Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 25 sierpnia 2016 r.

Sąd Okręgowy w Rzeszowie Wydział II Karny w składzie:

Przewodniczący: SSO Marzena Ossolińska-Plęs

Sędziowie: SSO Grażyna Artymiak (spr.)

SSO Dariusz Zrębiec

Protokolant: protokolant Małgorzata Dąbek

przy udziale Prokuratora Prokuratury Rejonowej w Dębicy - Lesława Godka

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 11 sierpnia 2016 r.

sprawy R. S. oskarżonego o przestępstwo z art. 286 § 1 k.k. i art. 284 § 2 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k.

P. K. oskarżonego o przestępstwo z art. 286 § 1 k.k. i art. 284 § 2 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k.

na skutek apelacji wniesionych przez obrońców oskarżonych

od wyroku Sądu Rejonowego w Dębicy

z dnia 11 lutego 2016 r., sygnatura akt II K 54/11

I.  zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że podstawy prawne skazania oskarżonych R. S. i P. K. oraz wymiaru kar w pkt I, III, IV i VI uzupełnia o art. 4 § 1 kk,

II.  w pozostałym zakresie zaskarżony wyrok utrzymuje w mocy,

III.  zwalnia oskarżonych od obowiązku uiszczenia kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze, a poniesionymi wydatkami w tym zakresie obciąża Skarb Państwa.

SSO Dariusz Zrębiec SSO Marzena Ossolińska-Plęs SSO Grażyna Artymiak

Sygn. akt II Ka 249/16

UZASADNIENIE

wyroku z dnia 25 sierpnia 2016 r.

Prokurator zarzucił oskarżonym R. S. i P. K. popełnienie czynu zabronionego z art. 286 § 1 kk i art. 284 § 2 kk w zw. z art. 11 § 2 kk polegającego na tym, że oskarżeni w dniu 25 stycznia 2008 r. w miejscowości Z., woj. (...), działając wspólnie i w porozumieniu, jako osoby upoważnione do reprezentowania firmy Administracja Logistyki i (...) S.A. z/s D., jako członkowie zarządu w/w spółki, przywłaszczyli powierzoną im rzecz ruchomą w postaci naczepy ciężarowej marki M. (...) nr VIN (...) nr rej. (...) AK o wartości 114.600 zł, stanowiącej przedmiot umowy leasingu nr (...) z dnia 25.01.2007 roku i będącej własnością (...) sp. z o.o. z/s W., a następnie działającej w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, wprowadzając w błąd co do prawa własności w/w naczepy przez Administracja Logistyki i (...) S.A., zawarli umowę sprzedaży przedmiotowego pojazdu, czym doprowadzili do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w kwocie 40 tys. euro firmę (...) es S. K. z (...) A., (...) A. na W..

Sąd Rejonowy w Dębicy wyrokiem z dnia 11 lutego 2016 r. (sygn. akt II K 54/11) uznał:

-

oskarżonego R. S. za winnego popełnienia czynu mu zarzucanego stanowiącego przestępstwo z art. 286 § 1 kk i art. 284 § 2 kk w zw. z art. 11 § 2 kk i za to na podstawie art. 286 § 1 kk w zw. z art. 11 § 3 kk wymierzył mu karę 1 roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności (pkt I), której wykonanie - na podstawie art. 69 § 1 i 2 kk i art. 70 § 1 pkt 1 kk przy zastosowaniu art. 4 § 1 kk - warunkowo zawiesił na okres próby 3 lat (pkt II). Jednocześnie obok kary pozbawienia wolności, na podstawie art. 33 § 2 kk, Sąd orzekł wobec oskarżonego R. S. grzywnę w wysokości 100 stawek dziennych, określając wysokość jednej stawki dziennej na kwotę 10 zł (pkt III), zaś na podstawie art. 46 § 1 kk przy zastosowaniu art. 4 § 1 kk Sąd zobowiązał oskarżonego R. S. do naprawienia szkody w części poprzez zapłatę na rzecz pokrzywdzonego K. - (...) es S. K. z (...) A., (...) A. na W. kwoty 12.500 zł oraz na rzecz pokrzywdzonego (...) sp. z o.o. z/s w W. kwoty 44.800 zł (pkt VI);

