Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 4 grudnia 2015 roku Województwo (...) Zarząd Dróg Miejskich wniósł o zasądzenie od (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością Spółki komandytowej z siedzibą w O. kwoty 32.896,97 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 16 grudnia 2014 roku do dnia zapłaty oraz kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego.

W uzasadnieniu wskazano, że strony zawarły umowy, na mocy których pozwany zobowiązał się do wykonania, dostawy i ustawienia uchylnych słupków prowadzących U-1a ze znakami kilometrowymi, znakami hektometrowymi, numerem drogi bez znaków oraz przestawienie istniejących na terenie słupów prowadzących na wybranych drogach wojewódzkich Województwa (...). W każdej z umów określono wynagrodzenie należne pozwanemu za wykonanie dostawy i ustawienie słupków. Integralnymi częściami umów były m.in. specyfikacje techniczne, opisujące szczegółowo wymagania, jakie mają spełniać przedmiotowe słupki. Powód odstąpił od umów z uwagi na niewykonanie robót zgodnie z warunkami umownymi i braku zamiaru pozwanego realizowania zadań zgodnie z wymaganiami zamawiającego. Pomimo wezwania do zapłaty kary umownej pozwany nie uiścił żądanej kwoty ( pozew, k. 2-5).

Nakazem zapłaty z dnia 29 grudnia 2015 roku wydanym w postępowaniu upominawczym referendarz sądowy w Sądzie Rejonowym dla m. st. Warszawy w W. orzekł zgodnie z żądaniem pozwu ( nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym, k. 103).

(...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością Spółka komandytowa z siedzibą w O. w terminie wniosła sprzeciw od powyższego nakazu zapłaty, zaskarżając go w całości, oddalenie powództwa w całości i zasądzenie kosztów postępowania wraz z kosztami zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu wskazano, że oferty pozwanej spełniały wszystkie wymogi postawione przez powoda. Powód wniósł pewne uwagi, jednakże nie dotyczyły one kwestii podnoszonych jako przyczyna wypowiedzenia umowy. Pozwana otrzymała od powoda akceptację słupków jako zgodnych z umowa, w związku z tym żądanie powoda zaprzestania dalszych robót i żądanie usunięcia słupków było niedopuszczalne. Zakupione słupki są zgodne z normami wspólnotowymi, zaś powód w żaden sposób nie dowiódł, że słupki zamontowane lub zakupione do montaży są w jakimkolwiek zakresie niżej jakości niż przewidują normy krajowe. W związku z tym powód nie miał prawa odmówić przyjęcia słupków zaproponowanych przez pozwaną, a tym samym odstąpić od umowy i naliczyć kary umowne ( odpowiedź na pozew, k. 109-118).

W toku postępowania strony podtrzymywały swoje stanowiska.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 11 września 2014 roku Województwo (...) Zarząd Dróg Wojewódzkich w W., jako zamawiający, zawarł z (...) Spółką z ograniczoną odpowiedzialnością Spółką komandytową z siedzibą w O., jako wykonawcą, na podstawie wyboru oferty w drodze przetargu umowę nr (...), której przedmiotem było dostawa i ustawienie uchylnych słupków prowadzących U-1a ze znakami kilometrowymi, hektometrowymi, numerem drogi na wybranych drogach wojewódzkich województwa (...) w Rejonie Drogowym C.. Zgodnie z § 2 umowy zamawiający zobowiązał się wypłacić za wykonanie zamówienia wynagrodzenie w wysokości 39457,79 zł brutto, przy czym rozliczenie odbędzie się jedną fakturą końcową wystawioną po zakończeniu całości robót po dokonaniu odbioru całości robót i po dokonaniu odbioru ostateczne zamówienia. Z kolei płatność miała nastąpić terminie 30 dni od otrzymania przez zamawiającego faktury częściowej wystawionej po dokonaniu odbioru częściowego oraz faktury końcowej wystawionej po zakończeniu całości robót i po dokonaniu odbioru ostatecznego zamówienia. Stosownie do § 3 wykonawca zobowiązał się do zrealizowania zamówienia zgodnie z warunkami określonymi w SIWZ w terminie od dnia podpisania umowy do dnia 31 października 2014 roku. Zgodnie z §7 ust. 3 umowy w przypadku odstąpienia zamawiającego od umowy z przyczyn, za które ponosi odpowiedzialność wykonawca, wykonawca zapłaci karę umowną w wysokości 10% wartości brutto nie zrealizowanej części przedmiotu umowy. Integralnymi składnikami umowy, których postanowienia wiążą strony jako jej część są: Oferta – Część II SIWZ z dnia 20 sierpnia 2014 roku, Warunki ogólne dla umów na wykonanie robót budowlanych – Część V SIWZ, specyfikacja techniczna – Część III SIWZ, Zabezpieczenie należytego wykonania umowy, Kosztorys ofertowy z dnia 20 sierpnia 2014 roku

( dowód: umowa nr (...) z dnia 11 września 2014 roku, k. 9-13).

