Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 6 lipca 2016 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 1 lipca 2016 r. w Gliwicach

sprawy K. P.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z.

o wysokość świadczenia i emeryturę kolejową

na skutek odwołania K. P.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z.

z dnia 22 maja 2013 r. nr (...)

oddala odwołanie.

(-) SSO Grażyna Łazowska

Sygn. akt VIII U 1530/13

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 25 kwietnia 2013r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział
w Z. ponownie ustalił ubezpieczonej K. P. od 1 lutego 2013r.
tj. od miesiąca zgłoszenia wniosku, wysokość tzw. emerytury proporcjonalnej.

Kolejną decyzją z dnia 22 maja 2014r. ZUS Z. odmówił ubezpieczonej przyznanie prawa do emerytury kolejowej na podstawie art. 50 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz. U. z 2015r. poz. 748, ze zm.).

W odwołaniach od powyższych decyzji ubezpieczona, po ostatecznym sprecyzowaniu w toku procesu domagała się przyznania jej prawa do emerytury kolejowej. W dalszej kolejności zarzuciła nieprawidłowe przyjęcie do ustalenia pobieranej obecnie emerytury okresu urlopu wychowawczego jako nieskładkowego z przelicznikiem 0,7, jak również podnosiła, że w jej ocenie nieprawidłowo ustalono wysokość zwaloryzowanych składek zaewidencjonowanych na koncie emerytalnym. Ostatecznie jednak nie wniosła konkretnych zastrzeżeń do sposobu jego wyliczenia, a jedynie ograniczyła się do wskazania, że składki te są w zbyt niskiej wysokości.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie. W uzasadnieniu podkreślił, że ubezpieczona nie spełniła jednego z istotnych warunków nabycia prawa do emerytury kolejowej, bowiem nie osiągnęła wieku do przyznania tej emerytury, przed dniem 31 grudnia 2008r. W dalszej części odpowiedzi na odwołanie oraz w składanych w toku procesu pismach procesowych, ZUS przedstawił szczegółowy sposób obliczenia emerytury ubezpieczonej i zaznaczył, że zaewidencjonowane na koncie ubezpieczeniowym składki ubezpieczonej zostały przyjęte w wysokości podanej przez jej pracodawcę. Z kolei okres urlopu wychowawczego może zostać uwzględniony jako składkowy jedynie na wysokość kapitału początkowego, nie zaś bezpośrednio do części emerytury obliczonej na podstawie art. 53.

Sąd ustalił, co następuje :

K. P. urodzona w dniu (...) od 1 lipca 2010r. jest uprawniona do emerytury wcześniejszej z tytułu pracy w warunkach szczególnych.

Ubezpieczona wykazała na dzień 31 grudnia 2008r. okresy składkowe i nieskładkowe w wymiarze 34 lata, 6 miesięcy i 3 dni, w tym 31 lat, 5 miesięcy i 3 dni okresów pracy na kolei. Natomiast wiek 55 lat osiągnęła w dniu (...)

Do ustalenia wysokości emerytury organ rentowy, w zaskarżonej decyzji z dnia
25 kwietnia 2013r. do wyliczenia części emerytury ustalonej na podstawie art. 53 przyjął za udowodniony przez ubezpieczoną staż pracy w wymiarze 31 lat, 11 miesięcy i 20 dni okresów składkowych oraz 4 lata i 19 dni okresów nieskładkowych. Nadto ZUS ustalił podstawę wymiaru emerytury przyjmując zarobki z 10 kolejnych lat kalendarzowych wybranych z ostatnich 20 lat kalendarzowych poprzedzających bezpośrednio zgłoszenie wniosku emerytalnego, tj. z lat 1992-2001 i ustalił (...) na 118,31% i przyjął kwotę bazową obowiązującą w dniu złożenia wniosku emerytalnego, tj. 3.214,14 zł. Z kolei do wyliczenia części emerytury ustalonej na podstawie art. 26 ZUS przyjął kwotę zwaloryzowanego kapitału początkowego w wysokości 400.913,73 zł, kwotę zwaloryzowanych składek zaewidencjonowanych na koncie emerytalnym w wysokości 99.422,16 zł. Nadto przyjął średnie dalsze trwanie życia w wymiarze 290,60 miesięcy. Do wyliczenia ostatecznej wysokości emerytury przyjęto 70 % emerytury liczonej na podstawie art. 53 oraz 30 % liczonej na podstawie art. 26. Tak ustalona emerytura wynosi 1.969,41 zł brutto.

