Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 4 października 2016r.

Sąd Okręgowy we Wrocławiu w III Wydziale Karnym w składzie:

Przewodniczący: SSA w SO Wiesław Rodziewicz

Protokolant: Ewelina Sito

Prokurator Prokuratury Rejonowej dla Wrocławia – Stare Miasto Anna Kaniak

po rozpoznaniu w dniach 8.II, 3.III, 15.VI, 18.VII, 9.VIII, 29.IX.2016r.

sprawy:

S. Ł. urodz. (...) we W.

syna R. i D. z domu A.

oskarżonego o to, że:

w okresie od 25 marca 2013 roku do 15 grudnia 2013 roku we W., w celu osiągnięcia korzyści majątkowej oraz wspólnie i w porozumieniu z innymi ustalonymi osobami, usiłował doprowadzić (...) SA do niekorzystnego rozporządzenia mieniem wielkiej wartości w kwocie 1 003 000 złotych oraz doprowadził (...) SA do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w kwocie 17 000 złotych w ten sposób, że K. J., Ł. K. (1), S. B. i D. B. oświadczyli nieprawdę, że są zatrudnieni w firmie (...) i zadeklarowali chęć przystąpienia do grupowego ubezpieczenia od następstw nieszczęśliwych wypadków, a następnie M. Z. zawarł w dniu 25 marca 2013r. umowę grupowego ubezpieczenia o nr (...) z sumą ubezpieczenia na każdego z ubezpieczonych w kwocie 850 000 złotych oraz miesięczną składką na każdego z ubezpieczonych w kwocie 2 448 złotych, po czym w dniu 26 kwietnia 2013 roku spowodowali fikcyjną kolizję drogową z R. I. kierującym samochodem osobowym marki J. o nr rej. (...) i następnie w dniach 14 i 15 grudnia 2013r. złożyli wnioski o wypłatę odszkodowania z tytułu trwałego uszczerbku na zdrowiu oraz zasiłku dziennego z tytułu niezdolności do pracy w łącznej kwocie 1 020 000 złotych, jednak w odniesieniu do kwoty 1 003 000 złotych zamierzonego celu nie osiągnęli z uwagi na odmowę wypłaty odszkodowania przez (...) SA,

tj. o czyn z art. 13 § 1 k.k. w zw. z art. 286 § 1 k.k. i art. 298 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k. i art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k.

* * *

I.  oskarżonego S. Ł. uznaje za winnego tego, że w okresie od 25 marca 2013 roku do 15 grudnia 2013 roku we W., w wykonaniu z góry powziętego zamiaru, działając w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, wspólnie i w porozumieniu z innymi ustalonymi osobami usiłował doprowadzić (...) Spółka Akcyjna w W. ( (...) S.A.) do niekorzystnego rozporządzenia mieniem znacznej wartości w kwocie 1 003 000 złotych, w ten sposób, że w dniu 26 kwietnia 2013 roku spowodował wraz z innymi ustalonymi osobami fikcyjną kolizję drogową, a następnie wraz z tymi osobami w dniach 14 i 15 grudnia 2013r. złożył zawierające nieprawdziwe informacje wnioski o wypłatę odszkodowania z tytułu trwałego uszczerbku na zdrowiu oraz zasiłku dziennego z tytułu niezdolności do pracy w łącznej kwocie 1 020 000 złotych wprowadzając ubezpieczyciela w błąd celem uzyskania nienależnych świadczeń z ubezpieczenia następstw nieszczęśliwych wypadków podając nieprawdziwe informacje w złożonych wnioskach o wypłatę świadczeń z tytułu trwałego uszczerbku na zdrowiu oraz niezdolności do pracy, doprowadzając do wypłaty przez (...) S.A. kwoty 17 000 złotych, tj. przestępstwa z art. 13 § 1 k.k. w zw. z art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k. oraz art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 12 k.k. i za to na podstawie art. 14 § 1 k.k. w zw. z art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k. oraz art. 33 § 2 i 3 k.k. wymierza mu karę 1 (jednego) roku pozbawienia wolności oraz 400 (czterysta) stawek dziennych grzywny ustalając wysokość jednej stawki na kwotę 60 (sześćdziesiąt) złotych;

II.  na podstawie art. 46 § 1 k.k. orzeka wobec S. Ł. obowiązek naprawienia szkody wyrządzonej przestępstwem w 1/10 części tj. w kwocie 1700 (tysiąc siedemset) złotych na rzecz (...) S.A.;

III.  na podstawie art. 624 § 1 k.p.k. zwalnia oskarżonego S. Ł. od ponoszenia kosztów sądowych, zaliczając je na rachunek Skarbu Państwa, w tym odstępuje od wymierzenia mu opłaty.

Sygn. akt III K 413/15

UZASADNIENIE

Na podstawie zgromadzonego materiału dowodowego Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

M. Z. od listopada 2012 roku prowadził działalność gospodarczą pod nazwą Firma Handlowo – Usługowa (...) z siedzibą we W.. Przedmiotem jej działalności była konserwacja i naprawa pojazdów samochodowych, w tym zakładanie w nich instalacji gazowych.

Wiosną 2013r. S. B. spotkał J. S., który zaproponował mu fikcyjne zatrudnienie. Razem udali się do firmy (...), gdzie byli obecni S. Ł., T. Ł., J. S., Ł. K. (1), K. J. i D. B.. W trakcie spotkania S. Ł., T. Ł. i J. S. wyjaśnili S. B., Ł. K. (1), K. J. i D. B. na czym polegać ma ich fikcyjne zatrudnienie, powiedzieli o mającym mieć miejsce fikcyjnym wypadku z ich udziałem i o tym, że z tytułu tego wypadku podzielą się pieniędzmi wypłaconymi przez ubezpieczyciela. Powiedzieli przy tym, że sami nie mogą już nic takiego robić, bo są spaleni w ubezpieczalniach. S. Ł. wprowadził obecnych w temat, jak wszystko ma wyglądać po wypadku i jakie czynności należy w związku z tym podjąć.

J. S. do powyższego przedsięwzięcia namówił S. B. i Ł. K. (1), zaś bracia Ł.: K. J. i D. B.. S. B. miał otrzymać
z tego tytułu 40 000 zł od J. S., zaś Ł. K. (1) 15 000 zł. S. B. został przy tym poinstruowany, żeby nie mówił lekarzowi o swych poprzednich dolegliwościach związanych z kręgosłupem, w tym nie przedstawiał mu posiadanej dokumentacji lekarskiej.

W związku z powyższym M. Z. w dniu 26 marca 2013 roku zawarł ze S. B., Ł. K. (1), K. J. i D. B. umowy o pracę na czas nieokreślony. Wyżej wymienieni mieli zostać zatrudnieni na stanowiskach przedstawicieli handlowych, datę rozpoczęcia pracy oznaczono na 10 marca 2013 roku, a stawkę płacy zasadniczej na 6000 zł brutto. Następnie podpisano aneksy do powyższych umów datowane na 10 kwietnia 2013 roku, zgodnie z którymi zatrudnieni otrzymać mieli dodatkowe stanowisko pracy – mechanik.

W rzeczywistości umowy miały charakter fikcyjny, a pracownicy ci nigdy nie wykonywali żadnych czynności wynikających z zatrudnienia. Ich zatrudnienie miało na celu wykupienie polisy pracowniczej w (...), a następnie uzyskanie odszkodowania w wyniku upozorowanego wypadku samochodowego. Mieli oni nie przejmować się kwestiami finansowymi, które pozostawały w gestii S. Ł., T. Ł. i J. S..

Dowód:

- zeznania S. B. k. 4-5, 7-8, 10-11, 16-20, 21-22, 508-509, 552, 553-554 akt 1 Ds. 2874/15, 18v-24 akt III K 413/15,

- decyzje (...) z dnia 09.04.2014r. k. 356-361, 420-422, 443-448 akt 1 Ds. 2874/15.

