Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 20 lipca 2016 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 6 lipca 2016 r. w Gliwicach

sprawy T. C.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z.

przy udziale Przedsiębiorstwa (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w B.

o podleganie obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym

na skutek odwołania T. C.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z.

z dnia 29 lipca 2015 r. nr (...)

1.  oddala odwołanie,

2.  zasądza od ubezpieczonego na rzecz organu rentowego 180 zł (sto osiemdziesiąt złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

(-) SSO Grażyna Łazowska

Sygn. akt VIII U 2021/15

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 29.07.2015r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział
w Z. stwierdził, że ubezpieczony T. C. nie podlega obowiązkowo ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowym, chorobowemu oraz wypadkowemu jako pracownik u płatnika składek (...) sp. z o.o. w B. w okresie od 3.07.2012r. W uzasadnieniu podano, że wyniki przeprowadzonego postępowania wyjaśniającego wskazują, iż ubezpieczony od 3.07.2012r. nie świadczył pracy na rzecz płatnika.

Ubezpieczony w odwołaniu wniósł o jej zmianę i ustalenie, że w okresie spornym podlegał ubezpieczeniom społecznym z tytułu umowy o pracę zawartej z zainteresowaną. Na uzasadnienie podał, że pracy nie świadczył z uwagi na stan zdrowi oraz, że pozostawał w stosunku pracy do czasu jego rozwiązania czyli do 30.06.2015r.

Organ rentowy wniósł o oddalenie odwołania, podtrzymując stanowisko zawarte w zaskarżonej decyzji. Nadto dodał, że podstawą ubezpieczenia społecznego jest rzeczywiste zatrudnienie, a nie sama umowa o pracę. Zainteresowana nie prowadzi działalności od 2012r., ubezpieczony od lipca 2012r. nie świadczył pracy, a zatem należy przyjąć, że do rozwiązania stosunku pracy doszło w drodze porozumienia stron właśnie w tej dacie. Rozwiązanie umowy o pracę w dniu 30.06.2015r. jest nieskuteczne, bowiem w tej dacie zainteresowana nie miała organu uprawnionego do jej reprezentacji.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny.

W dniu 18.08.2011r. odwołujący i A. S. zawiązali spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością pod firmą Przedsiębiorstwo (...) z siedzibą w B. przy ul. (...). Kapitał zakładowy Spółki wynosi 5000zł, który wg aktu notarialnego został pokryty gotówką przez wspólników: ubezpieczony objął 4 udziały po 500zł., a A. S. 6 udziałów po 500zł.

W umowie wskazano m.in., że zarząd spółki powoływany i odwoływany jest na mocy uchwały zgromadzenia wspólników, umowy z członkami zarządu spółka zawiera przez pełnomocnika powołanego uchwałą wspólników, a zbycie udziałów wymaga zgody spółki. Prezesem zarządu został A. S.. W dniu 23.08.2011r. zarząd zainteresowanej w osobie A. S. udzielił ubezpieczonemu prokury samoistnej na czas nieokreślony. Zainteresowana została wpisana do KRS po numerem (...) w dniu 18.10.2011r.

W dniu 29.08.2011r. ubezpieczony podpisał umowę o pracę z zainteresowaną reprezentowaną przez A. S. na czas nieokreślony na stanowisku dyrektora ds. technicznych z wynagrodzeniem 7200zł. Zadaniem ubezpieczonego było pozyskiwanie pracowników do realizacji zleceń zainteresowanej. Od 29.08.2011r. odwołujący został zgłoszony do ubezpieczeń społecznych jako pracownik zainteresowanej.

Od 19.09.2011. do 4.03.2012r. ubezpieczony pobierał zasiłek chorobowy, a od 5.03.2012r. do 2.07.2012r. świadczenie rehabilitacyjne.

Zainteresowana prowadziła działalność gospodarczą przez około 3 miesiące, bowiem zleceniodawcy ogłosili upadłość. W dniu 8.12.2011r. odbyło się Nadzwyczajne Zgromadzenie Wspólników zainteresowanej, w którym uczestniczyli odwołujący i A. S.. Podjęto w tym dniu uchwałę, którą odwołano A. S. z funkcji prezesa zarządu Spółki i powołano na to stanowisko I. M..

