Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 21 września 2016 r.

Sąd Okręgowy w Siedlcach II Wydział Karny w składzie:

przy udziale Prokuratora Prokuratury Rejonowej w Węgrowie Mariusza Dubowskiego

po rozpoznaniu w dniu 21 września 2016 r.

sprawy R. A.

oskarżonego z art. 178a § 4 kk w zw. z art. 64 § 1 kk

na skutek apelacji, wniesionych przez oskarżonego i jego obrońcę

od wyroku Sądu Rejonowego w Węgrowie

z dnia 17 marca 2016 r. sygn. akt II K 349/14

wyrok w zaskarżonej części utrzymuje w mocy; zasądza od oskarżonego R. A. na rzecz Skarbu Państwa 320 zł tytułem kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze.

Sygn. akt II Ka 457/16

UZASADNIENIE

R. A. został oskarżony o to, że w dniu 11 maja 2014 roku w P., w powiecie (...), województwie (...) znajdując się w stanie nietrzeźwości 1,44 mg/l alkoholu w wydychanym powietrzu kierował motorowerem marki M. o numerze rejestracyjnym (...) w ruchu lądowym przy czym czynu tego dopuścił się w okresie obowiązywania zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych orzeczonego w związku ze skazaniem za przestępstwo z art. 178 a § 1 k.k. orzeczonego wyrokiem Sądu Rejonowego w Ostrowi Mazowieckiej w sprawie II K 738/11 zakazu wszelkich pojazdów mechanicznych oraz czynu tego dopuścił się w okresie pięciu lat po odbyciu kary pozbawienia wolności w rozmiarze co najmniej sześciu miesięcy orzeczonej za popełnienie podobnego przestępstwa umyślnego, to jest o czyn z art. 178 a § 4 k.k. w zw. z art. 64 § 1 k.k. Sąd Rejonowy w Węgrowie wyrokiem z dnia 17 marca 2016 r.:

I.  Oskarżonego R. A. uznał za winnego dokonania zarzucanego mu czynu i za to na podstawie art. 178 a § 4 k.k. w zw. z art. 64 § 1 k.k. skazał go, zaś na podstawie art. 178 a § 4 k.k. wymierzył mu karę 1 roku i 3 miesięcy pozbawienia wolności;

II.  Na podstawie art. 42 § 2 k.k. w zw. z art. 4 § 1 k.k. orzekł wobec oskarżonego środek karny w postaci zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych na okres 6 lat;

III.  zasądził od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa kwotę 300 złotych tytułem opłaty oraz obciążył go poniesionymi w sprawie wydatkami w kwocie 90 złotych.

