Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Sąd uwzględnił pana odwołanie, co do zasady z wyjątkiem tego okresu, za który nie zostały opłacone składki. Zaraz wygłoszę uzasadnienie, pan usiądzie. Odwołujący E. M. (1) wniósł odwołanie od decyzji (...) Oddział w B. z dnia 6 lipca ustalający jego kapitał początkowy zarzucając, iż wydając tą decyzję ZUS nie wyliczył prawidłowo okresu składkowego obniżając go o 20 lat. Tym samym unieważnił decyzję z 15.11.2012 wydaną przez ZUS w Z., który wyliczył lata składkowe od 8 września 69, czyli od 1-ej, uzyskania 1-ej profesji zakonnej, w ilości łącznej 29-ciu lat. Z powodu przeoczenia nie został, ubezpieczony nie został zgłoszony do ubezpieczeń społecznych za okres od 1 marca 93 do 31 października 93, gdzie wykonywał pracę duszpasterską w Domu (...)w K. powiat (...). Jest księdzem w Zakonie Księży W. i nie posiada własnych dochodów, a składki opłacane są przez rektora każdego Domu (...), w którym pracował. Od 74 do 10 roku pracował jako misjonarz w G., a zgłoszenie do ZUS miał w E. prowadzone przez Dom (...) w G.. A zgłoszenie miało miejsce w ZUS-ie w E. prowadzone, prowadzony przez Dom (...) w P. A następnie od 1 października 90 do 28 lutego 93 Dom (...) w W., gdzie były opłacane składki przez rektora tego domu. Natomiast w Domu (...) w K. pracował w okresie od 1 marca 93 do 30 września 96, gdzie do ubezpieczenia społecznego został zgłoszony dopiero od 1 listopada 93, a nie od 1 marca, nie wiedział o tym, że nie były opłacane za niego składki przez 8 miesięcy. W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wskazał, iż w istocie decyzją z piąt..., z 15 listopada 2012 roku organ rentowy ustalił kapitał początkowy na dzień 1 stycznia 99 ubezpieczonego, uwzględniając do stażu okres zatrudnienia od 8 września 69 do 31 grudnia 98, gdzie ubezpieczony E. M. (1) wykonywał pracę duszpasterską w Domu (...) w K., z wyłączeniem okresu od 1 marca 93 do 31 października 93, z uwagi na brak poświadczenia z wydziału skła... ubezpieczeń i składek powyższego okresu. Ale w wyniku złożonego wniosku o emeryturę Zakład Ubezpieczeń Społecznych dokonał ponownej weryfikacji kapitału początkowego i zaskarżoną decyzją ustalił, przeliczył kapitał i ustalił jego wartość. I do obliczenia podstawy kapitału początkowego oraz obliczania wskaźnika wysokości tej podstawy przyjęto przeciętną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne z 10-u, lat, kolejnych lat kalendarzowych od 1 stycznia 89 do 31 grudnia 98. Dalej Zakład wskazał, że do stażu pracy uwzględniono okresy składkowe w wymiarze 8-u lat 10 miesięcy i okresy nieskładkowe w wymiarze 5-u lat 8 miesięcy. Wskazał również, że skoro ubezpieczony miał w dniu 1 lipca 89, to jest w dniu wejścia w życie Ustawy o ubezpieczeniu społecznym duchownych, status osoby duchownej powinien być zgłoszony do ubezpieczenia społecznego duchownych i powinny być opłacone składki na to ubezpieczenie. Aby zaliczyć ubezpieczonemu cały okres pracy jako księdza zakonnego, to jest od 8 września 69 do 31 grudnia 98 winna być ciągłość w opłacaniu składek na ubezpieczenie społeczne. Stan faktyczny w sprawie pozostawał w św.., stan faktyczny w sprawie pozostawał bezsporny. Ubezpieczony E. M. (2)

[f 00:03:37.965]

w dniu 8 września 69 złożył śluby w 1-ej profesji zakonnej, a w okresie od 27 listopada 74 do 30 września 90 roku pracował jako misjonarz w G.. W okresie od 1 października 90 do 28 lutego 93 pracował w Domu (...)w W.. W kolejnym okresie przypadającą od 1 marca 93 do 30 września 96 w (...) Misyjnym w K.. W okresie od 1 marca do 31 października 93 nie został zgłoszony do ubezpieczenia społecznego. I decyzją z dnia 15 listopada dwa dwanaście organ rentowy ustalił kapitał początkowy ubezpieczonego na dzień 1 stycznia 99 uwzględniając, jako okres za..., jako okres składkowy staż, okres zatrudnienia od 8 września 69 do 31 grudnia 98, ale zaskarżoną decyzją ZUS zmienił swoje stanowisko i zaliczył ubezpieczonemu, jako okres zatrudnienia, okres składkowy jedynie 8 lat 10 miesięcy, czyli pominął cały okres od 69 roku do 89 roku. Organ uznał, że skoro w dniu 1 lipca 89 ubezpieczony miał status osoby duchownej, powinien być zgłoszony do ubezpieczenia społecznego, a skoro brak opłaty składek za 8 miesięc..., za 9 miesięcy, za 8 miesięcy 93 roku, to powoduje to wyłączenie całego okresu od