W dniu 25 marca 2013 roku fikcyjni pracownicy M. Z. zostali przewiezieni do jego warsztatu przy ul. (...) we W., gdzie poinformowano ich wstępnie o przebiegu upozorowanego wypadku komunikacyjnego, a następnie udali się do Centrum Handlowego (...) celem podpisania polisy ubezpieczeniowej z przedstawicielem (...).

Po przybyciu do centrum handlowego (...), S. B., Ł. K. (1), K. J. i D. B. udali się na spotkanie z przedstawicielem (...) celem podpisania polis ubezpieczeniowych. M. F. z uwagi na to, że nie była to typowa umowa zasięgał wcześniej informacji na jej temat u innych pracowników (...). Konsultował się on również wcześniej telefonicznie z M. Z..

Dowód:

- zeznania S. B. k. 4-5, 7-8, 10-11, 16-20, 21-22, 508-509, 552, 553-554 akt 1 Ds. 2874/15, 18v-24 akt III K 413/15,

- zeznania świadka M. F. k. 118-119 akt III K 413/15.

M. Z. podpisał umowę grupowego ubezpieczenia następstw nieszczęśliwych wypadków - polisa nr (...). Umowa ubezpieczenia obowiązywać miała od 1 kwietnia 2013 roku i obejmowała czterech pracowników, suma ubezpieczenia wyniosła 850 000 zł. D. B., Ł. K. (1), K. J. i S. B. podpisali deklaracje zgody, na podstawie których wyrazili zgodę na przystąpienie do grupowego ubezpieczenia następstw nieszczęśliwych wypadków na sumę ubezpieczenia w wysokości 850 000 zł z miesięczną składką 2 448 zł.

Dowód:

- kserokopia umowy grupowego ubezpieczenia następstw nieszczęśliwych wypadków oraz deklaracje zgody k. 67-72 akt 1 Ds. 2874/15.

Firma (...) zgłosiła zatrudnienie S. B., Ł. K. (1), D. B. i K. J. do (...). W marcu 2013r. M. Z. wykazał podstawę wymiaru ich składek w wysokości 4.285,71 zł, w kwietniu 2013r.
w wysokości 6000 zł w odniesieniu do S. B. i 5.428,57 zł
w odniesieniu do pozostałych osób, a w maju 2013r. w wysokości 300 zł jedynie
w odniesieniu do S. B. i Ł. K. (2).

Dowód:

- pisma (...) z dnia 21.03.2014r. i 11.06.2014r. k. 219-239 akt 1 Ds. 2874/15.

Po podpisaniu umowy mężczyźni mieli oczekiwać na kontakt telefoniczny,
w trakcie którego zostaną powiadomieni o terminie, w jakim mieli się spotkać celem dokonania fikcyjnej kolizji.

W dniu 26 kwietnia 2013 roku w godzinach wieczornych M. Z., S. B., Ł. K. (1), K. J., D. B., T. Ł. i J. S. spotkali się przed warsztatem M. Z., gdzie T. Ł. poinstruował S. B., Ł. K. (1), K. J., D. B.
o planowanym przebiegu wypadku. T. Ł. opisywał dokładnie przebieg planowanego zdarzenia. Zgodnie z jego poleceniem pasażerowie mieli wskazywać, że jadą na wyjazd integracyjny w okolice K., a po upozorowanym wypadku mieli oni wezwać karetkę pogotowia oraz policję. Po kolizji mieli oni uskarżać się przede wszystkim na obrażenia kręgosłupa i kręgów szyjnych.

Następnie S. B., Ł. K. (1), K. J., D. B. wsiedli do samochodu marki N. (...) nr rej. (...) i udali się w kierunku Ś.. Kierowcą pojazdu był D. B., który pozostawał w stałym kontakcie telefonicznym z T. Ł.. T. Ł. i S. Ł. drugim samochodem pilotowali D. B. do miejsca zdarzenia. Około godziny 23:00 D. B. otrzymał telefon od T. Ł., który poinstruował go, gdzie ma zatrzymać pojazd i jak dalej postępować.

Znajdując się na wysokości miejscowości U., na drodze nr (...), skrzyżowanie z drogą (...) D. B. zatrzymał pojazd i wszyscy pasażerowie wraz z kierowcą wyszli na zewnątrz. Po kilku minutach, o godzinie 23:10 pojazd marki J. nr rej. (...) kierowany przez R. I. uderzył w tył pojazdu N. (...). Po uderzeniu J. wycofał się, wyminął stojącego N. A. i stanął w odległości ok. 50 m od niego. Po stłuczce kierowca J. - R. I. wysiadł z pojazdu i razem z kierowcą N. A. oraz pasażerami stał na poboczu czekając na przyjazd policji oraz karetki pogotowia, które wezwał D. B.. R. I. rozmawiał chwilę jedynie z D. B. i stał około 50 metrów od pozostałych mężczyzn.

Dowód:

- zeznania S. B. k. 4-5, 7-8, 10-11, 16-20, 21-22, 508-509, 552, 553-554 akt 1 Ds. 2874/15, 18v-24 akt III K 413/15,

- częściowo zeznania G. I. k. 543-544 akt 1 Ds. 2874/15, 76-76v akt III K 413/15,

- częściowo zeznania R. I. k. 37-38, 39-40 akt 1 Ds. 2874/15, 76v-77 akt III K 413/15,

- częściowo zeznania D. B. k. 29-31, 32-33 akt 1Ds. 2874/15, 82v-83 akt III K 413/15,

- kserokopia zdjęć samochodów uczestniczących w kolizji k. 73-89.

Przybyły na miejsce zdarzenia zespół pogotowia ratunkowego zabrał K. J. i Ł. K. (1) do szpitala, natomiast S. B. i D. B. zgłosili się sami na ostry dyżur do szpitala we W.. Następnie, kilka dni po wypadku mężczyźni uczestniczący w zdarzeniu drogowym zgłosili się do wskazanych przez J. S. lekarzy celem uzyskania zwolnień lekarskich potrzebnych do wypłaty sumy ubezpieczenia.

Ł. K. (1) podczas konsultacji neurologicznej wykonanej w dniu 24 czerwca 2013 roku podał, że w wywiadzie lekarskim w dniu 26 kwietnia 2013 roku rozpoznano u niego skręty kręgosłupa szyjnego, piersiowego i lędźwiowego, uraz głowy okolicy potylicznej, w zaświadczeniu z konsultacji zaznaczono jednak, że brak jest wyniku i karty informacyjnej z konsultacji na (...) bezpośrednio po wypadku. Natomiast podczas tej konsultacji stwierdzono u niego następstwa urazów szyi
i tułowia i następstwa urazów głowy. Podczas kolejnych konsultacji ortopedycznych rozpoznano u niego m.in. zwichnięcia, skręcenia i naderwania stawów i więzadeł, skręcenie i naderwanie odcinka szyjnego i lędźwiowego kręgosłupa, pourazowe bóle i zawroty głowy.

U S. B. w trakcie pobytu na Szpitalnym Oddziale Ratunkowym (...) we W. rozpoznano stłuczenie dolnej części grzbietu i miednicy. Podczas kolejnych konsultacji rozpoznano u niego m.in. stan po skręceniu kręgosłupa szyjnego
z naderwaniem wiązadeł przykręgosłupowych.

Podobnych obrażeń doznać miał D. B., o którego rozpoznano stan po skręceniu kręgosłupa szyjnego, podobnie jak i u K. J., gdzie po konsultacjach ortopedycznych stwierdzano skręcenie i naderwanie odcinka szyjnego kręgosłupa po dokonanym wywiadzie lekarskim. Natomiast w samym RTG kręgosłupa szyjnego wykonanym na szpitalnym oddziale ratunkowym
w Wojewódzkim Szpitalu (...) w L. u K. J. nie stwierdzono zmian urazowych.

Dowód:

- zeznania S. B. k. 4-5, 7-8, 10-11, 16-20, 21-22, 508-509, 552, 553-554 akt 1 Ds. 2874/15, 18v-24 akt III K 413/15,

- zgłoszenie szkód wraz z załączoną dokumentacją k. 94-198 akt 1 Ds. 2874/15.