-

oskarżonego P. K. za winnego popełnienia czynu mu zarzucanego stanowiącego przestępstwo z art. 286 § 1 kk i art. 284 § 2 kk w zw. z art. 11 § 2 kk i za to na podstawie art. 286 § 1 kk w zw. z art. 11 § 3 kk wymierzył mu karę 1 roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności (pkt IV), której wykonanie - na podstawie art. 69 § 1 i 2 kk i art. 70 § 1 pkt 1 kk - przy zastosowaniu art. 4 § 1 kk warunkowo zawiesił na okres próby 3 lat (pkt V). Jednocześnie obok kary pozbawienia wolności, na podstawie art. 33 § 2 kk, Sąd orzekł wobec oskarżonego P. K. grzywnę w wysokości 200 stawek dziennych, określając wysokość jednej stawki dziennej na kwotę 20 zł (pkt VI), zaś na podstawie art. 46 § 1 kk przy zastosowaniu art. 4 § 1 kk Sąd zobowiązał oskarżonego P. K. do naprawienia szkody w części poprzez zapłatę na rzecz pokrzywdzonego K. - (...) es S. K. z (...) A., (...) A. na W. kwoty 12.500 zł oraz na rzecz pokrzywdzonego (...) sp. z o.o. z/s w W. kwoty 44.800 zł (pkt VIII).

Nadto tym samym wyrokiem, na podstawie art. 624 § 1 kpk, Sąd zwolnił oskarżonych R. S. i P. K. w całości od zapłaty na rzecz Skarbu Państwa kosztów procesu (pkt IX).

Wyrok Sądu Rejonowego zaskarżyli obrońcy oskarżonych R. S. i P. K..

Obrońca oskarżonego R. S. zaskarżył wyrok Sądu Rejonowego w części objętej punktem I, II, III i VII, któremu zarzucił:

-

błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, a mający wpływ na jego treść, polegający na przyjęciu, iż oskarżony jako członek zarządu Administracja Logistyki i (...) S.A. przywłaszczył powierzoną rzecz ruchomą w postaci naczepy ciężarowej marki M. (...), będącej własnością (...) sp. z o.o., a następnie działając w celu osiągnięcia korzyści majątkowej wprowadził w błąd co do prawa własności wyżej wymienionej naczepy, doprowadzając do niekorzystnego rozporządzenia mieniem firmę (...) es S. K., pomimo iż:

a)  oskarżony nie składał oferty zbycia naczepy,

b)  oskarżony nie uczestniczył w negocjacjach pomiędzy spółką Administracja Logistyki i (...) S.A. a firmą węgierską, co do zasad sprzedaży i negocjacji tych nie mógł realnie prowadzić z uwagi na brak znajomości jakiegokolwiek języka obcego,

c)  oskarżony zgodnie z wewnętrznym podziałem czynności w zarządzie spółki Administracja Logistyki i (...) S.A. nie zajmował się kwestiami związanymi z zawieraniem umów, czy też sprawami finansowymi, lecz jedynie sprawami o charakterze technicznym,

d)  oskarżony nie pobrał od firmy węgierskiej ceny sprzedaży naczepy ani też nie zadysponował tymi środkami pieniężnymi w jakikolwiek sposób,

e)  oskarżony nie miał wpływu na to, iż środki pieniężne pobrane przez oskarżonego K. ostatecznie nie zostały przekazane bankowi (...) oraz że nie została ostatecznie sfinalizowana transakcja wykupu przedmiotu leasingu i nie została wystawiona faktura przenosząca własność naczepy na firmę węgierską,

f)  postępowanie oskarżonego w odniesieniu do przedmiotowej naczepy było standardowym postępowaniem, które w takich przypadkach miało miejsce i oskarżony w żaden sposób nie objawił woli przywłaszczenia mienia (...) sp. z o.o.

Wskazując na powyższą podstawę zaskarżenia Skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i uniewinnienie oskarżonego R. S. od zarzutu popełnienia przestępstwa zarzucanego mu aktem oskarżenia.

Obrońca oskarżonego P. K. przywołując art. 438 pkt 2 i 3 kpk zarzucił:

1)  błąd w ustaleniach faktycznych przyjęty za podstawę orzeczenia, który miał wpływ na jego treść, polegający na błędnym uznaniu, iż oskarżony P. K. popełnił czyny zarzucane mu aktem oskarżenia, podczas gdy zebrany materiał dowodowy i prawidłowo ustalony stan faktyczny przeczą temu wnioskowi,

2)  obrazę przepisów postepowania mającą wpływ na treść orzeczenia, a mianowicie art. 7 kpk poprzez dowolną ocenę zebranego materiału dowodowego, w tym przede wszystkim poprzez danie wiary wyjaśnieniom oskarżonego R. S., co w konsekwencji doprowadziło do błędu w ustaleniach faktycznych polegających na przyjęciu, iż oskarżony P. K. popełnił zarzucane mu czyny,

3)  obrazę prawa procesowego mającą wpływ na treść wyroku a mianowicie art. 410 kpk i art. 424 § 1 pkt 1 kpk polegające na nie wyjaśnieniu okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy, orzeczeniu o winie oskarżonego P. K. wyłącznie na podstawie dowodów obciążających i pominięciu dowodów korzystnych dla oskarżonego, bez dostatecznego uzasadnienia takiego stanowiska, w szczególności wniosków wypływających z całości okoliczności przedstawionych w sprawie.

