Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 23 września 2016 r.

Sąd Okręgowy w Siedlcach IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 23 września 2016 r. w S.

odwołania A. M.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S.

z dnia 18 stycznia 2016 r. Nr (...)- (...)

w sprawie A. M.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S.

o prawo do odsetek

zmienia zaskarżoną decyzję i przyznaje A. M. prawo do odsetek z tytułu opóźnienia w przyznaniu prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy i wyrównania świadczenia rentowego od dnia 01 lutego 2015 roku do dnia 18 stycznia 2016 roku.

Sygn. akt IV U 250/16

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 18 stycznia 2016r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S., działając na podstawie art.118 ust. 1, 1a, 2 i 3 ustawy z 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, odmówił A. M. prawa do wypłaty odsetek od wyrównania renty z tytułu niezdolności do pracy za okres od 1.11.2014r. do 31.01.2016r.

Odwołanie od w/w decyzji złożył ubezpieczony A. M., wnosząc o przyznanie mu prawa do odsetek (odwołanie, k. 1 a.s.).

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie, powołując się na przepisy prawa i argumentację zawarte w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji. Wskazano, iż prawomocny wyrok Sądu Okręgowego przyznający ubezpieczonemu prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy wpłynął do Oddziału ZUS w dniu 19.01.2016r., zaś decyzja w sprawie wypłaty renty została wydana w dniu 13.01.2016r., czyli z zachowaniem ustawowego terminu (odpowiedź organu rentowego na odwołanie k. 4-6 a.s.).

Sąd ustalił, co następuje:

Decyzją z dnia 30 grudnia 2014r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. odmówił A. M. prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy podnosząc, że Komisja Lekarska ZUS orzeczeniem z dnia 16.12.2014r. nie stwierdziła u wnioskodawcy niezdolności do pracy (decyzja z 30.12.2014r., k. 319 a.r.; orzeczenie Komisji Lekarskiej ZUS z 16.12.2014r., k. 318 a.r.).

Rozpoznając odwołanie ubezpieczonego od powyższej decyzji, Sąd Okręgowy w Siedlcach IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych wyrokiem z dnia 7 grudnia 2015r. wydanym w sprawie o sygn. akt IV U 116/15 zmienił zaskarżoną decyzję i ustalił A. M. prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy od dnia 1 listopada 2014r. do 31 października 2016r. Podstawę rozstrzygnięcia stanowiła opinia biegłych lekarzy: ortopedy, neurologa i chirurga oraz opinia uzupełniająca lekarza neurologa, z której wynikało, że wnioskodawca jest częściowo niezdolny do pracy od dnia 1 listopada 2014r. do 31 października 2016r. Biegli wskazali, iż padaczka niezależnie od częstotliwości napadów stanowi przeciwwskazanie do pracy zgodnej z kwalifikacjami ubezpieczonego. Postawione przez biegłego neurologa rozpoznanie w tym zakresie miało swoje uzasadnienie w dokumentacji medycznej znajdującej się w aktach sprawy, w tym dokumentacji z leczenia w poradni neurologicznej, gdzie również rozpoznano u ubezpieczonego padaczkę i w leczeniu stosowano lek przeciwpadaczkowy, dostosowując go do ilości napadów. Żadna ze stron postępowania nie wniosła apelacji od w/w wyroku.

Decyzją z dnia 13 stycznia 2016r. organ rentowy, wykonując prawomocny wyrok Sądu, przyznał ubezpieczonemu A. M. rentę z tytułu częściowej niezdolności do pracy od 1 listopada 2014r., tj. od daty określonej w wyroku sądu, do dnia 31 października 2016r. Jednocześnie organ rentowy poinformował ubezpieczonego, że wyrównanie renty za okres od 1.11.2014r. do 31.01.2016r., po dokonaniu stosownych potrąceń, zostanie przekazana za pośrednictwem poczty w kwocie 4.320,19 zł (decyzja z 13.01.2016r., k. 347 a.r.). Należność z tytułu renty została wypłacona ubezpieczonemu w dniu 19 stycznia 2016r.

Wnioskiem z dnia 8 stycznia 2016 r. A. M. wystąpił do organu rentowego o naliczenie odsetek i ich wypłacenie (wniosek z 8.01.2016r., k. 350 a.r.).

Zaskarżoną decyzją z 18 stycznia 2016r. organ rentowy odmówił ubezpieczonemu prawa do wypłaty odsetek od wyrównania renty z tytułu niezdolności do pracy za okres od 1.11.2014r. do 31.01.2016r. (decyzja z 18.01.2016 r., k. 351 a.r.).