Uczestnicy zdarzenia drogowego przez kilka miesięcy przebywali na zwolnieniach chorobowych, a badającemu ich lekarzowi podawali zawsze te same dolegliwości związane z kręgosłupem, które zgodnie z ich zapewnieniami miały być wynikiem przebytego wypadku. Uskarżali się na ból głowy, zaburzenia czucia, nudności, wymioty. Jedyne obrażenia stwierdzone za pomocą urządzeń medycznych wystąpiły u S. B., jednak były one następstwem wcześniej przebytych przez niego urazów. Na wizyty u lekarza zawoził ubezpieczonych zarówno J. S., jak i A. C., którzy zajmowali się także umawianiem wizyt i regulowaniem za nie płatności.

Następnie w dniu 14 grudnia 2013 roku K. J. i S. B., a w dniu 15 grudnia 2013 roku Ł. K. (1) i D. B. złożyli telefonicznie wnioski o wypłatę odszkodowań z tytułu trwałego uszczerbku na zdrowiu oraz zasiłku dziennego z tytułu niezdolności do pracy
w łącznej kwocie 1 020 000 zł. Nadto ubezpieczani zgłaszali także do (...) rachunki za poniesione koszty leczenia.

S. B. zgłosił, że w związku z przedmiotową kolizją doznał obrażeń ciała w postaci: stanu po skręceniu kręgosłupa szyjnego z naderwaniem wiązadeł przykręgosłupowych bez utraty przytomności, pourazową niestabilność na poziomach C4/C5 z pourazową dyskopatią, pourazowy przykręgosłupowy zespół bólowy (ruchowy) kręgosłupa szyjnego z ograniczeniem ruchomości w zakresie zgięcia i rotacji, zespół bólowy kręgosłupa piersiowo-lędźwiowego z dodatnimi objawami korzeniowymi. Do zgłoszenia dołączył zaświadczenie o stanie zdrowia wystawione przez lekarza L. M., w którym lekarz określił uszczerbek na jego zdrowiu na 15 %. Łączna kwota, jaką S. B. chciał uzyskać z ubezpieczenia, wynosiła 267.750 zł (38.250 zł z tytułu trwałego uszczerbku na zdrowiu oraz 229.500 zł z tytułu zasiłku dziennego z tytułu niezdolności do pracy).

K. J. zgłosił doznanie obrażeń ciała w postaci: skręcenia odcinka szyjnego kręgosłupa, uraz głowy, przepuklinę krążków międzykręgowych C5/C6 i C6/C7. Łączna kwota, jaką K. J. chciał uzyskać
z ubezpieczenia, wynosiła 232.590 zł (3.090 zł tytułem zwrotu kosztów leczenia
i rehabilitacji oraz 229.500 zł z tytułu zasiłku dziennego z tytułu niezdolności do pracy). Dodatkowo wniósł o odszkodowanie za trwały uszczerbek na zdrowiu, jaki miał u niego być stwierdzony w wysokości 8.500 zł.

Ł. K. (1) podał zaś, iż doznał obrażeń ciała w postaci: skręcenia odcinka szyjnego kręgosłupa, skręcenia odcinka lędźwiowego kręgosłupa, urazu głowy. Łączna kwota, jaką Ł. K. (1) chciał uzyskać z ubezpieczenia, wynosiła 232.315 zł (2.815 zł tytułem zwrotu kosztów leczenia oraz 229.500 zł
z tytułu zasiłku dziennego z tytułu niezdolności do pracy). Dodatkowo wniósł
o odszkodowanie za trwały uszczerbek na zdrowiu, jaki miał u niego być stwierdzony w wysokości 38.250,00 zł.

D. B. wskazał, że w wyniku wypadku doznał obrażeń ciała
w postaci: skręcenia odcinka szyjnego kręgosłupa, skręcenia odcinka lędźwiowego kręgosłupa. Łączna kwota, jaką D. B. chciał uzyskać z ubezpieczenia, wynosiła 231.155 zł (1.655 zł tytułem zwrotu kosztów leczenia oraz 229.500 zł
z tytułu zasiłku dziennego z tytułu niezdolności do pracy). Dodatkowo wniósł
o odszkodowanie za trwały uszczerbek na zdrowiu.

Dowód:

- zeznania S. B. k. 4-5, 7-8, 10-11, 16-20, 21-22, 508-509, 552, 553-554 akt 1 Ds. 2874/15, 18v-24 akt III K 413/15,

- częściowo zeznania D. B. k. 29-31, 32-33 akt 1Ds. 2874/15, 82v-83 akt III K 413/15,

- zgłoszenie szkód wraz z załączoną dokumentacją k. 94-198 akt 1 Ds. 2874/15,

- oświadczenie związane ze szkodą M. Z. k. 90-93 1 Ds. 2874/15,

- dokumentacja medyczna S. Z.-B. zawarta w Książce Zdrowia Osadzonego k. 373-374 akt 1 Ds. 2874/15.

(...) wypłaciło z tytułu ubezpieczenia jedynie kwotę 17 000 zł z tytułu stwierdzonego u D. B. trwałego 2% uszczerbku na zdrowiu, odmawiając wypłaty pozostałych świadczeń. Pracownicy (...) po analizie dokumentacji przedstawionej przez ubezpieczonych oraz na podstawie przedstawionej przez biegłych opinii dotyczącej rekonstrukcji wypadku, a także mając na uwadze wnioski pracownika (...) zajmującego się czynnościami w zakresie ustalania relacji uszkodzeń pojazdów i możliwości ich powstania w jednym zdarzeniu doszli bowiem do wniosku, że mogło dojść do usiłowania popełnienia przestępstwa
i próby wyłudzenia pieniędzy od ubezpieczyciela. Odmawiając wypłaty (...) zawiadomiło o możliwości popełnienia przestępstwa organy ścigania.

Dowód:

- zeznania świadka J. G. k. 45-48, 49-51 akt 1 Ds. 2874/15, 32-34 akt III K 413/15,

- zeznania świadka W. K. k. 53-54 akt 1 Ds. 2874/15, 34-34v akt III K 413/15,

- dokumentacja z (...) dotycząca likwidacji szkody k. 202-218 akt 1Ds. 2874/15,

- opinia biegłych z zakresu chirurgii ogólnej i rekonstrukcji wypadków drogowych k. 241-257 akt 1 Ds. 2874/15.

Z uwagi na okoliczności, w jakich doszło do zgłoszenia pracowników (...) do ubezpieczenia społecznego, (...) wszczął postępowanie sprawdzające mające na celu zbadanie, czy doszło w sposób prawidłowy do nawiązania stosunku pracy. Wówczas T. Ł. zawiózł S. B., Ł. K. (1), K. J. i D. B. do biura prowadzącego księgowość firmy (...), gdzie napisali oni podyktowane im odwołania od decyzji (...). Mimo to (...) w dniu 9 kwietnia 2014r. odmówił pracownikom wypłaty dalszego zasiłku chorobowego i wydał decyzję o nieobjęciu ubezpieczeniem społecznym „pracowników (...) wskazując, że pomimo zgłoszenia nie zostali oni objęci ubezpieczeniem emerytalnym, rentowym, chorobowym ani wypadkowym. (...) wskazał, że M. Z. nie wskazał żadnych dowodów na okoliczność faktycznego wykonywania pracy przez zatrudnionych przedstawicieli handlowych. Jednocześnie (...) zobowiązał pracodawcę - (...) do zwrotu wszystkich wypłaconych przez (...) zasiłków wraz z należnymi odsetkami.

Dowód:

- zeznania S. B. k. 4-5, 7-8, 10-11, 16-20, 21-22, 508-509, 552, 553-554 akt 1 Ds. 2874/15, 18v-24 akt III K 413/15,

- zeznania I. K. k. 528-529 akt 1 Ds. 2874/15, 34v-35 akt III K 413/15,

- decyzje (...) z dnia 09.04.2014r. k. 356-361, 420-422, 443-448 akt 1 Ds. 2874/15,

- pismo (...) z dnia 06.08.2015r. k. 532 akt 1 Ds. 2874/15.