W konsekwencji Skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez uniewinnienie oskarżonego P. K. od zarzucanego mu czynu, względnie o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy sądowi I instancji do ponownego rozpoznania.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacje obrońców oskarżonych, wprawdzie – zważywszy na rodzaj podniesionych zarzutów - nie zasługują na uwzględnienie, to jednak umożliwiły dokonanie korekty zaskarżonego wyroku w trybie art. 455 kpk poprzez uzupełnienie podstaw prawnych skazania i wymiaru kar orzeczonych wobec oskarżonych P. K. i R. S. o wskazanie, iż przywołane przepisy Kodeksu karnego są w brzmieniu obowiązującym w dacie popełnienia czynu w związku z art. 4 § 1 kk.

Niewątpliwie bowiem w dacie popełnienia czynów przypisanych oskarżonym P. K. i R. S. (25 stycznia 2008 r.) obowiązujące przepisy ustawy karnej były względniejsze od przepisów obowiązujących w dniu orzekania (11 lutego 2016 r.). Wskazuje na to również Sąd Rejonowy przywołując dyspozycję art. 4 § 1 kk obok podstaw prawnych zastosowania środka probacyjnego oraz obowiązku naprawienia szkody. Ponieważ jednak orzekając podczas obowiązywania Kodeksu karnego w innym brzmieniu niż w czasie popełnienia czynu zabronionego, Sąd winien w wyroku zastosować przepisy jednej ustawy karnej (w brzmieniu sprzed 1 lipca 2015r.). To zaś musi znaleźć odzwierciedlenie, nie tylko tam gdzie wyraźnie sięga po przepisy względniejsze (art. 69 i 70 kk oraz 46 § 1 kk), ale także w podstawie prawnej skazania i wymiaru kary zasadniczej. Zważywszy na treść art. 4 § 1 kk, z dyspozycji którego Sąd Rejonowy korzystał, gdy stosował wobec oskarżonych środek probacyjny w postaci warunkowego zawieszenia wykonania orzeczonych wobec nich kar pozbawienia wolności oraz środka karnego – obowiązku naprawienia szkody poprzez wskazanie odpowiednio w punktach II i V oraz VII i VIII zaskarżonego wyroku podstawy prawnej „art. 69 § 1 i 2 kk i art. 70 § 1 pkt 1 kk przy zastosowaniu art. 4 § 1 kk” oraz „art. 46 § 1 kk przy zastosowaniu art. 4 § 1 kk”. Sąd nie uczynił tego jednak, gdy chodzi o podstawę prawną skazania oskarżonych R. S. i P. K. oraz wymiaru kar zasadniczych: pozbawienia wolności (pkt I i IV) oraz grzywny (pkt III i VI). Dostrzegając to uchybienie w stosowanej kwalifikacji prawnej Sąd Odwoławczy – niezależnie od podniesionych zarzutów – zmienił zaskarżony wyrok uzupełniając podstawy prawne skazania oskarżonych R. S. i P. K. oraz wymiaru kar w pkt I, III, IV i VI o art. 4 § 1 kk.

Istotne dla rozstrzygnięcia sprawy okoliczności ujawnione w toku postępowania przed Sądem Rejonowym zostały omówione w pisemnych motywach zaskarżonego wyroku. Sąd Okręgowy podziela zajęte tam stanowisko. W wyczerpującym uzasadnieniu, co należy podkreślić, sporządzonym starannie i z dbałością o uwzględnienie i szczegółową analizę wszelkich faktów istotnych w sprawie, Sąd meriti poddał wszechstronnej logicznej analizie zebrane dowody, w sposób w pełni przekonujący oraz zgodny ze wskazaniami wiedzy i doświadczenia życiowego, przedstawiając, na jakich przesłankach faktycznych i prawnych oparł swoje przekonanie odnośnie wiarygodności tych dowodów, które włączył do podstawy faktycznej wyroku i dlaczego nie dał wiary pozostałym dowodom, a w szczególności, dlaczego odrzucał i w jakiej części wyjaśnienia oskarżonych. Wnioski ocenne Sądu Rejonowego wyprowadzone zostały z całokształtu okoliczności ujawnionych podczas przewodu sądowego (art. 410 kpk), zgodnie z dyrektywami prawdy (art. 2 § 2 kpk) i bezstronności (art. 4 kpk), a tym samym nie wykraczają poza granice ocen zakreślonych dyspozycją art. 7 kpk.