W dniu 11 września 2014 roku Województwo (...) Zarząd Dróg Wojewódzkich w W., jako zamawiający, zawarł z (...) Spółką z ograniczoną odpowiedzialnością Spółką komandytową z siedzibą w O., jako wykonawcą, na podstawie wyboru oferty w drodze przetargu umowę nr (...), której przedmiotem było dostawa i ustawienie uchylnych słupków prowadzących U-1a ze znakami kilometrowymi, hektometrowymi, numerem drogi na wybranych drogach wojewódzkich województwa (...) w Rejonie Drogowym G.. Zgodnie z § 2 umowy zamawiający zobowiązał się wypłacić za wykonanie zamówienia wynagrodzenie w wysokości 44256,02 zł brutto, przy czym rozliczenie odbędzie się jedną fakturą końcową wystawioną po zakończeniu całości robót po dokonaniu odbioru całości robót i po dokonaniu odbioru ostateczne zamówienia. Z kolei płatność miała nastąpić terminie 30 dni od otrzymania przez zamawiającego faktury częściowej wystawionej po dokonaniu odbioru częściowego oraz faktury końcowej wystawionej po zakończeniu całości robót i po dokonaniu odbioru ostatecznego zamówienia. Stosownie do §3 wykonawca zobowiązał się do zrealizowania zamówienia zgodnie z warunkami określonymi w SIWZ w terminie od dnia podpisania umowy do dnia 31 października 2014 roku. Zgodnie z §7 ust. 3 umowy w przypadku odstąpienia zamawiającego od umowy z przyczyn, za które ponosi odpowiedzialność wykonawca, wykonawca zapłaci karę umowną w wysokości 10% wartości brutto nie zrealizowanej części przedmiotu umowy. Integralnymi składnikami umowy, których postanowienia wiążą strony jako jej część są: Oferta – Część II SIWZ z dnia 20 sierpnia 2014 roku, Warunki ogólne dla umów na wykonanie robót budowlanych – Część V SIWZ, specyfikacja techniczna – Część III SIWZ, Zabezpieczenie należytego wykonania umowy, Kosztorys ofertowy z dnia 20 sierpnia 2014 roku

( dowód: umowa nr (...) z dnia 11 września 2014 roku, k. 14-18).

W dniu 11 września 2014 roku Województwo (...) Zarząd Dróg Wojewódzkich w W., jako zamawiający, zawarł z (...) Spółką z ograniczoną odpowiedzialnością Spółką komandytową z siedzibą w O., jako wykonawcą, na podstawie wyboru oferty w drodze przetargu umowę nr (...), której przedmiotem było dostawa i ustawienie uchylnych słupków prowadzących U-1a ze znakami kilometrowymi, hektometrowymi, numerem drogi na wybranych drogach wojewódzkich województwa (...) w Rejonie Drogowym W.-N.. Zgodnie z § 2 umowy zamawiający zobowiązał się wypłacić za wykonanie zamówienia wynagrodzenie w wysokości 156233,37 zł brutto, przy czym rozliczenie odbędzie się jedną fakturą końcową wystawioną po zakończeniu całości robót po dokonaniu odbioru całości robót i po dokonaniu odbioru ostateczne zamówienia. Z kolei płatność miała nastąpić terminie 30 dni od otrzymania przez zamawiającego faktury częściowej wystawionej po dokonaniu odbioru częściowego oraz faktury końcowej wystawionej po zakończeniu całości robót i po dokonaniu odbioru ostatecznego zamówienia. Stosownie do § 3 wykonawca zobowiązał się do zrealizowania zamówienia zgodnie z warunkami określonymi w SIWZ w terminie od dnia podpisania umowy do dnia 31 października 2014 roku. Zgodnie z §7 ust. 3 umowy w przypadku odstąpienia zamawiającego od umowy z przyczyn, za które ponosi odpowiedzialność wykonawca, wykonawca zapłaci karę umowną w wysokości 10% wartości brutto nie zrealizowanej części przedmiotu umowy. Integralnymi składnikami umowy, których postanowienia wiążą strony jako jej część są: Oferta – Część II SIWZ z dnia 20 sierpnia 2014 roku, Warunki ogólne dla umów na wykonanie robót budowlanych – Część V SIWZ, specyfikacja techniczna – Część III SIWZ, Zabezpieczenie należytego wykonania umowy, Kosztorys ofertowy z dnia 20 sierpnia 2014 roku

( dowód: umowa nr (...) z dnia 11 września 2014 roku, k. 19-23).

W dniu 11 września 2014 roku Województwo (...) Zarząd Dróg Wojewódzkich w W., jako zamawiający, zawarł z (...) Spółką z ograniczoną odpowiedzialnością Spółka komandytową z siedzibą w O., jako wykonawcą, na podstawie wyboru oferty w drodze przetargu umowę nr (...), której przedmiotem było dostawa i ustawienie uchylnych słupków prowadzących U-1a ze znakami kilometrowymi, hektometrowymi, numerem drogi na wybranych drogach wojewódzkich województwa (...) w Rejonie Drogowym W.-S.. Zgodnie z § 2 umowy zamawiający zobowiązał się wypłacić za wykonanie zamówienia wynagrodzenie w wysokości 14803,05 zł brutto, przy czym rozliczenie odbędzie się jedną fakturą końcową wystawioną po zakończeniu całości robót po dokonaniu odbioru całości robót i po dokonaniu odbioru ostateczne zamówienia. Z kolei płatność miała nastąpić terminie 30 dni od otrzymania przez zamawiającego faktury częściowej wystawionej po dokonaniu odbioru częściowego oraz faktury końcowej wystawionej po zakończeniu całości robót i po dokonaniu odbioru ostatecznego zamówienia. Stosownie do § 3 wykonawca zobowiązał się do zrealizowania zamówienia zgodnie z warunkami określonymi w SIWZ w terminie od dnia podpisania umowy do dnia 31 października 2014 roku. Zgodnie z §7 ust. 3 umowy w przypadku odstąpienia zamawiającego od umowy z przyczyn, za które ponosi odpowiedzialność wykonawca, wykonawca zapłaci karę umowną w wysokości 10% wartości brutto nie zrealizowanej części przedmiotu umowy. Integralnymi składnikami umowy, których postanowienia wiążą strony jako jej część są: Oferta – Część II SIWZ z dnia 20 sierpnia 2014 roku, Warunki ogólne dla umów na wykonanie robót budowlanych – Część V SIWZ, specyfikacja techniczna – Część III SIWZ, Zabezpieczenie należytego wykonania umowy, Kosztorys ofertowy z dnia 20 sierpnia 2014 roku