[ns 00:05:07.623]

całego okresu składkowego z lat 69 do 89. W takim stanie, bezspornym stanie faktycznym odwołanie zasługiwało na uwzględnienie. Organ rentowy dokonał bowiem nieprawidłowej interpretacji artykułu 6 ustęp 1 punkt 3 litera a Ustawy z dnia 17 grudnia 98 o emeryturach i rentach z FUS. Przepis ten z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Przepis ten stanowi bowiem, iż okresami składkowymi są zaliczone do okresu ubezpieczenia społecznego duchownych. Okresy pozostawania duchownymi przed dniem 1 lipca 89 pod warunkiem opłacenia składek na ubezpieczenie społeczne za cały okres podlegają temu ubezpieczeniu. I na kanwie analogicznego stanu faktycznego, faktyczno - prawnego wykładni powyższego przepisu dokonał już Sąd Najwyższy w orzeczeniu z 5 lutego 2015 roku III A..., III UK 100/14, w którym stwierdził, że artykuł 6 ustęp 1 punkt 3 litera a Ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych w tym artykule jest mowa o opłacaniu składek za okres podlegania ubezpieczeniu, a nie o opłaceniu tych składek, językowo są to 2 różne pojęcia składki w określonym czasie można opłacać, ale ich nie opłacić, gdyż z różnych względów może powstać niedopłata. Inaczej mówiąc należy odróżnić okresy, za które składka była opłacana, od okresu, za który składka została opłacona. W artykule 5 i 6 Ustawy pojęcie opłacania i opłac..., i opłacenia składek są rozróżniane zdaniem Sądu Najwyższego nieprzypadkowo i dlatego należy im przypisać inne znaczenia. W szczególności o opłaceniu składek jest mowa w artykule 5 ustęp 4 punkt 2 Ustawy, nie uwzględnia się okresu, za który nie zostały opłacone składki oraz w artykule 6 ustęp 2 Ustawy okresy, za które została opłacona składka. Zwłaszcza punkt 16 za okresy składkowe uważa się również przypadające przed dniem 15 listopada 91 okresy ubezpieczenia społecznego duchownych na obszarze państwa polskiego, za które opłacono składkę na to ubezpieczenie lub, w których występowało zwolnienie od opłacania składki. Warunkiem stosowania tych przepisów jest więc faktyczne opłacenie składki, a nie jej, a, a jej nieopłacenie powoduje nieuwzględnienie danego okresu podlegania ubezpieczeniom w ustaleniu okresów składkowych. W innych przepisach jest natomiast mowa o opłacaniu składek, artykuł 6 ustęp 1 punkt 2 oraz artykuł 6 ustęp 1 punkt 3 litera a. Rozróżnienie to wyraźnie widać w artykule 5 ustęp 4 Ustawy według, którego przy ustalaniu prawa do emerytury lub renty dla płatników składek zobowiązanych do opłacenia składek na własne ubezpieczenie emerytalne i rentowe, nie uwzględnia się okresu, za który nie zostały opłacone składki, mimo podlegania obowiązkowego, obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym w tym okresie. Mamy więc okres, w którym był obowiązek opłacania składek, ale wystąpił w nim okres, za który składki nie zostały opłacone. Przepis ten stosuje się odpowiednio wobec ubezpieczonych zobowiązanych do opłacenia składek na własne ubezpieczenia społeczne za okres przypadający przed dniem 1 stycznia 99, czyli duchownych podlegających ubezpieczeniu społecznemu po dniu 1 lipca 89. Całym okresem podlegania ubezpieczeniu społecznemu duchownych w rozumieniu artykułu 6 ustęp 1 punkt 3 litera a Ustawy, są te miesiące kalendarzowe, za które ubezpieczony up..., opłacił rzeczywiście składki na ubezpieczenie społeczne doch..., duchownych lub, za które był