W tej sprawie szczególne znaczenie miała bezpośredniość postępowania dowodowego. Nie ulega bowiem wątpliwości, że zasada bezpośredniości odgrywa obok zasady swobodnej oceny dowodów rolę trudną do przecenienia. To właśnie Sąd pierwszej instancji dowody z wyjaśnień oskarżonych przeprowadził bezpośrednio na rozprawie, miał bezpośredni z nimi kontakt w toku realizacji czynności dowodowych, oceniał złożone przez oskarżonych wyjaśnienia kierując się zarówno ich treścią, jak też własnymi spostrzeżeniami i wrażeniami wynikającymi z zachowania się osób przesłuchiwanych, ich reakcji mentalnych na zadawane pytania, postawy w toku realizowanej czynności i stosunku do tej czynności. To właśnie ten bezpośredni kontakt z osobami przesłuchiwanymi stwarzał warunki dla oceny wiarygodności wypowiedzi osobowych źródeł dowodowych, w szczególności zaś składanych przez oskarżonych R. S. i P. K. wyjaśnień.

Sąd pierwszej instancji wykorzystał w toku rozprawy wszelkie istniejące możliwości dowodowej weryfikacji tez aktu oskarżenia i twierdzeń obrony, w granicach niezbędnych dla ustalenia faktów istotnych dla rozstrzygnięcia kwestii sprawstwa, kwalifikacji prawnej przypisanych czynów, winy a w końcowym rezultacie dla rozstrzygnięcia o prawnej odpowiedzialności oskarżonych P. K. i R. S.. Sąd Rejonowy – wbrew wywodom Skarżących – poczynił prawidłowe ustalenia faktyczne i trafnie ocenił je w kontekście zebranych dowodów mając przy tym na uwadze treść art. 7 kpk.

Odnosząc się szczegółowo do podniesionych zarzutów apelacyjnych zauważyć należy, że rzetelnie podjęte rozważania Sądu meriti, uwidocznione w pisemnych motywach zaskarżonego wyroku, pozwalają sądowi odwoławczemu mieć pewność, że Sąd I instancji w sposób wnikliwy przeanalizował stan faktyczny w niniejszej sprawie, oceniając dowody w sposób całościowy, uwzględniając implikacje z nich płynące, jednocześnie w sposób swobodny, pozostający pod pełną ochroną art. 7 kpk. Uogólniając jeszcze raz, w przedmiocie podniesionego w apelacji zarzutu naruszenia wyrażonej w art. 7 kpk zasady swobodnej oceny dowodów, poprzez dowolną ocenę zebranego materiału dowodowego, w tym przede wszystkim poprzez danie wiary wyjaśnieniom oskarżonego R. S., wskazać należy, że argumenty obrońcy oskarżonego P. K. sprowadzają się do polemiki z ustaleniami Sądu meriti, są próbą forsowania alternatywnej wersji wydarzeń, niepopartej jednakże żadnymi dowodami. Tymczasem ustalenia faktyczne dokonane przez Sąd Rejonowy mogą być skutecznie zakwestionowane, a ich poprawność zdyskwalifikowana wtedy dopiero, gdy w procesie dochodzenia do nich Sąd I instancji uchybił dyrektywom art. 7 kpk, pominął istotne w sprawie dowody lub oparł się na dowodach na rozprawie nieujawnionych, sporządził uzasadnienie niezrozumiałe, nadmiernie lapidarne, wewnętrznie sprzeczne bądź sprzeczne z regułami logicznego rozumowania wyłączające możliwość merytorycznej oceny kontrolno-odwoławczej. Zarzut przy tym obrazy art. 7 kpk i w związku z tym dokonania błędnych ustaleń faktycznych, może być skuteczny tylko wtedy, gdy skarżący wykażą, że Sąd orzekający oceniając dowody naruszył zasady logicznego rozumowania, nie uwzględnił przy ich ocenie wskazań wiedzy i doświadczenia życiowego.

