Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 21 września 2016 r.

Sąd Okręgowy Lublinie I Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący SSO Maria Stelska

Protokolant: Piotr Słomiński

po rozpoznaniu w dniu 7 września 2016 r. w Lublinie

sprawy z powództwa E. K.

przeciwko Towarzystwu (...) S.A. z siedzibą w W.

o zadośćuczynienie, odszkodowanie, rentę i ustalenie

I.  zasądza od pozwanego Towarzystwa (...) S.A. z siedzibą w W. na rzecz powódki E. K. kwotę 180 000 (sto osiemdziesiąt tysięcy) złotych tytułem zadośćuczynienia z ustawowymi odsetkami od dnia 7 sierpnia 2009r. do dnia zapłaty;

II.  zasądza od pozwanego Towarzystwa (...) S.A. z siedzibą w W. na rzecz powódki E. K. kwotę 7 864 (siedem tysięcy osiemset sześćdziesiąt cztery) złote tytułem odszkodowania z ustawowymi odsetkami od dnia 11 czerwca 2010r. do dnia zapłaty;

III.  zasądza od pozwanego Towarzystwa (...) S.A. z siedzibą w W. na rzecz powódki E. K. kwotę 28 800 (dwadzieścia osiem tysięcy osiemset) złotych tytułem skapitalizowanej renty z racji zwiększonych potrzeb za okres od września 2008r. do września 2016r.;

IV.  zasądza od pozwanego Towarzystwa (...) S.A. z siedzibą w W. na rzecz powódki E. K. kwotę po 300 ( trzysta ) złotych miesięcznej renty z tytułu zwiększonych potrzeb, począwszy od października 2016r., płatnej do dnia 10- każdego miesiąca, z ustawowymi odsetkami w razie uchybienia terminowi płatności którejkolwiek z rat.

V.  zasądza od pozwanego Towarzystwa (...) S.A. z siedzibą w W. na rzecz powódki E. K. kwotę 1 560 923,17 (jeden milion pięćset sześćdziesiąt tysięcy dziewięćset dwadzieścia trzy 17/100) złotych tytułem skapitalizowanej renty wyrównawczej za okres od 01 stycznia 2009r. do 30 września 2016r. z ustawowymi odsetkami:

- od kwoty 1.356,06 zł (tysiąc trzysta pięćdziesiąt sześć 06/100) złotych od dnia 1 maja 2009r. do dnia zapłaty;

- od kwoty 1.709,37 zł (tysiąc siedemset dziewięć złotych 37/100) złotych od dnia 1 czerwca 2009r. do dnia zapłaty;

- od kwoty 1.709,37 zł (tysiąc siedemset dziewięć złotych 37/100) złotych od dnia 1 lipca 2009r. do dnia zapłaty;

- od kwoty 1.709,37 zł (tysiąc siedemset dziewięć złotych 37/100) złotych od dnia 1 sierpnia 2009r. do dnia zapłaty;

- od kwoty 1.709,37 zł (tysiąc siedemset dziewięć złotych 37/100) złotych od dnia 1 września 2009r. do dnia zapłaty;

- od kwoty 1.709,37 zł (tysiąc siedemset dziewięć złotych 37/100) złotych od dnia 1 października 2009r. do dnia zapłaty;

- od kwoty 1.709,37 zł (tysiąc siedemset dziewięć złotych 37/100) złotych od dnia 1 listopada 2009r. do dnia zapłaty;

- od kwoty 1.709,37 zł (tysiąc siedemset dziewięć złotych 37/100) złotych od dnia 1 grudnia 2009r. do dnia zapłaty;

- od kwoty 1.709,37 zł (tysiąc siedemset dziewięć złotych 37/100) złotych od dnia 1 stycznia 2010r. do dnia zapłaty;

- od kwoty 8.876,15 zł ( osiem tysięcy osiemset siedemdziesiąt sześć 15/100) złotych od dnia 1 lutego 2011r. do dnia zapłaty;

- od kwoty 8.876,15 zł ( osiem tysięcy osiemset siedemdziesiąt sześć 15/100) złotych od dnia 1 marca 2011r. do dnia zapłaty;

- od kwoty 8.876,15 zł ( osiem tysięcy osiemset siedemdziesiąt sześć 15/100) złotych od dnia 1 kwietnia 2011r. do dnia zapłaty;

- od kwoty 8.876,15 zł ( osiem tysięcy osiemset siedemdziesiąt sześć 15/100) złotych od dnia 1 maja 2011r. do dnia zapłaty;

- od kwoty 8.876,15 zł ( osiem tysięcy osiemset siedemdziesiąt sześć 15/100) złotych od dnia 1 czerwca 2011r. do dnia zapłaty;

- od kwoty 8.876,15 zł ( osiem tysięcy osiemset siedemdziesiąt sześć 15/100) złotych od dnia 1 lipca 2011r. do dnia zapłaty;

- od kwoty 8.876,15 zł ( osiem tysięcy osiemset siedemdziesiąt sześć 15/100) złotych od dnia 1 sierpnia 2011r. do dnia zapłaty;

- od kwoty 8.876,15 zł ( osiem tysięcy osiemset siedemdziesiąt sześć 15/100) złotych od dnia 1 września 2011r. do dnia zapłaty;

- od kwoty 8.876,15 zł ( osiem tysięcy osiemset siedemdziesiąt sześć 15/100) złotych od dnia 1 października 2011r. do dnia zapłaty;

- od kwoty 8.876,15 zł ( osiem tysięcy osiemset siedemdziesiąt sześć 15/100) złotych od dnia 1 listopada 2011r. do dnia zapłaty;

- od kwoty 8.876,15 zł ( osiem tysięcy osiemset siedemdziesiąt sześć 15/100) złotych od dnia 1 grudnia 2011r. do dnia zapłaty;

- od kwoty 8.876,15 zł ( osiem tysięcy osiemset siedemdziesiąt sześć 15/100) złotych od dnia 1 stycznia 2012r. do dnia zapłaty;

- od kwoty 13.467,77 zł ( trzynaście tysięcy czterysta sześćdziesiąt siedem 77/100) złotych od dnia 1 lutego 2012r. do dnia zapłaty;

- od kwoty 13.467,77 zł ( trzynaście tysięcy czterysta sześćdziesiąt siedem 77/100) złotych od dnia 1 marca 2012r. do dnia zapłaty;

- od kwoty 13.467,77 zł ( trzynaście tysięcy czterysta sześćdziesiąt siedem 77/100) złotych od dnia 1 kwietnia 2012r. do dnia zapłaty;

- od kwoty 13.467,77 zł ( trzynaście tysięcy czterysta sześćdziesiąt siedem 77/100) złotych od dnia 1 maja 2012r. do dnia zapłaty;

- od kwoty 13.467,77 zł ( trzynaście tysięcy czterysta sześćdziesiąt siedem 77/100) złotych od dnia 1 czerwca 2012r. do dnia zapłaty;

- od kwoty 13.467,77 zł ( trzynaście tysięcy czterysta sześćdziesiąt siedem 77/100) złotych od dnia 1 lipca 2012r. do dnia zapłaty;

- od kwoty 13.467,77 zł ( trzynaście tysięcy czterysta sześćdziesiąt siedem 77/100) złotych od dnia 1 sierpnia 2012r. do dnia zapłaty;

- od kwoty 13.467,77 zł ( trzynaście tysięcy czterysta sześćdziesiąt siedem 77/100) złotych od dnia 1 września 2012r. do dnia zapłaty;

- od kwoty 13.467,77 zł ( trzynaście tysięcy czterysta sześćdziesiąt siedem 77/100) złotych od dnia 1 października 2012r. do dnia zapłaty;

- od kwoty 13.467,77 zł ( trzynaście tysięcy czterysta sześćdziesiąt siedem 77/100) złotych od dnia 1 listopada 2012r. do dnia zapłaty;

- od kwoty 13.467,77 zł ( trzynaście tysięcy czterysta sześćdziesiąt siedem 77/100) złotych od dnia 1 grudnia 2012r. do dnia zapłaty;

- od kwoty 13.467,77 zł ( trzynaście tysięcy czterysta sześćdziesiąt siedem 77/100) złotych od dnia 1 stycznia 2013r. do dnia zapłaty;

- od kwoty 21.934,29 zł ( dwadzieścia jeden tysięcy dziewięćset trzydzieści cztery 29/100) złotych od dnia 1 lutego 2013r. do dnia zapłaty;

- od kwoty 21.934,29 zł ( dwadzieścia jeden tysięcy dziewięćset trzydzieści cztery 29/100) złotych od dnia 1 marca 2013r. do dnia zapłaty;

- od kwoty 21.934,29 zł ( dwadzieścia jeden tysięcy dziewięćset trzydzieści cztery 29/100) złotych od dnia 1 kwietnia 2013r. do dnia zapłaty;

- od kwoty 21.934,29 zł ( dwadzieścia jeden tysięcy dziewięćset trzydzieści cztery 29/100) złotych od dnia 1 maja 2013r. do dnia zapłaty;

- od kwoty 21.934,29 zł ( dwadzieścia jeden tysięcy dziewięćset trzydzieści cztery 29/100) złotych od dnia 1 czerwca 2013r. do dnia zapłaty;

- od kwoty 21.934,29 zł ( dwadzieścia jeden tysięcy dziewięćset trzydzieści cztery 29/100) złotych od dnia 1 lipca 2013r. do dnia zapłaty;

- od kwoty 21.934,29 zł ( dwadzieścia jeden tysięcy dziewięćset trzydzieści cztery 29/100) złotych od dnia 1 sierpnia 2013r. do dnia zapłaty;

- od kwoty 21.934,29 zł ( dwadzieścia jeden tysięcy dziewięćset trzydzieści cztery 29/100) złotych od dnia 1 września 2013r. do dnia zapłaty;

- od kwoty 21.934,29 zł ( dwadzieścia jeden tysięcy dziewięćset trzydzieści cztery 29/100) złotych od dnia 1 października 2013r. do dnia zapłaty;

- od kwoty 21.934,29 zł ( dwadzieścia jeden tysięcy dziewięćset trzydzieści cztery 29/100) złotych od dnia 1 listopada 2013r. do dnia zapłaty;

- od kwoty 21.934,29 zł ( dwadzieścia jeden tysięcy dziewięćset trzydzieści cztery 29/100) złotych od dnia 1 grudnia 2013r. do dnia zapłaty;

- od kwoty 21.934,29 zł ( dwadzieścia jeden tysięcy dziewięćset trzydzieści cztery 29/100) złotych od dnia 1 stycznia 2014r. do dnia zapłaty;

- od kwoty 34.646,48 zł (trzydzieści sześć tysięcy sześćset czterdzieści sześć 48/100) złotych od dnia 1 lutego 2014r. do dnia zapłaty;

- od kwoty 34.646,48 zł (trzydzieści sześć tysięcy sześćset czterdzieści sześć 48/100) złotych od dnia 1 marca 2014r. do dnia zapłaty;

- od kwoty 34.646,48 zł (trzydzieści sześć tysięcy sześćset czterdzieści sześć 48/100) złotych od dnia 1 kwietnia 2014r. do dnia zapłaty;

- od kwoty 34.646,48 zł (trzydzieści sześć tysięcy sześćset czterdzieści sześć 48/100) złotych od dnia 1 maja 2014r. do dnia zapłaty;

- od kwoty 34.646,48 zł (trzydzieści sześć tysięcy sześćset czterdzieści sześć 48/100) złotych od dnia 1 czerwca 2014r. do dnia zapłaty;

- od kwoty 34.646,48 zł (trzydzieści sześć tysięcy sześćset czterdzieści sześć 48/100) złotych od dnia 1 lipca 2014r. do dnia zapłaty;

- od kwoty 34.646,48 zł (trzydzieści sześć tysięcy sześćset czterdzieści sześć 48/100) złotych od dnia 1 sierpnia 2014r. do dnia zapłaty;

- od kwoty 34.646,48 zł (trzydzieści sześć tysięcy sześćset czterdzieści sześć 48/100) złotych od dnia 1 września 2014r. do dnia zapłaty;

- od kwoty 34.646,48 zł (trzydzieści sześć tysięcy sześćset czterdzieści sześć 48/100) złotych od dnia 1 października 2014r. do dnia zapłaty;

- od kwoty 34.646,48 zł (trzydzieści sześć tysięcy sześćset czterdzieści sześć 48/100) złotych od dnia 1 listopada 2014r. do dnia zapłaty;

- od kwoty 34.646,48 zł (trzydzieści sześć tysięcy sześćset czterdzieści sześć 48/100) złotych od dnia 1 grudnia 2014r. do dnia zapłaty;

- od kwoty 34.646,48 zł (trzydzieści sześć tysięcy sześćset czterdzieści sześć 48/100) złotych od dnia 1 stycznia 2015r. do dnia zapłaty;

- od kwoty 34.646,48 zł (trzydzieści sześć tysięcy sześćset czterdzieści sześć 48/100) złotych od dnia 1 lutego 2015r. do dnia zapłaty;

- od kwoty 34.646,48 zł (trzydzieści sześć tysięcy sześćset czterdzieści sześć 48/100) złotych od dnia 1 marca 2015r. do dnia zapłaty;

- od kwoty 34.646,48 zł (trzydzieści sześć tysięcy sześćset czterdzieści sześć 48/100) złotych od dnia 1 kwietnia 2015r. do dnia zapłaty;

- od kwoty 34.646,48 zł (trzydzieści sześć tysięcy sześćset czterdzieści sześć 48/100) złotych od dnia 1 maja 2015r. do dnia zapłaty;

- od kwoty 34.646,48 zł (trzydzieści sześć tysięcy sześćset czterdzieści sześć 48/100) złotych od dnia 1 czerwca 2015r. do dnia zapłaty;

- od kwoty 34.646,48 zł (trzydzieści sześć tysięcy sześćset czterdzieści sześć 48/100) złotych od dnia 1 lipca 2015r. do dnia zapłaty;

- od kwoty 34.646,48 zł (trzydzieści sześć tysięcy sześćset czterdzieści sześć 48/100) złotych od dnia 1 sierpnia 2015r. do dnia zapłaty;

