Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 23 października 2013 roku

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim, Wydział V Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w składzie:

Przewodniczący SSO Magdalena Marczyńska

Protokolant Alicja Jesion

po rozpoznaniu w dniu 23 października 2013 roku w Piotrkowie Trybunalskim na rozprawie

sprawy z wniosku G. S.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. M..

o podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne

na skutek odwołania G. S.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. M..

z dnia 6 czerwca 2013 r. sygn. (...)

oddala odwołanie.

Sygn. akt VU 1015/13

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 6 czerwca 2013 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. M.. stwierdził, że podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie G. S. podlegającego ubezpieczeniom jako osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą wynosi w listopadzie i grudniu 2012 roku po 2.115,60 złotych na ubezpieczenia emerytalne i rentowe oraz wypadkowe i po 2.838,31 złotych na ubezpieczenie zdrowotne, a od stycznia do kwietnia 2013 roku po 22.227,80 złotych na ubezpieczenia emerytalne i rentowe oraz wypadkowe i po 2.908,13 złotych na ubezpieczenie zdrowotne.

W odwołaniu wniesionym od powyższej decyzji skarżący G. S. wniósł o jej uchylenie. Skarżący zakwestionował narzucony mu obowiązek podlegania ubezpieczeniu społecznemu wyrażający się w konieczności opłacania składek na ubezpieczenie emerytalne, rentowe, wypadkowe oraz chorobowe. Jednocześnie podniósł, że ustawa z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych jest sprzeczna z Konstytucją.

ZUS wnosił o oddalenie odwołania.

Sąd Okręgowy ustalił co następuje:

G. S. od dnia 1 stycznia 1999 roku zgłosił się do ubezpieczeń emerytalnego, rentowego, chorobowego, wypadkowego i ubezpieczenia zdrowotnego jako osoba prowadząca pozarolniczą działalność. Od listopada 2012 roku G. S. nie przekazał dokumentów rozliczeniowych z wykazaniem należnych składek na ubezpieczenia społeczne oraz ubezpieczenia zdrowotne z tytułu prowadzenia działalności pozarolniczej.

(okoliczności niesporne)

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Odwołanie nie zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z treścią art. 2 ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn. Dz. U. z 2009r. Nr 205, poz. 1585 ze zm.) ustawa ta określa m.in. zasady podlegania ubezpieczeniom społecznym, zasady ustalania składek na ubezpieczenia społeczne oraz podstaw ich wymiaru. W art. 6 ustawy wymienione są sytuacje, kiedy podleganie ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z wymienionych w tym przepisie tytułów jest obowiązkowe. I tak zgodnie z treścią art. 6 ust. 1 pkt 5 ww. ustawy osoby prowadzące pozarolniczą działalność z zastrzeżeniem art. 8 i 9 podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym. W myśl natomiast art. 12 ust. 1 ustawy obowiązkowo ubezpieczeniu wypadkowemu podlegają osoby podlegające ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym.

Na podstawie natomiast art. 66 ust. 1 pkt 1 lit c ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 roku o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2008 r., Nr 164, poz. 1027 ze zm.) osoby prowadzące pozarolniczą działalność podlegają obowiązkowo ubezpieczeniu zdrowotnemu, co w konsekwencji powoduje obowiązek opłacania składek na ubezpieczenie zdrowotne.

Jak wskazał Sąd Najwyższy w uzasadnieniu wyroku 6 września 2011 roku, I UK 64/11, LEX nr 1125081), przepis art. 6 ww. ustawy jest przepisem bezwzględnie obowiązującym. Osoby fizyczne znajdujące się w sytuacji prawnej opisanej w którymś z kilkunastu punktów art. 6 ust. 1 tej ustawy nie mogą w zasadzie dokonać wyboru między podleganiem albo niepodleganiem tym ubezpieczeniom. Pogląd ten, Sąd Okręgowy w całości podziela. Tym samym zgodzić należy się z organem rentowym, że pozarolnicza działalność jest obowiązkowym tytułem do ubezpieczeń społecznych i G. S. jest zobowiązany do opłacania należnych składek na ubezpieczenie emerytalne, rentowe i wypadkowe oraz chorobowe. Ustawodawca nie przewidział bowiem, w sytuacji prowadzenia przez osobę fizyczną pozarolniczej działalności gospodarczej prawa wyboru czy osoba ta chce czy nie chce podlegać ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowym. Prawo wyboru ograniczone jest tylko w odniesieniu do ubezpieczenia chorobowego, bowiem art. 11 ust. 2 stanowi, że dobrowolnie ubezpieczeniu chorobowemu podlegają na swój wniosek osoby objęte obowiązkowo ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi, wymienione m.in. w art. 6 ust. 1 pkt 5, a więc prowadzące pozarolniczą działalność.

W tym miejscu przywołać należy pogląd wyrażony przez Sąd Najwyższy w uzasadnieniu wyroku z dnia 5 grudnia 2007 roku, II UK 106/07, Lex nr 346189, w którym wskazano, że zarówno w judykaturze jak i w doktrynie przyjmuje się jednolicie, że prawo ubezpieczeń społecznych stanowi odrębną gałąź prawa w stosunku do prawa cywilnego, a jego przepisy mają charakter przepisów prawa publicznego, w których strony nie korzystają ze swoich praw podmiotowych regulowanych prawem prywatnym – Kodeksem cywilnym lub Kodeksem pracy, lecz w których Zakład Ubezpieczeń Społecznych realizuje wobec innego uczestnika stosunku prawnego ustawowe kompetencje organu władzy publicznej. Z tego względu stosunek ubezpieczenia społecznego nie jest stosunkiem cywilnoprawnym, opartym na równorzędności jego podmiotów i wzajemności (ekwiwalentności) świadczeń, lecz uregulowanym ustawowo stosunkiem publicznoprawnym opartym na zasadzie solidaryzmu, a wynikające z niego świadczenia stron tego stosunku nie są świadczeniami cywilnoprawnymi.