W dniu 20.02.2012r. I. M. złożył rezygnację z funkcji prezesa zarządu zainteresowanej. W dniu 24.02.2012r. Nadzwyczajne Zgromadzenie Wspólników zainteresowanej, w którym uczestniczyli odwołujący i A. S. odwołało I. M. z funkcji prezesa zarządu zainteresowanej i nie powołano nowego zarządu.

Spółka sporządziła raporty rozliczeniowe za ubezpieczonego za okres od sierpnia 2011r. do stycznia 2012r. W lutym 2012r. zainteresowana wyrejestrowała z ubezpieczeń społecznych wszystkich pracowników, poza odwołującym który w tym czasie przebywał na zasiłku chorobowym. Od stycznia 2012r. zainteresowana nie prowadziła żadnej działalności. Złożyła deklaracje VAT-7K, w których wykazała obroty z działalności gospodarczej wyłącznie w IV kwartału 2011r. i wystawiła odwołującemu deklarację PIT-11 za 2011r.

W dniu 13.07.2012r. odbyło się Nadzwyczajne Zgromadzenie Wspólników zainteresowanej w którym uczestniczyli ubezpieczony i A. S.. Podjęto uchwały o wyrażeniu zgody na sprzedaż udziałów przez wspólników zainteresowanej spółki.

W dniu 23.05.2013r. poświadczono notarialnie podpisy ubezpieczonego i R. W. złożone pod umową sprzedaży udziałów w zainteresowanej spółce przez ubezpieczonego spółce (...) z siedzibą w B. przy ul. (...).

Syndyk Masy Upadłości spółki (...) oświadczył, że udziały zainteresowanej nigdy nie wchodziły w skład masy upadłości i w księgach rachunkowych upadłej nie ma żadnej wzmianki o zakupie udziałów zainteresowanej. Wskazał również, że w księgach rachunkowych zainteresowana widnieje jedynie jako kontrahent handlowy oraz, że na dzień ogłoszenia upadłości posiadała wobec niej należność w kwocie 142 729,17zł., która została sprzedana w dniu 1.07.2014r.

Według oświadczenia A. S. spółka (...) odstąpiła od umowy zakupu udziałów zainteresowanej spółki, a udziały zostały sprzedane spółce (...) w dniu 13.02.2014r.

Odwołujący przedłożył pismo dotyczące rozwiązania umowy o pracę za porozumieniem stron z dnia 30.06.2015r., w którym wskazano, że umowa zostaje rozwiązana w związku z zaprzestaniem pracy od 2.07.2012r. Pismo podpisali odwołujący i A. S.. Nadto odwołujący przedłożył świadectwo pracy z dnia 1.07.2015r. również podpisane przez A. S.. A. S. nie pamięta okoliczności sporządzenia tych dokumentów.

Odwołujący jako wspólnik zainteresowanej nie powoływał pełnomocnika do zawarcia umowy o pracę pomiędzy A. S. a zainteresowaną.

Ubezpieczony po zakończeniu pobierania świadczeń rehabilitacyjnych tj. od 2.07.2012r. nie podjął pracy u zainteresowanej, nikomu ze strony zainteresowanej nie zgłaszał swej niezdolności do pracy, nie miał uprawnień do jakichkolwiek świadczeń z ubezpieczenia społecznego. Nie wykonywał dla zainteresowanej żadnych czynności jako jej prokurent. Od września 2015r. odwołujący pobiera świadczenie emerytalne.

Orzeczeniami (...) ds. Orzekania o Niepełnosprawności odwołujący został zaliczony do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności do 30.11.2016r., przy czym ustalono iż niepełnosprawność ta istnieje od 12.12.2009r. a ustalony stopień niepełnosprawności od 18.01.2012r.

W dniu 18.12.2014r. lekarz orzecznik ZUS stwierdził, że ubezpieczony jest częściowo niezdolny do pracy z ogólnego stanu zdrowia i ustalił datę powstania niezdolności na 8.09.2014r. Z tej przyczyny organ rentowy odmówił ubezpieczonemu prawa do renty z tytułu wypadku przy prowadzeniu działalności gospodarczej. Odwołanie ubezpieczonego od tej decyzji zostało prawomocnie odrzucone postanowieniem tut. Sądu z dnia 19.03.2015r., bowiem ubezpieczony nie wniósł sprzeciwu od orzeczenia lekarza orzecznika ZUS w przewidzianym prawem terminie.