W toku postępowania w niniejszej sprawie Sąd zwrócił się do biegłego z zakresu emerytur i rent o sprawdzenie prawidłowości wyliczenia wysokości emerytury odwołującej na dzień wydania pierwszej z zaskarżonych decyzji.

Na podstawie opinii z dnia 11 września 2014r. (k.82-87), z dnia 5 maja 2015r. (k.114-130) i z dnia 14 października 2015r. (k.166-167), Sąd ustalił iż emerytura odwołującej została ustalona w sposób zgodny z prawem. Mianowicie ZUS przyjął wszystkie wykazane przez ubezpieczoną okresy składkowe i nieskładkowe, przypadające przed przyznaniem prawa do tego świadczenia. Natomiast okresy takie przypadające po przyznaniu tego prawa, zostały doliczone w sposób zgodny z regułą określoną w art. 108 ustawy emerytalnej, tj. poprzez doliczenie zaewidencjonowanych z tego tytułu składek do tzw. kapitałowej części emerytury, nie zaś do składek przyjętych do pierwotnego obliczenia emerytury, tak jak tego domaga się odwołująca. ZUS prawidłowo też uwzględnił liczbę okresów składkowych i nieskładkowych, tj. do części emerytury liczonej na podstawie art. 53 przyjął okresy urlopu wychowawczego, natomiast te same okresy do części kapitałowej, jako składkowe. Również prawidłowo organ rentowy ustalił podstawę wymiaru emerytury, przyjmując wynagrodzenia w wysokości wskazanej przez pracodawców odwołującej, i tak wwpw z 10 kolejnych lat kalendarzowych z okresu od stycznia 1992r. do grudnia 2001r. biegły ustalił na 118,31%, natomiast z 20 najkorzystniejszych lat z całego kresu zatrudnienia na 109,68%. Dalej Sąd ustalił, że ZUS dokonał prawidłowych wyliczeń w zakresie składek zaewidencjonowanych na koncie ubezpieczonej – tzn. faktycznie opłaconych przez płatników składek - w oparciu o dokumentację rozliczeniową płatnika składek, a nie jak przyjmuje ubezpieczona w oparciu o zaświadczenie Rp-7 oraz w zakresie ustalenia kapitału początkowego, a następnie dokonał prawidłowej waloryzacji tych kwot.

Biegły wyliczając wysokość emerytury odwołującej przyjął wprawdzie, że przebyte przez odwołującą po przyznaniu prawa do emerytury, okresy składkowe, należy oprócz ich doliczenia w sposób określony w art. 108, ust. 2, doliczyć również do części emerytury ustalonej na podstawie art. 26, jednak z przyczyn podanych w dalszej części uzasadnienia Sąd z takim wyliczeniem się nie zgadza.

Z kolei po otrzymaniu odpisów powyższych opinii odwołująca domagała się dodatkowo uwzględnienia składek z tytułu niezaliczonych przez biegłego składników wynagrodzenia, które w jej ocenie wynikają z zaświadczenia Rp-7, jednak ostatecznie nie przedstawiła konkretnych kwot i składników wynagrodzeń, których doliczenia się domaga. Nadto w piśmie procesowym z dnia 18 listopada 2015r. odwołująca zarzuciła, że opinie biegłego są lakoniczne, lapidarne i wybiórczo poruszają niektóre zagadnienia, natomiast nie wyjaśniają istotnych kwestii od ustalenia których zależy prawidłowe wyliczenie jej emerytury.

Ostatecznie Sąd w oparciu o wyliczenia biegłego ustalił, iż emerytura ubezpieczonej, wyliczona przez ZUS w zaskarżonej decyzji, została ustalona w sposób prawidłowy.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie akt emerytalnych ubezpieczonej
oraz opinii biegłego z zakresu emerytur i rent K. S. (k. 82-87, 114-130, 166-167).

Sąd podzielił wnioski płynące z opinii biegłego, w zakresie wyżej opisanym, gdyż były logiczne i spójne. Biegły dokonał szczegółowych ustaleń w oparciu o dokumentację emerytalną i uzyskane w toku sporządzania opinii dane. Nadto przedstawił szczegółowy sposób wyliczenia poszczególnych składników emerytury i uzasadnił swoje wyliczenia, z podaniem przyczyn dla których nie uwzględnił sugerowanych przez odwołującą kwot poszczególnych składników.

Zgromadzony materiał dowodowy, Sąd uznał za kompletny, wiarygodny i mogący stanowić podstawę ustaleń faktycznych i rozstrzygnięcia sprawy.