( dowód: umowa nr (...) z dnia 11 września 2014 roku, k. 24-28).

W dniu 11 września 2014 roku Województwo (...) Zarząd Dróg Wojewódzkich w W., jako zamawiający, zawarł z (...) Spółką z ograniczoną odpowiedzialnością Spółką komandytową z siedzibą w O., jako wykonawcą, na podstawie wyboru oferty w drodze przetargu umowę nr (...), której przedmiotem było dostawa i ustawienie uchylnych słupków prowadzących U-1a ze znakami kilometrowymi, hektometrowymi, numerem drogi na wybranych drogach wojewódzkich województwa (...) w Rejonie Drogowym R.. Zgodnie z § 2 umowy zamawiający zobowiązał się wypłacić za wykonanie zamówienia wynagrodzenie w wysokości 74219,43 zł brutto, przy czym rozliczenie odbędzie się jedną fakturą końcową wystawioną po zakończeniu całości robót po dokonaniu odbioru całości robót i po dokonaniu odbioru ostateczne zamówienia. Z kolei płatność miała nastąpić terminie 30 dni od otrzymania przez zamawiającego faktury częściowej wystawionej po dokonaniu odbioru częściowego oraz faktury końcowej wystawionej po zakończeniu całości robót i po dokonaniu odbioru ostatecznego zamówienia. Stosownie do § 3 wykonawca zobowiązał się do zrealizowania zamówienia zgodnie z warunkami określonymi w SIWZ w terminie od dnia podpisania umowy do dnia 31 października 2014 roku. Zgodnie z §7 ust. 3 umowy w przypadku odstąpienia zamawiającego od umowy z przyczyn, za które ponosi odpowiedzialność wykonawca, wykonawca zapłaci karę umowną w wysokości 10% wartości brutto nie zrealizowanej części przedmiotu umowy. Integralnymi składnikami umowy, których postanowienia wiążą strony jako jej część są: Oferta – Część II SIWZ z dnia 20 sierpnia 2014 roku, Warunki ogólne dla umów na wykonanie robót budowlanych – Część V SIWZ, specyfikacja techniczna – Część III SIWZ, Zabezpieczenie należytego wykonania umowy, Kosztorys ofertowy z dnia 20 sierpnia 2014 roku

( dowód: umowa nr (...) z dnia 11 września 2014 roku, k. 29-33).

Zgodnie z wymaganiami ogólnymi zawartymi w Specyfikacjach technicznych, stanowiącymi załącznik do powyższych umów, wykonawca zobowiązany jest znać wszystkie zarządzenia wydane przez władze centralne i miejscowe oraz inne przepisy, regulaminy i wytyczne, które są w jakikolwiek sposób związane z wykonywanymi dostawami i będzie w pełni odpowiedzialny za przestrzeganie tych postanowień podczas prowadzenia dostaw. Wykonawca będzie przestrzegać praw patentowych i będzie w pełni odpowiedzialny za wypełnienie wszelkich wymagań prawnych odnośnie znaków firmowych, nazw lub innych chronionych praw w odniesieniu do sprzętu, materiałów lub urządzeń użytych lub związanych z wykonywaniem dostaw. Jednocześnie ustalono, że gdziekolwiek w Kontrakcie powołane są konkretne normy i przepisy, które spełniać mają materiały, sprzęt i inne dostarczane towary oraz wykonane i zbadane Roboty, będą obowiązywać postanowienia najnowszych wydania lub poprawionego wydania powołanych norm i przepisów, o ile w Kontrakcie nie postanowiono inaczej. W przypadku, gdy powołane normy i przepisy są państwowe lub odnoszą się do konkretnego kraju lub regiony, mogą być również stosowane inne odpowiednie normy zapewniające zasadniczo równy lub wyższy poziom wykonania niż powołane normy lub przepisy. W pkt 6.2 zaznaczono, że można dopuścić do użycia tylko te materiały, które posiadają certyfikat na znak bezpieczeństwa, wykazujący że zapewniono zgodność z kryteriami technicznymi określonymi na podstawie Polskich Norm, aprobat technicznych oraz właściwych przepisów i dokumentów technicznych, deklaracje zgodności lub certyfikat zgodności z Polską Normą lub aprobatą techniczną w przypadku wyrobów dla których nie ustanowiono Polskiej Normy, jeżeli nie są objęte certyfikacją określoną wyżej i które spełniają wymogi Szczegółowej Specyfikacji (...). Jednocześnie wskazano, że jakiekolwiek materiały, które nie spełniają tych wymagań będą odrzucone.