Po odmowie wypłaty świadczenia przez (...) oraz A. C. w celu uzyskania wypłaty wielokrotnie podejmowali próby kontaktu ze S. B., który zaczął ich unikać. J. S. dzwonił w tym celu kilkukrotnie do konkubiny S. B. - S. K.. J. S. wraz z A. C. kilkukrotnie przyjeżdżali także do matki konkubiny S. B. - A. K. (2). J. S. poinformował A. K. (2), że poszukuje S. B. w związku ze sprawą odszkodowawczą, która w przypadku pozytywnego zakończenia spowoduje, że S. B. otrzyma od niego kwotę 30 tysięcy złotych. Nadto, J. S. w celu odnalezienia S. B. przyjeżdżał także do jego matki - H. B. oraz dzwonił do niej kilka razy dziennie i w nocy. Nadto, J. S. powiedział H. B., że S. B. jest mu winien pieniądze i że rozliczą się, kiedy S. B. uzyska pieniądze z ubezpieczenia. Doszło również do sytuacji, podczas której w stosunku do S. B. zastosowano przemoc celem zmuszenia go do współpracy w związku z wypłatą sumy ubezpieczenia.

Dowód:

- zeznania S. B. k. 4-5, 7-8, 10-11, 16-20, 21-22, 508-509, 552, 553-554 akt 1 Ds. 2874/15, 18v-24 akt III K 413/15,

- zeznania A. K. (2) k. 58-63 akt 1 Ds. 2874/15, 74v-75 akt III K 413/15,

- zeznania S. K. k. 515-516 akt 1 Ds. 2874/15, 75-76v akt III K 413/15,

- zeznania H. B. k. 64-65, 536-537 akt 1 Ds. 2874/15, 35 akt III K 413/15,

- zeznania J. W. k. 540-541 akt 1 Ds. 2874/15.

Oskarżony S. Ł. ma 38 lat. Jest kawalerem i ma na utrzymaniu syna urodzonego (...) Posiada wykształcenie średnie, z zawodu jest renowatorem zabytków architektury i sztuki. Obecnie jest rolnikiem, a dochód
z uprawy 3 ha gruntu wynosi około 2000 zł miesięcznie. W 2014r. S. Ł. nie figurował jako płatnik podatku dochodowego.

Oskarżony nie leczył się psychiatrycznie i odwykowo. Leczył się neurologicznie po wypadku samochodowym.

Był karany wyrokiem Sądu Rejonowego dla Wrocławia - Fabrycznej z dnia 25 lipca 2014r. w sprawie o sygn. II K 1236/13 za czyn z art. 13 § 1 k.k. w zw. z art. 286 § 1 k.k. na karę 8 miesięcy pozbawienia wolności, której wykonanie warunkowo zawieszono na okres 2 lat próby.

Dowód:

- dane o osobie oskarżonego k. 566v akt 1 Ds. 2874/15, 17v akt III K 413/15,

- informacja o dochodach k. 572 akt 1 Ds. 2874/15,

- notatka z wywiadu środowiskowego k. 589 akt 1 Ds. 2874/15,

- odpis skrócony aktu urodzenia k. 120 akt III K 413/15,

- wyrok Sądu Rejonowego dla Wrocławia-Fabrycznej w sprawie II K 1236/13 k. 590-591 akt 1 Ds. 2874/15,

- wyrok Sądu Okręgowego we Wrocławiu w sprawie IV AKa 1127/14 k. 592 akt 1 Ds. 2874/15,

- informacja z Krajowego Rejestru Karnego k. 595 akt 1 Ds. 2874/15.

Oskarżony S. Ł. nie przyznał się do popełnienia zarzucanego czynu. Wyjaśnił, że sytuacja opisana w akcie oskarżenia nie miała miejsca. Związku z firmą (...) oskarżony nie miał żadnego. Przyznał, że zna brata T. Ł. i jego szefa, który nazywa się chyba Z.. Zna go z warsztatu, gdzie pracował jego brat. Czasami tam przyjeżdżał do brata, czasami posprawdzać coś w aucie. Nie zna Ł. K. (1), K. J., S. B., D. B.. Wyjaśnił, że nie namawiał nikogo do podpisywania polis (...) jak był w warsztacie. Nie instruował nikogo co do próby wyłudzenia odszkodowania. Nie był w żadnej galerii handlowej we W., gdzie miały być podpisane umowy ubezpieczeniowe. Nikogo nie instruował jak ma jechać i gdzie w celu stworzenia kolizji drogowej. Dodał, że J. S. przy warsztacie nie spotykał, ale zna go mniej więcej z osiedla. R. I. nie zna.

Dowód:

- wyjaśnienia oskarżonego k. 18 akt III K 413/15.

Ustalając stan faktyczny w niniejszej sprawie Sąd oparł się w głównej mierze na zeznaniach świadka S. B. i dowodach z dokumentów. Sąd nie dał wiary wyjaśnieniom oskarżonego. Zaprzeczając swojemu udziałowi
w zdarzeniu i negując znajomość z osobami występującymi w niniejszej sprawie zdaniem Sądu S. Ł. dążył tylko i wyłącznie do uwolnienia się od odpowiedzialności karnej, a jego twierdzenia w powyższym zakresie stanowiły przejętą przez niego linię obrony.

Ustalając powyższy stan faktyczny Sąd oparł się przede wszystkim na zeznaniach S. B.. Sąd miał w polu widzenia rolę świadka w zdarzeniu i sytuację prawną, w jakiej się on znajdował, wszak został on prawomocnie skazany za udział w zdarzeniu będącym przedmiotem rozstrzygnięcia w niniejszej sprawie. Dla przyjęcia pomówienia za podstawę ustaleń faktycznych trzeba, aby były one logiczne, konsekwentne oraz wsparte innymi dowodami, które bezpośrednio lub choćby pośrednio potwierdziłyby relację pomawiającego. Po drugie, każde pomówienie powinno być oceniane z ostrożnością, z zachowaniem dużej dozy krytycyzmu i zasad logicznego rozumowania, a przy tym w konfrontacji
z pozostałymi dowodami i okolicznościami sprawy. Po trzecie, wyjaśnienia/zeznania pomawiające inną osobę powinny być jasne i konsekwentne, znajdując potwierdzenie w innych dowodach bezpośrednich lub pośrednich. Takie też warunki zdaniem Sądu spełniają zeznania S. B..

Świadek w sposób konsekwentny i stanowiący logiczną całość opisał przebieg zdarzeń, co w połączeniu z pozostałym zgromadzonym w sprawie materiałem dowodowym, zwłaszcza zeznaniami pracowników (...), dokumentacją medyczną, opinią biegłych sporządzoną na potrzeby postępowania związanego z wypłatą sumy ubezpieczenia, pozwoliło na ustalenie powyższego stanu faktycznego.

Zeznania świadka S. B. co do zawarcia fikcyjnych umów o pracę korespondują z ustaleniami poczynionymi przez (...), który odmówił uznania, że doszło do prawidłowego nawiązania stosunków pracy ze S. B., Ł. K. (1), K. J. i D. B. i objęcia w/w osób ubezpieczeniem. Co więcej pozorność taką potwierdzają też w części zeznania D. B., który nie posiadał umiejętności do wykonywania prac objętych umową o pracę. Jak zeznał D. B. nie montował on wcześniej instalacji gazowych, a w razie konieczności montowałby je, choć na tamten okres nie został przeszkolony w tym zakresie (k. 82v akt III K 413/15). O prawdziwości zeznań S. B. świadczy również ich zgodność z zeznaniami I. K., która
z ramienia (...) zajmowała się wypłatą zasiłków pracownikom firmy (...). Z zeznań świadka, uznanych za w pełni wiarygodne, wynika, że (...) podjął wątpliwości co do realnego nawiązania stosunku pracy m.in. przez S. B..