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie ubezpieczonej nie zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 50 , ust. 1, pkt 1 i 2 ustawy o FUS prawo do emerytury kolejowej, o której mowa w art. 40, przysługuje pracownikom kolejowym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948r., a przed dniem 1 stycznia 1969r., jeżeli spełniają łącznie następujące warunki:

1) nie przystąpili do otwartego funduszu emerytalnego albo złożyli wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa;

2) warunki do uzyskania emerytury określone w tym przepisie spełnią do dnia 31 grudnia 2008r.

W dalszej kolejności należy zauważyć, że do ubezpieczonej, jako urodzonej po dniu 31 grudnia 1948r., która nabyła prawo do emerytury w roku 2010, zastosowanie znajdą zasady obliczania emerytury, określone w art. 183, ust. 2 ustawy emerytalnej.

Zgodnie z powołanym wyżej art. 183, ust. 2 emerytura przyznana na wniosek osoby ubezpieczonej urodzonej po dniu 31 grudnia 1948r., z wyjątkiem ubezpieczonych, którzy pobrali emeryturę na podstawie przepisów art. 46 lub 50, o ile osoba ta nie była członkiem otwartego funduszu emerytalnego albo złożyła wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa, która osiągnęła wiek uprawniający do emerytury w roku kalendarzowym 2010, wynosi:

1) 70% emerytury obliczonej na podstawie art. 53 oraz

2) 30% emerytury obliczonej na podstawie art. 26.

Z kolei jak stanowi art. 53, ust. 1 emerytura wynosi:

1) 24% kwoty bazowej, o której mowa w art. 19, z zastrzeżeniem ust. 3 i 4, oraz

2) po 1,3% podstawy jej wymiaru za każdy rok okresów składkowych,

3) po 0,7% podstawy jej wymiaru za każdy rok okresów nieskładkowych

- z uwzględnieniem art. 55.

Zaś po myśli art. 26 emerytura stanowi równowartość kwoty będącej wynikiem podzielenia podstawy obliczenia ustalonej w sposób określony w art. 25 przez średnie dalsze trwanie życia dla osób w wieku równym wiekowi przejścia na emeryturę danego ubezpieczonego, z uwzględnieniem ust. 5 i art. 183.

Natomiast zgodnie z art. 25, ust. 1 podstawę obliczenia emerytury, o której mowa w art. 24, stanowi kwota składek na ubezpieczenie emerytalne, z uwzględnieniem waloryzacji składek zewidencjonowanych na koncie ubezpieczonego do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje wypłata emerytury, zwaloryzowanego kapitału początkowego określonego w art. 173-175 oraz kwot środków zewidencjonowanych na subkoncie, o którym mowa w art. 40a ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, z zastrzeżeniem ust. 1a i 1b oraz art. 185.

W dalszej kolejności należy też zwrócić uwagę na treść art. 108, ust. 1, który stanowi, że jeżeli po dniu, od którego przyznano emeryturę określoną w art. 24 lub 24a, emeryt podlegał ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym, wysokość świadczenia ulega ponownemu ustaleniu w sposób określony w ust. 2. Zgodnie zaś z ust. 2 emerytury obliczone według zasad określonych w art. 26 powiększa się o kwotę wynikającą z podzielenia składek zewidencjonowanych na koncie ubezpieczonego po dniu ustalenia prawa do emerytury, o której mowa w art. 24 i 24a, i zwaloryzowanych zgodnie z art. 25 przez wyrażone w miesiącach średnie dalsze trwanie życia ustalone dla wieku danego ubezpieczonego w dniu złożenia wniosku o przeliczenie wysokości emerytury, z uwzględnieniem ust. 4 i 5. Z kolei jak stanowi ust. 3 i 4 tego przepisu ponowne ustalenie wysokości emerytury następuje na wniosek zgłoszony nie wcześniej niż po upływie roku kalendarzowego lub po ustaniu ubezpieczeń emerytalnego i rentowych. Podstawę obliczenia emerytury stanowi kwota składek zaewidencjonowanych od miesiąca, od którego została podjęta wypłata emerytury po raz pierwszy, do miesiąca poprzedzającego miesiąc zgłoszenia wniosku o ponowne ustalenie emerytury.