Słupki prowadzące U-1a powinny być wykonane jako uchylne samo pionujące się. Słupki w przekroju powinny mieć kształt wypukły i posiadać wymiary zgodnie z obowiązującymi szczegółowymi warunkami technicznymi dla urządzeń bezpieczeństwa drogowego. Szczegółowe rozmieszczenie, kształt oraz czcionka cyfr zgodnie z załącznikiem nr 4 do rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 3 lipca 2003 roku w sprawie szczegółowych warunków technicznych dla znaków i sygnałów drogowych oraz urządzeń bezpieczeństwa ruchu drogowego i warunków ich umieszczania na drogach.

( dowód: załącznik nr 4 Specyfikacje techniczne, k. 34-38).

Zgodnie z Normą Europejską (...)-3:2007, zastępującą normę PN- (...)-3:2008, mającą status Polskiej Normy, która została przyjęta przez CEN w dniu 4 lutego 2007 roku, wymiary i tolerancje słupków prowadzących i urządzeń odblaskowych powinny być zgodne z wymaganiami klientów. W Normie nie zawarto wymagań dotyczących stosowanych barw, rozmiarów i tolerancji słupków prowadzących i urządzeń odblaskowych

( dowód: norma europejska wersja polska, k. 83-99).

W dniu 25 września 2014 roku przedstawiciel wykonawcy M. M. przesłał wykonawcy do akceptacji przetłumaczony z języka czeskiego certyfikat zgodności słupka kierunkowego z normą (...)-3;2007 wraz z parametrami oraz poglądowe rysunki nakładki antypoślizgowej i zdjęcia słupków, które wykonawca zamierzał montować w Rejonach (...). Na załączonych rysunkach nr 2 i nr 3 wykonawca określił szerokość słupka 125 mm

( dowód: korespondencją mailowa z dnia 25 września 2014 roku z załącznikami, k. 49-59).

Po wyborze oferty i podpisaniu umów, a przed montażem, przedstawiciele (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością Spółki komandytowej z siedzibą w O. zawieźli do wszystkich pięciu rejonów Wojewódzkiego Zarząd Dróg Wojewódzkich w W. (tj. Rejony (...): C., G., W.-N., W.-S., R.) po jednym egzemplarzu słupków prowadzących U-1a i dokonali ich fizycznej prezentacji. W każdym przypadku uzyskali pisemną akceptację okazanych słupków, jako zgodnych z przedmiotem zamówienia i nadających się do zamontowania

( okoliczności bezsporne, przyznane przez pełnomocnika powoda na rozprawie w dniu 20 września 2016 roku, k. 147).

Zaprezentowany w Rejonie C. słupek miał takie same wymiary, jak słupki wcześniej ustawiane, czyli były w normie między 120 a 140 mm. Zamontowane w obwodach w N. i N. słupki miału ok. 115 mm – 116 mm, czyli były niezgodne z obowiązującą normą polską. Pozostałe parametry były prawidłowe. Zamontowane słupki, wobec niezgodności z normą polską należało usunąć

( dowód: zeznania świadka W. Z., k. 48-149; zeznania świadka M. K., k. 149).

Pismem z dnia 29 października 2014 roku Wojewódzki Zarząd Dróg Wojewódzkich w W. Rejon Drogowy w C. poinformował (...) Spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością Spółkę komandytową z siedzibą w O., że kierownik Obwodu (...) po dokonaniu bezpośredniego pomiaru dostarczonych słupków i zastrzeżeń co do prawidłowości ich wymiarów, nie wyraził zgody na rozpoczęcie ustawienia. Dostarczone słupki nie spełniały wymogów zawartych w Szczegółowej Specyfikacji (...) oraz warunków technicznych dla znaków i sygnałów drogowych oraz urządzeń bezpieczeństwa ruchu drogowego i warunków ich umieszczania na drogach. W związku z tym zwrócono się o dostarczenie o ustawienie uchylnych słupków prowadzących U-1a zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Infrastruktury z dnia 3 lipca 2003 roku, Szczegółowymi Specyfikacjami Technicznymi i zawartą umową

( dowód: pismo z dnia 29 października 2014 roku, k. 39).

W odpowiedzi na powyższe pismo wykonawca wskazał, że zarzuty nie odpowiadają prawdzie. Zamówione słupki drogowe spełniają normy wspólnotowe. Zgodnie zaś z zasadą pierwszeństwa prawo wspólnotowe ma wartość nadrzędną nad prawem krajowym państw członkowskich. Wskazano także, że od wszystkich kierowników rejonów, na każdy zadaniu, wykonawca otrzymał od zamawiającego akceptację słupków zgodnych z umową, zatem żądanie zaprzestania dalszych robót i usunięcia słupków jest niedopuszczalne. Poinformowano także, że wykonawca nie mogąc dalej wykonywać umowy z powodu braku współdziałania ze strony zamawiającego będzie dochodził należnego wynagrodzenia

( dowód: pismo z dnia 31 października 2014 roku, k. 40-45).