zwolniony z obowiązku opłacania składek. Oznacza to, że okresy pozostawania duchownym przed dniem 1 lipca 89, jako zaliczone do okresów ubezpieczenia społecznego duchownych są okresami składkowymi, jeżeli ubezpieczony po tej dacie opłacał składki na ubezpieczenie duchownych, choćby za niektóre okresy ich nie opłacił w całości. Artykuł 6 ustęp 1 punkt 3 litera a Ustawy. Wyłączeniu z okresów uwzględnianych przy ustaleniu prawa do emerytury i renty oraz obliczanie wysokości podlegają tylko okresy, za które składka nie została opłacona. I w uzasadnieniu dalej czytamy. Że Ustawa z 17 maja 89 w rozdziale 3-im szczegółowo unormowała zasady dokonywania zgłoszeń do ubezpieczenia społecznego duchownych i opłacania składek z tego tytułu, które obowiązywały do 31 grudnia 98. W artykule 27 ustęp 3 tej Ustawy Prezes ZUS został upoważniony do ustalenia wzorców zgłoszeń do ubezpieczenia, trybu dokonywania zgłoszeń, wzorów legitymacji ubezpieczeniowych, trybu wydawania tych legitymacji oraz sposobu dokonywania w nich zapisów. Z kolei w myśl artykułu 30 ustęp 1 tej Ustawy składki na ubezpieczenie społeczne duchownych należało opłacać za każdy miesiąc ubezpieczenia, przy czym duchowni diecezjalni, decy..., diecezjalni powinni opłacać składkę we własnym zakresie bezpośrednio do Oddziału ZUS właściwego według ich miejsca zamieszkania. Prezes ZUS był uprawniony do określenia szczegółowych terminów i trybu opłacania składek na ubezpieczenie. Cechą charakterystyczną ubezpieczenia społecznego duchownych, co do opłacania składek było to, że od nieterminowo opłacanych składek należało uiścić odsetki za zwłokę na zasadach i wysokości określonych przepisami o zobowiązaniach podatkowych. Można zatem w pewnym uproszczeniu powiedzieć, że ubezpieczenie społeczne duchownych pod rządami Ustawy z 17 maja 89 chociaż obowiązkowe, to w praktyce było dobrowolne, w potocznym tego słowa znaczeniu, bowiem nieuiszczone terminowo składki nie mogły być egzekwowane przy użyciu środków przymusu państwowego na zasadach, jakie obowiązywały przy składkach należnych z innych tytułów ubezpieczenia. Duchowny, który nie chciał podlegać ubezpieczeniu społecznemu z tego tytułu, mógł po prostu nie opłacać składek. W swoisty sposób wyegzekwowanie nieopłaconych składek na ubezpieczenie społeczne duchownych przewidywał artykuł 33 Ustawy z 17 maja 89. Zgodnie z tym przepisem w razie zalegania z opłatą skł..., należnych składek na ubezpieczenie społeczne duchownych na kwotę przekraczającą trzymiesięczną składkę świadczenia, o których mowa w artykule 7 ustęp 1 punkt 1 do 3 Ustawy, czyli świadczenia krótkookresowe o charakterze zasiłkowym, nie przysługiwało za okres do czasu opłacenia za nich składek wraz z odsetkami. Natomiast w przypadku nabycia przez duchownego emerytury, emerytury lub renty składki nieopłacone w okresie poprzedzającym nabycie tych uprawnień emerytalno-rentowych podlegały potrąceniu z emerytury, z emerytury, renty według zasad ustalonych w przepisach o pracowniczym zaopatrzeniu emerytalnym w zakresie potrącenia zaliczek wpłaconych na poczet świadczeń. Warunkiem tego potrącenia było jej więc nabycie przez duchownego prawa do emerytury, renty, co z kolei było uzależnione od legitymowania się odpowiednim stażem emerytalno-rentowym. Mogło się zatem zdarzyć, że osoba duchowna, która nie posiadała żadnego innego tytułu ubezpieczenia i nie opłacała składek w trybie określonym przepisem Ustawy z 17 maja 89, nie mogła wylegitymować się minimalnym okresem ubezpieczenia, po wyłączeniu okresów, za które nie opłaciła składek, przez co w ogóle nie mogła nabyć prawa do emerytury. W takim przypadku nie mógł być stosowany szczególny tryb wyegzekwowania zaległych składek w drodze potrącenia, o którym była mowa w artykule 33 Ustawy. Do tych zasad opłacania składek i skutków ich nieopłacania przez duchownych, trzeba będzie