Sąd oparł się także na zeznaniach S. B. w zakresie w jakim świadek ten opisuje zawarcie polis ubezpieczeniowych przez M. Z., a następnie przebieg upozorowanego wypadku celem uzyskania odszkodowania z (...). Fakt zawarcia polis koresponduje z zeznaniami M. F. i dokumentami (...) S.A. znajdującymi się w aktach sprawy. Nadto, świadek S. B. konsekwentnie zarówno na etapie postępowania przygotowawczego, jak i sądowego zeznaje na temat ustaleń poczynionych
z oskarżonym co do przebiegu wypadku, w sposób szczegółowy i stanowiący logiczną całość opisuje przedsięwzięty plan i rolę oskarżonego w działaniach zmierzających do wyłudzenia odszkodowania z (...) S.A. S. B. jest w swych zeznaniach konsekwentny i precyzyjny. Wskazując na rolę poszczególnych uczestników całego procederu spójnie i tożsamo w toku całego postępowania przedstawia ich rolę i czynności przez nich podejmowane. Zeznania tego świadka znajdują nadto potwierdzenie także w opinii biegłego z zakresu rekonstrukcji wypadków drogowych z dnia 7 grudnia 2014r., w której biegli stwierdzili, że uszkodzenia pojazdów, do jakich dojść miało w wyniku wypadku, mają
w większości jedynie charakter kosmetyczny i powierzchowny. Choć biegli nie mogli jednoznacznie potwierdzić tego, czy do zderzenia pojazdów doszło
w okolicznościach podawanych przez uczestników zdarzenia, to opinia ta
w zestawieniu z pozostałym zgromadzonym w sprawie materiałem dowodowym pozwala na przyjęcie, że wypadek został upozorowany.

Również i te zeznania S. B., które odnoszą się do fikcyjności zgłaszanych po wypadku obrażeń i instruowania w tym zakresie świadka przez S. Ł. zasługiwały na wiarę. Zeznania te potwierdzają przy tym wiarygodność relacji świadka w zakresie sfingowania zdarzenia drogowego. S. B. wskazał bowiem, że polecono mu zgłosić obrażenia kręgosłupa, które były u niego już wcześniej stwierdzone. Okoliczność tą potwierdza dokumentacja lekarska świadka z okresu odbywania przez niego kary pozbawienia wolności.

Na ocenę zeznań świadka S. B. wpływ miało i to, że korelują one z zeznaniami H. B., A. K. (2) i S. K.. Świadkowie ci potwierdzili przedstawiane przez S. B. okoliczności, jakie miały miejsce po zaistnieniu przedmiotowej kolizji, a zmierzające do wywarcia na świadka wpływu co do udziału w dochodzeniu roszczeń z tytułu ubezpieczenia. Potwierdzenie tych okoliczności świadczy o prawdomówności świadka w powyższym zakresie i przemawia za prawdziwością jego twierdzeń.

Reasumując mając na względzie wszystkie powyższe okoliczności Sąd oparł się w całości na zeznaniach S. B. wysoko oceniając ich wartość dowodową. Co prawda jego zeznania nie zostały potwierdzone wyjaśnieniami S. Ł., lecz znajdują one w swej znacznej części potwierdzenie w innych dowodach. Zeznania te zostały złożone spontanicznie i były konsekwentne w toku całego postępowania. Zeznania te są przy tym spójne nie tylko co do zasady, lecz również w odniesieniu do szczegółów. Co prawda świadek nie jest osobą nieposzlakowaną, był on karany w tym za przestępstwo składania fałszywych zeznań, jednakże okoliczność ta mając na uwadze to, że jego zeznania nie zmierzały do przerzucenia odpowiedzialności na oskarżonego i uwolnienia lub zmniejszenia własnej odpowiedzialności, nie mogła zdaniem Sądu zaważyć na ocenie zeznań S. B.. Wszak składając zeznania w niniejszej sprawie świadek obciążał samego siebie przedstawiając swój udział i rolę w całym przestępczym procederze. Kierując się powyższym Sąd oparł się na zeznaniach świadka ustalając stan faktyczny.

Pomocne przy ustaleniu stanu faktycznego były również zeznania pracowników (...) S.A. J. G.
i W. K.. J. G. w sposób szczegółowy i w pełni korespondujący z dokumentami szkody przedstawiła postępowanie (...) S.A. od zgłoszenia szkody aż do podjęcia przez ubezpieczyciela merytorycznej decyzji.
W szczególności świadek wskazała na kwoty, jakich wypłaty domagali się poszczególni uczestnicy kolizji z rozbiciem na poszczególne tytuły wypłaty świadczenia. Nadto, świadek odnosząc się do dowodów w postaci dokumentów opisała przyczyny zakwestionowania wypłaty sumy ubezpieczenia przez (...) S.A. Dodatkowo w sposób szeroki przedstawiła jak kształtowały się powiązania personalne między osobami występującymi w niniejszej sprawie, a likwidacją szkód występujących w związku ze zdarzeniami nie będącymi przedmiotem niniejszego postępowania, a jej zeznania znalazły potwierdzenie w zestawieniu szkód oraz kwot wypłaconych odszkodowań (k. 480-503), wyjaśniając przy tym okoliczności ujęcia
w zestawieniu na k. 487 osoby oskarżonego. Zeznania świadka jako spójne
z pozostałym materiałem dowodowym tak w postaci dokumentów, jak i zeznań S. B. tworzą pełny obraz zdarzenia uzupełniając go
o szczegółowe informacje dotyczące procesu likwidacji zgłoszonej szkody i żądania wypłaty świadczeń przez zakład ubezpieczeń. Nie znajdując żadnych przyczyn podważających wiarygodność świadka Sąd dał mu wiarę w całości. Również zeznania W. K. w zakresie, w jakim odnosiły się do czynności podejmowanych przez świadka w związku ze zgłoszeniem szkody, Sąd uznał za całkowicie wiarygodne. Są one bowiem spójne i szczegółowe, a nadto korelują
z pozostałym materiałem dowodowym stanowiącym podstawę ustalenia stanu faktycznego w sprawie.

Podobnie Sąd ocenił zeznania I. K., która miała związek
z niniejszą sprawą z uwagi na zatrudnienie w (...). Również i ten świadek w oparciu o dokumentację ZUS-u wskazał okoliczności dotyczące wypłaty zasiłków chorobowych uczestnikom zdarzenia z dnia 26 kwietnia 2013r. i opisał przyczyny uznania przez Zakład, że nie doszło w niniejszej sprawie do prawidłowego nawiązania stosunku pracy. Zeznania świadka jako logiczne
i znajdujące oparcie w pozostałym materiale dowodowym zostały uznane przez Sąd za wiarygodne.

Oceniając wartość dowodową zeznań R. I., D. B., K. J., J. S. i M. S. Sąd miał w polu widzenia sytuację procesową świadków będących stronami toczącego się równolegle postępowania i fakt odmowy złożenia zeznań przez część z nich. Rola procesowa, w jakiej znaleźli się świadkowie, rzutowała bowiem na ich zachowania procesowe i treść składanych zeznań.