Ocena dowodów dokonana z zachowaniem wymienionych kryteriów pozostaje pod ochroną art. 7 kpk, gdy nadto sąd nie orzeknie z obrazą art. 410 kpk i art. 424 § 2 kpk oraz nie uchybi dyrektywnie art. 5 § 2 kpk. Tego rodzaju uchybień w toku kontroli zaskarżonego wyroku Sąd odwoławczy nie stwierdził, a i ich istnienia w żadnym stopniu nie uwiarygodnili skarżący. Wbrew temu co wynika z apelacji obrońcy oskarżonego P. K. dowody, które podlegały weryfikacji Sądu Rejonowego, ocenione zostały zgodnie z regułami swobody określonymi w art. 7 kpk, a swoje w tym względzie stanowisko Sąd ten w sposób należyty umotywował w pisemnym uzasadnieniu wyroku. Zasada swobodnej oceny dowodów nie daje podstaw do apriorycznego preferowania lub dyskwalifikowania jednych dowodów na rzecz drugich i to według klucza najkorzystniejszego dla danego oskarżonego. Mając na uwadze zasady prawa dowodowego o wartości dowodowej nie decyduje to, czy poszczególne dowody są korzystne albo niekorzystne dla danego oskarżonego, ale treść każdego z dowodów konfrontowana z innymi dowodami. Istotne jest także, by - tak jak w przedmiotowej sprawie uczynił to Sąd Rejonowy – stanowisko takie zostało należycie i przekonująco uzasadnione, a ocena ta była wszechstronna i wnikliwa. Odmienna ocena dowodów, korzystna dla jednego bądź drugiego z oskarżonych jest naturalnie prawem ich obrońców. Nie wynika z niej jednak samo przez się, by ocena dokonana w sprawie przez Sąd Rejonowy charakteryzowała się dowolnością. Równość wobec prawa, stanowiąca podstawę wszelkiej sprawiedliwości, wymaga aby zasady postępowania dowodowego były stosowane bez względu na to, kto in concreto na tym korzysta, a kto traci. Nie ma w prawie dowodowym takiej reguły, która nadawałaby pierwszeństwo dowodom korzystnym dla oskarżonych przed dowodami przemawiającymi na ich niekorzyść, tak jak nie ma reguły o przeciwstawnej wymowie. Sąd orzekający ma prawo, a nawet obowiązek, dokonania oceny wszystkich dowodów przeprowadzonych w sprawie. Wymóg, aby podstawę wyroku stanowił całokształt okoliczności ujawnionych w toku rozprawy głównej, oznacza konieczność znajdowania się w polu uwagi sądu w chwili rozstrzygania wszystkich okoliczności. Nie chodzi zaś o to, by orzeczenie zapadło na podstawie wszystkich, także wykluczających się dowodów. Sąd ma zatem prawo oprzeć się na jednych dowodach, a pominąć inne, jeśli ich treść jest rozbieżna. W takiej sytuacji istota rozstrzygania polega na daniu priorytetu tylko niektórym dowodom, także części wyjaśnień oskarżonych. Obowiązkiem Sądu jest wówczas wskazanie, dlaczego nie uznał dowodów przeciwnych oraz w jakiej części odrzucił dowody jako niewiarygodne. Z obowiązku tego Sąd Rejonowy wywiązał się należycie. Sąd ten bowiem analizował wszystkie wyjaśnienia oskarżonych oraz zeznania świadków i logicznie wykazał, które i dlaczego oraz w jakim zakresie są wiarygodne. Swoją ocenę Sąd przeprowadził z poszanowaniem zasady obiektywizmu, na podstawie wszechstronnej analizy całokształtu materiału dowodowego. Nie wykazuje ona błędów natury faktycznej, czy logicznej i jest zgodna ze wskazaniami wiedzy i doświadczenia życiowego, a więc w sposób odpowiadający zasadzie swobodnej oceny dowodów określonej w art. 7 kpk. Skarżący podnosząc zarzut obrazy przepisów postępowania: art. 7 kpk oraz art. 410 kpk i art. 424 § 1 pkt 1 kpk, nie wskazuje na niezgodność oceny Sądu I instancji z treścią dowodów, ani na błędy w jego rozumowaniu i wnioskowaniu, a podkreśla jedynie, że polegała ona na nie wyjaśnieniu okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy, orzeczeniu o winie oskarżonego P. K. wyłącznie na podstawie dowodów obciążających i pominięciu dowodów korzystnych dla oskarżonego. W związku z powyżej wskazanymi okolicznościami zarzuty te nie zasługują na uwzględnienie i nie mogą skutkować postulowanymi zmianami zaskarżonego orzeczenia.

W apelacjach obaj Skarżący postawili zarzuty błędu w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę wyroku. Zarzuty te są chybione. Błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia to błąd, który wynika bądź to z niepełności postępowania dowodowego, bądź z przekroczenia granic swobodnej oceny dowodów. Może on być zatem wynikiem nieznajomości określonych dowodów lub nieprzestrzegania dyrektyw obowiązujących przy ocenie tych dowodów, np. błąd logiczny w rozumowaniu, zlekceważenie niektórych dowodów, danie wiary nieprzekonującym, bezpodstawne pominięcie określonych twierdzeń dowodowych, oparcie się na faktach w istocie nieudowodnionych. W orzecznictwie podnosi się, że zarzut ten jest słuszny tylko wówczas, gdy zasadność ocen i wniosków wyprowadzonych przez sąd orzekający z okoliczności ujawnionych w toku przewodu sądowego nie odpowiada prawidłowości rozumowania, nie może natomiast sprowadzać się do samej polemiki z ustaleniami sądu, przy czym jest to aktualne przy zarzucie błędu o charakterze dowolności.