- od kwoty 34.646,48 zł (trzydzieści sześć tysięcy sześćset czterdzieści sześć 48/100) złotych od dnia 1 września 2015r. do dnia zapłaty;

- od kwoty 34.646,48 zł (trzydzieści sześć tysięcy sześćset czterdzieści sześć 48/100) złotych od dnia 1 października 2015r. do dnia zapłaty;

- od kwoty 34.646,48 zł (trzydzieści sześć tysięcy sześćset czterdzieści sześć 48/100) złotych od dnia 1 listopada 2015r. do dnia zapłaty;

- od kwoty 34.646,48 zł (trzydzieści sześć tysięcy sześćset czterdzieści sześć 48/100) złotych od dnia 1 grudnia 2015r. do dnia zapłaty;

- od kwoty 34.646,48 zł (trzydzieści sześć tysięcy sześćset czterdzieści sześć 48/100) złotych od dnia 1 stycznia 2016r. do dnia zapłaty;

- od kwoty 34.646,48 zł (trzydzieści sześć tysięcy sześćset czterdzieści sześć 48/100) złotych od dnia 1 lutego 2016r. do dnia zapłaty;

- od kwoty 34.646,48 zł (trzydzieści sześć tysięcy sześćset czterdzieści sześć 48/100) złotych od dnia 1 marca 2016r. do dnia zapłaty;

- od kwoty 34.646,48 zł (trzydzieści sześć tysięcy sześćset czterdzieści sześć 48/100) złotych od dnia 1 kwietnia 2016r. do dnia zapłaty;

- od kwoty 34.646,48 zł (trzydzieści sześć tysięcy sześćset czterdzieści

sześć 48/100) złotych od dnia 1 maja 2016r. do dnia zapłaty;

- od kwoty 34.646,48 zł (trzydzieści sześć tysięcy sześćset czterdzieści sześć 48/100) złotych od dnia 1 czerwca 2016r. do dnia zapłaty;

- od kwoty 34.646,48 zł (trzydzieści sześć tysięcy sześćset czterdzieści

sześć 48/100) złotych od dnia 1 lipca 2016r. do dnia zapłaty;

- od kwoty 34.646,48 zł (trzydzieści sześć tysięcy sześćset czterdzieści

sześć 48/100) złotych od dnia 1 sierpnia 2016r. do dnia zapłaty;

- od kwoty 34.646,48 zł (trzydzieści sześć tysięcy sześćset czterdzieści

sześć 48/100) złotych od dnia 1 września 2016r. do dnia zapłaty;

VI.  zasądza od pozwanego Towarzystwa (...) S.A. z siedzibą w W. na rzecz powódki E. K. rentę w kwocie 36 021,48 (trzydzieści sześć tysięcy dwadzieścia jeden i 48/100) złotych miesięcznie z tytułu częściowej utraty możliwości wykonywania pracy zarobkowej, począwszy od dnia 1 października 2016 roku, płatnej do dnia 10każdego miesiąca, z ustawowymi odsetkami w razie uchybienia terminowi płatności którejkolwiek z rat;

VII.  ustala, że pozwany - Towarzystwo (...) S.A. z siedzibą w W. ponosi odpowiedzialność za dalsze, mogące wystąpić w przyszłości skutki wypadku jakiemu uległa powódka E. K. w dniu 10 września 2008 roku;

VIII.  umarza postępowanie w zakresie odszkodowania obejmującego utracone dochody w okresie od 1 stycznia 2009r. do 31 grudnia 2014r., w zakresie odsetek ustawowych od renty w kwocie po 300 złotych miesięcznie z tytułu zwiększonych potrzeb powódki oraz w zakresie kwoty 920 złotych tytułem zwrotu kosztów leczenia powódki;;

IX.  w pozostałym zakresie powództwo oddala;

X.  zasądza od pozwanego Towarzystwa (...) S.A. z siedzibą w W. na rzecz powódki E. K. kwotę 38.176,58 zł. (trzydzieści osiem tysięcy sto siedemdziesiąt sześć 58/100) złotych tytułem zwrotu kosztów procesu;

XI.  nakazuje ściągnąć na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Lublinie od pozwanego Towarzystwa (...) S.A. z siedzibą w W. kwotę 4.272 zł. ( cztery tysiące dwieście siedemdziesiąt dwa) złote, zaś od powódki E. K. z zasądzonego na jej rzecz roszczenia kwotę 937,77 ( dziewięćset trzydzieści siedem 77/100) złotych tytułem zwrotu nieuiszczonych kosztów sądowych.

Sygn. akt I C 133/11

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 17 lutego 2011r. powódka E. K. reprezentowana przez zawodowego pełnomocnika, domagała się zasądzenia na jej rzecz od pozwanego Towarzystwa (...) Spółka Akcyjna w W.:

I. kwoty 430 000 złotych zadośćuczynienia z tytułu cierpień fizycznych i psychicznych jakich doznała oraz doznaje w związku z wypadkiem, któremu uległa w dniu 10 sierpnia 2008r. wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 7 sierpnia 2009r. do dnia zapłaty

II. kwoty 121 021,73 złotych odszkodowania obejmującego:

1.  kwotę 40 833,75 złotych tytułem zwrotu utraconych korzyści za okres od dnia 10 września 2008r. do dnia 6 września 2009r. wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 7 sierpnia 2009r;

2.  kwotę 57 716,36 złotych tytułem zwrotu utraconych korzyści za okres od dnia 7 września 2009r. do dnia 5 marca 2010r. wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 10 stycznia 2011r.

3.  kwotę 800 złotych tytułem wywołania prywatnej opinii biegłego z zakresu księgowości wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 7 sierpnia 2009r.

4.  kwotę 21 671,62 złote tytułem zwrotu utraconego dochodu za okres od dnia 6 marca 2010r. do 21 czerwca 2010r. z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia pozwu;

III. kwoty 5 749 złotych miesięcznie renty z tytułu wystąpienia częściowej niezdolności do pracy w zawodzie poczynając od dnia 21 czerwca 2010r. oraz renty w kwocie po 300 złotych miesięcznie od dnia 10 września 2008r. z tytułu zwiększonych potrzeb oraz zmniejszenia widoków powodzenia na przyszłość płatnych do 10 – ego dnia każdego miesiąca z ustawowymi odsetkami od dnia 12 lipca 2010r.

IV. kwoty 16 540 złotych tytułem zwrotu kosztów leczenia

- z ustawowymi odsetkami od kwoty 11 950 złotych od dnia 11 czerwca 2010r,

- z ustawowymi odsetkami od kwoty4 590 złotych od dnia 12 lipca 2010r. do dnia zapłaty;

V. ustalenia, iż pozwany będzie odpowiedzialny za szkody, jakie w przyszłości mogą powstać u powódki na skutek doznanych uszkodzeń ciała;

VI. zasądzenia od pozwanego na rzecz powódki kosztów postępowania w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm prawem przepisanych.

W uzasadnieniu pozwu powódka wskazała, że w dniu 10 września 2008r. poruszając się samochodem osobowym marki M. (...) o nr rej. (...) uczestniczyła w wypadku komunikacyjnym. Samochód, którego była pasażerką, wielokrotnie koziołkował w wyniku czego doznała ciężkich obrażeń ciała w postaci: urazu wielonarządowego, krwiaka powłok czaszki okolicy ciemieniowej, stłuczenia płuc, odmy jamy opłucnej prawostronnej, złamania żebra VI po stronie prawej, złamania wyrostków poprzecznych prawych kręgów Th9, Th10, L2-L5, złamania talerza biodrowego prawego, kości łonowej i kulszowej prawej, kości krzyżowej po stronie lewej. Uczestnikami wypadku był również mąż powódki i jej córka, którzy podobnie jak ona doznali rozległych obrażeń ciała. Sprawcą przedmiotowego zdarzenia był kierujący pojazdem marki T. (...) o nr rej. (...) J. P., który posiadał obowiązkowe ubezpieczenie OC pojazdu wykupione u pozwanego.

Z uwagi na odniesione obrażenia bezpośrednio po wypadku została przetransportowana śmigłowcem lotniczego pogotowia ratunkowego do (...) Publicznego Szpitala (...) w L., gdzie przyjęto ją do Klinki Anestezjologii i Intensywnej Terapii. Przebywała tam na hospitalizacji w okresie od 10 września 2008r. do 13 września 2008r., po czym została przeniesiona do Kliniki Ortopedii i Traumatologii, gdzie przebywała do 1 października 2008r. Od chwili wypadku cierpi na bezsenność, miewa nocne koszmary, zmuszona jest zażywać leki nasenne i przeciwbólowe. Ma problemy z normalnym poruszaniem się z powodu krótszej nogi, odczuwa znaczny dyskomfort, pojawia się ból w okolicy krzyżowej, który promieniuje do prawego pośladka. Czuje się nieatrakcyjna z powodu blizn i krótszej kończyny, odrzucana przez środowisko lokalne stara się unikać kontaktu z ludźmi wstydząc się swojego wyglądu. Na skutek wypadku doznała także stłuczenia mózgu i z tego powodu wystąpił uszczerbek psychiczny o charakterze trwałym oraz nieodwracalnym. Po opuszczeniu szpitala korzystała z pomocy psychologa i psychiatry, jest zmuszona zażywać leki przeciwdepresyjne. Fakt odczuwania stanów lękowych, występowania silnej depresji i problemów z zapamiętywaniem powoduje, iż nadal pozostaje pod opieką męża oraz dzieci. Na skutek obrażeń doznanych w wypadku jest nerwowa, nadpobudliwa, często nie potrafi samodzielnie podjąć decyzji, wielokrotnie powtarza to samo, doprowadza do konfliktowych sytuacji, a rokowanie co do stanu psychicznego jest negatywne.

W dalszej części uzasadnienia pozwu wskazano, iż E. K. od czasu wypadku pozostaje pod stałą opieką lekarza rodzinnego, neurologa, ortopedy traumatologa, chirurga, psychiatry oraz psychologa. Dotychczas wielokrotnie poddawana była procesowi rehabilitacji oraz przebywała na turnusach rehabilitacyjnych. Orzeczeniem z dnia 12 grudnia 2008r. Powiatowego Zespołu do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w P. E. K. została zaliczona do osób o znacznym stopniu niepełnosprawności wymagającą stałej i długotrwałej opieki w związku ze znacznym ograniczeniem możliwości samodzielnej egzystencji. Z uwagi na rozległość urazów istnieje duże prawdopodobieństwo, że powódka będzie musiała się poruszać o kulach. Uraz miednicy i kręgosłupa uniemożliwia wykonywanie pracy w ramach pogotowia ratunkowego, poszkodowana korzysta z pomocy matki, brata i męża oraz sprzątaczki w prowadzeniu gospodarstwa domowego i opiece nad córką. Jako matka dwójki dzieci nie jest w stanie sprostać codziennym obowiązkom natomiast przed wypadkiem była w pełni sprawna. Zatrudniona była w Publicznym Zakładzie Opieki Zdrowotnej w P., prowadziła samodzielną praktykę lekarską i pracowała na umowę zlecenie również w Wojewódzkiej (...) w B.. Obecnie zatrudnienie w pogotowiu jest niemożliwe, a zakres prowadzonej praktyki medycznej będzie musiał ulec ograniczeniu.

Powódka podkreśliła ponadto, iż w okresie od 11 kwietnia 2004r. do 31 października 2008r. kontynuowała swój zawodowy rozwój podejmując się specjalizacji w dziedzinie otolaryngologii i uczęszczała na szkolenia z tej dziedziny. Planowała złożenie dokumentów celem wykonywania indywidualnej praktyki lekarskiej w ramach nowego kontraktu z funduszem. Po wypadku musiała przerwać specjalizację, mimo, że z końcem października został wyznaczony egzamin zawodowy. Z powodu złego stanu zdrowia nie podeszła do egzaminu, który został przełożony do wiosny 2010r. Przez okres kilkunastu miesięcy nie wykonywała też pracy zawodowej. Sprawność fizyczna i intelektualna powódki została trwale ograniczona. Skutki wypadku doprowadziły do utraty zaufania części jej pacjentów, gdyż na skutek doznanych urazów powódka straciła swoją wiarygodność, jako lekarz.

Pismem z dnia 30 czerwca 2009r. pozwany został wezwany do wypłaty na rzecz powódki kwoty 500 000 złotych tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę, 12 253 złotych tytułem zwrotu kosztów leczenia, 122 333 złotych tytułem zwrotu utraconych korzyści oraz kwoty 800 złotych tytułem kosztów sporządzenia opinii księgowej, a także do przyznania powódce renty w wysokości 2 500 złotych miesięcznie z uwagi na wystąpienie częściowej niezdolności do pracy w zawodzie, zwiększenia potrzeb powódki i zmniejszenia widoków powodzenia na przyszłość.

Pismem z dnia 7 czerwca 2010r. roszczenie w zakresie renty zostało rozszerzone na żądanie przyznania jej w wysokości 7 124 złotych miesięcznie z uwagi na wystąpienie częściowej niezdolności do pracy w zawodzie i renty w wysokości 300 złotych miesięcznie tytułem zwiększenia potrzeb. Po przeprowadzeniu postępowania likwidacyjnego pozwany wypłacił na rzecz E. K. kwotę 129 630,85 złotych w tym: 70 000 złotych tytułem zadośćuczynienia, 1 000 złotych tytułem zwrotu kosztów przejazdu na leczenie i rehabilitację, 283 złote tytułem zwrotu kosztów pobytu na turnusie rehabilitacyjnym, 60 847,85 złotych tytułem utraconych zarobków i kwotę 500 złotych tytułem kosztów opieki osób trzecich. W ocenie strony powodowej wypłacone kwoty są rażąco niskie, gdyż powódka doznała długotrwałego uszczerbku na zdrowiu nie mniejszego niż 58%, intensywnych i długotrwałych cierpień psychicznych.