W piśmie z dnia 7 listopada 2014 roku do (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością Spółki komandytowej z siedzibą w O. Wojewódzki Zarząd Dróg Wojewódzkich w W. wskazał, że zgodnie z zawartymi w dniu 11września 2014 roku umowami wykonawca zobowiązał się do zrealizowania zamówienia zgodnie z warunkami określonymi w SIWZ, w tym w specyfikacjach technicznych, które jako integralne składniki umów jednoznacznie mówią, że słupki prowadzące U-1a powinny posiadać wymiary zgodnie z obowiązującymi szczegółowymi warunkami technicznymi dla urządzeń bezpieczeństwa ruchu drogowego. Według wspomnianych warunków technicznych szerokość słupka prowadzącego U-1a powinna wynosić od 120 do 140 mm. Wskazano także, że w specyfikacjach technicznych w przepisach związanych jest przywołane Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 3 lipca 2003 roku w sprawie szczegółowych warunków technicznych dla znaków i sygnałów drogowych oraz urządzeń bezpieczeństwa ruchu drogowego i warunków ich umieszczania na drogach. Jednocześnie wyjaśniono, że w pismach Rejonów (...) została zwrócona uwaga wykonawcy na to, że dostarczone słupki nie spełniają warunków umowy, co nie oznacza wstrzymania realizacji umów. Zwrócono się zatem o jak najszybszą wymianę ustawionych słupków na takie, które spełniają wymagania zamawiającego i dalszą realizację zamówień z zachowaniem warunków umownych

( dowód: pismo z dnia 7 listopada 2014 roku, k. 48).

W odpowiedzi na powyższe pismo pełnomocnik (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością Spółki komandytowej z siedzibą w O. podtrzymał dotychczasowe stanowisko w zakresie nieuprawnionych żądań wymiany słupków na nowe. Podkreślił nadrzędność certyfikaty zgodności WE (ES) na przedmiotowe słupki wydanego dla producenta, zgodnie którym wyrób jest zgodny z normą (...)-3:2007 i przepisami prawa wspólnotowego

( dowód: pismo z dnia 24 listopada 2014 roku, k. 60-68).

Pismem z dnia 28 listopada 2014 roku Wojewódzki Zarząd Dróg Wojewódzkich w W. podtrzymał swoje stanowisko wyrażone w piśmie z dnia 7 listopada 2014 roku i jednocześnie odstąpił od przedmiotowych umów, informując, że będą naliczone kart umowne. Wezwano także pozwanego do przywrócenia pasów drogowych do poprzedniego stanu

( dowód: pismo z dnia 28 listopada 2014 roku, k. 68).

Z tytułu kar umownych za odstąpienie zamawiającego od umowy z dnia 11 września 2016 roku z przyczyn za które nie ponosi odpowiedzialności wykonawca na podstawie łączących strony umów Wojewódzki Zarząd Dróg Wojewódzkich w W. w dniu 3 grudnia 2014 roku wystawił następujące noty księgowe:

- nr (...) na kwotę 3945,78 zł za (umowa nr (...)),

- nr (...) na kwotę 4425,60 zł za (umowa nr (...)),

- nr (...) na kwotę 15623,34 zł za (umowa nr (...)),

- nr (...) na kwotę 1480,31 zł za (umowa nr (...)),

- nr (...) na kwotę 7421,94 zł za (umowa nr (...)),

Zamawiający każdorazowo wezwał wykonawcę do wpłaty należności w terminie 7 dni od otrzymania noty

( dowód: noty księgowe, k. 69-73).

Pismem z dnia 28 stycznia 2015 roku Wojewódzki Zarząd Dróg Wojewódzkich w W. wezwał (...) Spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością Spółkę komandytową z siedzibą w O. do zapłaty kar umownych w łącznej kwocie 32896,97 zł w terminie 7 dni od daty otrzymania wezwania. Wezwanie zostało doręczone w dniu 2 lutego 2015 roku

( dowód: wezwanie do zapłaty z dnia 28 stycznia 2015 roku, k. 74; potwierdzenie odbioru, k. 75).

Słupki drogowe prowadzące, postawione przez (...) Spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością Spółkę komandytową z siedzibą w O., zostały usunięte przez Rejony (...)

( dowód: pismo z dnia 27 kwietnia 2015 roku wraz z załącznikami, k. 76-80; pismo z dnia 6 maja 015 roku, k. 81; pismo z dnia 5 maja 2015 roku, k. 82).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie powołanych dowodów w postaci dokumentów. Ich autentyczności żadna ze stron postępowania nie kwestionowała. Sąd również nie miał wątpliwości, co do ich wartości dowodowej, stąd były one przydatne dla ustalenia stanu faktycznego i oświadczeń zawartych w pismach procesowych w zakresie, w jakim nie były kwestionowane przez stronę przeciwną.

W toku postępowania Sąd dopuścił również dowód z zeznań świadków W. Z. i M. K. na okoliczność ustawienia przez pozwanego niewłaściwych słupków uchylnych na drogach wojewódzkich, zarządzanych przez powoda oraz konieczności demontażu słupków przez powoda. Zeznania wyżej wymienionych świadków były pomocne w celu ustalenia stanu faktycznego w niniejszej sprawie. Ponadto Sąd uznał je za wiarygodne, bowiem były spójne, logiczne i korespondowały z pozostałym materiałem dowodowym.