powrócić, w związku z podobieństwem do zasad dotyczących osób prowadzących działalność gospodarczą i w tym miejscu należy już zauważyć, że powołany w przepisach Ustawy z 17 maja 89 występuje wyraźne rozróżnienie między sytuacją, w której osoba podlegająca ubezpieczeniom społecznym, społecznemu duchownych opłaciła i faktycznie uiściła w całości składki na to ubezpieczenie, a sytuacją, w której jedynie opłacała składki, była zobowiązana do ich opłacania na rachunek ZUS i opłacała, ale w pewnym zakresie ich nie opłaciła. I dalej Sąd Najwyższy pisze, że Sąd Apelacyjny w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku, co do skutków prawnych nieopłacenia składek na ubezpieczenie społeczne duchownych, w zasadzie w ogóle nie analizował przepisów Ustawy z 17 maja 89 roku, lecz od razu przeszedł do przepisów Instrukcji numer 6 Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z 21 czerwca 89 w sprawie wykonywania ubezpieczenia społecznego duchownych. Instrukcja ta została wydana na podstawie artykułu 27 ustęp 3 i artykułu 31 ustęp 5 Ustawy z 17 maja 89 w związku, z czym powinna określać wyłącznie wzory zgłoszeń do ubezpieczenia, tryb dokonywania zgłoszeń, wzory legitymacji ubezpieczeniowych, tryb wydawania tych legitymacji ors... oraz sposób dokonywania w nich zapisów. I dalej Sąd Najwyższy napisał, że warunek ten spełniony został w odniesieniu do paragrafu 22 Instrukcji, w którym postanowiono, że składki należy opłacać w terminie do 10-go miesiąca, każdego miesiąca za miesiąc ubiegły w kwocie wynikającej z zawiadomienia ZUS, przy czym fakultatywne składki mogły być również opłacone z góry za następne miesiące, najwyżej jednak za okres od 1 kwietnia do 31 marca roku następnego. Natomiast treść paragrafu 28 ustęp 4 Instrukcji zdecydowanie wykraczała poza zakres delegacji ustawowej. W przepisie w tym Prezes ZUS postanowił, że niepłacenie składek powoduje niezaliczenie do okresu ubezpieczenia okresów pozostawania duchownych przed dniem wejścia w życie Ustawy. Sankcja ta została wprowadzona w Instrukcji w stosunku prawnie niedopuszczalnym, bo z ewidentnym przekroczeniem upoważnienia ustawowego. Wprowadzenie tej sankcji w akcie wykonawczym było też sprzeczne z Ustawą, która określała sankcję nie wy..., nieopłacania składek. Dalej Sąd Najwyższy wskazał, że, że taki sposób, jak wcześniej przedstawił wykładnię przepisów Ustawy z 17 maja 89 i ich stosowania do stanu faktycznego w rozpoznawaniu sprawy, nie ma jeszcze decydującego znaczenia, gdyż przesądzająca jest wykładnia przepisów obowiązujących, w tym przepisów Ustawy o emeryturach i rentach z FUS, a w szczególności artykułu 6 ustęp 1 punkt 3 litera a, czyli tego przepisu, który w stosunku do pana należało głównie rozpatrywać i analizować. Według tego przepisu okresami składkowymi są okresy zaliczone do okresu ubezpieczenia społecznego duchownych, w tym okresy pozostawania duchownymi przed 1 lipca 89, pod warunkiem opłacania składek na ubezpieczenie społeczne za cały okres podlegania temu ubezpieczeniu. Organ rentowy, także Sądy obu Instancji rozumieją zawarty w tym przepisie sformułowanie pod warunkiem opłacenia składek na ubezpieczenie społeczne przez cały okres podlegania temu ubezpieczeniu w ten sposób, że warunkiem zaliczenia okresu pozostawania duchownym przed dniem 1 lipca 89 do okresu składkowego jest opłacenie wszystkich należnych składek za cały okres podlegania ubezpieczeniu duchownym. A więc nieopłacenie składki za jakikolwiek okres podlegania ubezpieczeniom duchownym, choćby najkrótszy i w minimalnej kwocie, uniemożliwia zaliczenie do okresu składkowego całego okresu pozostawania docho..., duchownym przed 1 lipca 89 roku. Taki sposób rozumienia wykładni wskazał Sąd Najwyższy, tego przepisu jest niezgodny z przedstawioną wyżej wykładnią przepisu Ustawy z 17 maja 89, co ważniejsze jednak nie uwzględnia także treści