Ubezpieczony od 1.03.1984r. prowadzi działalność gospodarczą po firmą PPHU (...) w P., z tego tytułu składał deklaracje podatkowe do 2014r., w tym za 2011r. wykazał przychód z działalności, innych źródeł oraz ze stosunku pracy,

za 2012r. wykazał przychód z dzielności i innych źródeł,

za lata 2013-2014 wykazał przychód z działalności.

Przez cały powyższy okres ubezpieczony aktywnie prowadził działalność gospodarczą w zakresie prac budowlanych oraz ogrodniczych. Zatrudnia pracowników fizycznych, w prowadzeniu działalności pomagali mu zatrudnieni syn i synowa. Po wypadku przy pracy z 2009r., odwołujący nadal zajmował się prowadzeniem działalności ale wykonywał tylko takie prace fizyczne, które umożliwiał mu stan zdrowia. Ilość zleceń w firmie była zmienna, ale jej sytuacja finansowa jest dobra.

[dowód: akta rentowe ubezpieczonego, rozwiązanie umowy o pracę i świadectwo pracy ubezpieczonego, orzeczenia o niepełnosprawności ubezpieczonego, orzeczenia lekarza orzecznika ZUS, informacje Urzędu Skarbowego w B. i w P., akta rejestrowe zainteresowanej, protokół NZW z 13.07.2012r., umowa sprzedaży udziałów z dnia 23.05.2013r., postanowienie tut. Sądu z dnia 19.03.2015r., sygn. akt VIII U 393/15, zeznania świadków: K. B., A. S., przesłuchanie ubezpieczonego].

Sąd uznał za niewiarygodny protokół z Nadzwyczajnego Zgromadzenia Wspólników zainteresowanej z dnia 13.07.2012r. złożony przez odwołującego do akt organu rentowego, bowiem różni się on w treści od protokołu złożonego w toku postępowania sądowego, nadto nie został podpisany przez A. S.. W ocenie Sądu, ubezpieczony prawdopodobnie przez omyłkę złożył przez organem rentowym projekt tegoż protokołu, stąd brak podpisu A. S. oraz uchwały o wyrażeniu zgody na sprzedaż udziałów przez ubezpieczonego.

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie nie zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z treścią art. 6 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 13 października 1998r.
o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. 2015.121) obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegają, osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są pracownikami. Art. 11 ust. 1 ustawy stanowi, iż obowiązkowo ubezpieczeniu chorobowemu podlegają osoby objęte obowiązkowo ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi, wymienione między innymi w wyżej wymienionym przepisie. Osoby podlegające ubezpieczeniom emerytalnym i rentowym podlegają obowiązkowo ubezpieczeniu wypadkowemu (art. 12 ust. 1).

W myśl art. 8 ust. 1 powołanej ustawy, za pracownika uważa się osobę pozostającą w stosunku pracy. Pracownicy obowiązkowo podlegają ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu od dnia nawiązania stosunku pracy do dnia ustania tego stosunku (art. 13 pkt 1). Z mocy art. 22 k.p., przez nawiązanie stosunku pracy pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę, a pracodawca do zatrudniania pracownika za wynagrodzeniem.

Słusznie organ rentowy podnosi, że stosunek pracowniczego ubezpieczenia społecznego ma charakter wtórny, nie może istnieć bez ważnego stosunku pracy tj. takiego który realizuje obowiązki określone w art.. 22 kp. Podstawą ubezpieczenia społecznego jest bowiem rzeczywiste zatrudnienie, a nie sama umowa o pracę i jej formalne trwanie w obrocie prawnym.

Co do zasady, „pracowniczy” tytuł ubezpieczenia jest związany ze świadczeniem pracy i obowiązkiem wypłacana wynagrodzenia, obejmującym składki na ubezpieczenia społeczne. Zgodnie z art. 80 kp wynagrodzenie przysługuje za pracę wykonaną. Za czas niewykonywania pracy pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia tylko wówczas, gdy przepisy prawa pracy tak stanowią. A zatem przepisy kodeksu pracy przewidują sytuację, gdy mimo braku świadczenia pracy pracodawca jest zobowiązany do wypłacania wynagrodzenia i uiszczania składek na ubezpieczenia społeczne. Po myśli art. 81 kp pracownikowi za czas niewykonywania pracy, jeżeli był gotów do jej wykonywania, a doznał przeszkód z przyczyn dotyczących pracodawcy, przysługuje wynagrodzenie wynikające z jego osobistego zaszeregowania, określonego stawką godzinową lub miesięczną, a jeżeli taki składnik wynagrodzenia nie został wyodrębniony przy określaniu warunków wynagradzania - 60% wynagrodzenia. W każdym przypadku wynagrodzenie to nie może być jednak niższe od wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę, ustalanego na podstawie odrębnych przepisów. Wynagrodzenie to przysługuje pracownikowi za czas niezawinionego przez niego przestoju, a jeżeli przestój nastąpił z winy pracownika, wynagrodzenie nie przysługuje.