Sąd oddalił wniosek o dopuszczenie dowodu z zeznań świadka B. S. oraz dowód z zeznań stron na okoliczność, iż po wyborze ofert i podpisaniu umów a przed montażem, przedstawiciele pozwanej, zawieźli do wszystkich pięciu rejonów powoda, po jednym egzemplarzu przedmiotowych słupków i dokonali ich fizycznej prezentacji oraz otrzymali akceptację, ponieważ okoliczności te zostały przyznane przez stronę powodową.

Sąd zważył co następuje:

Powództwo zasługiwało na uwzględnienie co do zasady jak i wysokości i jedynie w zakresie żądanych odsetek częściowo podlegało oddaleniu.

W niniejszym postępowaniu powód domagał się od pozwanej zapłaty kar umownych za odstąpienie przez powoda od umowy z przyczyn, za które ponosi odpowiedzialność pozwany. Pozwany nie kwestionował zamontowania słupków prowadzących U-1a węższych niż określonych w Rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z dnia 3 lipca 2003 roku w sprawie szczegółowych warunków technicznych dla znaków i sygnałów drogowych oraz urządzeń bezpieczeństwa ruchu drogowego i warunki ich umieszczania na drogach, jednakże w ocenie pozwanego zamontowane słupki spełniały normy wspólnotowe.

Zgodnie z art.627 k.pc. przez umowę o dzieło przyjmujący zamówienie zobowiązuje się do wykonania oznaczonego dzieła, a zamawiający do zapłaty wynagrodzenia. Z kolei stosownie do treści art.483§ 1 k.c. można zastrzec w umowie, że naprawienie szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania niepieniężnego nastąpi przez zapłatę określonej sumy (kara umowna).

W przedmiotowej sprawie strony zawarły umowę, w której jasno określiły przesłanki zapłaty przez wykonawcę kary umownej zamawiającemu. Zgodnie z treścią §7 ust. 3 każdej z umów łączącej strony w przypadku odstąpienia zamawiającego od umowy z przyczyn, za które ponosi odpowiedzialność wykonawca, wykonawca zapłaci karę umowną w wysokości 10% wartości brutto nie zrealizowanej części przedmiotu umowy.

Istotą kary umownej, która zgodnie z zasadą swobody umów może być wprowadzona do treści umowy, jest wzmocnienie skuteczności więzi powstałej między stronami poprzez skłonienie strony zobowiązanej do ścisłego wypełnienia zobowiązania. Stanowi ona niejako gwarancję spełnienia świadczenia przez dłużnika. Dłużnik ma bowiem świadomość, jakie konsekwencje poniesie na skutek swojego zachowania niezgodnego z treścią zobowiązania. Zastrzeżenie kary umownej wymaga akceptacji przez obie strony umowy, co miało miejsce w przedmiotowej sprawie. Strony mogą w umowie ustanowić kilka kar umownych, odnosząc je do różnych sytuacji. W szczególności dozwolone jest zastrzeżenie odrębnej kary za niewykonanie zobowiązania i odrębnej za nienależyte wykonanie zobowiązania. Możliwe jest także dochodzenie kilku kar umownych zastrzeżonych w stosunku do różnych uchybień, jeżeli wystąpiły one łącznie (R. P., K. umowne…, s. 18-26).

W przedmiotowej sprawie pozwany zaakceptował warunki umowy, tym samym zgodził się na zapis § 7 umów. Jako profesjonalny przedsiębiorca działający na rynku budowlanym, o czym świadczy m.in. złożony do akt sprawy odpis z rejestru KRS, pozwany powinien mieć świadomość konsekwencji jakie niesie za sobą przyjęty w umowie zapis o karach umownych obciążających w określonych sytuacjach wykonawcę. Jak wskazał Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 8 sierpnia 2008 r.(V CSK 85/2008,LexPolonica nr 2038695) rzeczą stron uczestniczących w obrocie gospodarczym jest ustalanie wagi i znaczenia niewykonania zobowiązania w całości lub w odniesieniu do zindywidualizowanych okoliczności. Art.483 k.c. w zw. z art. 353[1] k.c. stronom umowy pozostawia sposób zabezpieczenia wykonania przyjętych zobowiązań. Strony zgodnie ustaliły przesłanki ponoszenia odpowiedzialności wykonawcy za odstąpienie od umowy przez zamawiającego z winy wykonawcy.

Kwestią sporną w niniejszej sprawie pozostawało ustalenie zasadności odstąpienia od umowy przez powoda (zamawiającego) z przyczyn leżących po stronie pozwanego (wykonawcy).

W dniu 11 września 2014 roku powód, jako zamawiający, zawarł z pozwanym, jako wykonawcą, na podstawie wyboru oferty w drodze przetargu umowy, których przedmiotem była dostawa i ustawienie uchylnych słupków prowadzących U-1a ze znakami kilometrowymi, hektometrowymi, numerem drogi na wybranych drogach wojewódzkich województwa (...) w Rejonach (...) C., G., W.-N., W.-S., R.. Stosownie do §3 każdej z umów wykonawca zobowiązał się do zrealizowania zamówienia zgodnie z warunkami określonymi w SIWZ w terminie od dnia podpisania umowy do dnia 31 października 2014 roku. Integralnymi składnikami umowy, których postanowienia wiążą strony jako jej część są: Oferta – Część II SIWZ z dnia 20 sierpnia 2014 roku, Warunki ogólne dla umów na wykonanie robót budowlanych – Część V SIWZ, specyfikacja techniczna – Część III SIWZ, Zabezpieczenie należytego wykonania umowy, Kosztorys ofertowy z dnia 20 sierpnia 2014 roku.