Tylko w części Sąd posłużył się w ustaleniach stanu faktycznego zeznaniami D. B.. Za prawdziwe Sąd uznał tylko te twierdzenia świadka,
w których przyznał, że był on kierowcą samochodu N. (...) biorącego udział
w kolizji, co potwierdza pozostały materiał dowodowy w postaci dokumentów
i zeznań S. B. oraz w tej części, w której świadek wskazał na kwotę 17 000 zł, jaką zakład ubezpieczeń wypłacił mu w związku ze zdarzeniem będącym przedmiotem niniejszego postępowania. W pozostałym zakresie zeznania świadka uznać należało za niewiarygodne. W szczególności Sąd nie dał wiary zeznaniom świadka, w których wskazywał na swoje rzeczywiste zatrudnienie w firmie (...). Świadek w tej kwestii zeznawał niespójnie, a jego wypowiedzi nie były logiczne i nie tworzyły całości. Świadek twierdził bowiem, że nie jest w stanie wskazać, jakie miał z tego tytułu osiągać wynagrodzenie i nie potrafił wskazać choć jednego klienta, któremu przedstawiał ofertę. Powyższe nieścisłości w zeznaniach świadka w połączeniu z twierdzeniami S. B. i dokumentacją zgromadzoną w niniejszej sprawie, w tym dokumentacją (...), powodują, że zeznań świadka w tym zakresie nie można uznać za wiarygodnych. Podobnie ocenić należało jego zeznania w części, w której wyjaśniał przyczyny zawarcia umowy ubezpieczenia ze składką miesięczną w wysokości 2500 zł. Twierdzenie, że świadek w poprzedniej firmie zarabiał mało, a „tutaj miałem zarabiać dużo i wydawało mi się, że mogę złapać Pana Boga za nogi” (k. 30 akt 1 Ds. 2874/15) są niewystarczające dla wyjaśnienia tej kwestii. Wszak sam świadek wskazał, że ma kredyt mieszkaniowy, którego rata miesięczna wynosi 1300 lub 1400 zł, a jego „żona wydaje całą wypłatę na kredyt” (k. 31 akt 1 Ds. 2874/15). Stąd jego wytłumaczenie zawarcia umowy ubezpieczenia z tak wysoką składką miesięczną nie znajduje żadnego wytłumaczenia w sytuacji finansowo-bytowej świadka. Nielogiczne jest przy tym zawieranie umowy ubezpieczenia w takim kształcie na początku zatrudnienia przy braku świadomości co do tego, jak ukształtuje się wynagrodzenie, którego stałym składnikiem miały być, jak sam wskazał świadek, premie. Z tych też względów również w odniesieniu do zatrudnienia i rzeczywistego świadczenia pracy na rzecz (...) oraz ubezpieczenia się od (...) Sąd nie oparł się na zeznaniach świadka uznając je za niewiarygodne. Za prawdziwe nie można również uznać jego twierdzeń, w których opisywał przebieg wypadku będącego przedmiotem niniejszego postępowania i jego następstw. Wskazywane przez D. B. okoliczności, w jakich doszło do zderzenia pojazdów, są sprzeczne z zeznaniami S. B.. Przeczą im również dokumenty zgromadzone
w niniejszej sprawie. Powyższe powoduje i to, że zeznania świadka odnośnie stwierdzonych u niego obrażeń nie zasługiwały na wiarę. Skoro bowiem świadek
w chwili zdarzenia znajdował się na zewnątrz pojazdu, to podawane przez niego dolegliwości nie mogły wynikać z kolizji samochodów.

Sąd tylko w części dał wiarę również zeznaniom R. I., w których przyznał on, iż miała miejsce kolizja jego samochodu J. z samochodem N.. Twierdzenia świadka co do okoliczności, w jakich doszło do wypadku, w tym tego czy w chwili uderzenia w samochodzie znajdowali się pasażerowie N. oraz sfingowania zdarzenia, nie zasługiwały na wiarę. Przeczą temu przede wszystkim pełne, spójne i konsekwentne zeznania S. B. oraz potwierdzające je dowody z dokumentów.

Zeznania G. I. były pomocne tylko w zakresie potwierdzającym fakt kolizji samochodów, o której świadek dowiedział się od swojego ojca.
W pozostałym zakresie zeznania świadka nie były związane z niniejszym postępowaniem.

Sąd nie dał wiary zeznaniom M. Z., w których zakwestionował fikcyjność zatrudnienia pracowników przez firmę (...), wskazał, że pomysł ubezpieczenia na tak wysoką kwotę wyszedł od jego pracowników i nie wiedział on
o tym, że ma dojść do oszustwa. Zeznania świadka występującego w określonej roli procesowej nie odzwierciedlały bowiem rzeczywistego stanu rzeczy stojąc
w sprzeczności nie tylko z zeznaniami S. B., lecz również
z dokumentacją ubezpieczyciela i (...).

Wiarygodne były natomiast zeznania A. K. (2) i S. K.. A. K. (2) przedstawiła, jaką posiada wiedzę odnośnie przedmiotowego zdarzenia,
a jej zeznania w zakresie dotyczącym prób nawiązania kontaktu ze S. B. po zaistnieniu kolizji, w związku z odszkodowaniem jakie miało być wypłacone S. B., zastraszaniem jej córki
i nachodzeniem jej osoby, potwierdzają wersję zdarzenia przedstawioną przez S. B.. Również S. K. w sposób zbieżny przedstawiła, jak przebiegały kontakty S. B. z J. S. i A. C. po zaistnieniu kolizji drogowej. Świadek potwierdziła zatem w pełni ten fragment zeznań S. B.. Świadek wskazała przy tym, że kontakty te dotyczyły jakiegoś odszkodowania,
z którego jej konkubent miał otrzymać od J. S. 30 tys. zł. Zeznania S. K., choć jak przyznała nigdy świadek S. B. nie mówił jej o sfingowaniu wypadku, potwierdzają zeznania S. B.. Sąd nie znalazł przy tym żadnych podstaw dla zakwestionowania jej konsekwentnych zeznań.

Jedynie w niewielkim zakresie Sąd posłużył się przy ustaleniu stanu faktycznego zeznaniami H. B., która opisała w sposób potwierdzający relację S. B. kontakty, jakie próbowały nawiązać z nim nieznane jej bliżej osoby. Również w wąskim zakresie Sąd posłużył się zeznaniami J. W., która potwierdziła wybicie szyby w mieszkaniu H. B.. W pozostałej części zeznania tego świadka nie miały związku z przedmiotem niniejszej sprawy.

Sąd oparł się również na zeznaniach M. F.. Świadek przedstawił okoliczności zawarcia umowy z (...) S.A., w tym miejsce i osoby obecne przy podpisaniu polisy ubezpieczeniowej. Zeznania świadka opisały również, jaki charakter miała przedmiotowa umowa i jak przebiegały kontakty z właścicielem firmy (...) przed jej zawarciem. Okoliczności podawane przez M. F. znajdują potwierdzenie w dokumentacji ubezpieczyciela.

W ustaleniu stanu faktycznego nie były pomocne zeznania I. G., który nie posiadał żadnych istotnych informacji odnośnie zdarzenia będącego przedmiotem niniejszego postępowania.

Ustalając stan faktyczny w niniejszej sprawie Sąd Okręgowy oparł się nadto na dowodach w postaci dokumentów. Wszelkie czynności procesowe w sprawie podjęte były zgodnie z prawem, a z każdej z nich sporządzono stosowne protokoły, ich wyniki zaś nie budziły żadnych wątpliwości. Dokumenty zebrane w toku postępowania przygotowawczego i zawnioskowane przez prokuratora oraz ujawnione w toku rozprawy zostały sporządzone zgodnie z obowiązującymi przepisami i nie budzą wątpliwości Sądu co do ich autentyczności i wiarygodności. Mając powyższe na uwadze Sąd wysoko ocenił wartość dowodową przedłożonych
w sprawie dokumentów.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Kierując się przedstawionymi argumentami żadnych wątpliwości Sądu nie budzi to, iż oskarżony dopuścił się przestępstwa opisanego w art. 286 § 1 k.k.

Przepis artykułu 286 § 1 k.k. określa odpowiedzialność za oszustwo, którym według tego przepisu jest motywowane celem korzyści majątkowej doprowadzenie innej osoby do niekorzystnego rozporządzenia mieniem. Zachowanie karalne opisane w znamionach tego przestępstwa skierowane na osobę, którą sprawca zamierza doprowadzić do niekorzystnego rozporządzenia mieniem, może przybierać trojaką postać: a) wprowadzenia w błąd tej osoby, b) wyzyskania błędu tej osoby,
c) wyzyskania niezdolności tej osoby do należytego pojmowania przedsiębranego działania.