Nadto, tytuł pracowniczego ubezpieczenia społecznego istnieje w przypadku gdy pracownik nie świadczy pracy z uwagi na usprawiedliwioną nieobecność w pracy spowodowaną urlopem wypoczynkowym, okolicznościowym lub chorobą własną lub członka rodziny - art. 92 i 172 kp – czyli okresy nieskładkowe w rozumieniu art. 7 ustawy z dnia 17.12.1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych [Dz.U. 2015.748]. Pozostałe okresy nieskładkowe wymienione w tym przepisie nie dotyczą rozpoznawanej sprawy.

Kodeks pracy przewiduje również instytucję urlopu bezpłatnego udzielanego pracownikowi na jego wniosek – art. 174 kp. Okres korzystania z takiego urlopu stanowi przerwę w zatrudnieniu pracownika, a pracodawca nie ma obowiązku opłacania składek na ubezpieczenie społeczne, co powoduje, że nie jest on ani okresem składkowym, ani nieskładkowym w rozumieniu ustawy emerytalnej jak również pracownik nie prawa do żadnych świadczeń z ubezpieczenia społecznego. W konsekwencji pracownik w okresie przebywania na urlopie bezpłatnym, tylko formalnie pozostaje w stosunku pracy, lecz z uwagi na nie świadczenie pracy nie podlega pracowniczemu ubezpieczeniu społecznemu. Ubezpieczony nie korzystał z urlopu bezpłatnego w spornym okresie.

Bezspornym w rozpoznawanej sprawie jest, że odwołujący po 2.07.2012r. nie podjął pracy u zainteresowanej, nie zgłaszał gotowości do pracy ani niezdolności do jej wykonywania, nie posiadał uprawnień do świadczeń z ubezpieczenia społecznego, a zatem brak podstaw prawnych do uznania, że podlegał ubezpieczeniom społecznym jako pracownik. Prawidłowo zatem organ rentowy w skarżonej decyzji uznał, że ubezpieczony w spornym okresie nie podlega ubezpieczeniom społecznym z tytułu zatrudnienia u zainteresowanej.

Nie zasługuje na uwzględnienie argument ubezpieczonego, że nie mógł podjąć pracy w zainteresowanej spółce z uwagi na stan zdrowia. Jak wynika z ustalonego stanu faktycznego, w tym czasie ubezpieczony aktywnie prowadził działalność gospodarczą, nadto zgodnie z niekwestionowanymi zeznaniami świadka A. S. do jego obowiązków jako dyrektora ds. technicznych należało pozyskiwanie pracowników do realizacji zleceń, czyli praca o charakterze umysłowym. Z pewnością skutki wypadku przy prowadzeniu działalności gospodarczej w postaci złamania stawu skokowego, nie były przeszkodą do wykonywania pracy polegającej na pozyskiwaniu pracowników.

Dodać należy, że po dacie 2.07.2012r. ubezpieczony aktywnie działał również jako wspólnik zainteresowanej uczestnicząc w NZW w lipcu 2012r. oraz wizycie u notariusza w marcu 2013.

Zgodnie z art. 201 ksh i umową zainteresowanej spółki członek zarządu jest powoływany i odwoływany uchwałą wspólników. Mając na uwadze, że spółka z ograniczoną odpowiedzialnością może działać tylko przez swoje organy – w tym przede wszystkim zarząd – Sąd stoi na stanowisku, że zgromadzenie wspólników jest nie tylko uprawnione ale też zobowiązane do powołania zarządu spółki. W rozpoznawanej sprawie ubezpieczony i jego wspólnik A. S. po odwołaniu w dniu 24.02.2012r. z funkcji prezesa I. M., a w istocie przyjęciu do wiadomości jego rezygnacji, nie powołali nowego zarządu, a zatem ubezpieczony nie może powoływać się na okoliczność, że nie miał komu zgłaszać swej niedyspozycji czy gotowości do pracy oraz że nie było osoby, któryby mogła rozwiązać jego umowę o pracę. Obowiązkiem ubezpieczonego jako wspólnika było bowiem powołanie zarządu zainteresowanej.