Uzasadniając zgłoszoną wysokość odszkodowania z tytułu utraconych korzyści podniesiono, iż E. K. w dniach od 10 września 2008r. do 5 marca 2010r. przebywała na zwolnieniu lekarskim, zatem w wyniku wypadku poniosła wymierną szkodę majątkową w postaci utraconych zarobków. Po przeprowadzeniu postępowania likwidacyjnego pozwany nie uwzględnił jednak dochodów, które powódka czerpała z tytułu umów zlecenia. Powyższe uzasadnia zatem domaganie się dodatkowo kwoty 40 833,75 złotych tytułem utraconego dochodu. Nadto ubezpieczyciel przyznał na rzecz powódki rentę jedynie w kwocie 1375 złotych, a powódka domaga się kwoty 21 671,62 złotych tytułem utraconego dochodu za okres od dnia 6 marca 2010r. do 21 czerwca 2010r. W zakresie żądania renty podniesiono, iż po wypadku E. K. korzystała ze zwolnienia lekarskiego, następnie przebywała na zasiłku rehabilitacyjnym, a po wykorzystaniu urlopu wypoczynkowego powróciła do pracy w dniu 21 czerwca 2010r. w wymiarze 3/5 etatu w SPZOZ w P.. Za pracę w Wojewódzkim Pogotowiu (...) w B. pobierała wynagrodzenie w wysokości 1320 złotych miesięcznie. Za dyżury wykonywane w ramach umowy zlecenia w SPZOZ w P. (raz w tygodniu przez 3 godziny) otrzymywała 720 złotych miesięcznie, z tytułu umowy zlecenia w NZOZ w J. uzyskiwała miesięcznie dochód w wysokości 2880 złotych. Przed wypadkiem zarobki powódki wynosiły 5510 złotych brutto, a w związku z zatrudnieniem na 3/5 etatu jej dochód będzie wynosił 3306 złotych. Różnica wynosi 2204 złote. Dodatkowo zwiększyły się potrzeby powódki, która wymaga rehabilitacji, a zakup leków jest bardzo kosztowny. Pismem z dnia 30 czerwca 2009r.wezwała pozwanego wypłaty kwoty 2500 złotych miesięcznie z tytułu renty, po czym w piśmie z dnia 7 czerwca 2010r. zmodyfikowała zgłoszone żądanie wzywając do wypłaty kwoty 7 124 złotych z tytułu utraconych dochodów i 300 złotych tytułem zwiększonych potrzeb. Jedynie częściowe uwzględnienie przez ubezpieczyciela zgłoszonego roszczenia prowadzi do uznania, iż zasadnym jest dochodzenie dalszych kwot.

Uzasadniając wysokość żądania w zakresie zwrotu kosztów dojazdów członków rodziny do szpitala i kosztów leczenia powódka podnosiła, iż żądana kwota 16 540 złotych obejmuje: opłatę za pobyt powódki, B. W. i I. K. na turnusach rehabilitacyjnych, zakup atlasu rehabilitacyjnego, zakup obuwia ortopedycznego i badanie lekarza z zakresu medycyny sądowej. Dodatkowo zawiera w sobie również kwotę zwrotu kosztów przejazdu najbliższej rodziny poszkodowanej do szpitali w których przebywała oraz koszty opieki nad córką powódki. Pozwany w piśmie z dnia 27 maja 2010r. przyznał zryczałtowane odszkodowanie z tytułu dojazdów rodziny w kwocie 1 000 złotych za okres od 10 września 2008r. do 26 października 2008r., a nadto kwotę 283 złote tytułem dopłaty za turnusy rehabilitacyjne. W odpowiedzi na kolejne wezwanie skierowane do ubezpieczyciela w dniu 7 czerwca 2010r. odmówił zwrotu kosztów zakupu atlasu rehabilitacyjnego i poniesionych dodatkowo kosztów leczenia, a także pokrycia kosztów zestawu komputerowego dla osoby niepełnosprawnej oraz fotela pacjenta przystosowanego dla osoby niepełnosprawnej. W związku z powyższym powódka domaga się obecnie także dopłaty kosztów poniesionych w ramach leczenia (pozew z uzasadnieniem k. 2-29)

W odpowiedzi na pozew złożonej dnia 29 kwietnia 2011r., pozwane Towarzystwo (...) Spółka Akcyjna w W., reprezentowane przez zawodowego pełnomocnika, wniosło o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie od powoda na jego rzecz kosztów procesu według norm prawem przepisanych, w tym kosztów zastępstwa procesowego.

Uzasadniając swoje stanowisko pozwany zakład ubezpieczeń uznał swoją odpowiedzialność co do zasady, ale zakwestionował wysokość roszczenia. Stwierdził, że ustalona i wypłacona kwota 70 000 złotych zadośćuczynienia jest odpowiednia, gdyż uwzględnia doznany przez powódkę uszczerbek na zdrowiu, charakter i rozmiar obrażeń będących następstwem wypadku oraz związanych z nim cierpień fizycznych i psychicznych. Powołując się na analogiczne orzeczenia pozwany wywodził, że żądanie wypłaty kwoty 500 000 złotych jest rażąco wygórowane w sytuacji, kiedy zadośćuczynienie na tak wysokim poziomie było ustalone na przykład w sprawie, gdzie powód doznał 365% uszczerbku na zdrowiu. Odnosząc się do kwestii odszkodowania z tytułu utraconych dochodów wywodził, że wypłacił z tego tytułu kwotę 60 847,85 złotych, a szkoda w postaci lucrum cessans ma charakter hipotetyczny. Sprecyzował ponadto, iż jeśli postacie szkody, które polegają na utraconych korzyściach są zróżnicowane, to wynagrodzenie takiej szkody przybiera wówczas formę renty. Tymczasem powódka wnosząc dwa roszczenia z jednej strony z tytułu renty, a z drugiej z tytułu utraconych dochodów dochodzi niejako tego samego świadczenia, dwoma niezależnymi roszczeniami, podczas gdy jedno i drugie zmierza do wyrównania dochodów zmniejszonych uszczerbkiem na zdrowiu. Odnosząc się do żądania odszkodowania za prywatną opinię, pozwany wskazał, iż koszt ten nie mieści się w pojęciu szkody i nie znajduje uzasadnienia. Odnosząc się do sprecyzowanego żądania renty podnosił, iż powódka zachowała zdolność do wcześniej wykonywanej pracy i brak jest podstaw do przyznania na jej rzecz renty z tytułu utraconych dochodów. Przesłanki zmniejszenia się widoków powodzenia na przyszłość lub zwiększonych potrzeb nie mają charakteru samodzielnych podstaw do żądania specjalnej renty z tego tytułu. Należą do ogółu elementów, które Sąd powinien mieć na uwadze przy określeniu jednej „odpowiedniej” renty. Powódka nie wykazała, jakie stałe koszty związane z leczeniem powypadkowym ponosi. Z ostrożności procesowej pozwany zakwestionował wysokość żądania w kwocie 6 049 miesięcznie. Dodatkowo wskazał, iż wypłacone kwoty stanowiące refundację kosztów przejazdu samochodem w związku z leczeniem, refundację kosztów poniesionych na dopłatę do turnusu rehabilitacyjnego i refundację kosztów związanych z opieką nad córką, są ustalone na odpowiednim poziomie. Żądanie dopłaty świadczeń ponad ustalone kwoty jest nieuzasadnione, podobnie jak nieudokumentowany został fakturą zakup atlasu rehabilitacyjnego, zakup sprzętu komputerowego i fotela pacjenta, który stanowi wyposażenie gabinetu medycznego i nie jest normalnym następstwem szkody. Brak jest również podstaw do zaliczenia w ciężar ubezpieczenia OC prywatnych zabiegów rehabilitacyjnych. Ostatecznie pozwany zakwestionował roszczenie powódki w zakresie żądania odsetek od kwoty 430 000 złotych podnosząc, iż ewentualnie należą się dopiero od daty wyrokowania (odpowiedź na pozew k. 347-354).

Powódka wielokrotnie modyfikowała powództwo. Ostatecznej zmiany żądań pozwu dokonano w piśmie procesowym z 27 maja 2016r. w którym cofnięto powództwo w zakresie odszkodowania obejmującego utracone dochody w okresie od 1 stycznia 2009r. do 31 grudnia 2014r. ze wskazaniem, iż w miejsce odszkodowania strona powodowa domaga się renty.

Modyfikując dotychczasowe powództwo co do renty z tytułu częściowej niezdolności do wykonywania pracy zarobkowej oraz zmniejszenia widoków na przyszłość E. K. domagała się zasądzenia renty w łącznej kwocie 2 052 576,23 za okres od 1 stycznia 2009r. do 30 czerwca 2016r. obejmującej żądanie:

a)  renty w kwocie 1 356,06 złotych za okres od 1 stycznia 2009r. do 30 kwietnia 2009r. wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia 1 maja 2009r. do dnia wypłaty;

b)  renty w łącznej kwocie 27 309,11 złotych za okres od dnia 1 maja 2009r. do dnia 31 grudnia 2009r. za każdy miesiąc w kwotach po 3 143,63 złote wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia 1- ego każdego następnego miesiąca do dnia zapłaty;

c)  renty w łącznej kwocie 74 633,78 złote za okres od dnia 1 stycznia 2010r. do 31 grudnia 2010r. za każdy miesiąc w kwotach po 6 219,48 złotych wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia 1 – ego każdego następnego miesiąca do dnia zapłaty;

d)  renty w łącznej kwocie 207 633,78 złotych za okres od dnia 1 stycznia 2011 roku do dnia 31 grudnia 2011r. za każdy miesiąc w kwocie po 17 279,74 złote z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia 1- ego każdego następnego miesiąca do dnia zapłaty;

e)  renty w łącznej kwocie 178 113,33 złote za okres od dnia 1 stycznia 2012r. do dnia 31 grudnia 2012r. za każdy miesiąc w kwocie po 14 842,77 złote z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia 1 – ego każdego następnego miesiąca do dnia zapłaty;

f)  renty w łącznej kwocie 298 681,13 złotych za okres od dnia 1 stycznia 2013r. do 31 grudnia 2013r. za każdy miesiąc w kwocie po 24 890,10 złotych z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia 1 – ego każdego następnego miesiąca do dnia zapłaty;

g)  renty w łącznej kwocie 506 050,32 złote za okres od dnia 1 stycznia 2014r. do dnia 31 grudnia 2014r. za każdy miesiąc w kwocie po 42 170,87 złotych z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia 1 – ego każdego następnego miesiąca do dnia zapłaty;

h)  renty w łącznej kwocie 506 050,32 złote za okres od dnia 1 stycznia 2015r. do dnia 31 grudnia 2015r. za każdy miesiąc w kwocie po 42 170,87 złotych z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia 1 – ego każdego następnego miesiąca do dnia zapłaty;

i)  renty w łącznej kwocie 253 025,16 złotych za okres od dnia 1 stycznia 2016r. do 30 czerwca 2016r. za każdy miesiąc w kwocie po 42 170,87 złotych z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia 1 – ego każdego następnego miesiąca do dnia zapłaty

Dodatkowo strona powodowa wnosiła o zasądzenie od pozwanego renty na przyszłość z tytułu częściowej utraty przez powódkę możliwości wykonywania pracy zarobkowej oraz zmniejszenia widoków powodzenia na przyszłość, co pociąga za sobą szkodę w postaci utraconych dochodów w wysokości po 42 170,87 złotych miesięcznie, płatnej do 10 – ego każdego następnego miesiąca począwszy od dnia 1 lipca 2016r. wraz z ustawowymi odsetkami na wypadek uchybienia przedmiotowemu terminowi.

Odnosząc się do żądania renty powódka wskazała, że skoro pozwany w dniu 27 maja 2010r. przyznał na jej rzecz kwotę 60 847,85 złotych tytułem utraconych dochodów za okres od dnia 10 września 2008r. do 6 września 2009r., to modyfikuje swoje roszczenie poprzez zaliczenie wskazanej kwoty w następujący sposób: - kwotę 29 754,12 złotych za okres od dnia 10 września 2008r. do dnia 31 grudnia 2008r. – tytułem renty za utracone dochody, a pozostałą kwotę 31 093,73 złote tytułem renty za utracone dochody za okres od dnia 1 stycznia 2009r. do dnia 30 kwietnia 2009r. Dlatego też roszczenie jakiego powódka domaga się za ten okres wynosi 1 356,06 złotych.

Jednocześnie powódka cofnęła powództwo w zakresie odsetek ustawowych od renty w kwocie 300 złotych miesięcznie z tytułu zwiększonych potrzeb począwszy od dnia 10 września 2008r. wnosząc o zasądzenie renty w kwocie 300 złotych z tytułu zwiększonych potrzeb od dnia 10 września 2008r. płatnej do 10 –ego każdego miesiąca, co na dzień 10 czerwca 2016r. stanowić będzie kwotę łącznie 27 900 złotych.

Dodatkowo wniosła o zasądzenie renty na przyszłość w kwocie 300 złotych miesięcznie z tytułu zwiększonych potrzeb począwszy od dnia 11 czerwca 2016r. płatnej do 10 –ego każdego miesiąca wraz z ustawowymi odsetkami na wypadek uchybienia terminowi płatności.

Jednocześnie podtrzymała dotychczasowe stanowisko w zakresie żądania zasądzenia kwoty 800 złotych odszkodowania z tytułu wywołania prywatnej opinii z zakresu księgowości i w zakresie żądania ustalenia odpowiedzialności na przyszłość pozwanego za skutki wypadku, a nadto żądanie zasądzenia kwoty 430 000 złotych tytułem zadośćuczynienia z ustawowymi odsetkami od dnia 7 sierpnia 2009r. do dnia zapłaty i kwoty 8 610 złotych tytułem zakupu niezbędnego sprzętu komputerowego wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 15 lutego 2014r. do dnia zapłaty. Ostatecznie powódka cofnęła powództwo co do kwoty 920 złotych odszkodowania tytułem zwrotu kosztów związanych z leczeniem obejmujące faktury nr (...) podtrzymując zgłoszone roszczenie zasądzenia pozostałej kwoty 16 540 złotych odszkodowania wynikającego z konieczności ponoszenia kosztów związanych z leczeniem oraz dojazdem do placówek medycznych związanych z urazami doznanymi podczas wypadku z ustawowymi odsetkami: - od kwoty 11 950 złotych od dnia 11 czerwca 2010r. do dnia zapłaty, - od kwoty 4 590 złotych od dnia 12 lipca 2010r. do dnia zapłaty (pismo procesowe k. 1525-1542).