Przestępstwo oszustwa określone w art. 286 § 1 k.k. jest przy tym przestępstwem umyślnym, zaliczanym do tzw. celowościowej odmiany przestępstw kierunkowych. Sprawca, podejmując zachowanie, musi mieć wyobrażenie pożądanej dla niego sytuacji, która stanowić ma rezultat jego zachowania. Tym samym elementy przedmiotowe oszustwa muszą mieścić się w świadomości sprawcy
i muszą być objęte jego wolą. Sprawca nie tylko musi chcieć uzyskać korzyść majątkową, lecz musi także chcieć w tym celu użyć określonego sposobu działania lub zaniechania. Nie można uznać za wypełnienie znamion strony podmiotowej oszustwa sytuacji, w której chociażby jeden z wymienionych wyżej elementów nie jest objęty świadomością sprawcy. Brak jest również realizacji znamion strony podmiotowej w przypadku, gdy sprawca chociażby jednego z wymienionych elementów nie obejmuje chęcią, lecz tylko nań się godzi.

W ocenie Sądu nie budzi żadnych wątpliwości, że oskarżony S. Ł., działając wspólnie i w porozumieniu z innymi ustalonymi osobami, wypełnił znamiona przestępstwa z art. 286 § 1 k.k.

Istotą współsprawstwa jest oparte na porozumieniu współdziałanie dwóch lub więcej osób, z których każda obejmuje swym zamiarem realizację całości znamion określonego czynu przestępnego. To porozumienie się jest tym szczególnym elementem podmiotowym, który pozwala przypisać każdej z nich również i tą akcję sprawczą, którą przedsięwzięła inna osoba współdziałająca w popełnieniu przestępstwa. Współsprawstwo to polega zatem na tym, że nie każdy ze sprawców musi wypełnić swym zachowaniem wszystkie znamiona czynu zabronionego. Wystarczy, że czyni to jeden ze współdziałających, a pozostali obejmują swym zamiarem cały zespół przedmiotowych znamion przestępnego działania. Konieczne jest przy tym udowodnienie, że ten współdziałający miał świadomość, że współdziała z osobą, która takie znamiona ma wypełnić. W niniejszej sprawie nie może budzić wątpliwości, iż S. Ł. obejmował swoją świadomością cały zespół znamion dokonanego przestępstwa. Zgromadzony w sprawie materiał dowodowy pozwala jednoznacznie stwierdzić, że oskarżony wiedział i godził się na to, że dojdzie do ubezpieczenia od następstw nieszczęśliwych wypadków osób zatrudnionych fikcyjnie w firmie (...), że dojdzie do sfingowanej kolizji pojazdów i zgłoszenia szkody z podaniem dolegliwości zdrowotnych, których uczestnicy kolizji w niej nie doznali i w końcu, że zdarzenie to miało doprowadzić do wypłaty sumy ubezpieczenia przez (...) S.A. Wskazują na to przede wszystkim zeznania S. B., który wskazał, iż oskarżony S. Ł. był
w gronie osób wprowadzających uczestników kolizji w jej plan i opowiadał, jak ma wyglądać ich zachowanie po zdarzeniu i co trzeba robić po wypadku (k. 19). Świadek podał również, że to S. Ł. był obecny w firmie (...) bezpośrednio przed wypadkiem i to on pilotował samochód marki N. na miejsce zdarzenia. Okoliczności powyższe jednoznacznie wskazują na świadomość S. Ł. co do całego przebiegu zdarzenia. Był on obecny podczas instruowania współsprawców co do jego przebiegu i zasad postępowania, które w świadomości zakładu ubezpieczeń społecznych miały wywołać przeświadczenie o rzeczywistości zdarzenia drogowego i odniesieniu w jego wyniku obrażeń przez pasażerów pojazdu N.. W świetle zeznań S. B. nie budzi wątpliwości i to, że celem takiego działania była chęć osiągnięcia korzyści majątkowej w postaci sumy ubezpieczenia.

Z powyższych względów Sąd doszedł do przekonania, że oskarżony obejmując swą świadomością i zamiarem wypełnienie wszystkich znamion przestępstwa oszustwa dopuścił się czynu zabronionego z art. 286 § 1 k.k. Spowodowanie fikcyjnej kolizji drogowej, a następnie złożenie wniosków o wypłatę odszkodowania, które w swej treści wprowadzały w błąd ubezpieczyciela – wszak po pierwsze nie doszło do zdarzenia drogowego stanowiącego podstawę wypłaty odszkodowania, takim jest bowiem wypadek, a zatem zdarzenie nagłe i niepewne
a nie zdarzenie przewidziane i zaplanowane przez jego uczestników, a po drugie nie doszło u uczestników tego wypadku do powstania obrażeń wskazanych we wnioskach o wypłatę sumy ubezpieczenia – bez wątpienia stanowiło wprowadzenie ubezpieczyciela w błąd w celu osiągnięcia korzyści majątkowej w postaci nienależnego świadczenia z ubezpieczenia. Oszustwo jest przy tym przestępstwem materialnym, jego skutkiem jest niekorzystne rozporządzenie mieniem przez pokrzywdzonego. Skoro zatem (...) S.A. wypłaciła z tytułu umowy ubezpieczenia kwotę 17 000 zł, to niekorzystnie rozporządziła swoim mieniem w takim zakresie
i w takim też zakresie doszło do popełnienia przestępstwa oszustwa. W pozostałej części, tj. w odniesieniu do kwoty 1 003 000 zł, pokrzywdzony zakwestionował zasadność wypłaty sumy ubezpieczenia. Brak skutku w postaci niekorzystnego rozporządzenia mieniem w tej części prowadzi do wniosku, że w odniesieniu do tej kwoty przestępstwo oszustwa zakończyło się w fazie usiłowania.

Zachowanie S. Ł. wypełniło zatem znamiona art. 286 § 1 k.k. i art. 13 § 1 k.k. w zw. z art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k., gdyż kwota, jaką usiłowano wyłudzić od (...) S.A., była mieniem znacznej wartości w rozumieniu art. 115 § 5 k.k.

Jednocześnie w ocenie Sądu nie można przypisać S. Ł. wypełnienia znamion przestępstwa opisanego w art. 298 k.k. Przepis art. 298 § 1 k.k. ustanawia bowiem tzw. przestępstwo oszustwa ubezpieczeniowego, które polega na spowodowaniu zdarzenia będącego podstawą do wypłaty odszkodowania w celu uzyskania odszkodowania z umowy ubezpieczenia. Wskazuje się, że przedmiotem ochrony ustawodawca uczynił tu prawidłowe funkcjonowanie instytucji ubezpieczeniowych jako ważnego elementu stosunków gospodarczych oraz interesy finansowe poszczególnych ubezpieczycieli. Strona przedmiotowa tego przestępstwa polega na takim zachowaniu sprawcy, w wyniku którego dochodzi do zdarzenia będącego podstawą wypłaty odszkodowania z tytułu umowy ubezpieczenia.