Przechodząc do rozważań nad niniejszą sprawą, należy w pierwszej kolejności wskazać, że odwołująca pomimo wykazania na dzień 31 grudnia 2008r. wymaganej liczby okresów składkowych i nieskładkowych oraz wymaganego okresu pracy na kolei, nie może uzyskać prawa do emerytury kolejowej, bowiem nie spełniła jednego z koniecznych warunków nabycia prawa do takiej emerytury, gdyż do wskazanego wyżej terminu materialnego, nie osiągnęła wieku 55 lat.

Przechodząc do dalszych rozważań nad niniejszą sprawą należy zauważyć, że emerytura odwołującej została wyliczona z zastosowaniem reguł określonych w cytowanym powyżej art. 183, ust. 2, zatem również do jej przeliczenia znajdą zastosowanie przepisy art. 183, ust. 6 w zw. z art. 108 ustawy emerytalnej, nie zaś, jak tego się domaga odwołująca i jak błędnie przyjął biegły, reguły określone w art. 53 tej ustawy. Faktycznie organ rentowy uwzględnił już odwołującej na wysokość świadczenia, przypadający po przyznaniu emerytury okres zatrudnienia. Jednakże powołane wyżej przepisy art. 183, ust. 6 w zw. z art. 108 wprost przewidują, że doliczenie kolejnych okresów zatrudnienia, nie następuje poprzez ich doliczenie do udowodnionych w momencie przyznania emerytury, okresów składkowych i nieskładkowych, jak tego domaga się odwołująca. Doliczenie takie polega natomiast na powiększeniu kwoty wyliczonej emerytury o kwotę zaewidencjonowanych po przyznaniu prawa do emerytury, składek na ubezpieczenie emerytalne, po ich uprzednim podzieleniu, przez średnie dalsze trwanie życia przypadające na dzień dokonania przeliczenia. ZUS dokonał uwzględnienia spornego okresu zgodnie z opisanym powyżej sposobem.

Przechodząc do dalszych rozważań nad niniejszą sprawą należy odnieść się do roszczenia odwołującej w zakresie jej żądania uwzględnienia okresów wychowywania dzieci (urlop wychowawczy) jako składkowego zarówno na wysokość kapitału początkowego, jak i na wysokość emerytury w części obliczonej zgodnie z art. 53.

W tym zakresie należy wskazać, że na mocy ustawy z dnia 5 marca 2015r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2015r. poz. 552), został od dnia 1 maja 2015r. wprowadzony do art. 174 ustawy emerytalnej ust. 2a, który przewiduje, iż przy wyliczeniu kapitału początkowego stosuje się przelicznik 1,3 do przypadających przed dniem nabycia prawa do emerytury lub renty okresów urlopu wychowawczego, urlopu bezpłatnego udzielonego na podstawie przepisów w sprawie bezpłatnych urlopów dla matek pracujących opiekujących się małymi dziećmi, innych udzielonych w tym celu urlopów bezpłatnych oraz okresów niewykonywania pracy - z powodu opieki nad dzieckiem:

a) w wieku do lat 4 - w granicach do 3 lat na każde dziecko oraz łącznie - bez względu na liczbę dzieci - do 6 lat,

b) na które ze względu na jego stan fizyczny, psychiczny lub psychofizyczny przysługuje zasiłek pielęgnacyjny - dodatkowo w granicach do 3 lat na każde dziecko.

Sąd zauważa, że brak natomiast takiego wyraźnego przepisu w odniesieniu do art. 53, zatem w dalszym ciągu okresy urlopu wychowawczego, przyjęte do wyliczenia emerytury, na podstawie tego artykułu, mogą zostać uwzględnione wyłącznie jako nieskładkowe, wymienione w art. 7.

Sąd orzekający w niniejszej sprawie również i w tym zakresie, w całej rozciągłości zgadza się z wyliczeniami i argumentacją przedstawioną przez organ rentowy, gdyż znajdują one oparcie w obowiązujących przepisach.

Odnosząc się z kolei do zarzutu odwołującej odnośnie wysokości uwzględnionych składek zaewidencjonowanych na koncie ubezpieczonej, jej kapitału początkowego, z uwzględnieniem waloryzacji należy uznać, że organ rentowy prawidłowo ustalił ich wysokość w oparciu o dokumentację przedstawioną przez płatnika składek, który w oparciu o tą dokumentację dokonywał faktycznych wpłat składek. Nadto prawidłowość tych wyliczeń potwierdził biegły.

Reasumując, w oparciu o powyższe rozważania, należało uznać, że zaskarżone decyzje organu rentowego są prawidłowe i odpowiadają prawu.

W konsekwencji Sąd, na mocy (...) § 1 k.p.c. oddalił odwołanie.

(-) SSO Grażyna Łazowska