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 10 września 2008 roku w J., powiat (...), J. P. kierując samochodem marki T. (...) o nr rej. (...), nie zachował należytej ostrożności w trakcie jazdy i wyjeżdżając z drogi podporządkowanej nie ustąpił na skrzyżowaniu pierwszeństwa przejazdu prawidłowo jadącemu samochodowi osobowemu marki M. (...) o nr rej. (...) kierowanemu przez A. K. (1), przez co doprowadził do uderzenia w bok pojazdu, w wyniku czego pasażerka samochodu M. - E. K. - doznała obrażeń ciała w postaci m. in. odmy opłucnej i stłuczenia płuc stanowiących chorobę realnie zagrażającą życiu, zaś kierujący pojazdem A. K. (1) doznał obrażeń ciała w postaci złamania kompresyjnego trzonów kręgów piersiowych Th 8 i Th 12 oraz stłuczenia płuc które naruszyły prawidłowe funkcje jego organizmu na okres powyżej 7 dni. Wyrokiem Sądu Rejonowego w Radzyniu Podlaskim z dnia 3 marca 2009r., w sprawie – sygn. akt II K 39/08, J. P. uznany został winnym popełnienia czynu z art. 177 § 2 k.k. w zb. z art. 177 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. i za ten czyn prawomocnie skazany (wyrok w sprawie sygn. akt II K 39/09 k. 392-392v).

W dacie wypadku J. P. był ubezpieczony w pozwanym Towarzystwie (...) w zakresie odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych – polisa nr (...) (polisa k. 39, bezsporne).

Bezpośrednio po wypadku powódka E. K. została przetransportowana transportem lotniczym do (...) Publicznego Szpitala (...) w L. na Oddział Anestezjologii i Intensywnej Terapii z rozpoznaniem: urazu wielonarządowego, urazu czaszki (krwiaka powłok czaszki, podejrzenia pęknięcia kości potylicznej), urazu klatki piersiowej (stłuczenia płuc, odmy opłucnowej prawostronnej, podejrzenia złamania żeber I obustronnie i żebra VI po stronie prawej), złamania wyrostków poprzecznych prawych kręgów Th9, Th10, L2-L5, złamania talerza kości biodrowej prawej, złamania kości krzyżowej po stronie lewej, złamania kości łonowej i kulszowej po stronie prawej. Powódka w chwili przyjęcia była przytomna oraz zorientowana, krążeniowo stabilna. Zastosowano leczenie bezoperacyjne.

W dniu 13 września 2008r. E. K. przeniesiona została do Kliniki (...) celem kontynuacji leczenia obrażeń doznanych w wypadku. W dniu 16 września 2008 r. powódka dotychczas leżąca, rozpoczęła siadanie na łóżku, a w dniu 29 września 2008r. chodzenie z balkonikiem. W dniu 1 października 2008r. E. K. została wypisana do domu z zaleceniem kontroli w Poradni P. za okres 4 tygodni, chodzenia przy pomocy dwóch lasek łokciowych, przyjmowania zaleconych leków, kontroli w Poradni Neurologicznej za okres dwóch tygodni i wskazaniem do oceny psychiatrycznej. Ostateczne rozpoznanie doznanych po wypadku obrażeń obejmowało: złamanie lewego skrzydła kości krzyżowej, złamanie górnej gałęzi kości łonowej po stronie prawej, złamanie talerza kości biodrowej po stronie prawej, stłuczenie płuc, odmę i krwiaka po stronie prawej, złamanie żebra I i VI, złamanie wyrostków poprzecznych po prawej stronie kręgów Th9, Th10, L—L5, uraz głowy i wypadek komunikacyjny (historia choroby k. 40-40v, 42-42v, karta informacyjna k. 41-41v, 43-56, 57-58v, 61).

Decyzją Powiatowego Zespołu do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności z dnia 12 grudnia 2008r. powódka została zaliczona do znacznego stopnia niepełnosprawności datującej się od 20 listopada 2008r. (orzeczenie k. 166).

W dniu 13 kwietnia 2010r. E. K. została przyjęta w trybie planowym na Oddział (...) Instytutu (...) w L. z rozpoznaniem zaburzeń korzeni nerwów rdzeniowych i splotów nerwowych. Zastosowane leczenie obejmowało zabiegi usprawniające oraz farmakoterapię. Do domu powódka została wypisana w dniu 6 maja 2010r. z zaleceniami unikania przeciążenia kręgosłupa i kończyn, wykonywania wyuczonych ćwiczeń oraz kontroli w Poradni Ortopedycznej i przyjmowania leków ( historia choroby k. 144-155v).

W dniach od 26 sierpnia 2010r. do 15 września 2010r. powódka przebywała w Klinice (...) w L.. W trakcie hospitalizacji zastosowano leczenie w postaci kinezyterapii, fizykoterapii, hydroterapii oraz prowadzono farmakoterapię. Powódka został wypisana do domu z zaleceniem kontynuacji ćwiczeń w warunkach domowych, unikania przeciążeń kręgosłupa i kończyn, przyjmowania leków, okresowej kontroli w Poradni Ortopedycznej, Rehabilitacyjnej i Pulmonologicznej (karta informacyjna k. 127-127v, 129-129v, historia choroby k. 128, 130-138v).

W związku z następstwami wypadku w leczeniu ambulatoryjnym powódka korzystała z leczenia w Poradni Neurologicznej, Poradni Rehabilitacyjnej, a nadto w gabinecie ortopedycznym. Okresowo poddawała się także zabiegom rehabilitacyjnym w ośrodku rehabilitacji dziennej. Od dnia 29 stycznia 2012r. do 8 lutego 2012r. E. K. w ramach prewencji rentowej ZUS przebywała w (...) w L., a w dniach od 13 lutego 2013r. do 6 marca 2013r. w Sanatorium (...) w U., w dniach od 18 listopada do 6 grudnia 2013r. powódka przebywała w Ośrodku (...) w L., a w dniach od 13 maja do 3 czerwca 2015r. przebywała na leczeniu w Sanatorium w I. ( dokumentacja medyczna k. 62-63, 64-65, 67-73, 74-116, zaświadczenie k. 66, 125, 126, skierowanie k. 117-117v, 123-124, 452-452v, 475-476v, 745-745v, 1110-1110v, 1470-1471, historia usprawniania k. 118-118v, 119, 121-121v, karta informacyjna k. 120, 122, 479, 480, 554, 746, 1465, 1466, 1467, 1468, 1469, 1473, 1476, historia choroby k. 59-60, 139-141, 156-158, 164-165v, 743-744v, informacja k. 161-163v, 1111- 1121).

Przed wypadkiem komunikacyjnym E. K. była w pełni sprawna fizycznie i psychicznie. Wypadkowi uległa mając 46 lat. Prowadziła dotychczas pozarolniczą działalność gospodarczą w postaci indywidualnej praktyki lekarskiej. Pracowała jako lekarz laryngolog w Poradni Laryngologicznej Samodzielnego Publicznego Zakładu Opieki Zdrowotnej w P. w ramach umowy o pracę, jak również na podstawie umowy zlecenia pełniła dyżury w pogotowiu (...) w P.. Była także zatrudniona na umowę zlecenie w Wojewódzkiej (...) w B. pełniąc dyżury w pogotowiu, a także od 2 stycznia 2008r. w Niepublicznym Zakładzie Opieki Zdrowotnej w J. w ramach umowy zlecenia. Posiadała II stopień specjalizacji w dziedzinie pediatrii, ale kontynuowała swój rozwój zawodowy odbywając staż specjalizacyjny II stopnia w dziedzinie otolaryngologii w Klinice (...) w L.. W dacie wypadku termin egzaminu końcowego wieńczącego efekt czteroletnich przygotowań był już wyznaczony. Po ukończeniu specjalizacji planowała złożyć wniosek do Narodowego Funduszu Zdrowia i wykonywać od 2009r. dodatkowo indywidualną praktykę lekarską w ramach nowego kontraktu obejmującego specjalizację otolaryngologiczną. Przygotowywała się także do wystąpienia o dotacje unijne na zakup niezbędnego sprzętu do prowadzenia praktyki lekarskiej. W tym celu prowadziła ankiety wśród swoich pacjentów. Założenie nowego gabinetu obejmowało także przygotowania do rozbudowy domu. Po ukończeniu specjalizacji planowała pracę w Poradni Laryngologicznej SPZOZ w P. w charakterze lekarza kontraktowego w pełnym wymiarze czasu pracy, gdyż mogłaby prowadzić operacje na oddziale chirurgicznym. Wypadek i jego konsekwencje zdrowotne spowodowały, że powódka zaniechała dalszej nauki i nie przystąpiła do egzaminu wieńczącego specjalizację. Po wypadku szpital w P., podczas jej nieobecności zatrudnił A. K. (2) specjalistę z drugim stopniem specjalizacji z laryngologii (dyplom k. 516, 517, 518, 519, 550, zeznania A. K. (1) k. 1101-1101v, zeznania A. K. (2) k. 1100-1101, zeznania J. H. k. 1101v).

Na skutek wypadku powódka była niezdolna do pracy i przebywała na zwolnieniu lekarskim, a w dniu 24 marca 2009r., Zakład Ubezpieczeń Społecznych w L. przyznał powódce świadczenie rehabilitacyjne na okres od 11 marca 2009r. do 8 czerwca 2009r. w wysokości 90% wynagrodzenia, które stanowiło podstawę wymiaru zasiłku chorobowego, a od dnia 9 czerwca 2009r. do dnia 6 września 2009r. w wysokości 75% podstawy wymiaru zasiłku chorobowego. Od 7 września 2009r. do 5 marca 2010 r powódka nadal pozostawała na zasiłku rehabilitacyjnym. Z uwagi na doznane w wypadku obrażenia wymagała pomocy i opieki członków rodziny w wykonywaniu czynności życia codziennego (zeznania A. K. (1) k. 386-387, zeznania I. K. k. 387-388, bezsporne).

Po wykorzystaniu urlopu wypoczynkowego, powódka powróciła do pracy w czerwcu 2010r. Do prac domowych zatrudniła pomoc. Od 2013r. posiada orzeczony umiarkowany stopień niepełnosprawności, potwierdzony orzeczeniem Powiatowego Zespołu do Spraw Orzekania o niepełnosprawności w P. z dnia 29 sierpnia 2015r. – do dnia 28 lutego 2018r. Zgodnie z orzeczeniem powódka może pracować w warunkach odpowiedniego zatrudnienia /warunki pracy chronionej/ przy pomocy osób drugich w pełnieniu ról społecznych. Aktualnie E. K. pracuje na 0,6 etatu w przyszpitalnej Poradni Laryngologicznej w P.. Średnie wynagrodzenie za okres od października 2015r. do marca 2016r wynosiło 2 560,78 brutto i 1884,79 złotych netto. Nadal prowadzi prywatny gabinet laryngologiczny, w którym przyjmuje pacjentów trzy razy w tygodniu średnio około 12 osób dziennie. Cena jednej wizyty to koszt rzędu 80 złotych Konsekwencje zdrowotne wypadku i nadal odczuwane dolegliwości bólowe powodują, że powódka często nie przyjmuje pacjentów i odwołuje umówione już wizyty (zaświadczenie k. 214, 512, 551, orzeczenie k. 553, 1477-1478, porozumienie k. 562-566, zeznania powódki E. K. k. 383v-385v, 1509v-1511v, zeznania R. S. k. 388v-389).

Pismem z dnia 30 czerwca 2009r. powódka działając przez zawodowego pełnomocnika, dokonała zgłoszenia szkody z polisy odpowiedzialności cywilnej w pozwanym zakładzie ubezpieczeń wzywając do wypłaty na swoją rzecz:

-kwoty 500 000 złotych na podstawie art. 445 § 1 k.c. w zw. z art. 444 § 1 k.c. tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę,

- kwoty 12 253 złotych na podstawie art. 444 § 1 k.c. tytułem zwrotu kosztów leczenia,

- kwoty 122 333 złotych na podstawie art. 361 § 1 i 2 k.c. tytułem zwrotu utraconych korzyści oraz kwoty 800 złotych tytułem kosztów sporządzenia opini księgowej,

- renty w wysokości 2 500 złotych miesięcznie na podstawie art. 444 § 2 k.c. z uwagi na wystąpienie częściowej niezdolności do pracy w zawodzie, zwiększenia potrzeb powódki i zmniejszenia widoków na przyszłość.

Pismem z dnia 7 czerwca 2010r. roszczenie renty zostało rozszerzone na żądanie przyznania renty w wysokości 7 124 złote miesięcznie z uwagi na wystąpienie częściowej niezdolności do pracy w zawodzie i renty w wysokości 300 złotych miesięcznie tytułem zwiększenia potrzeb (zgłoszenie szkody k. 170-189, pismo k. 202-205).

Po przeprowadzeniu postępowania likwidacyjnego pozwany wypłacił na rzecz E. K. kwotę 129 630,85 złotych w tym: 70 000 złotych tytułem zadośćuczynienia, 1 000 złotych odszkodowania ryczałtowego tytułem zwrotu kosztów przejazdu na leczenie i rehabilitację, 283 złote tytułem zwrotu kosztów pobytu na turnusie rehabilitacyjnym, 60 847,85 złotych tytułem utraconych zarobków i kwotę 500 złotych tytułem odszkodowania ryczałtowego obejmującego koszty opieki osób trzecich nad córką poszkodowanej, a od 21 czerwca 2010 roku powódka otrzymuje od pozwanego rentę wyrównawczą w kwocie 1 375 złotych miesięcznie (decyzja k. 209-211, bezsporne).

Zgodnie z opinią biegłego sądowego ds. zagadnień ekonomicznych i rozliczeń finansowych mgr B. S. (1) utracone przez powódkę E. K. dochody za okres od dnia 10 września 2008r. do 31 grudnia 2014r. można ustalić w dwóch wariantach. Dodatkowo okresy te należy podzielić na dwa etapy. Pierwszy do czasu, kiedy powódka nie otrzymała specjalizacji II stopnia (od10 września 2008r. do 31 kwietnia 2009r.), gdzie łącznie utracone przez powódkę dochody w okresie od 10 września 2008r., do 31 grudnia 2008r. wyniosły netto 29 754,12 złotych, w przeliczeniu daje to sumę 7 438,53 złote średniomiesięcznie, a od 1 stycznia 2009r. do 31 kwietnia 2009r. utracone przez powódkę dochody wyniosły zgodnie z opinią 32 449,79 złotych i średniomiesięcznie 8 112,44 złote. Drugi etap obejmuje okres po uzyskaniu specjalizacji i rozpoczyna się z dniem 1 maja 2009r.

