Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 8 września 2016r.

Sąd Okręgowy we Wrocławiu II Wydział Cywilny Odwoławczy w składzie następującym:

Przewodniczący - Sędzia SO Małgorzata Dasiewicz-Kowalczyk

Sędziowie: Sędzia SO Piotr Jarmundowicz (spr.)

Sędzia SR del. Jolanta Malik

Protokolant: Elżbieta Biała

po rozpoznaniu w dniu 8 września 2016r. we Wrocławiu

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) Sp. z o.o. w W.

przeciwko A. M.

o zapłatę

na skutek apelacji strony powodowej

od wyroku Sądu Rejonowego w Oleśnicy

z dnia 8 września 2015r.

sygn. akt I C 1887/14

I.  oddala apelację;

II.  zasądza od strony powodowej na rzecz pozwanego 300 zł kosztów postępowania apelacyjnego.

Sędzia SO Piotr Jarmundowicz Sędzia SO Małgorzata Dasiewicz-Kowalczyk Sędzia SR del. Jolanta Malik

Sygn. akt II Ca 2313/15

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 8 września 2015 r. Sąd Rejonowy w Oleśnicy oddalił żądanie (...) Sp. z o.o. w W. o zapłatę przez pozwanego A. M. kwoty 4 985,15 zł wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia 1 stycznia 2013 r. (pkt I) oraz zasądził od strony powodowej na rzecz pozwanego 617 zł tytułem zwrotu kosztów procesu (pkt ).

Sąd Rejonowy swoje rozstrzygnięcie oparł o następujące ustalenia faktyczne:

Strona powodowa jest przedsiębiorstwem energetycznym, którego podstawowym zakresem działalności jest prowadzenie działalności gospodarczej polegającej na przesyłaniu i dystrybucji gazu ziemnego własnymi sieciami, na potrzeby odbiorców zlokalizowanych m.in. na obszarze miasta O..

Stronę powodową oraz pozwanego łączy umowa sprzedaży paliwa gazowego do lokalu mieszkalnego położonego w O. przy ul. (...). Łącząca strony umowa nakładała na pozwanego obowiązek cyklicznego uiszczania należności za pobrany gaz, zgodnie z obowiązującą taryfą opłat. Pozwany nie regulował terminowo należności z tego tytułu i był wzywany do zapłaty zaległości. (...) Oddział (...) we W. - (...) w O. przygotowała wypowiedzenie z datą 19.04.2010 r. umowy sprzedaży paliwa gazowego zawartej z pozwanym. Pomimo dwukrotnego wezwania pozwanego do wydania stronie powodowej gazomierza, do czynności tej nie doszło ze względu na to, iż nikt z przedstawicieli strony powodowej nie stawił się w mieszkaniu pozwanego celem demontażu i odebrania gazomierza w terminach wskazanych w wezwaniach. W związku z tym pozwany w dalszym ciągu korzystał z gazomierza, tj. poprzez układ pomiarowo – rozliczeniowy, w który to układ pozwany nie ingerował.

W czasie kontroli dokonanej w dniu 26.06.2012 r. w mieszkaniu pozwanego upoważnieni przedstawiciele strony powodowej stwierdzili nielegalny pobór gazu i dokonali odcięcia gazomierza. Po dokonaniu powyższych czynności strona powodowa wezwała pozwanego do zapłaty kwoty 4 985,15 zł wynikającej z wyliczenia dokonanego na podstawie pkt 8 Taryfy nr 4 dla usług dystrybucji paliw gazowych i usług regazyfikacji skroplonego gazu ziemnego, obowiązującego w dniu kontroli i zatwierdzonej przez Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki. Wyliczenia kwoty zadłużenia dokonano za okres od 21.05.2010 r. do dnia 26.06.2012 r.

Przy tak uczynionych ustaleniach faktycznych Sąd Rejonowy zważył, że powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie.

Sąd I instancji zważył, że zasady i warunki zaopatrzenia i użytkowania paliw regulują przepisy ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. Prawo energetyczne. Przywołując postanowienia art. 3 ust. 18 ustawy wskazał, że za nielegalne pobieranie paliw lub energii uważa się ich pobieranie bez zawarcia umowy, z całkowitym albo częściowym pominięciem układu pomiarowo - rozliczeniowego lub poprzez ingerencję w ten układ mającą wpływ na zafałszowanie pomiarów dokonywanych przez układ pomiarowo - rozliczeniowy. Wskazał, że z art. 57 ustawy wynika natomiast, że w razie nielegalnego pobierania paliw lub energii, przedsiębiorstwo energetyczne może pobierać od odbiorcy, a w przypadku, gdy pobór paliw lub energii nastąpił bez zawarcia umowy, może pobierać od osoby lub osób nielegalnie pobierających paliwa lub energię opłatę w wysokości określonej w taryfie, chyba że nielegalne pobieranie paliw lub energii wynikało z wyłącznej winy osoby trzeciej, za którą odbiorca nie ponosi odpowiedzialności albo dochodzić odszkodowania na zasadach ogólnych.