Zgodnie z wymaganiami ogólnymi zawartymi w Specyfikacjach technicznych, stanowiącymi załącznik do powyższych umów, zaakceptowany przez pozwanego, wykonawca zobowiązany jest znać wszystkie zarządzenia wydane przez władze centralne i miejscowe oraz inne przepisy, regulaminy i wytyczne, które są w jakikolwiek sposób związane z wykonywanymi dostawami i będzie w pełni odpowiedzialny za przestrzeganie tych postanowień podczas prowadzenia dostaw. Jednocześnie ustalono, że gdziekolwiek w Kontrakcie powołane są konkretne normy i przepisy, które spełniać mają materiały, sprzęt i inne dostarczane towary oraz wykonane i zbadane Roboty, będą obowiązywać postanowienia najnowszych wydania lub poprawionego wydania powołanych norm i przepisów, o ile w Kontrakcie nie postanowiono inaczej. W przypadku, gdy powołane normy i przepisy są państwowe lub odnoszą się do konkretnego kraju lub regionu, mogą być również stosowane inne odpowiednie normy zapewniające zasadniczo równy lub wyższy poziom wykonania niż powołane normy lub przepisy. W pkt 6.2 zaznaczono, że można dopuścić do użycia tylko te materiały, które posiadają certyfikat na znak bezpieczeństwa, wykazujący że zapewniono zgodność z kryteriami technicznymi określonymi na podstawie Polskich Norm, aprobat technicznych oraz właściwych przepisów i dokumentów technicznych, deklaracje zgodności lub certyfikat zgodności z Polską Normą lub aprobatą techniczną w przypadku wyrobów dla których nie ustanowiono Polskiej Normy, jeżeli nie są objęte certyfikacją określoną wyżej i które spełniają wymogi Szczegółowej Specyfikacji (...). Jednocześnie wskazano, że jakiekolwiek materiały, które nie spełniają tych wymagań będą odrzucone.

W Specyfikacjach technicznych jasno wskazano, że słupki prowadzące U-1a powinny być wykonane jako uchylne samo pionujące się. Słupki w przekroju powinny mieć kształt wypukły i posiadać wymiary zgodnie z obowiązującymi szczegółowymi warunkami technicznymi dla urządzeń bezpieczeństwa drogowego. Szczegółowe rozmieszczenie, kształt oraz czcionka cyfr zgodnie z załącznikiem nr 4 do rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 3 lipca 2003 roku w sprawie szczegółowych warunków technicznych dla znaków i sygnałów drogowych oraz urządzeń bezpieczeństwa ruchu drogowego i warunków ich umieszczania na drogach, zgodnie z którym słupki prowadzące U-1a powinny mieć szerokość w zakresie od 120 mm do 140 mm.

Po wyborze oferty i podpisaniu umów, a przed montażem, przedstawiciele pozwanej zawieźli do wszystkich pięciu rejonów powoda po jednym egzemplarzu słupków prowadzących U-1a i dokonali ich fizycznej prezentacji. W każdym przypadku uzyskali pisemną akceptację okazanych słupków, jako zgodnych z przedmiotem zamówienia i nadających się do zamontowania. Zaprezentowany w Rejonie C. słupek miał takie same wymiary, jak słupki wcześniej ustawiane, czyli były w normie między 120 a 140 mm. Zamontowane w obwodach w N. i N. słupki miały ok. 115 mm – 116 mm, czyli były niezgodne z obowiązującym rozporządzeniem. Pozostałe parametry były prawidłowe, niemniej jednak zamontowane słupki, wobec niezgodności z przepisami należało usunąć.

Pozwany nie kwestionował faktu zamontowania słupków o szerokości mniejszej, niż określona w rozporządzeniu. W ocenie pozwanego słupki te spełniały normy wspólnotowe, w związku z tym w ocenie pozwanego umowa została wykonana należycie. Niemniej jednak w specyfikacjach technicznych, stanowiących integralną część umów łączących strony, a więc i zaakceptowanych przez pozwanego, wyraźnie wskazano, że szczegółowe rozmieszczenie, kształt oraz czcionka cyfr mają być zgodne z załącznikiem nr 4 cytowanego rozporządzenia.

Pozwany powoływał się na zasadę pierwszeństwa prawa unijnego nad prawem krajowym, zgodnie z którą w razie zaistnienia konfliktu normy unijnej z normą krajową właściwy organ stosujący prawo powinien zastosować normę unijną. Zasada ta została zatwierdzona przez Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej i podkreślona w wielu wyrokach Trybunału. Sąd nie kwestionuje przywołanej zasadny, niemniej jednak należy zauważyć, że prawo Unii Europejskiej nie reguluje wymiarów słupków prowadzących U-1a, w związku z tym zastosowanie w tym zakresie będzie miało prawo krajowe. Z kolei jak wskazano powyżej, zgodnie z obowiązujących rozporządzeniem Ministra Infrastruktury, szerokość słupków mieści się w zakresie 120 mm – 140 mm. Pozwany zaakceptował specyfikację techniczną, w której wskazano przepisy związane z wykonanie umowy, w tym m.in. wprost wskazane rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 3 lipca 2003 roku w sprawie szczegółowych warunków technicznych dla znaków i sygnałów drogowych oraz urządzeń bezpieczeństwa ruchu drogowego i warunków ich umieszczania na drogach.