Według biegłej, w ariant pierwszy dla dochodów utraconych po dniu 1 maja 2009r. obejmuje założenia, że ponoszone przez powódkę koszty byłyby identyczne z ponoszonymi przez przyjętymi dla porównania dochodami A. K. (2) w gabinecie laryngologicznym i średni łączny miesięczny dochód netto w okresie od 1 maja 2009r. do 31 grudnia 2014r. wynosiłby 21 707,47 złotych, a łączny utracony dochód w tym okresie w skali jednego miesiąca wynosił średnio 14 585,86 złotych.

W drugim natomiast wariancie przy założeniu, że ponoszone przez powódkę koszty byłyby zgodne z jej oświadczeniami, to średni łączny miesięczny dochód netto w okresie od 1 maja 2009r. do 31 grudnia 2014r. wynosiłby kwotę 25 896,64 złote, zaś łączny utracony dochód w tym okresie w skali jednego miesiąca wynosił średnio 19 002,12 złotych. Poszczególne okresy objęte przedmiotową opinią biegły przedstawił w tabeli.

1-  zgodnie z wnioskami opinii przyjmując dochody A. K. (2) w roku 2010 powódka nie utraciłaby dochodów, bowiem poniosłaby stratę na dzielności

(opinia biegłego z zakresu zagadnień ekonomicznych i rozliczeń finansowych k. 1192-1237, pisemna opinia uzupełniająca k. 1396-1417).

W 2015 roku powódka E. K. osiągnęła wspólnie z mężem przychód w kwocie 98 561,63 złote, w tym dochód na poziomie kwoty 52 086,74 złote. Przychody z pozarolniczej działalności gospodarczej wyniosły 64 432,77 złotych, a koszty ich uzyskania 45 139,89 złotych. Dochód z pozarolniczej działalności gospodarczej zamknął się kwotą 19 292,88 złotych. Dochód powódki z prowadzonej działalności gospodarczej za okres od 1 października 2015r. do 31 marca 2016r. wyniósł 12 238,76 złotych brutto i 10 035,72 złote netto (zeznanie roczne o wysokości osiągniętego dochodu k. 1480-1495, zaświadczenie k. 1498).

W następstwie wypadku komunikacyjnego jaki miał miejsce w dniu 10 września 2008r. powódka E. K. z punktu widzenia ortopedycznego i traumatologicznego doznała złamania lewego skrzydła kości krzyżowej, złamania górnej gałęzi kości łonowej po stronie prawej, złamania talerza kości biodrowej po stronie prawej i złamania wyrostków poprzecznych po stronie prawej kręgów Th9, Th10, L2, L3, L4, L5. Doznane obrażenia były leczone nieoperacyjnie i po okresie trzech tygodni rozpoczęto rehabilitację poszkodowanej. Po wypisie do domu powódka kontynuowała rehabilitację obejmującą ćwiczenia, fizykoterapię i leczenie sanatoryjne. Złamania kości łonowych oraz prawej kości kulszowej wygoiły się z odczynem kostnym zmniejszającym obrysy wewnętrzne miednicy mniejszej. Spowodowały jednak wystąpienie dolegliwości bólowych, których charakter był zróżnicowany i zależny od okresu choroby. W pierwszym okresie po wypadku zgodnie z opinią biegłego były to znaczne dolegliwości bólowe, ale podczas pobytu powódki w Klinice (...) leczenie prowadzone było przez personel szpitala. Z chwilą rozpoczęcia chodzenia bóle były średnio natężone i powódka przyjmowała doraźnie leki przeciwbólowe. Po upływie 6 – 8 tygodni nasilenie dolegliwości bólowych zmniejszyło się. Zgodnie z opinią, powódka może nadal odczuwać bóle prawej kości krzyżowej oraz kręgosłupa 1 –s nasilające się podczas stania czy siedzenia oraz bóle prawej kości krzyżowej zwłaszcza po przeciążeniach, dłuższym chodzeniu, staniu czy dźwiganiu. Z punktu widzenia ortopedycznego nie wymaga jednak dalszego leczenia farmakologicznego, ani stałego przyjmowania leków. Okresowo po przeciążeniach pojawiające się dolegliwości bólowe mogą w opinii biegłego wymagać stosowania leków przeciwbólowych, których miesięczny koszt to ok. 20 złotych. Biegły zaopiniował, iż wszystkie stosowane dotychczas leki przeciwbólowe i przeciwzapalne, a także kolejne wizyty w poradni ortopedycznej były uzasadnione. Z ortopedycznego punktu widzenia powódka przez 6 miesięcy od wypadku nie mogła wykonywać wielu czynności, miała ograniczone możliwości chodzenia rekreacyjnego czy uprawiania dyscyplin sportowych, a przez 12 miesięcy nie mogła powrócić do pracy. E. K. od dnia wypadku wymagała pomocy osoby drugiej, ale początkowo była to opieka sprawowana przez personel szpitala. Po powrocie do domu była to opieka zarówno w czynnościach życia codziennego, jak i związanych z higieną osobistą. Przez dwa miesiące od wypadku wymiar niezbędnej opieki wynosił 4-6 godzin w ciągu doby, a po upływie tego okresu wymiar opieki się zmniejszył na około 2 godziny w ciągu doby. Zgodnie z opinią aktualnie powódka jest osobą w pełni samodzielną, nie wymaga stałej, a jedynie okazjonalnej pomocy innych osób i to ewentualnie podczas gruntownego sprzątania mieszkania, dużych zakupów, wieszania firanek czy zasłon. Obecnie E. K. nie może wykonywać czynności zawodowych w pełnym wymiarze godzin, nie powinna też wykonywać czynności związanych z przeciążeniami, nie może pracować fizycznie, nie powinna wykonywać prac wymagających dłuższego chodzenia i stania oraz pracy na wysokości. Z puntu widzenia ortopedycznego aktualny stan kliniczny powódki jest utrwalony i nie ulegnie poprawie, doznane złamania są w pełni zrośnięte, wskazana jest okresowa kontrola w (...). E. K. nie wymaga leczenia ortopedycznego okresowo powinna jednak korzystać z ćwiczeń ogólnousprawniających. Wydolność lokomocyjna powódki jest prawidłowa, może poruszać się samodzielnie bez akcentacji w fazach chodu, ale przy dłuższym chodzeniu czy staniu mogą pojawiać się dolegliwości bólowe, które po odpoczynku będą się zmniejszały. W przyszłości wydolność ta może ulec pogorszeniu w związku z rozwojem zmian zwyrodnieniowych kręgosłupa 1 –s oraz narastającą dysfunkcją stawów krzyżowo – biodrowych. Biegły wskazał, iż z punktu widzenia ortopedycznego zakup atlasu do ćwiczeń nie był wydatkiem celowym. Procentowy uszczerbek na zdrowiu z powodu złamania lewego skrzydła kości krzyżowej zgodnie z opinią wynosi 13%(pkt 95); z powodu złamania górnej gałęzi kości łonowej po stronie prawej oraz złamania talerza kości biodrowej po stronie prawej – 15% (pkt. 96a), z powodu złamania wyrostków poprzecznych po stronie prawej kręgów Th9, Th10, L2, L3, L4, L5 – 7 % (pkt 91). Łączny trwały uszczerbek na zdrowiu u powódki z punktu widzenia ortopedycznego wynosi 35% (opinia biegłego z zakresu ortopedii i traumatologii lek. med. K. P. k. 424-428).

Zgodnie z opinią biegłego z zakresu medycyny pracy uraz kości miednicy, kręgosłupa i żeber, jakich powódka doznała podczas wypadku był na tyle poważny, że uniemożliwił jej pełnienie dyżurów w pogotowiu ratunkowym, gdzie wymagana jest szczególnie dobra sprawność psychofizyczna, przebyte urazy stanowią również przeciwwskazanie do wykonywania zatrudnienia na oddziale zabiegowym, a także do pełnienia dyżurów w porze nocnej. Powódka jest zdolna do wykonywania zawodu lekarza, ale warunki pracy powinny być ściśle dostosowane do możliwości zdrowotnych pracownika. Wskazane jest wyposażenie stanowiska pracy w specjalistyczny regulowany fotel laryngologiczny i dostosowany sprzęt komputerowy, który ułatwi wykonywanie obowiązków w ramach zatrudnienia w poradni laryngologicznej. Biegła zaopiniowała ponadto, iż powódka może również korzystać z dostępnego sprzętu komputerowego Zalecane jest zatrudnianie powódki w skróconym wymiarze czasu pracy. Poszkodowana w wypadku E. K. jak wynika z opinii nadal wymaga rehabilitacji leczniczej, a rokowania co do odzyskania sprawności ruchowej są w ocenie biegłej niekorzystne i tylko systematyczna rehabilitacja oraz ustabilizowany tryb życia mogą nieco poprawić komfort jej życia. Zgodnie z wnioskami opinii w okresach zaostrzeń dolegliwości bólowych zasadne może być stosowanie dodatkowej farmakoterapii i zabiegów rehabilitacyjnych. Przeciwwskazane są natomiast dla powódki wszystkie czynności wymagające długiego stania, długotrwałego siedzenia, szybkiego przemieszczania się czy dźwigania nawet niewielkich ciężarów (opinia biegłego z zakresu medycyny pracy A. S. k. 449-451, ustna opinia uzupełniająca k. 1099v-1100).

W opinii biegłego z zakresu neurologii i rehabilitacji medycznej powódka doznała trwałego uszczerbku na zdrowiu z powodu pourazowego przewlekłego zespołu bólowego, który wynosi 5 % (pkt.94b), pourazowego przewlekłego zespołu bólowego korzeniowego kręgosłupa lędźwiowego, który wynosi 10% (pkt 94c) i z powodu pourazowych przewlekłych zaburzeń nerwicowych, który wynosi 5 %. Łączny trwały uszczerbek na zdrowiu wynosi zatem 20% i powinien być zsumowany z uszczerbkiem ustalonym przez biegłego z zakresu psychiatrii. Biegły zaopiniował dodatkowo, że na skutek wypadku w aspekcie neurologicznym powódka doznała bardzo dużego stopnia cierpień fizycznych i psychicznych przez okres trzech tygodni, a następnie cierpień umiarkowanego stopnia do 11 grudnia 2008r., które w mniejszym nasileniu występowały również później i okresowo obecnie. Negatywnymi konsekwencjami doznanych obrażeń ciała dla zdrowia powódki były nasilone dolegliwości bólowe, zaburzenia nerwicowe, ograniczenie aktywności ruchowej oraz przerwa w wykonywaniu czynności lekarza. Przebyte złamania w obrębie kręgosłupa i miednicy są procesem nieodwracalnym, a ich następstwami mogą być przyspieszone powstawanie zmian zwyrodnieniowych kręgosłupa i miednicy. Wskazana jest systematyczna i ukierunkowana rehabilitacja oraz aktywny tryb życia ale powódka nie odzyska sprawności sprzed wypadku. W ocenie biegłego średni kwartalny koszt leków przeciwzapalnych i przeciwbólowych w przypadku nasilenia dolegliwości to 50-70 złotych. Jak wynika z opinii u E. K. nie występują zaburzenia wydolności chodu na krótkich odcinkach, ale nie można wykluczyć, że nie wystąpią w przyszłości. W aspekcie neurologicznym istnieją wskazania do systematycznego wykonywania ćwiczeń zaleconych przez lekarza prowadzącego, okresowego korzystania z zabiegów fizjoterapii, okresowej oceny neurologa i specjalisty z zakresu rehabilitacji medycznej, stosowania leków przeciwzapalnych i przeciwbólowych w przypadku nasilenia dolegliwości bólowych kręgosłupa i miednicy i leczenia uzdrowiskowego (opinia biegłego z zakresu neurologii i rehabilitacji medycznej dr n med. A. G. k. 465-474).

Jak wynika ze sporządzonej na potrzeby niniejszej sprawy opinii sądowo – psychiatrycznej i psychologicznej, powódka E. K. funkcjonuje na wyższym niż przeciętnym poziomie, także po wypadku. Nie stwierdzono cech organicznych uszkodzeń mózgu, nie stwierdzono zaburzeń psychicznych na podłożu organicznym. Zdiagnozowane zaburzenia zachowania w warunkach szpitalnych i problemy emocjonalne, które występują nadal mają charakter zaburzeń adaptacyjnych. Nie towarzyszą im jednak objawy stresu pourazowego, powódka podjęła adekwatne leczenie farmakologiczne, powróciła do pracy, planuje kontynuację zamierzeń zawodowych związanych ze specjalizacją. Zaburzenia stwierdzone u E. K. w opinii biegłych są czynnościowe, a zatem potencjalnie całkowicie odwracalne i już obserwuje się ich redukcję. Wskazano, iż powódka jest zdolna do pracy oraz uczestniczenia w aktywnościach społecznych, nie wymaga pomocy osób drugich, a wskazania do farmakoterapii pozostają względne. Przewlekły charakter zaburzeń adaptacyjnych spełnia jednak kryterium długotrwałego uszczerbku na zdrowiu, który jak wskazano wynosi 5 % (opinia sądowo –psychiatryczna i psychologiczna k. 408-414).

Ustalając stan faktyczny Sąd oparł się na wskazanych powyżej dowodach.

W ocenie Sądu autentyczność powołanych powyżej dokumentów nie budzi wątpliwości, co do formy, w jakiej zostały sporządzone. W ocenie Sądu, brak było podstaw, by wyżej wymienionym dowodom odmówić przymiotu wiarygodności.