Zarzut błędu w ustaleniach faktycznych, to nie sama odmienna ocena materiału dowodowego przez Skarżącego, lecz wykazanie, jakich konkretnych uchybień w świetle wskazań wiedzy i doświadczenia życiowego dopuścił się Sąd Rejonowy w dokonanej ocenie materiału dowodowego. Natomiast zarzut błędu w ustaleniach o charakterze „braku” wiąże się ze wskazaniem nowych faktów lub dowodów (art. 427 § 3 kpk). Tym samym zarzut taki może okazać się trafny tylko wówczas, gdy podnoszący go zdoła wykazać Sądowi orzekającemu w I instancji uchybienie przy ocenie zebranego w sprawie materiału dowodowego polegające na nieuwzględnieniu przy jej dokonywaniu – tak zasad logiki, wskazań wiedzy oraz doświadczenia życiowego, jak też całokształtu ujawnionych w sprawie okoliczności. W sytuacji, w której takich uchybień Skarżący w sposób przekonujący nie wykazują, poprzestając na własnej, nieliczącej się z wymogami art. 410 kpk, ocenie nie sposób uznać, że rzeczywiście Sąd I instancji dopuścił się przy wydaniu zaskarżonego orzeczenia tego rodzaju uchybienia.

Na uwzględnienie nie zasługują apelacje wniesione przez obrońców oskarżonych. Ze zrozumiałych względów obrońcy eksponują wyjaśnienia swojego mocodawcy uznając, że są one w pełni wiarygodne i winny stanowić podstawę dokonywanych ustaleń w sprawie. Apelacje bardzo skrótowo i wybiórczo starają się zinterpretować materiał dowodowy szczegółowo omówiony przez Sąd meriti w obszernym uzasadnieniu, tworząc własny obraz zdarzenia na podstawie wybiórczo zinterpretowanych dowodów. Zgodnie z ukształtowanym i nie kwestionowanym stanowiskiem orzecznictwa i doktryny sama możliwość przeciwstawienia ustaleniom Sądu odmiennej oceny materiału dowodowego przez Skarżącego nie świadczy o tym, że zaskarżone orzeczenie zostało wydane w wyniku błędnych ustaleń faktycznych. Wyjaśnienia oskarżonych P. K. i R. S. jedynie w pewnej części są spójne i jedynie w części znajdują potwierdzenie i nie są sprzeczne z zeznaniami świadków występujących w sprawie, a którym Sąd Rejonowy przyznał atrybut wiarygodności. Sąd Rejonowy w sposób wyraźny i przekonujący wskazuje na tę część wyjaśnień P. K., którą uznaje za wiarygodną, obciążającą jednocześnie R. S. i stanowiącą w połączeniu z częścią wyjaśnień tego ostatniego i pozostałym wiarygodnym materiałem dowodowym podstawę czynienia ustaleń faktycznych i przypisania P. K. realizacji znamion czynu zabronionego z art. 286 § 1 kk i art. 284 § 2 kk w zw. z art. 11 § 2 kk (przy zastosowaniu art. 4 § 1 kk – o czym mowa na wstępie). Tym samym brak jest podstaw do kwestionowania poczynionych przez Sąd Rejonowy ustaleń faktycznych w tym zakresie. Jednocześnie zaznaczyć należy, że Sąd z taką samą dokładnością i uwagą odnosi się do wyjaśnień R. S.. Wbrew twierdzeniom Skarżących w sposób prawidłowy – o czym była już mowa powyżej – dokonuje ich oceny i w sposób przekonujący motywuje, dlaczego i z jakich przyczyn odrzuca ich część jako niewiarygodnych. Jednocześnie w zestawieniu z uznanymi w części za wiarygodne wyjaśnieniami P. K. oraz z pozostałym wiarygodnym materiałem dowodowym Sąd Rejonowy poddaje analizie wyjaśnienia R. S.. Ta ocena jest wszechstronna i logiczna i wbrew twierdzeniom Skarżących nie jest oceną dowolną. Sąd Rejonowy w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku wykazuje podstawę dowodową i faktyczną przypisania sprawstwa czyny zabronionego z art. 286 § 1 kk i art. 284 § 2 kk w zw. z art. 11 § 2 kk (przy zastosowaniu art. 4 § 1 kk – o czym mowa powyżej) oskarżonemu R. S. w sposób przekonujący. Po przeprowadzeniu kontroli odwoławczej należy stwierdzić, że Sąd I instancji w sposób poprawny zgromadził materiał dowodowy, dążąc do ustalenia prawdziwych - dokonał prawidłowych ustaleń faktycznych a także wyprowadził słuszne wnioski co do sprawstwa i winy oskarżonych.