Reasumując, pozwany wykonując zadania w Rejonach (...) poprzez zamontowanie słupków prowadzących U-1a o szerokości ok. 115-116 mm wykonał umowy nieprawidłowo, a tym samym powód miał prawo do odstąpienia od umów z przyczyn leżących po stronie wykonawcy, tj. pozwanego. Tym samym zostało wykazane powództwo co do zasady. Wysokości roszczenia pozwany nie kwestionował, niemniej jednak należy wskazać, iż została ona prawidłowo określona tj. 10% wartości brutto nie zrealizowanej części przedmiotu umowy. Pismem z dnia 29 października 2014 roku powód poinformował pozwanego, że kierownik Obwodu (...) po dokonaniu bezpośredniego pomiaru dostarczonych słupków i zastrzeżeń co do prawidłowości ich wymiarów, nie wyraził zgody na rozpoczęcie ustawienia. Dostarczone słupki nie spełniały wymogów zawartych w Szczegółowej Specyfikacji (...) oraz warunków technicznych dla znaków i sygnałów drogowych oraz urządzeń bezpieczeństwa ruchu drogowego i warunków ich umieszczania na drogach. W związku z tym zwrócono się o dostarczenie o ustawienie uchylnych słupków prowadzących U-1a zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Infrastruktury z dnia 3 lipca 2003 roku, Szczegółowymi Specyfikacjami Technicznymi i zawartą umową. Pozwany ustosunkował się odmownie do wezwania. W związku z tym na początku 2015 roku usunięto z Rejonów (...) wszystkie nieprawidłowe słupki prowadzące, ustawione przez pozwanego.

Zgodnie z treścią art. 484 § 1 i 2 k.c. w razie niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania kara umowna należy się wierzycielowi w zastrzeżonej na ten wypadek wysokości bez względu na wysokość poniesionej szkody. Jeżeli jednak zobowiązanie zostało w znacznej części wykonane, dłużnik może żądać zmniejszenia kary umownej; to samo dotyczy wypadku, gdy kara umowna jest rażąco wygórowana. Warunkiem miarkowania jest wykonanie zobowiązania w „znacznej części”, czyli takiej, która w istotnym zakresie zaspokaja interes wierzyciela, a także „rażąco wygórowana” wysokość kary umownej, np. gdy szkoda, którą poniósł wierzyciel na skutek niewykonania zobowiązania, jest znikoma w porównaniu z należną z tego tytułu karą. Możliwe jest także uwzględnienie innych okoliczności konkretnego przypadku, które takie zmniejszenie by uzasadniały, np. gdy dłużnik tylko częściowo ponosił winę za niewykonanie zobowiązania.

W ocenie Sądu pozwany nie zrealizował całości umowy, a więc kary umowne prawidłowo wyliczono w wysokości 10% całego wynagrodzenia określonego w każdej z umów z dnia 11 września 2014 roku tj. na łączną kwotę 32896,97 zł.

Podstawę prawną rozstrzygnięcia o odsetkach stanowi art. 481 § 1 k.c., zgodnie z którym, jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Termin spełnienia świadczenia głównego określany jest zgodnie z art. 455 k.c. Dłużnik opóźnia się z wykonaniem zobowiązania, gdy nie spełnia świadczenia w terminie oznaczonym lub wynikającym z właściwości zobowiązania, a w przypadku gdy termin nie zostanie w taki sposób oznaczony, jeśli nie spełnia świadczenia niezwłocznie po wezwaniu dłużnika do wykonania. Świadczenie główne staje się więc wymagalne z chwilą upływu terminu lub niezwłocznie po wezwaniu ze strony wierzyciela.

Mając powyższe na uwadze Sąd uwzględnił częściowo roszczenie w zakresie żądania zasądzenia od pozwanej odsetek. Powód nie wykazał daty odbioru przez pozwaną not księgowych, w związku z tym wymagalność roszczenia należy liczyć od upływu terminu wskazanego w wezwaniu do zapłaty z dnia 28 stycznia 2015 roku. Zgodnie ze zwrotnym potwierdzeniem odbioru wezwanie do zapłaty zostało doręczone pozwanej w dniu 2 lutego 2015 roku, zatem zakreślony 7 dniowy termin do zapłaty upłynął w dniu 9 lutego 2015 roku. W związku z tym roszczenie stało się wymagalne w dniu 10 lutego 2015 roku. Z tego względu zasądzono od pozwanej na rzecz powoda odsetki o kwoty głównej w wysokości ustawowej od dnia 10 lutego 2015 roku do dnia 31 grudnia 2015 roku oraz w wysokości ustawowej za opóźnienie za okres od dnia 1 stycznia 2016 roku do dnia zapłaty. W pozostałym zaś zakresie żądanie odsetkowe podlegało oddaleniu.

O kosztach procesu orzeczono w punkcie trzecim wyroku na podstawie art. 98 k.p.c., zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu, w myśl której strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu). Pozwany przegrał proces w całości. Z tego też względu koszty procesu zostały w całości zasądzone od pozwanego na rzecz powoda w wysokości 4045,00 zł, na które składały się następujące kwoty: 1645,00 zł tytułem opłaty od pozwu i 2400 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego, której wysokość ustalono na podstawie § 6 pkt 5 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego z urzędu.

W związku z powyższym orzeczono jak w sentencji.