Sąd uznał za wiarygodne zeznania powódki E. K. ( k. 383v-385v, 1509v-1511v) w zakresie w jakim są one zgodne z ustalonym przez Sąd stanem faktycznym. W swoich zeznaniach powódka podała jakie odczuwa dolegliwości w związku z doznanymi urazami w przedmiotowym wypadku drogowym, wprawdzie wskazane odczucia są niewątpliwie subiektywne, ale po skonfrontowaniu ich z rzeczowymi opiniami biegłych dopuszczonych w niniejszej sprawie, były one pomocne przy ustalaniu stanu faktycznego. Sąd podzielił również zeznania, gdzie powódka wskazywała na zakres pomocy jakiej wymagała po wypadku i w całości, gdzie opisała możliwy przebieg kariery zawodowej oraz plany na przyszłość, jakie wiązała ze zdobyciem drugiego stopnia specjalizacji. W całości Sąd podzielił także zeznania świadków R. S., złożone na okoliczności pomocy świadczonej powódce, A. K. (1) i I. K. na okoliczności stanu w jakim powódka znajdowała się po wypadku, A. K. (2) na okoliczności uzyskiwanych dochodów w okresie zatrudnienia w szpitalu i (...), na okoliczności zatrudnienia powódki przed wypadkiem - nie znajdując podstaw aby je kwestionować.

Nie ma również podstaw do zakwestionowania zeznań świadków B. S. (2) ( k 1606-1607) i M. T. ( k 1607-1607v). Treść zeznań świadków wskazujących na sprawność fizyczną i intelektualną powódki, nie pozostaje w sprzeczności z wydanymi w sprawie opiniami biegłych, ani też z ustalonym przez Sąd stanem faktycznym. Przypomnieć należy bowiem, że według opinii psychologiczno-psychiatrycznej, powódka powróciła do pracy, planuje kontynuację zamierzeń zawodowych związanych ze specjalizacją. Stwierdzone u powódki zaburzenia są czynnościowe, a zatem potencjalnie całkowicie odwracalne i już obserwuje się ich redukcję. Nie może zatem dziwić, że przy prostych, typowych dolegliwościach pacjentów, do których należy zaliczyć m.in. chrapanie, E. K. nie musi korzystać z pomocy własnych notatek, aby zaaplikować określony lek, czy określoną procedurę leczenia. Podobne wnioski wynikają również z opinii biegłego z zakresu ortopedii i traumatologii. Biegły stwierdził, iż wydolność lokomocyjna powódki jest prawidłowa, może poruszać się samodzielnie bez akcentacji w fazach chodu. Dopiero w przyszłości wydolność ta może ulec pogorszeniu w związku z rozwojem zmian zwyrodnieniowych kręgosłupa.

Sąd podzielił wywołane w sprawie opinie biegłych sądowych: psychiatry i psychologa (k. 408-414), ortopedy-traumatologa (k. 424-428), medycyny pracy (k. 449-451), neurologa i specjalisty z zakresu rehabilitacji medycznej (k. 465-474). Wydane zostały one przez osoby posiadające wiedzę specjalistyczną w swoich dziedzinach, kwalifikacje i doświadczenie, na podstawie dokumentacji medycznej znajdującej się w aktach sprawy oraz po bezpośrednich badaniach powódki. Opinie sądowe są, w ocenie Sądu rzetelne, obiektywne i zawierają wyczerpujące odpowiedzi na postawione pytania. Stanowią one podstawę ustaleń faktycznych odnośnie obrażeń jakich doznała E. K. podczas wypadku, jej aktualnego stanu zdrowia, doznanego uszczerbku, konieczności leczenia, opieki osób trzecich i rokowań na przyszłość.

Dowody powołane wyżej tworzą łącznie spójną i jednolitą całość, na której oparł się Sąd, wydając rozstrzygnięcie.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Powództwo jest częściowo zasadne.

Uwzględniając fakt, iż pozwany nie kwestionuje co do zasady własnej odpowiedzialności, a potwierdza powyższą okoliczność również wypłacona w toku postępowania likwidacyjnego na rzecz powódki część świadczeń, należy jedynie nadmienić, iż odpowiedzialność ubezpieczyciela wynika w tym przypadku z art. 822 k.c. Pozwany ubezpieczyciel zobowiązany jest do zapłaty określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, względem, których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający albo osoba, na której rzecz została zawarta umowa ubezpieczenia. Odpowiedzialność ubezpieczającego określona w art.436 § l k.c. w zw. z art.435 § l k.c. natomiast jest w sprawie bezsporna.

Zadośćuczynienie

Co do zasady, w oparciu o przepisy art. 445 § 1 k.c. w zw. z art. 444 § 1 k.c., w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia sąd może przyznać poszkodowanemu odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę. Przewidziane w art. 445 § 1 k.c. zadośćuczynienie pieniężne za doznaną krzywdę ma na celu naprawienie - przez rekompensatę pieniężną - szkody niemajątkowej wyrażającej się krzywdą w postaci cierpień fizycznych i psychicznych. Charakter roszczenia o zadośćuczynienie jest taki, że wysokość przyznanej kwoty za doznane krzywdy powinna uwzględniać zarówno cierpienia powstałe w wyniku wypadku, jak też czas trwania cierpień psychicznych i fizycznych związanych ze skutkami wypadku (a zatem również z uwagi na nieodwracalność skutków wypadku cierpienia na przyszłość), rokowania na przyszłość. W judykaturze i doktrynie od dawna przyjmuje się, że, wskutek doznania uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia wywołanego jednym zdarzeniem, poszkodowanemu, co do zasady, przysługuje prawo tylko do jednorazowego zadośćuczynienia o jakim mowa w art. 445 § 1 k.c. Oznacza to, że sąd, rozstrzygając o takim świadczeniu, ma obowiązek objąć orzeczeniem całość doznanej przez powoda krzywdy, w tym również takiej, która polega na nieuchronnym pogorszeniu się w przyszłości stanu jego zdrowia lub innych niekorzystnych konsekwencjach czynu niedozwolonego, które w chwili wyrokowania są pewne lub dają się przewidzieć z dużym prawdopodobieństwem. Wynika to z charakteru prawnego omawianego świadczenia, będącego swoistą formą odszkodowania za szkodę niemajątkową, przemawiającemu przeciwko domaganiu się więcej, niż jednego zadośćuczynienia za tą samą krzywdę, choćby jej postać ulegała zmianie. Sąd Apelacyjny w Poznaniu w wyroku z dnia 2 czerwca 2010 r. w sprawie o sygn.. akt I ACa 392/10 (opubl. LEX nr 756571) podkreślił, że wyklucza to późniejsze przyznanie ponownie zadośćuczynienia z tytułu samego pogorszenia się stanu zdrowia poszkodowanego lub pojawienia się innych skutków, możliwych do przewidzenia w dacie wyrokowania (por. nadto np. uchwała składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 21 listopada 1967 r. w spr. III PZP 37/67, OSNCP, z. 7 z 1968 r., poz. 113 z aprobującą glosą A. Szpunara, OSP i KA, z. 11 z 1968 r., str. 488 - 491, orzeczenia Sądu Najwyższego : z dnia 10 lutego 1998 r. w spr. II CKN 608/97, LEX nr 156472, z dnia 3 lutego 2000 r. w spr. I CKN 96998, LEX nr 50824 oraz z dnia 29 września 2004 r. w spr. II CK 531/03, LEX nr 137577, J. Panowicz-Lipska, "Majątkowa ochrona dóbr osobistych", Wyd. Prawnicze, 1975 r., str. 108 i 116, A. Szpunar, "Zadośćuczynienie za szkodę niemajątkową", O.W. Branta, Bydgoszcz 1999 r., str. 175-176, itp.). Natomiast Sąd Apelacyjny we Wrocławiu w orzeczeniu z dnia 23 lutego 2012 r. o sygn. akt I ACa 67/12 (opubl. LEX nr 1125306) wprost podał, że zadośćuczynienie musi uwzględniać krzywdę, która powstanie w przyszłości uzasadniając, że trwały uszczerbek na zdrowiu, a z takim uszczerbkiem mamy do czynienia po stronie powódki) ma przecież wpływ na życie poszkodowanego w kolejnych latach.

Przy ocenie wysokości zadośćuczynienia za krzywdę (art. 445 § 1 k.c.) należy tym samym uwzględniać przede wszystkim nasilenie cierpień, długotrwałość choroby, rozmiar kalectwa, trwałość następstw zdarzenia oraz konsekwencje uszczerbku na zdrowiu w życiu osobistym i społecznym (wyrok SN z dnia 10.06.1999 r., sygn. H UKN 681/98, OSNP 2000/16/626).

Bezspornie E. K., która w chwili wypadku miała 46 lat doznała rozległych obrażeń ciała. Nie ulega wątpliwości, że doznane przez powódkę obrażenia skutkowały także intensywnym bólem fizycznym, powyższe znajduje bowiem potwierdzenie w opinii biegłego z zakresu ortopedii i traumatologii oraz w opinii biegłego z zakresu neurologii i rehabilitacji medycznej. Dowodem tego jest również długotrwały proces rehabilitacji, jakiemu powódka poddawana jest od czasu wypadku, mającego na celu jej usprawnienie. Nie jest też, w świetle przeprowadzonych dowodów, sporne, że powódka nigdy nie powróci do stanu zdrowia sprzed zdarzenia. Dokonując oceny zasadności powództwa w tym zakresie Sąd uwzględnił, iż poszkodowana w wypadku przez okres trzech tygodni była zupełnie unieruchomiona, a każda zmiana pozycji ciała nasilała u niej dolegliwości bólowe. Po tym okresie rozpoczęto natomiast długotrwałą rehabilitację w czasie, której E. K. na nowo uczyła się chodzić. Niewątpliwie, jak wynika z opinii biegłych, dolegliwości bólowe towarzyszące powódce po powrocie do domu ze szpitala były znaczne jeszcze przez 6-8 następnych tygodni. Oceniając zakres doznanej krzywdy, należy także wziąć od uwagę fakt, iż po opuszczeniu szpitala powódka wymagała pomocy osoby drugiej przez okres kolejnych dwóch miesięcy w wymiarze (4-6h/ dobę), a po upływie tego czasu ok. 2 h/dobę. Przez okres 6 miesięcy nie mogła samodzielnie przygotowywać posiłku, sprzątać mieszkania, myć okien czy realizować większych zakupów. Sąd uwzględnił nadto fakt, iż powódka mimo czteroletniego wysiłku nie zdołała ukończyła II stopnia specjalizacji z otolaryngologii, a po powrocie do pracy wymaga warunków przystosowanych do obecnych możliwości zdrowotnych. Przez dłuższy okres czasu aktywne życie powódki uległo znacznym ograniczeniom. W sferze psychicznej na skutek wypadku E. K. doznała problemów emocjonalnych o charakterze zaburzeń adaptacyjnych. Stwierdzony w opiniach biegłych uszczerbek na zdrowiu powódki łącznie wynosi 60%.

Nie można pomijać jednak kwestii wynikającej z opinii biegłego z zakresu medycyny pracy, iż o tym, czy powódka będzie mogła wykonywać zabiegi operacyjne w przyszłości będą decydować kwestie specjalizacji oraz warunki zdrowotne. Ze sporządzonej opinii sądowo – psychiatrycznej i psychologicznej wynika, iż powódka deklarowała zamiar ukończenia specjalizacji. Nie stwierdzono aby na skutek wypadku powódka doznała takich urazów, które uniemożliwiałyby jej ukończenie, żadna z przeprowadzonych w sprawie opinii nie wskazywała na przeszkody intelektualne, nie ujawniono aby powódka cierpiała na zespół stresu pourazowego, ani na zaburzenia psychiczne. Wskazywano natomiast, iż E. K. jest osobą funkcjonującą na wyższym niż przeciętny poziomie, a zaburzenia na jakie cierpi są potencjalnie całkowicie odwracalne. Uwadze Sądu nie uszło również to, że E. K. jest obecnie w pełni samodzielna, wymaga jedynie ewentualnej i okazjonalnej pomocy przy czynnościach mniej typowych, jak gruntowne sprzątanie mieszkania czy duże zakupy lub wieszanie firan i zasłon. Na skutek wypadku życie powódki uległo zatem niewątpliwie dużym zmianom, które stanowią konsekwencje wypadku, ale nie takim, które zniweczyłyby wszystkie jej dotychczasowe zamierzenia. Powódka nadal pracuje jako lekarz laryngolog w przychodni szpitalnej i prowadzi swój prywatny gabinet. Wprawdzie z uwagi na orzeczony stan umiarkowanej niepełnosprawności wykonuje pracę w szpitalu w ograniczonym rozmiarze godzin, ale jest ona zgodna ze zdobytym wykształceniem. Z uwagi na doznane złamania nie może kontynuować zatrudnienia w pogotowiu ratunkowym, gdzie wymagana jest duża sprawność psychofizyczna. Sąd uwzględnił ponadto, iż z punktu widzenia ortopedycznego nie wymaga stałego leczenia farmakologicznego. Porusza się prawidłowo i jest wydolna lokomocyjnie. E. K. wprawdzie korzysta z osoby do pomocy nad opieką nad domem i nie może uprawiać dyscyplin sportowych, ale jest nadal aktywna społecznie, pozostaje członkiem Towarzystwa Laryngologicznego i raz w miesiącu uczestniczy w spotkaniach Towarzystwa Otolaryngologicznego, uczestniczy w zjazdach, ponadto jest mobilna, z powodzeniem prowadzi samochód, nie ma z tego tytułu lęków pomimo faktu, iż była uczestnikiem poważnego wypadku.