Apelację od wyroku Sądu wniósł obrońca oskarżonego R. A. oraz oskarżony osobiście, zaskarżając wyrok na jego korzyść w części orzeczenia o karze. Apelujący na podstawie art. 438 pkt 4 k.p.k. zaskarżonemu wyrokowi zarzucili rażącą niewspółmierność wymierzonej kary zasadniczej. W ocenie skarżących Sąd Rejonowy przy wymiarze kary nie uwzględnił okoliczności łagodzących takich jak: podjęcie zatrudnienia oraz konieczności stałej opieki nad schorowanymi rodzicami, które winny skutkować uznaniem, że w stosunku do oskarżonego zachodzą przesłanki do zastosowania instytucji probacyjnych. W konsekwencji tak sformułowanych zarzutów skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i wymierzenie kary łagodniejszej z warunkowym zawieszeniem jej wykonania. W toku rozprawy apelacyjnej prokurator wniósł o nieuwzględnienie obu apelacji i utrzymanie zaskarżonego wyroku w mocy.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Apelacje wniesione w niniejszej sprawie nie są zasadne i jako takie na uwzględnienie nie zasługują. W wyprzedzeniu zasadniczej części rozważań podkreślić należy, że z uwagi na fakt, iż zarzuty podniesione w obu wywiedzionych środkach odwoławczych są tożsame, zasadnym było poddanie ich łącznej analizie. W ocenie Sądu Odwoławczego, podniesiony przez apelujących zarzut, kwestionujący wymiar orzeczonej względem oskarżonego R. A. bezwzględnej kary pozbawienia wolności, uznać należało za niezasadny. Analiza obu wniesionych środków odwoławczych przemawia za uznaniem, iż skarżący wadliwość zaskarżonego orzeczenia upatrują w orzeczeniu kary pozbawienia wolności w takim samym wymiarze, jak w wydanym uprzednio w niniejszej sprawie wyroku zaocznym i z pominięciem okoliczności o charakterze łagodzącym. W orzecznictwie trafnie podkreśla się, że zarzut rażącej niewspółmierności kary, jako zarzut z kategorii ocen, można zasadnie podnosić wówczas, gdy kara jakkolwiek mieści się w granicach ustawowego zagrożenia, to nie uwzględnia w sposób właściwy zarówno okoliczności popełnienia przestępstwa, jak i osobowości sprawcy, innymi słowy - gdy w społecznym odczuciu jest karą niesprawiedliwą ( vide: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 11 kwietnia 1985 r., V KRN 178/85, OSNKW 1985, nr 7-8, poz. 60). Niewspółmierność zachodzi zatem wówczas, gdy suma zastosowanych kar i innych środków, wymierzonych za przypisane przestępstwa, nie odzwierciedla należycie stopnia szkodliwości społecznej czynu i nie uwzględnia w wystarczającej mierze celów kary ( vide: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 30 listopada 1990 r., Wr 363/90, OSNKW 1991, nr 7-9, poz. 39). Nie chodzi przy tym o każdą ewentualną różnicę co do jej wymiaru, ale o różnicę ocen tak zasadniczej natury, iż karę dotychczas wymierzoną nazwać można byłoby rażąco niewspółmierną, to jest niewspółmierną w stopniu nie dającym się wręcz zaakceptować ( vide: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 2 lutego 1995 r., II KRN 198/94, LEX nr 20739). Orzeczenie względem R. A. kary pozbawienia wolności w takim samym wymiarze, jak w uprzednio wydanym w sprawie wyroku zaocznym, nie świadczy o nieuwzględnieniu przez Sąd Rejonowy okoliczności korzystnych dla oskarżonego oraz nie czyni zastosowanej względem niego sankcji karnej – rażąco niewspółmierną. Przypomnieć należy, że zgodnie z dyrektywą płynącą z art. 53 § 1 k.k. sąd wymierza karę według własnego uznania, w granicach przewidzianych przez ustawę, bacząc by jej dolegliwość nie przekraczała stopnia winy, uwzględniając stopień społecznej szkodliwości czynu oraz biorąc pod uwagę cele zapobiegawcze i wychowawcze, które ma osiągnąć w stosunku do skazanego, a także potrzeby w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa. Oskarżonemu zarzucono popełnienie czynu z art. 178 a § 4 k.k. w zw. z art. 64 § 1 k.k. Zgodnie z dyspozycją art. 178 a § 4 k.k. sprawca tego przestępstwa podlega karze pozbawienia wolności w wymiarze od 3 miesięcy do 5 lat, zaś przepis art. 64 § 1 k.k. za przypisane sprawcy przestępstwo umożliwia sądowi orzekającemu wymierzenie kary w wysokości do górnej granicy ustawowego zagrożenia zwiększonego o połowę. W przekonaniu Sądu Okręgowego, wymierzając oskarżonemu karę Sąd Rejonowy miał na względzie nie tylko dyrektywy wskazane w cytowanym powyżej art. 53 § 1 k.k., ale też te opisane w art. 53 § 2 k.k. Wymierzona oskarżonemu kara 1 roku i 3 miesięcy pozbawienia wolności mieści się bowiem w granicach ustawowego zagrożenia, a dokonując jej wymiaru, Sąd Rejonowy nie pominął żadnych, istotnych okoliczności, zarówno tych obciążających jak i łagodzących. Bezspornym pozostaje, że postawa oskarżonego w toku postępowania sądowego, gdzie