artykułu 6 ustęp 1 punkt 3 litera a Ustawy o emeryturach i rentach z FUS, wykładni językowej z uwzględnieniem treści całego artykułu 6 oraz 5 Ustawy, tej Ustawy. Wykładni systematycznej. Otóż w artykule 6 ustęp 1 punkt 3 litera a tej Ustawy jest mowa o opłacaniu składek za okres podlegania ubezpieczeniu, a nie o opłaceniu tych składek. Językowo są to 2 różne pojęcia, składki w określonym czasie można opłacać, ale ich nie opłacić z różnych względów. Może powstać niedopłata, inaczej mówiąc należy odróżnić okresy, za które składka była opłacana od, od okresu, za które składka została opłacona. W artykule 5 i 6 Ustawy o emeryturach i rentach z FUS pojęcie opłacenie, opłacania i opłacenia składek są rozróżniane i o tym Sąd Najwyższy mówił również w tezie samego cytowanego orzeczenia. Przedstawiony sposób wykładni jest mocno wsparty interpretacją uwzględniającą aspekt funkcjonalny i aksjologiczny w tym zakresie właściwą uwagę zasługują poglądy przedstawione w uzasadnieniu ustanowienia Trybunału Konstytucjonalnego z 10 stycznia 2012 roku, powołany postanowieniem Trybunał Konstytucyjny ze względów proceduralnych umorzył postępowanie ze skargi konstytucyjnej. Głosowanie w tej sprawie zostało zainicjowane wniesieniem skarg od se..., przez dwie osoby pełniące funkcje po..., pełno czasowego kaznodziei związku wyzna..., wyznaniowego Świadków Jehowy i dalej Sąd Najwyższy pisze roz...,

[ns 00:16:20.508]

Sąd Najwyższy analizuje to orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego i w konkluzji stwierdza, że na podstawie wywodu Trybunału Konstytucyjnego przedstawione w uzasadnieniu powołanego orzeczenia należy wyprowadzić generalny wniosek mający za sobą w sytuacji prawnej wnioskodawcy ubiegającego się o emeryturę w rozpoznawanej sprawie, że podleganie przez niego po dniu 1 lipca 89 ubezpieczeniom społecznym z jakiegokolwiek tytułu, a więc niekoniecznie ubezpieczeniom duchownych, nie powinno, co do zasady stanowić przeszkody do zaliczenia okresu pozostawania przez niego duchownym przed 1 lipca 89 do okresów składkowych, od których zależą uprawnienia emerytalno-rentowe. W tej sytuacji wadliwe jest pominięcie okresu sprzed 1 lipca 89, kiedy to wnioskodawca posiadał status duchownego, lecz nie podlegał ubezpieczeniom społecznym duchownych, bo nie istniała taka prawna możliwość. Od 1 lipca 89 wnioskodawca podlegał ubezpieczeniom społecznym duchownych i opłacał z tego tytułu składki przez okres tego ubezpieczenia, czyli przez te miesiące kalendarzowe, za które faktycznie opłacił składki na to ubezpieczenie. Skoro wnioskodawca po dniu 1 lipca 89 opłacał składki na ubezpieczenie społeczne duchownych za okres tego ubezpieczenia, czyli za miesiące kalendarzowe, w których rzeczywiście uiścił we własnym zakresie składki na to ubezpieczenie, to odmowa zaliczenia wnioskodawcy do stażu emerytalnego okresu sprzed 1 lipca 89 była nieprawidłowa również w świetle Uchwał Sądu Najwyższego z 2 września 2009 II UZP 5/09 zgodnie, z którą okres pozostawania duchownym przed dniem 1 lipca 89 nie jest okresem składkowym, jeśli po tej dacie nie były opłacone składki na ubezpieczenie społeczne osób duchownych, z powodu niepodlegania temu ubezpieczeniu. I podzielając to stanowisko wyrażone przez Sąd Najwyższy należy jedynie wesprzeć względami czysto słusznościowymi i racjonalnego rozumowania. Trudno bowiem przyjąć za dopuszczalną sytuację, w której nieopłacenie przez ubezpieczonego z niewiadomych przyczyn składek za kilka miesięcy roku 93, jak w pana przypadku, zgłoszenie nastąpiło od listopada zamiast od marca, miałoby skutkować nieuwzględnieniem przy ustaleniu pana kapitału początkowego całego okresu zatrudnienia w latach 69-89. Podzielając zatem to stanowisko Sądu Najwyższego, Sąd Okręgowy na podstawie artykułu 477 ze znaczkiem 14 paragraf 2 Kodeksu postępowania cywilnego orzekł jak w sentencji.