 98 § 1 k.p.c. nakazano pozwanemu uiścić na rzecz Skarbu Państwa – Sąd Okręgowy w Świdnicy kwotę 61.509 zł tytułem opłaty sądowej od pozwu od obowiązku uiszczenia której powód został zwolniony postanowieniem Sądu z dnia 14 kwietnia 2016 roku.