Odnosząc się do oceny prawnej czynu oskarżonych apelacje obrońców starają się zindywidualizować zachowania swoich mocodawców, twierdząc, że nie mieli ich mocodawcy woli przywłaszczenia mienia. Apelujący stawiają tezy, które w ich przekonaniu, mają uzasadniać zarzut błędu w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę zaskarżonego wyroku. Opierają się na założeniu, że ich mocodawcy nieprzyznający się do sprawstwa wyjaśniają prawdę natomiast sprzeczne z tym wyjaśnienia współoskarżonego oraz zeznania świadków nie są wiarygodne. Tym samym obrońcy ponownie forsują stanowisko, jakie w swoich wyjaśnieniach zajęli odpowiednio oskarżeni R. S. i P. K.. Z całą stanowczością trzeba podkreślić – dowodów i wersji, których treść była Sądowi Rejonowemu doskonale znana i została przez ten Sąd szczegółowo rozważona w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku. Na tym przede wszystkim gruncie Skarżący wyrażają swoje przekonanie, że zebrane dowody i ujawnione okoliczności, które Sąd Rejonowy uznał za wiarygodne nie dawały podstawy do przyjęcia, że ich mocodawca jest sprawcą – tak odpowiednio obrońca oskarżonego P. K. oraz obrońca oskarżony R. S. – przypisanych czynów.

W związku z tak sporządzonymi zarzutami i takim ich uzasadnieniem, merytoryczne odniesienie się co do ich słuszności lub błędności nie jest możliwe. Wymagałoby to bowiem powtórzenia całego toku rozumowania Sądu I instancji, przeprowadzenia powtórnie analizy dowodów, odtworzenia podstaw dokonanych przez ten Sąd ustaleń faktycznych, a zatem powtórzenia postępowania rozpoznawczego z tą różnicą, że dokonanego nie w oparciu o bezpośrednią realizację dowodów, lecz wyłącznie w oparciu o dowody z zawartych w aktach sprawy dokumentów. Takie zaś przedsięwzięcie byłoby oczywiście sprzeczne z funkcją kontrolną sądu odwoławczego, która ze swojej istoty nie może polegać na powtórzeniu czynności kontrolowanych. Wystarczy zatem powiedzieć, że Sąd Rejonowy – wbrew temu co wynika z apelacji – trafnie wskazał, jakie fakty uznał za udowodnione albo nie udowodnione, na jakich oparł się w tej mierze dowodach i dlaczego nie uznał dowodów przeciwnych. Wszelkie wątpliwości jakie wysunięto w apelacjach zostały rozwiane. Rzeczywiście Sąd Rejonowy poczynił ustalenia faktyczne na podstawie zgromadzonej w aktach sprawy dokumentacji oraz wypowiedziach osobowych źródeł dowodowych, uznanych za wiarygodne. Motywy wniesionych apelacji wskazują wprost, że ich autorzy prezentują własny pogląd na całą sprawę, a tym samym własną ocenę zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, opartą na selektywnej i jednokierunkowej analizie, polemizując jednocześnie z ustaleniami faktycznymi oraz oceną dowodów niekorzystnych dla ich mandantów, dokonaną przez Sąd I instancji.

Trzeba przypomnieć, że to Sąd I instancji jest organem właściwym do rozstrzygania sprawy i do oceny dowodów. Zgodnie z art. 7 kpk kształtuje on przy tym swoje przekonanie na zasadzie swobodnej oceny wszystkich przeprowadzonych dowodów. Co ważne – ocena swobodna nie jest równoznaczna z oceną dowolną, jako że musi ona zostać przeprowadzona z uwzględnieniem prawidłowego rozumowania oraz wskazań wiedzy i doświadczenia życiowego. Co więcej – przeprowadzając ocenę materiału dowodowego sąd jest z urzędu zobowiązany do tego, aby badać i uwzględniać okoliczności przemawiające zarówno na korzyść, jak i na niekorzyść oskarżonego (art. 4 kpk). Przy tym podkreślić należy, iż możliwość nadania waloru wiarygodności jednym dowodom, przy jednoczesnym odmówieniu tego przymiotu innym, jest uprawnieniem orzekającego w sprawie sądu, wynikającym wprost ze statuowanej w art. 7 kpk zasady swobodnej oceny dowodów i pozostaje pod pełną kodeksową ochroną. Tymczasem Skarżący prowadząc polemikę z ustaleniami i wnioskami Sądu I instancji – nie muszą kierować się powyższą zasadą obiektywizmu. Mogą bowiem całkowicie pomijać, bagatelizować, czy też spychać na dalszy plan te dowody, które są niewygodne z punktu widzenia realizacji linii obrony oraz równocześnie podkreślać i nadawać szczególne znaczenie tym, które są z tego punktu widzenia jak najbardziej korzystne. Z taką właśnie sytuacją zetknął się Sąd Odwoławczy w niniejszej sprawie. Obrońcy obu oskarżonych wskazali na szereg okoliczności, które ich zdaniem świadczą o dokonaniu błędnej, dowolnej oceny dowodów. Wbrew zarzutom podniesionym przez autorów wniesionych na korzyść oskarżonych środków zaskarżenia, stwierdzić należy, że Sąd meriti dokonał wszechstronnej analizy zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, która znalazła odzwierciedlenie w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku. Sąd Rejonowy w motywach zapadłego rozstrzygnięcia przedstawił swój tok rozumowania, który w sposób przekonujący oraz zgodny z zasadami logiki, wiedzy i doświadczenia życiowego uzasadnił, co zdaniem Sądu odwoławczego pozostaje pod pełną ochroną statuowaną w art. 7 kpk zasady swobodnej oceny dowodów. Uważna analiza rozważań sądu pierwszej instancji zawartych w pisemnych motywach zaskarżonego wyroku upoważnia sąd odwoławczy do stwierdzenia, że Sąd Rejonowy dokonał analizy wszystkich zaistniałych w sprawie okoliczności przy czym, co do zasady z pełną mocą należy podkreślić wziął pod uwagę implikacje wynikające z poszczególnych dowodów we wzajemnym powiązaniu rozważając tym samym nie tylko każdy dowód z osobna, ale również wszystkie łącznie, jako tworzące pewną całość, wspólny i jednolity obraz stanu faktycznego w sprawie. Tego rodzaju uwag nie można poczynić w wyniku analizy zarzutów podniesionych w apelacjach wniesionych przez obrońców oskarżonych, których autorzy oceniając poszczególne dowody w oderwaniu od pozostałych, zgodnie zarzucają sądowi I instancji wadliwą ocenę zgromadzonego materiału dowodowego w szczególności zaś bezkrytyczną ocenę dowodów z wyjaśnień oskarżonych, których reprezentują. Jednocześnie argumenty obrońców oskarżonych w głównej mierze stanowią podjęcie próby przedstawienia własnego oglądu i wartościowania zebranych dowodów w sposób forsujący odmienne wnioski od wywiedzionych przez sąd I instancji, a sprowadzające się do postawienia tezy, że źródłowy materiał poznawczy nie dotyczył wystarczająco stanowczych przesłanek do uznania za winionego oskarżonego P. K. i R. S. popełnienia przypisanych im czynów zabronionych.