Z tych też przyczyn, nie zasługuje na uwzględnienie argument ubezpieczonego, że nie ponosi żadnej odpowiedzialności za działania zainteresowanej spółki i pracodawcy. W tym miejscu wskazać należy, że zgodnie z art. 180 ksh zbycie udziału powinno być dokonane w formie pisemnej z podpisami notarialnie poświadczonymi. Powyższe oznacza, że dopiero od daty notarialnego poświadczenia zbycia udziałów umowa sprzedaży jest prawnie skuteczna. Ubezpieczony przedstawił umowę sprzedaży udziałów z dnia 23.05.2013r., a zatem co najmniej do tej daty był wspólnikiem zainteresowanej zobowiązanym do powołania jej zarządu i uregulowania swojej sytuacji pracowniczej. Jednakże jak ustalono, sprzedaż udziałów spółce (...) nie doszła do skutku, co wynika z oświadczenia syndyka upadłości tej spółki. Wprawdzie A. S. zeznał, że spółka (...) odstąpiła od umowy sprzedaży i ostatecznie udziały zainteresowanej spółki zostały sprzedane spółce (...), ale okoliczność ta nie została wykazana przez ubezpieczonego, mimo że był reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika. W konsekwencji, Sąd rozpoznający sprawę nie ma podstaw do ustalenia, że ubezpieczony nie jest wspólnikiem zainteresowanej, jako że nie zostały przedłożone umowy zbycia udziałów notarialnie poświadczone, a w aktach rejestrowych nie ma informacji o zmianie właścicieli udziałów zainteresowanej.

Sąd w całości podziela również stanowisko organu rentowego o nieważności porozumienia o rozwiązaniu stosunku pracy ubezpieczonego z dniem 30.06.2015r. oraz wydanego świadectwa pracy. Bezspornym jest, że w tej dacie zainteresowana nie miała zarządu, a zatem nikt w jej imieniu nie mógł składać oświadczeń woli o rozwiązaniu umowy o pracę ubezpieczonego i wydawać świadectwa pracy. W tej dacie A. S. z pewnością nie był prezesem zarządu zainteresowanej spółki,

a w ocenie Sądu nie był również jej pracownikiem.

Zgodnie z art. 210 § 1 ksh w umowie między spółką a członkiem zarządu oraz w sporze z nim spółkę reprezentuje rada nadzorcza lub pełnomocnik powołany uchwałą zgromadzenia wspólników. Odwołujący zeznał, że jako wspólnik zainteresowanej nie powoływał pełnomocnika do zawarcia umowy o pracę pomiędzy zainteresowaną a A. S., a zatem w świetle przytoczonego przepisu ewentualna umowa o pracę A. S. jest nieważna. Mając na uwadze, że A. S. nie pamięta okoliczności rozwiązania z ubezpieczonym umowy o pracę, wydania mu świadectwa pracy oraz treść jego zeznań, że pracowników zainteresowanej zwalniał I. M. brak jakichkolwiek podstaw do uznania, że był osobą uprawnioną do dokonywania czynności w zakresie prawa pracy w oparciu o art. 3 ¹ § 1 kp. Zgodnie z tym przepisem za pracodawcę będącego jednostką organizacyjną czynności w sprawach z zakresu prawa pracy dokonuje osoba lub organ zarządzający tą jednostką albo inna wyznaczona do tego osoba.

Mając powyższe na uwadze, decyzja organu rentowego jest prawidłowa, bowiem brak podstaw prawnych i faktycznych do uznania, że w spornym okresie odwołujący podlegał ubezpieczeniom społecznym z tytułu zatrudnienia w charakterze pracownika u zainteresowanej. Z tych przyczyn odwołanie zostało oddalone.

O kosztach orzeczono po myśli art. 98 k.p.c. w związku z § 11 ust 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz. U. Nr 163, poz. 1349 ze zm.) w punkcie drugim orzeczenia.

Mając na uwadze powyższe Sąd Okręgowy orzekł jak w sentencji wyroku na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c.

(-) SSO Grażyna Łazowska