Odnosząc się natomiast do kwestii zasadności ustalenia przez organ rentowy wysokości składki na Fundusz Pracy wskazać należy, iż również w tej części odwołanie G. S. nie jest uzasadnione. Jak wynika bowiem z treści art. 104 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 roku o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. z 2008r., Nr 69, poz. 415 ze zm.) osoby prowadzące pozarolniczą działalność opłacają obowiązkowo składki na Fundusz Pracy.

Wskazać również należy, iż zgodnie z treścią art. 38 ust. 1 ustawy w razie sporu dotyczącego obowiązku ubezpieczeń społecznych Zakład wydaje decyzję osobie zainteresowanej oraz płatnikowi składek. Ust. 2 art. 38 stanowi zaś, że nie później niż w terminie 7 dni od uprawomocnienia się decyzji, o której mowa w ust. 1, płatnik składek jest zobowiązany przekazać do Zakładu dokumenty związane z ubezpieczeniami społecznymi określone w ustawie za okres objęty decyzją.

W świetle powyższych rozważań zakwestionowanie przez G. S. samej zasady obowiązkowego podlegania ubezpieczeniom społecznym oraz opłacania składki na Fundusz Pracy, nie może odnieść zamierzonego skutku.

W ocenie Sądu Okręgowego ww. przepisy będące podstawą do obowiązkowego objęcia skarżącego ubezpieczeniem społecznym, wbrew stanowisku G. S., nie stanowią naruszenia art. 31, 64 i 67 Konstytucji.

W art. 31 Konstytucji została wprowadzona zasada wolności. Wolność człowieka jest wartością, która została poddana ochronie prawnej, stąd każdy jest zobowiązany szanować wolność i prawa innych osób. Z tego wynika zakaz zmuszania kogokolwiek do działań, których prawo, jako podstawowy regulator stosunków społecznych, jemu nie nakazuje. Oznacza to wolność działania człowieka wszędzie tam, gdzie prawo nie wprowadza zakazów. Jest to całkowite odwrócenie sytuacji istniejącej w odniesieniu do państwa i jego organów. Organ państwa działa tam i o tyle, gdzie i o ile został do tego przez prawo uprawniony i działa z powołaniem się na podstawę prawną. Obywatel zaś może działać wszędzie tam, gdzie ustawa nie wprowadziła zakazów, nie zabroniła mu działania.

W art. 64 Konstytucji uregulowane zostało prawo do własności, innych praw majątkowych i prawo ich dziedziczenia.

Jak natomiast wynika z art. 67 ust. 1 Konstytucji obywatel ma prawo do zabezpieczenia społecznego w razie niezdolności do pracy ze względu na chorobę lub inwalidztwo oraz po osiągnięciu wieku emerytalnego. Zakres i formy zabezpieczenia społecznego określa ustawa. W ust. 2 art. 67 Konstytucji ustawodawca określił, że obywatel pozostający bez pracy nie z własnej woli i nie mający innych środków utrzymania ma prawo do zabezpieczenia społecznego, którego zakres i formy określa ustawa.

Jak wskazał Naczelny Sąd Administracyjny w Warszawie w uzasadnieniu wyroku z dnia 10 lutego 2011 roku, I OSK 1771/2010, opubl. Lex 1070795, art. 67 Konstytucji, mówiąc o zabezpieczeniu społecznym i nadając mu powszechny charakter, wyraża nakaz ustanowienia systemu tego zabezpieczenia i określenia systemu jego finansowania. System zabezpieczenia społecznego opiera się na zasadzie różnego rodzaju obciążeń, nakładanych zarówno na pracodawców, jak i na osoby zatrudnione, a obciążenia te częściowo ujmowane są jako swego rodzaju zaliczka na poczet przyszłych świadczeń indywidualnych, a w pozostałym zakresie-postrzegać je należy jako przejaw solidaryzmu społecznego. Z art. 67 Konstytucji wynika obowiązek ustawodawcy do sprecyzowania pojęć choroby, inwalidztwa i wieku emerytalnego, a więc stworzenia prawnej infrastruktury dla systemu zabezpieczenia społecznego. Art. 67 ma w poważnym stopniu znaczenie odsyłające, bo zakres i formy zabezpieczenia społecznego określić ma ustawa. Poza wskazaniem podstawowych sytuacji, gdy obywatelowi musi przysługiwać prawo do zabezpieczenia społecznego, ustalenie spraw pozostałych zostało powierzone ustawodawcy zwykłemu. Regulacje ustawowe muszą być kształtowane w taki sposób, by z jednej strony uwzględniały istniejące potrzeby, a z drugiej możliwości ich zaspokojenia.

Aby zrealizować cel określony w art. 67 Konstytucji ustawodawca wprowadził regulacje m.in. w ustawie z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych.

Mając na uwadze powyższe rozważania Sąd Okręgowy uznał, iż organ rentowy wydając decyzję z dnia 15 listopada 2012 roku nie naruszył obowiązujących przepisów, a wysokość podstawy wymiaru składek również została określona prawidłowo.

Na marginesie, w związku z treścią odwołania wnioskodawcy podnieść należy, iż stosownie do art. 188 Konstytucji orzekanie w sprawie zgodności ustaw z Konstytucją należy do kompetencji Trybunału Konstytucyjnego, przy czym z wnioskiem w tym przedmiocie mogą wystąpić organy i podmioty wskazane w art. 191 Konstytucji.

Z tych też względów, Sąd Okręgowy – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. orzekł jak w sentencji.