ostatecznie przyznał się on do popełnienia zarzuconego mu czynu, a także wyraził skruchę, przemawia na korzyść oskarżonego. Podkreślić również należy, że R. A. od momentu popełnienia przestępstwa, jakie jest przedmiotem niniejszej sprawy, stara się respektować obowiązujące normy prawne. Okoliczności te, jakkolwiek posiadające pozytywny wydźwięk dla oskarżonego, to jednak wobec mnogości i ciężaru czynników go obciążających, nie mogą samodzielnie przesądzić o orzeczeniu kary o łagodniejszym charakterze. Jak słusznie wskazał Sąd I instancji w uzasadnieniu zaskarżonego orzeczenia, stopień winy oraz społecznej szkodliwości zarzuconego oskarżonemu czynu są znaczne. Podkreślić przy tym należy, że oskarżony po raz kolejny – będąc osobą uprzednio karaną za przestępstwo z art. 178 a § 1 k.k. - świadomie zdecydował się na prowadzenie pojazdu mechanicznego w stanie znacznej nietrzeźwości, mając w momencie badania 1,44 mg/l alkoholu w wydychanym powietrzu. Nie bez znaczenia pozostaje także, że R. A. przestępstwa tego dopuścił się na drodze publicznej w porze wzmożonej aktywności pojazdów, poruszając się przy tym ruchem zygzakowym, czym stworzył niebezpieczeństwo dla innych poruszających się po jezdni. Zwrócić należy również uwagę na fakt, że oskarżony R. A. był uprzednio czterokrotnie karany, w tym trzy razy za popełnienie przestępstwa prowadzenia pojazdów w stanie nietrzeźwości. Za popełnione czyny wymierzano mu kary o wyłącznym charakterze wolnościowym bądź kary pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem ich wykonania, które następnie odwieszono z powodu popełnienia przez oskarżonego kolejnych przestępstw. Analiza powyżej przedstawionych okoliczności doprowadziła Sąd Rejonowy do słusznego przekonania, że sankcje o charakterze nieizolacyjnym nie były w stanie spełnić swoich celów i nie zapobiegły powrotowi do przestępstwa, dlatego też koniecznym stało się wymierzenie oskarżonemu bezwzględnej kary pozbawienia wolności. Sąd Rejonowy w sposób prawidłowy przeanalizował niniejszą sprawę także pod kątem dyspozycji wskazanej w art. 69 § 4 k.k. Przepis ten przewiduje możliwość zastosowania warunkowego zawieszenia wykonania kary w stosunku do sprawcy przestępstwa opisanego w art. 178 a § 4 k.k., jedynie w szczególnie uzasadnionych wypadkach. Według autorów apelacji jedynym argumentem mającym przemawiać za zastosowaniem tejże instytucji, jest wspólne zamieszkiwanie oskarżonego z rodzicami, którzy są w podeszłym wieku i wymagają pomocy. Podnoszona przez skarżących sytuacja osobista i rodzinna oskarżonego, w tym konsekwencje wymierzenia kary bezwzględnej, w przedmiotowej sprawie nie mogły wpłynąć na orzeczenie kary łagodniejszej i nie stanowią uzasadnionego wypadku w rozumieniu art. 69 § 4 k.k. Rozstrzygnięcie takie stałoby bowiem w sprzeczności z celami kary, zarówno wychowawczymi, jak i prewencyjnymi. Byłby to przejaw nieuzasadnionej pobłażliwości dla sprawcy, który dopuścił się przestępstwa o wysokiej społecznej szkodliwości, a swoim wcześniejszym postępowaniem wielokrotnie wykazywał rażące lekceważenie dla obowiązującego porządku prawnego. W sprawie nie ma zatem podstaw do warunkowego zawieszenia wykonania wymierzonej kary pozbawienia wolności nie tylko z uwagi na brak okoliczności szczególnych o których mowa w art. 69 § 4 k.k., ale także z uwagi na brak podstawowych przesłanek, o których mowa w art. 69 § 1 i 2 k.k. Dokonując oceny wymiaru orzeczonej kary i środka karnego uznano, że prawidłowość rozstrzygnięcia zapadłego także w tej części nie budzi wątpliwości. Tak jak zaznaczono już powyżej, wysokość wymierzonej w niniejszej sprawie kary, uwzględnia wszystkie dyrektywy jej wymiaru zawarte w art. 53 k.k. i stanowi sprawiedliwą, nie noszącą cech rażącej niewspółmierności, reakcję prawnokarną na popełnione przez oskarżonego przestępstwo. Słuszny jest także okres obowiązywania orzeczonego środka karnego, jako adekwatny do stopnia naruszenia norm, a tym samym potencjalnego niebezpieczeństwa, jakie stwarza oskarżony jako uczestnik ruchu drogowego.

Ze względów wskazanych powyżej, Sąd Okręgowy uznał, że brak jest możliwości ukształtowania wymiaru kary w sposób zgodny z wnioskami zawartymi w środkach odwoławczych wniesionych przez oskarżonego i jego obrońcę. O kosztach postępowania Sąd Odwoławczy orzekł na podstawie art. 2 ust. 1 pkt 4 w zw. z art. 8 ustawy z dnia 23 czerwca 1973 r., a także art. 618 § 2 k.p.k. w zw. z § 1 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 18 czerwca 2003 r. w sprawie wysokości i sposobu obliczania wydatków Skarbu Państwa w postępowaniu karnym. Mając na uwadze powyższe, Sąd Okręgowy orzekł na podstawie art. 437 § 1 k.p.k. i art. 456 k.p.k.