Zdaniem Sądu, wszystkie przytoczone okoliczności uzasadniały roszczenie powódki w zakresie zadośćuczynienia do łącznej kwoty 250 000 złotych. Po uwzględnieniu kwoty wypłaconej przez pozwanego, zasadnym jest zasądzenie na rzecz powódki dalszego zadośćuczynienia w kwocie 180 000 złotych. Przyznane zadośćuczynienie nie może być bowiem jedynie symboliczne, a musi mieć odczuwalną wartość ekonomiczną. Kwota ta powinna być odczuwalna dla pokrzywdzonej i przynosić jej choć w części poczucie równowagi emocjonalnej oraz rekompensaty doznanych cierpień. Z drugiej strony, wysokość zadośćuczynienia nie może być oderwana od sytuacji ekonomicznej społeczeństwa ani stanowić źródła nieuzasadnionego przysporzenia. Dlatego konfrontacja danego przypadku z innymi może dać jedynie orientacyjne wskazówki, co do poziomu odpowiedniego zadośćuczynienia. Kierowanie się przy ustalaniu sumy zadośćuczynienia sumami zasądzanymi z tego tytułu w innych sprawach może i powinno zapobiegać powstawaniu rażących dysproporcji. Żądanie zapłaty dodatkowej kwoty 430 000 złotych tytułem zadośćuczynienia ponad sumę już wypłaconą jest nadmiernie wygórowane i nie znajduje w rozpoznawanym przypadku uzasadnienia. Zadośćuczynienie zasądzone na rzecz powódki w ocenie Sądu jest wysokie, ma odczuwalną wartość ekonomiczną (biorąc pod uwagę już tylko niejako pomocniczo takie kryteria jak przeciętne wynagrodzenie czy cena takich dóbr materialnych - jak samochód czy mieszkanie).

Orzeczenie o odsetkach od tej kwoty znajduje uzasadnienie w treści art. 817 k.c. w zw. z art. 481 § 1 i 2 k.c. Ubezpieczyciel został wezwany do zapłaty kwoty 500 000 złotych tytułem zadośćuczynienia w piśmie z dnia 30 czerwca 2009r. a w dniu 6 sierpnia 2009r. upłynął 30 dniowy termin na dobrowolne spełnienie świadczenia.

Renta skapitalizowana z tytułu częściowej niezdolności do pracy zarobkowej oraz zmniejszenia się widoków powodzenia na przyszłość

Roszczenie zgłoszone po ostatecznej modyfikacji powództwa przez E. K. znajduje uzasadnienie w treści art. 444 §2 k.c. i może jej żądać poszkodowany, który utracił całkowicie lub częściowo zdolność do pracy zarobkowej albo, jeżeli zwiększyły się jego potrzeby lub zmniejszyły widoki powodzenia na przyszłość. Wymienione następstwa powinny mieć charakter trwały. Konieczną przesłanką, warunkującą dochodzenie renty, jest powstanie szkody bądź to w postaci zwiększenia wydatków (zwiększone potrzeby), bądź to zmniejszenia dochodów - nieosiąganiu tych zarobków i innych korzyści majątkowych, jakie poszkodowany mógłby uzyskać w przyszłości, gdyby nie doznał uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia.

Powódka po ostatecznym sprecyzowaniu powództwa domagała się renty z tytułu częściowej niezdolności do wykonywania pracy zarobkowej oraz zmniejszenia widoków na przyszłość w łącznej kwocie 2 052 576,23 złote za okres od stycznia 2009r. do 30 czerwca 2016r. przy przyjęciu II wariantu z opinii uzupełniającej sporządzonej przez biegłą z zakresu zagadnień ekonomicznych i rozliczeń finansowych, która ustaliła stopień utraty poszczególnych dochodów według oświadczeń powódki.

Co do zasady Sąd uznał to żądanie za usprawiedliwione. Wysokość utraconego dochodu należy jednak w ocenie Sądu oprzeć na wariancie I albowiem w sporządzonej opinii biegły podnosił, iż oparcie się na dochodach A. K. (2) jest bardziej miarodajne niż ustalenie prognozy rozwoju gabinetu lekarskiego powódki do 2014r., z uwagi na fakt, iż niezbędne jest przy tym odrębne ustalenie kosztów uzyskania przychodu związanych z zakupem specjalistycznego sprzętu. Argumentacja ta zasługuje na akceptację (vide: opinia k. 1397).

Żadna ze stron ostatecznie nie kwestionowała wniosków powyższej opinii, zatem przedstawione przez biegłego wyliczenia będą stanowiły punkt odniesienia dla dalszych obliczeń.

Stosownie do opinii podstawowej łącznie utracone przez powódkę dochody w okresie od 10 września 2008r., do 31 grudnia 2008r. wyniosły netto 29 754,12 złotych, w przeliczeniu średniomiesięcznie daje sumę 7 438,53 złote. Zgodnie z wnioskami opinii okres od 1 stycznia 2009r do 31 kwietnia 2009r. był etapem przyjętym do momentu otrzymania przez powódkę specjalizacji II stopnia, a od dnia 1 maja 2009r do 31 grudnia 2009r. był to etap zakładający, iż powódka zakończyła specjalizację w powodzeniem, a dochody otrzymywane byłyby zbliżone do dochodów A. K. (2). Zatem w okresie od 1 stycznia 2009r. do 31 kwietnia 2009r. utracone przez powódkę dochody wyniosły zgodnie z opinią 32 449,79 złotych i średniomiesięcznie 8 112,44 złote.

Zgodnie z wnioskami opinii uzupełniającej średni miesięczny utracony dochód netto w okresie od 1 maja 2009r. do 31 grudnia 2014r. w wariancie I wynosi kwotę 14 585,86 złotych. Należy jednak dodatkowo uwzględnić okoliczność, iż w toku postępowania likwidacyjnego pozwany w dniu 27 maja 2010r. dokonał wypłaty na rzecz powódki renty w kwocie 60 847,85 złotych za okres od dnia 10 września 2008r. do dnia 6 września 2009r. Dodatkowo zgodnie z życzeniem strony powodowej wyrażonym w ostatecznej modyfikacji powództwa wypłaconą sumę należy zaliczyć co do kwoty: 29 754,12 złotych na poczet renty za okres od 10 września 2008r. do 31 grudnia 2008r., a pozostałą w wysokości 31 093,73 złote na poczet renty za okres od dnia 1 stycznia 2009r. do 30 kwietnia 2009r. Łączna kwota utraconych dochodów według opinii zasadniczej w okresie od 10 września 2008r. do 31 kwietnia 2009r. wynosi 62 203,91 złotych, dlatego od tej sumy należało odjąć kwotę wypłaconą przez pozwanego w wysokości 60 874,85 złotych, a różnica tych kwot wynosi 1 356,06 złotych.

Roszczenie w przedstawionym zakresie zasługuje zatem na uwzględnienie.

Przechodząc zatem do żądania zasądzenia renty w łącznej kwocie 27 309,11 złotych za okres od dnia 1 maja 2009r. do dnia 31 grudnia 2009r. za każdy miesiąc w kwotach po 3 143,63 złote wraz z usta

wowymi odsetkami liczonymi od dnia 1- ego każdego następnego miesiąca do dnia zapłaty należy wskazać, iż roszczenie w przedstawionej formie zasługuje jedynie na częściowe uwzględnienie. Zgodnie z wnioskami opinii biegłego utracony przez powódkę dochód w okresie od 1 maja 2009r. do 31 grudnia 2009r łącznie w wariancie I wynosił 24 675,01 złotych, a średniomiesięcznie kwotę 3 084,37 złotych. Przy uwzględnieniu kwoty wypłaconej przez pozwanego tytułem renty wyrównawczej, roszczenie jest zatem zasadne, po uwzględnieniu renty wypłaconej przez pozwanego, jedynie do kwoty w łącznej wysokości 20 512,44 złote rocznie (po 1 709,37 złotych miesięcznie).

Odnośnie żądania renty w łącznej kwocie 74 633,78 złote za okres od dnia 1 stycznia 2010r. do 31 grudnia 2010r. za każdy miesiąc w kwotach po 6 219,48 złotych wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia 1 – ego każdego następnego miesiąca do dnia zapłaty należy podnieść, iż stosownie do wniosków niekwestionowanej opinii biegłego według wariantu I powódka nie osiągnęłaby dochodów, a stratę w łącznej wysokości 45 932,45 złotych, co średniomiesięcznie wynosiłoby – 3 827,71 złote. Żądanie wypłaty comiesięcznej renty w tym zakresie jest nieuzasadnione.

Przechodząc do oceny zgłoszonej renty w łącznej kwocie 207 633,78 złotych za okres od dnia 1 stycznia 2011 roku do dnia 31 grudnia 2011r. za każdy miesiąc w kwocie po 17 279,74 złote z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia 1- ego każdego następnego miesiąca do dnia zapłaty, należy wskazać, iż dochód według przyjętego I wariantu opinii w tym okresie wynosił 123 013,79 złotych rocznie i 10 251,15 złotych średniomiesięcznie. Od kwoty dochodu rocznego należało dodatkowo odjąć sumę 16 500 złotych wypłaconą przez pozwanego w ramach renty wyrównawczej, co daje kwotę 106 513,79 złotych rocznie oraz 8 876,15 miesięcznie i w takim zakresie roszczenie to zostało uwzględnione.

W zakresie zgłoszonego żądania renty w łącznej kwocie 178 113,33 złote za okres od dnia 1 stycznia 2012r. do dnia 31 grudnia 2012r. za każdy miesiąc w kwocie po 14 842,77 złote z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia 1 – ego każdego następnego miesiąca do dnia zapłaty zasadnym jest ustalenie, iż zgodnie z wnioskami opinii według wariantu I utracony dochód powódki wynosi łącznie 178 113,33 złote, co w przeliczeniu średniomiesięcznie daje kwotę 14 842,77 złotych. Od kwoty dochodu rocznego należało dodatkowo odjąć sumę 16 500 złotych wypłaconą przez pozwanego w ramach renty wyrównawczej, co daje rentę w wysokości 161 613,33 złote rocznie i 13 467,77 miesięcznie. W takim zakresie roszczenie to zostało uwzględnione.

W zakresie roszczenia renty w łącznej kwocie 298 681,13 złotych za okres od dnia 1 stycznia 2013r. do 31 grudnia 2013r. za każdy miesiąc w kwocie po 24 890,10 złotych z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia 1 – ego każdego następnego miesiąca do dnia zapłaty należy uznać, iż podlega jedynie częściowemu uwzględnieniu albowiem zgodnie z wnioskami opinii biegłego łączny utracony roczny dochód powódki za rok 2013 wynosi 279 711,45 złotych i miesięcznie 23 309,29 złotych. Po odjęciu kwoty 16 500 złotych wypłaconej przez pozwanego od całości dochodu, kwota utraconych dochodów to 263 211,45 złotych. Renta z tego tytułu winna być uwzględniona jedynie na poziomie kwoty 21 934,29 złotych miesięcznie.

Ostatecznie odnosząc się do żądania renty w łącznej kwocie 506 050,32 złote za okres od dnia 1 stycznia 2014r. do dnia 31 grudnia 2014r. za każdy miesiąc w kwocie po 42 170,87 złotych z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia 1 – ego każdego następnego miesiąca do dnia zapłaty w pierwszej kolejności podać należy, iż jest to ostatni okres prognozowany opinią biegłego i według wniosków płynących z powyższej opinii utracony dochód za 2014 rok w wariancie I wynosił 432 257,75 złotych i miesięcznie 36 021,48 złotych. Analogicznie należało jednak uwzględnić tak jak w poprzednim okresie kwotę 16 500 złotych wypłaconą przez pozwanego i uznać, że utracone dochody rocznie wyniosły 415 757,75 złotych, a po 34.646,48 złote miesięcznie.

W takiej samej wysokości Sąd ustalił comiesięczną rentę za okres od dnia 1 stycznia 2015r. do dnia 31 grudnia 2015r oraz za okres od dnia 1 stycznia 2016r. do 30 maja 2016r. z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia 1 – ego każdego następnego miesiąca do dnia zapłaty.

Reasumując skapitalizowana renta z tytułu częściowej niezdolności do pracy zarobkowej oraz zmniejszenia widoków na przyszłość w przypadku E. K. za okres od 10 września 2008r. do 30 maja 2016r. wynosi 1 422 337,25 złotych. Dla zachowania przejrzystości wyroku, okres kapitalizacji renty został przesunięty do miesiąca września 2016r., a więc kwota skapitalizowanej renty uległa zwiększeniu o 138. 585,92 zł ( 34646,48 zł x 4 m-ce). Łącznie skapitalizowana renta za okres od 10 września 2008r. do 30 września 2016r. wynosi 1.560.923,17 zł.

Renta wyrównawcza na przyszłość, zasądzona od października 2016r., nie pomniejszona o kwotę renty uznanej i wypłacanej przez pozwanego (1735złotych) wynosi 36.021, 48 zł miesięcznie. Przy ustalaniu wysokości renty, zgodnie z utrwalonym orzecznictwem, Sąd powinien brać pod uwagę realną, praktyczną możliwość podjęcia przez poszkodowaną pracy w granicach zachowanej zdolności do pracy, a nie możliwość teoretyczną. Dlatego nie jest wykluczona sytuacja, w której poszkodowana otrzymuje pełną rentę w wysokości utraconych zarobków, jakie mogłaby osiągnąć, gdyby wypadek nie nastąpił, chociaż nie utraciła całkowicie zdolności do pracy zarobkowej. Taka okoliczność zaistniała w rozpoznawanym przypadku. E. K. mimo, że teoretycznie posiada zachowaną ograniczoną zdolność do pracy, to praktycznie nie powinna wykonywać prac powodujących przeciążenie kręgosłupa, ciężkich prac fizycznych, długotrwałych prac w pozycjach wymuszonych. Ponadto powinna wykonywać pracę w warunkach dostosowanych do jej możliwości zdrowotnych. W perspektywie może się również liczyć z pogorszeniem stanu zdrowia i przyspieszeniem zmian zwyrodnieniowych. Obecnie powódka nadal pracuje jako lekarz i prowadzi prywatną praktykę, ale jest zatrudniona w zmniejszonej ilości godzin, a dodatkowo musiała zrezygnować z pracy w pogotowiu. Znaczne ograniczenia zdrowotne jakich doznała po wypadku uniemożliwiły jej również realizację dotychczasowych planów i zdobycie specjalizacji, co spowodowało, iż nie tylko realnie utraciła dochody ale także możliwości rozwoju zawodowego w dalszej perspektywie. Zgodnie z opinią biegłego z zakresu zagadnień ekonomicznych utracony dochód za rok 2014 r. wynosił średniomiesięcznie 36 021,48 złotych.