Zwrócić także należy uwagę na fakt, że to oskarżeni byli członkami zarządu spółki Administracja Logistyki i (...) SA z/s w D. upoważnionymi do jej reprezentowania, działając wspólnie i w porozumieniu doprowadzili do niekorzystnego rozporządzenia mieniem firmę węgierską, której zbyli naczepę ciężarową M. S. stanowiącą przedmiot leasingu. Nie byli zatem jej właścicielami a dokonali jej zbycia wbrew stanowisku (...) sp. z o.o. z/s w W.. W tym zakresie Sąd Rejonowy prawidłowo identyfikuje i sposób zachowania oskarżonych, w szczególności ich czynności wykonawcze, dobro prawnie chronione, w które sprawcy godzili, jak przedmiot czynności wykonawczej, ustala wartość rozporządzenia i wysokość szkody. W tym zakresie właściwa jest jego ocena, zachowania tak oskarżonych, jak i kontrahentów węgierskich, przy uwzględnieniu i trudności w komunikacji (w szczególności nieznajomość języka węgierskiego i polskiego). Na te okoliczności, wbrew oczekiwaniom Skarżących, nie mogą powoływać się oskarżeni, licząc na usprawiedliwienie ich zachowania. Sąd Rejonowy trafnie bowiem ustalił i wyciągnął wnioski także odnośnie elementów strony podmiotowej przypisanych oskarżonym czynów, a zatem świadomości bezprawności zachowań i działania nie tylko z zamiarem bezpośrednim w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, ale z zamiarem przywłaszczenia mienia powierzonego z pokrzywdzeniem jego właściciela oraz dokonania niekorzystnego rozporządzenia mieniem przez osoby uprzednio wprowadzone w błąd, co do istnienia po stronie oskarżonych prawa do dysponowania zbywanym mieniem. Przywoływane w tej mierze przez Skarżących okoliczności i argumenty nie wytrzymują krytyki.

Uwzględniając całokształt omówionych powyżej okoliczności i podzielając stanowisko Sądu I instancji, a nie znajdując podstaw do uwzględnienia zarzutów apelacyjnych, jak również wobec niestwierdzenia uchybień z art. 439 i 440 kpk, Sąd Okręgowy, poza wskazaną na wstępie korektą rozstrzygnięcia, orzekł o utrzymaniu w mocy zaskarżonego wyroku w pozostałym zakresie.

Jednocześnie kierując się dyspozycją art. 624 § 1 kpk, Sąd Odwoławczy zwolnił oskarżonych P. K. i R. S. od obowiązku uiszczenia kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze, zaś poniesionymi w tym zakresie wydatkami obciążył Skarb Państwa.

SSO Dariusz Zrębiec SSO Marzena Ossolińska – Plęs SSO Grażyna Artymiak