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie A. M. zasługiwało na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 85 ust. 1 ustawy z 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2015 r., poz. 121 j.t.), jeżeli Zakład – w terminach przewidzianych w przepisach określających zasady przyznawania i wypłacania świadczeń pieniężnych z ubezpieczeń społecznych lub świadczeń zleconych do wypłaty na mocy odrębnych przepisów – nie ustalił prawa do świadczenia lub nie wypłacił tego świadczenia, jest obowiązany do wypłaty odsetek od tego świadczenia w wysokości odsetek ustawowych określonych przepisami prawa cywilnego, przy czym nie dotyczy to przypadku, gdy opóźnienie w przyznaniu lub wypłaceniu świadczenia jest następstwem okoliczności, za które Zakład nie ponosi odpowiedzialności. Z kolei w myśl art. 118 ust.1 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2015 r., poz. 748 j.t.) organ rentowy wydaje decyzję w sprawie prawa do świadczenia lub ustalenia jego wysokości po raz pierwszy w ciągu 30 dni od wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania tej decyzji, z uwzględnieniem ust. 2 i 3. Zgodnie z ust. 1a wskazanego przepisu w razie ustalenia prawa do świadczenia lub jego wysokości orzeczeniem organu odwoławczego, za dzień wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji uważa się również dzień wypływu prawomocnego orzeczenia organu odwoławczego, jeżeli organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji. Wreszcie w myśl ust. 2 powyższego przepisu jeżeli w wyniku decyzji zostało ustalone prawo do świadczenia oraz jego wysokość organ rentowy dokonuje wypłaty świadczenia w terminie określonym w ustępie 1. Jeżeli na podstawie przedstawionych środków dowodowych nie jest możliwe ustalenie prawa lub wysokości świadczenia, za datę wyjaśnienia ostatniej okoliczności, o której mowa w ust. 1, uważa się datę końcową dodatkowego terminu do przedstawienia niezbędnych dowodów, wyznaczonego przez organ rentowy albo datę przedstawienia tych dowodów (art. 118 ust. 3).

W uzasadnieniu zaskarżonej decyzji organ rentowy wskazał, że brak jest podstaw do wypłaty odsetek za opóźnienie w wypłacie renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy za okres od 1.11.2014r. do 31.01.2016r., gdyż decyzja z dnia 13.01.2016r. została wydana z zachowaniem terminów ustawowych.

Zgodnie z orzecznictwem i doktryną odpowiedzialność za błędy Lekarza Orzecznika i Komisji Lekarskiej ponosi organ rentowy. Jak wywiódł Sąd Najwyższy w uzasadnieniu wyroku z 21 czerwca 2012 r., III UK 110/11 (LEX nr 1227452), wydanie orzeczenia w przedmiocie niezdolności do pracy oraz jego kontrola dokonywana przez głównego lekarza orzecznika oddziału, stanowią niezbędne etapy postępowania prowadzonego przez organ rentowy w sprawach o świadczenia rentowe. Ponadto, zarówno lekarz orzecznik, jak i główny lekarz orzecznik oddziału, działają w ramach organu rentowego. Jeśli zatem wydanie nieprawidłowej decyzji w sprawie o rentę z tytułu niezdolności do pracy byłoby następstwem niewłaściwej oceny stanu zdrowia osoby ubiegającej się o to świadczenie, dokonanej przez lekarza orzecznika lub głównego lekarza orzecznika oddziału, a więc następstwem niewłaściwych ustaleń faktycznych, to błąd taki należy uznać za błąd organu rentowego, powodujący jego odpowiedzialność na podstawie art. 85 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych. Wobec tego organ rentowy musi zapłacić odsetki od nieprzyznanego w terminie świadczenia, jeśli sąd przyznał prawo do niego na podstawie dokumentów już znanych zakładowi.

Niewątpliwie okolicznością niezbędną do rozpoznania wniosku ubezpieczonego o ustalenie prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy było dokonanie oceny jego stanu zdrowia. W świetle powołanych wyżej przepisów oraz stanowiska judykatury stwierdzić należy, że dla odpowiedzialności Zakładu Ubezpieczeń Społecznych istotne jest zatem, czy organ rentowy dysponował takimi informacjami, które umożliwiłyby mu dokonanie prawidłowej oceny stanu zdrowia ubezpieczonego jeszcze na etapie postępowania przed organem, innymi słowy - czy istniały przeszkody by Lekarz Orzecznik ZUS oraz Komisja Lekarska ZUS wydali orzeczenie o niezdolności do pracy.

Nie budzi wątpliwości Sądu, że biegli lekarze sporządzając opinię i opinię uzupełniającą w sprawie z odwołania ubezpieczonego prowadzonej pod sygn. akt IV U 116/15 opiniowali na podstawie tych samych dokumentów, co Lekarz Orzecznik oraz Komisja Lekarska ZUS. Nie pojawiła się w w/w postępowaniu żadna nowa dokumentacja medyczna. Nie było zatem przeszkody, aby w oparciu o tamte dokumenty Komisja Lekarska ZUS dokonała prawidłowych ustaleń stanu zdrowia ubezpieczonego, tj. stwierdziła istnienie częściowej niezdolności do pracy. Wadliwa ocena stanu zdrowia skutkowała wydaniem decyzji odmawiającej ubezpieczonemu prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy. Tym samym koniecznym stało się stwierdzenie, że organ rentowy wydał wadliwą decyzję, w sytuacji, gdy możliwe było wydanie decyzji zgodnej z prawem, gdyby tylko Komisja Lekarska ZUS prawidłowo ustaliła stan zdrowia ubezpieczonego. Powyższe oznacza, że opóźnienie w ustaleniu prawa do świadczenia jest następstwem okoliczności, za które organ rentowy ponosi odpowiedzialność.

Wobec powyższych ustaleń, Sąd Okręgowy uznał, że roszczenie o odsetki od wyrównania świadczenia rentowego jest zasadne w świetle przepisów art. 118 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych i art. 85 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Co za tym idzie Sąd przyznał A. M. prawo do odsetek od dnia 1 lutego 2015r., tj. po upływie miesiąca od wydania decyzji z dnia 30 grudnia 2014r., do dnia poprzedzającego wypłatę wyrównania, tj. do 18 stycznia 2016r. z tytułu opóźnienia w przyznaniu prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy i wypłaty wyrównania świadczenia rentowego.

Mając na uwadze powyższe, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 kpc, Sąd zmienił zaskarżoną decyzję i orzekł jak w sentencji wyroku.