Skapitalizowana renta z tytułu zwiększonych potrzeb oraz renta na przyszłość

Przechodząc do kolejnych rozważań zaznaczyć należy, iż przyznanie renty z tytułu zwiększonych potrzeb na podstawie art. 444 § 2 k.c. nie jest uzależnione od wykazania, że poszkodowany te potrzeby faktycznie zaspokaja i ponosi związane z tym wydatki. Do przyznania renty z tego tytułu wystarcza samo istnienie zwiększonych potrzeb jako następstwa czynu niedozwolonego (por. wyrok SN z 11 marca 1976 r., IV CR 50/76, OSNCP 1977, nr 1, poz. 11).

Z tych względów Sąd uwzględnił roszczenie renty z tytułu zwiększonych potrzeb powódki w wysokości 300 złotych miesięcznie począwszy od dnia 10 września 2008r. skoro konsekwencją wypadku jest powstanie szkody w postaci zwiększenia wydatków związanych między innymi z koniecznością zakupu leków przeciwbólowych oraz przeciwzapalnych w okresach zwiększenia dolegliwości i pomoc osoby trzeciej. Zgodnie z opinią biegłego neurologa koszt leczenia powódki w okresie nasilenia objawów wynosi 50-70 złotych miesięcznie. Z uwagi na brak danych, co do okresów nasilenia zasadnym jest przyjęcie kwoty 420 złotych rocznie i wynikającej z tego wyliczenia kwoty 35 złotych miesięcznie ponoszonej na zakup leków. Zwiększone potrzeby obejmują również wydatki ponoszone przez powódkę na zatrudnienie innej osoby do pomocy w pracach domowych. Koszt takiej pomocy zgodnie z zeznaniami powódki i R. S. wynosi łącznie 280 złotych miesięcznie (4 x 70zł). Łącznie tytułem zwiększonych potrzeb powódki skapitalizowana kwota renty za okres od dnia 10 września 2008r do dnia 10 czerwca 2016 r. stanowi kwotę 28 800 złotych (96 miesięcy x 300 złotych). Będąc związany żądaniem pozwu Sąd uwzględnił z tego tytułu kwotę, jakiej powódka dochodziła, po ostatecznym sprecyzowaniu powództwa w wysokości 27 900 złotych. Okres kapitalizacji renty przyznanej tytułem zwiększonych dochodów powódki, został, tak jak w przypadku renty wyrównawczej, rozszerzony do 30 września 2016r., tj. o 3 miesiące. Tym samym ostateczna kwota skapitalizowanej renty wynosi 28 800 zł / 27 900 zł + 900 zł ( 300x3) = 28 800 zł./.

Uwzględniając opinię biegłych, a także obecny stan zdrowia powódki zasadnym jest uznanie żądania zasądzenia renty z tytułu zwiększonych potrzeb także na przyszłość w kwocie po 300 złotych miesięcznie począwszy od października 2016 r. płatnej do 10 – ego każdego miesiąca wraz z ustawowymi odsetkami na wypadek uchybienia terminowi płatności.

Odszkodowanie - zwrot kosztów leczenia i dojazdów

W ocenie Sądu do uzasadnionych kosztów leczenia i dojazdów można zaliczyć jedynie: opłatę uzdrowiskową w kwocie 105 złotych, opłatę za turnus rehabilitacyjny w D. w kwocie 168 złotych (kwota 451 zł. pomniejszona o sumę 283 złotych uiszczoną przez ubezpieczyciela), opłatę za turnus rehabilitacyjny w I. w kwocie 1 780 złotych, koszt wykonania zabiegów i kąpieli w wysokości 122 złote, koszt wykonania badań densymetrycznych w wysokości 72 złote, borowiny w wysokości 84 złote, zakupu butów do profilaktyki ortopedycznej w wysokości 350 złotych i 380 złotych (vide: k. 335 zaświadczenie), koszt wykonania badania eksperta z zakresu medycyny sądowej w wysokości 220 złotych. Zasadny jest uznanie również zwrotu kosztów przejazdu najbliższej rodziny powódki do szpitali w których przebywała, chociaż nie w wysokości zgłoszonej w pozwie. Nie sposób bowiem przyjąć, iż powódka znajdowała się, jak to podnosi jej pełnomocnik, w stanie „krytycznym”. Stwierdzenie to w ocenie Sądu zostało użyte zbyt dowolnie. Nie można też uznać, że pozostają w normalnym związku przyczynowym z wypadkiem, koszty dojazdu do szpitala matki powódki i jej dwóch sióstr, brata i brata męża, podczas gdy faktyczną opiekę całodobową sprawował wykwalifikowany personel szpitala, a uwzględniając okoliczność, iż powódka z zawodu jest lekarzem zasadnym jest przyjęcie, iż opieka ta była wykonywana pieczołowicie. Sąd uznał wobec tego za zasadne przyjęcie zwrotu kosztów dojazdu w oparciu o art. 322 k.p.c., na poziomie kwoty 3000 złotych, a uwzględniając sumę 1 000 złotych dotychczas wypłaconą przez pozwanego, zasadnym staje się uwzględnienie zgłoszonego roszczenia w wysokości 2 000 złotych. Sąd uwzględnił także co do zasady koszt dojazdu rodziców męża powódki w celu sprawowania opieki nad 10 – letnią córką E. K. na poziomie kwoty 1080 złotych (1080 km x 0,60 złotych), albowiem kwota 500 złotych kosztów opieki została wypłacona w toku postępowania likwidacyjnego. Łącznie uwzględnione odszkodowanie obejmujące zwrot kosztów dojazdu i opieki wynosi 7 864 złote. Odsetki ustawowe od powyższej kwoty zostały zasądzone od dnia 11 czerwca 2010r. do dnia zapłaty mając na względzie fakt, iż powódka w dniu 30 czerwca 2009r. dokonała pozwanemu zgłoszenia szkody w wysokości 12 253 złotych, a decyzją z dnia 27 maja 2010r. ubezpieczyciel przyznał jej kwotę odszkodowania w wysokości 1 783 złote.

Sąd nie uwzględnił roszczenia powódki w zakresie zwrotu kwoty 800 złotych odszkodowania z tytułu wywołania prywatnej opinii biegłego. Zgodnie ze stanowiskiem wyrażonym w wyroku Sądu Rejonowego w Koninie z dnia 14 października 2008 r., sygn. akt I C 283/08,(niepubl), które Sąd niniejszym podziela, koszty poniesione przez poszkodowanego tytułem sporządzenia prywatnej opinii są zasadne w sytuacji, gdy pozwane towarzystwo odmawia zaspokojenia roszczenia poszkodowanego, który decyduje się następnie w celu obrony swoich uzasadnionych interesów na wykonanie prywatnej opinii. W realiach niniejszej sprawy powódka zasięgnęła opinii biegłego dotyczącej szczegółowego obliczenia utraconych dochodów przez okres od dnia 10 września 2008r. do 6 września 2009r. i swoje roszczenie z zakresie zwrotu kosztów sporządzenia niniejszej opinii zawarła w zgłoszeniu szkody na osobie, a zatem przed zajęciem przez pozwanego jakiegokolwiek stanowiska merytorycznego. W ocenie Sądu poniesione koszty na prywatną opinię zleconą przez powódkę nie były potrzebne, obiektywnie konieczne i uzasadnione. Pozwany nie przedstawił żadnej własnej kalkulacji, aby powódka musiała sprawdzić jej poprawność i ustosunkować się do przedstawionych jej wyliczeń zatem wydatek nie pozostawał w normalnym związku przyczynowym z wypadkiem komunikacyjnym.

Sąd nie uwzględnił również kosztów zabiegu polegającego na świecowaniu uszu (40zł), gdyż powódka zgodnie z ciężarem dowodu nie zdołała dowieść, iż był to celowy i konieczny zabieg, który miał jakikolwiek związek z doznanymi w wypadku urazami. Jako nieuzasadnione Sąd również potraktował żądanie zwrotu kosztów zakupu atlasu rehabilitacyjnego (1800zł), albowiem jego zakup nie znajduje uzasadnienia ani w aspekcie neurologicznym, ani ortopedycznym. Biegli sporządzający opinie specjalistyczne do tej sprawy nie potwierdzili celowości tego zakupu. Za nieuzasadniony Sąd uznał koszt w wysokości 451 złotych pobytu matki powódki B. W. w sanatorium w sytuacji, gdy funkcję opiekunki nad powódką sprawowała jej pełnoletnia córka I. K., a w tym samym ośrodku na rehabilitacji przebywał także mąż powódki A. K. (1). Należy mieć na względzie w ocenie Sądu fakt, iż powódka przebywała tam na leczeniu uzdrowiskowym w okresie, kiedy jej sprawność była jedynie ograniczona, a sama poszkodowana nie była osobą leżącą, która wymagałaby wsparcia jednocześnie dwóch osób. Sąd nie uwzględnił ponadto roszczenia o zwrot kwoty 8 610 złotych na zakup sprzętu komputerowego. Odnosząc się do celowości poniesionego wydatku strona powodowa powołała się na opinię biegłego z zakresu medycyny pracy. Tymczasem analiza powyższej opinii oraz opinii uzupełniającej prowadzi do uznania, iż powódka może korzystać z dostępnego sprzętu komputerowego, a powinna być jedynie zatrudniona w dogodnych warunkach obejmujących także specjalistyczny regulowany fotel laryngologiczny. Powyższe wnioski dotyczą jednak zatrudnienia w poradni laryngologicznej, gdzie powódka pracuje na etat. Przedstawiona faktura nie dowodzi, iż sprzęt komputerowy został zakupiony do poradni czy do prywatnego gabinetu powódki, a ponadto zgodnie z ciężarem dowodu nie zdołano dowieść, iż w miejscu, gdzie powódka pełniła dotychczas swoje zawodowe obowiązki nie było dostępnego sprzętu komputerowego z którego dotychczas mogłaby korzystać.

Ustalenie odpowiedzialności pozwanego na przyszłość

Sąd uwzględnił także żądanie powódki w przedmiocie ustalenia odpowiedzialności pozwanego za szkody mogące powstać w przyszłości jako skutki wypadku komunikacyjnego z dnia 10 września 2008 roku. Należy podnieść, że szkody na osobie nie zawsze powstają jednocześnie ze zdarzeniem, które wywołało uszkodzenie ciała. Są one z istoty swej rozwojowe. Poszkodowany z reguły nie może w chwili wszczęcia procesu dochodzić wszystkich roszczeń, jakie mogą mu przysługiwać z określonego stosunku prawnego. Następstwa uszkodzenia ciała są z reguły wielorakie i zwłaszcza w wypadkach cięższych uszkodzeń wywołują niekiedy skutki, których dokładnie nie można określić ani przewidzieć, gdyż są one zależne od indywidualnych właściwości organizmu, osobniczej wrażliwości, przebiegu leczenia i rehabilitacji oraz wielu innych czynników. Przy uszkodzeniu ciała lub doznaniu rozstroju zdrowia poszkodowany może określić podstawę żądanego odszkodowania jedynie w zakresie tych skutków, które już wystąpiły, natomiast nie może określić dalszych skutków jeszcze nie ujawnionych, których jednak wystąpienie jest prawdopodobne. Często bowiem nie da się przewidzieć wszystkich następstw rozstroju zdrowia, chociaż nie można wyłączyć wystąpienia w przyszłości dalszych następstw uszkodzenia ciała obok tych, które się już ujawniły.

Artykuł 189 k.p.c. nie stoi zatem na przeszkodzie jednoczesnemu wytoczeniu powództw o świadczenie i o ustalenie w sytuacji, gdy ze zdarzenia wyrządzającego szkodę w postaci uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia przysługują już poszkodowanemu określone świadczenia, ale z tego samego zdarzenia mogą się ujawnić w przyszłości inne jeszcze szkody, których dochodzenie nie jest na razie możliwe.

Mając na uwadze powyższe okoliczności, utrwalone stanowisko Sądu Najwyższego, a w szczególności fakt, iż zgodnie z opiniami biegłego ortopedy traumatologa jak i biegłego z zakresu neurologii i rehabilitacji medycznej k.p.c, doznane złamanie w obrębie kręgosłupa oraz miednicy są procesem nieodwracalnym i następstwami wypadku może być przyspieszenie powstawania zmian zwyrodnieniowych kręgosłupa i miednicy, nie można wykluczyć również wystąpienia zaburzenia chodu. Z tych wszystkich względów roszczenie w tym zakresie podlegało uwzględnieniu.

W zakresie, w jakim powódka cofnęła pozew ze skutkiem prawnym, postępowanie z mocy art. 355§ 1k.p.c, zostało umorzone.

Dalej idące żądanie jako niezasadne podlega oddaleniu.

Rozstrzygnięcie o kosztach procesu uzasadnia treść art. 100 k.p.c., wyrażająca zasadę stosunkowego rozdzielenia kosztów procesu.

Powódka utrzymała się z roszczeniem w około 65%.

W części proporcjonalnej do wygranej przysługuje powódce zwrot od pozwanego kosztów procesu. Powódka poniosła koszty z tytułu: opłaty od pozwu - 32 008 zł, opłata od rozszerzonego powództwa - 16. 280zł, wynagrodzenia pełnomocnika - 7217 zł, zaliczki na opinię biegłych – 2 000 zł. Łącznie koszty powódki wyniosły – 57. 505 złotych.

Pozwany poniósł koszty w wysokości 7.217 złotych.

Łącznie koszty poniesione przez strony wyniosły 64.722 zł.

Powódka winna ponieść koszty w kwocie 19.328,42 zł., poniosła w wysokości 57.505 zł., a zatem do zwrotu przez pozwanego pozostaje kwota 38.176,58 zł.

Pozwany poniósł koszty w kwocie 7.217 zł, winien w kwocie 45.393,58 zł., co oznacza obowiązek zwrotu na rzecz powódki kwoty 38.176,58 zł.

Sąd, na podstawie art. 113 ust. 1 u.k.s.c. w zw. z art. 100 k.p.c., nakazał ściągnąć od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa kwotę 4 272 złote tytułem przypadających na niego wydatków i opłaty od pozwu, zaś na mocy art. 113 ust. 2 u.k.s.c. nakazał ściągnąć na rzecz Skarbu Państwa od E. K., z zasądzonego na jej rzecz roszczenia, kwotę 937,77 złotych tytułem kosztów, których nie miała obowiązku uiszczać.

Z tych wszystkich względów i na podstawie powołanych przepisów, Sąd orzekł, jak w wyroku.