Kontrowersje w doktrynie budzi prawidłowa interpretacja znamienia „powoduje zdarzenie będące podstawą wypłaty odszkodowania". W ocenie Sądu rozpoznającego niniejszą sprawę przyjęcie, że jest ono odpowiednikiem używanego w kodeksie cywilnym pojęcia „wypadek", prowadzi do wniosku, że poza polem penalizacji art. 298 k.k. znajduje się zachowanie sprawcy polegające tylko na upozorowaniu wypadku, np. stworzenie pozorów kradzieży z włamaniem (tak
O. Górniok (w:) Kodeks..., t. 2, Gdańsk 2005, s. 447; A. Marek, Kodeks..., 2010,
s. 639; P. Kardas (w:) Kodeks..., red. A. Zoll, t. 3, 2008, s. 638–641). Jak słusznie wskazuje się w doktrynie, art. 298 § 1 k.k. w zakresie wykładni znamienia czasownikowego „powoduje" należy interpretować stricte językowo, tzn. odnosić go do zdarzeń jedynie rzeczywiście spowodowanych, wywołanych, a nie stosować go
w przypadku zdarzeń pozorowanych. Obejmowanie zakresem kryminalizacji także przypadków zdarzeń upozorowanych byłoby nadinterpretowaniem znamienia „powoduje" i – w istocie – stosowaniem interpretacji contra legem. Gdyby natomiast było inaczej, zbyteczne stałyby się czynione od pewnego czasu zabiegi zmierzające do znowelizowania przepisu art. 298 § 1 k.k. przez ujęcie obok określenia „powoduje zdarzenie" także określenia „pozoruje zdarzenie" (M. Malinowski, Przestępstwo oszustwa ubezpieczeniowego, Prok. i Pr. 2007, nr 10). Za nieuzasadniony należy uznać pogląd, że w przypadku przestępstwa opisanego w art. 298 k.k. jest obojętne, czy wypadek stanowiący podstawę wypłaty odszkodowania rzeczywiście wystąpił, czy też został jedynie upozorowany. W przypadku przestępstwa z art. 298 k.k. konstytutywnym warunkiem odpowiedzialności karnej jest bowiem spowodowanie zdarzenia stanowiącego podstawę wypłaty odszkodowania. Zdarzenie stanowiące podstawę wypłaty odszkodowania z tytułu umowy ubezpieczenia to zdarzenie, które poza elementem przyczyn, które są w przypadku zdarzenia z art. 298 k.k. zależne od woli sprawcy, charakteryzuje się takimi samymi cechami jak wypadek, o którym mowa w art. 805 k.c. (a więc zdarzenie przyszłe, przedmiotowo niepewne, następujące wbrew woli lub niezależnie od woli ubezpieczonego). Zdarzenie, które nie odpowiada wypadkowi ubezpieczeniowemu określonemu w umowie ubezpieczenia, nie jest zdarzeniem, o którym mowa w art. 298 k.k. i jako takie nie może powodować odpowiedzialności karnej na podstawie omawianego przepisu. Zatem za powodowanie zdarzenia w rozumieniu art. 298 k.k. nie można zdaniem Sądu uznać zachowania polegającego na pozorowaniu "zdarzenia". Sprawca zachowania polegającego na upozorowaniu zdarzenia, nie zaś jego spowodowaniu, może ewentualnie ponosić odpowiedzialność karną za oszustwo. Z tych też względów z opisu i kwalifikacji prawnej czynu Sąd wyeliminował znamiona przestępstwa z art. 298 k.k. uznając, że zachowanie S. Ł. ich nie wypełniło.

Reasumując Sąd uznał, że S. Ł. swym zachowaniem wypełnił znamiona przestępstwa z art. 13 § 1 k.k. w zw. z art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k. oraz art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 12 k.k. i wymierzył mu karę 1 roku pozbawienia wolności i 400 stawek dziennych grzywny ustalając wysokość jednej stawki na kwotę 60 złotych.

Wymierzając karę Sąd kierował się dyrektywami wymiaru kary określonymi
w art. 53 k.k. Wymierzone kary są adekwatne do stopnia winy i stopnia społecznej szkodliwości czynu. Spełniają one również cele prewencji ogólnej i szczególnej.

Wymierzając karę Sąd kierował się w szczególności tym, by kara odzwierciedlała stopień winy i społecznej szkodliwości przypisanego czynu. Oskarżony w chwili dokonywania czynu zabronionego miał zachowaną możliwość postrzegania elementarnych dystynkcji między dobrem i złem, a co za tym idzie władny był dokonywać wyborów pomiędzy zachowaniem pożądanym
z ogólnospołecznego punktu widzenia i sprzecznym z modelem poprawnych społecznie relacji międzyludzkich. Przy wymiarze kary Sąd kierował się także znacznym stopniem społecznej szkodliwości dokonanego czynu, wyrażającym się
w rodzaju dobra naruszonego przestępstwem, a chronionego przez prawo. Przestępstwo zostało bowiem popełnione przeciwko mieniu zakładu ubezpieczeń. Oskarżony dążył do osiągnięcia w łatwy i stosunkowo szybki sposób korzyści majątkowej kosztem pokrzywdzonego, przygotowując w zaplanowany sposób przebieg całego zdarzenia, tak więc jego motywacja działania zasługiwała na potępienie, a pobudki uznane musiały zastać za niskie. Nie bez znaczenia dla wymiaru kary było i to, że czynność wykonawcza oskarżonego w odniesieniu do znacznej kwoty ubezpieczenia zakończyła się na etapie usiłowania dokonania przestępstwa oszustwa, co niewątpliwie winno znaleźć odzwierciedlenie
w wymierzonej karze. Przy wymiarze kary Sąd miał również na względzie uprzednią karalność oskarżonego. Co więcej kara wymierzona za przestępstwa przeciwko mieniu, dotyczące mienia znacznej wartości, powinna spełniać nie tylko cele zapobiegawcze i wychowawcze w stosunku do sprawców, ale również osiągnąć pożądane skutki w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa
i podkreślić nieopłacalność przestępstw tego rodzaju, które nakierowane są na łatwe i szybkie uzyskanie zysku kosztem innych. Zdaniem Sądu taka też będzie kara
w wymiarze 1 roku pozbawienia wolności, która w realiach niniejszej sprawy będzie karą sprawiedliwą, celową, adekwatną i spełniającą cele opisane w art. 53 k.k. Co więcej, choć Sąd orzekający nie jest związany - poza wyjątkami określonymi w art. 8 § 2 k.p.k. - rozstrzygnięciami zapadłymi w innych sprawach, co odnosi się także do orzeczeń o karach wymierzonych osobom współdziałającym oskarżonym
a osądzonym w odrębnych postępowaniach, to poczucie sprawiedliwości wymaga jednakże, by sprawcom, których działania pozostają ze sobą w określonej, często bliskiej relacji i powiązaniu, zostały wymierzone kary w wysokościach nie odbiegających od siebie w sposób rażący, jeżeli nie występują co do nich okoliczności o charakterze osobistym wpływające łagodząco lub obciążająco na wymiar kary. Takie też warunki spełnia orzeczona w niniejszej sprawie kara.

Jednocześnie mając na uwadze uprzednie skazanie za przestępstwo podobne Sąd uznał, że nie można uznać, by S. Ł. zasługiwał na dobrodziejstwo warunkowego zawieszenia wykonania kary. Zdaniem Sądu tylko bezwzględna kara pozbawienia wolności spełni swe cele i zapobiegnie ponownemu popełnieniu przez oskarżonego czynu zabronionego.

Nadto, z uwagi na działanie oskarżonego w celu osiągnięcia korzyści majątkowej Sąd działając na podstawie art. 33 § 2 i 3 k.k. wymierzył mu obok kary pozbawienia wolności karę grzywny w wysokości 400 stawek dziennych po 60 zł każda. Ustalając liczbę stawek dziennych Sąd kierował się tożsamymi okolicznościami co przy wymiarze kary pozbawienia wolności. Ustalając zaś wysokość stawki dziennej Sąd miał na względzie przesłanki opisane w art. 33 § 3 k.k. Oskarżony prowadzi gospodarstwo rolne, z którego deklaruje dochód w wysokości 2000 zł, co pozwala wysnuć wniosek, że jest on w stanie spłacić orzeczoną karę grzywny. Jednocześnie jednak skazanemu we (...) urodziło się dziecko, co nie może pozostać bez wpływu na ocenę jego sytuacji osobistej, rodzinnej
i majątkowej. Stąd też za sprawiedliwe i celowe Sąd uznał ukształtowanie wysokości jednej stawki dziennej na kwotę 60 złotych.

Sąd mając za podstawę art. 46 § 1 k.k. zobowiązał oskarżonego do naprawienia w 1/10 części szkody wyrządzonej (...) S.A. Tak ukształtowany obowiązek naprawienia szkody w połączeniu z obowiązkami jej naprawienia nałożonymi na pozostałych współsprawców przestępstwa w sposób należyty wypełni uszczerbek doznany przez pokrzywdzonego wskutek przestępstwa.

O kosztach postępowania orzeczono w oparciu o przepis art. 624 § 1 k.p.k. Mając na uwadze sytuację materialną oskarżonego, orzeczone kary pozbawienia wolności i grzywny oraz obowiązek naprawienia szkody, Sąd zwolnił oskarżonego od ponoszenia kosztów sądowych, zaliczając je na rachunek Skarbu Państwa, w tym odstąpił od wymierzenia mu opłaty.