Sąd Rejonowy wskazał, że z materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie wynika, że do wypowiedzenia umowy nie doszło ani w dniu przygotowania przedstawionego projektu wypowiedzenia z datą 19.04.2010 r., ani w dniu 20.05.2010 r., kiedy wyznaczony został termin wydania gazomierza. Rzeczywiste rozwiązanie umowy – nastąpiło dopiero z momentem zdemontowania i zabrania gazomierza w dniu 26.06.2012 r. W ocenie Sądu I instancji, do tej chwili pobór i zużycie gazu odbywało się na podstawie umowy. Strona powodowa nie wykazała, aby skutecznie wypowiedziała pozwanemu umowę. Dlatego nie może być mowy o zaistnieniu przesłanki bezumownego pobierania gazu wymienionej w art. 3 ust. 18 ustawy.

Sąd zważył, że w myśl art. 6 k.c. ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne. Dowód wykazania prawdziwości określonego faktu obciąża, zatem tego, kto się na dany fakt powołuje dla uzasadnienia dochodzonego prawa, a nie tego, kto faktowi temu zaprzecza. Oznacza to, że powód musi udowodnić fakty tworzące jego prawo, a pozwany fakty, które przeszkodziły powstaniu prawa lub je zniweczyły (tak A. Wolter, J. Ignatowicz, K. Stefaniuk „Prawo cywilne. Zarys części szczególnej”, Warszawa 1998, s. 383). Zdaniem Sądu strona powodowa nie przedstawiła dokumentu potwierdzającego odstąpienie od umowy sprzedaży gazu, a tym samym nie wykazała, iż umowa ta została skutecznie wypowiedziana. W szczególności dowodem takim nie jest przedłożone przez stronę pozwaną pismo z dnia 19.04.2010 r., oznaczone jako wypowiedzenie umowy sprzedaży paliwa gazowego z tytułu zadłużenia, gdyż pismo to nie zostało podpisane przez osobę upoważnioną do reprezentowania strony powodowej. Traktowane mogło być co najwyżej jako projekt wypowiedzenia.

W dalszej kolejności Sąd Rejonowy rozważył kwestię pozostałych przesłanek nielegalnego poboru gazu, tj. całkowitego albo częściowego pominięcia układu pomiarowo - rozliczeniowego lub ingerencji w ten układ mającej wpływ na zafałszowanie pomiarów dokonywanych przez układ pomiarowo - rozliczeniowy. Z materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie, w tym w szczególności z protokołu kontroli z dnia 26.06.2012 r. nr (...), zdaniem Sądu I instancji, wynika jednoznacznie, iż strona powodowa do dnia 26.06.2012 r., tj. do czasu przeprowadzenia kontroli w mieszkaniu pozwanego nie usunęła instalacji niezbędnej do dostarczania gazu, a co więcej nie dokonała przerwy w jego dostawie, mimo iż jak twierdzi, umowa została pozwanemu wypowiedziana. Pozwany korzystał zatem do dnia 26.06.2012 r., tj. do czasu zdemontowania gazomierza i z dostarczanego do jego mieszkania gazu, nie dokonując przy tym ingerencji ani w instalację gazową ani w sam gazomierz jak również pobierając gaz wyłącznie w ramach istniejącego i legalnego układu pomiarowo - rozliczeniowego.

W ocenie Sądu z tych przyczyn powództwo nie mogło zostać uwzględnione.

Orzeczenie o kosztach procesu Sąd Rejonowy oparł o art. 98 k.p.c.

Apelację od wyroku Sądu Rejonowego w Oleśnicy wywiodła strona powodowa zaskarżając rozstrzygnięcie w całości.

Zaskarżonemu orzeczeniu strona powodowa zarzuciła naruszenie przepisów postępowania, które miało istotnym wpływ na wynik sprawy, tj. art. 233 k.p.c. poprzez przekroczenie zasady swobodnej oceny dowodów, a wskutek tego bezpodstawne odmówienie mocy dowodowej złożonemu do akt sprawy przez osobę trzecią, (...) Spółka z o. o., potwierdzonemu za zgodność z oryginałem odpisowi dokumentu o nazwie „wypowiedzenie umowy sprzedaży paliwa gazowego z tytułu zadłużenia" z dnia 19 kwietnia 2010 r. wraz z potwierdzeniem odbioru tego dokumentu przez pozwanego.

Przy tak poczynionych ustaleniach faktycznych strona powodowa wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez uwzględnienie powództwa w całości oraz obciążenie strony pozwanej kosztami postępowania w całości, w tym kosztami zastępstwa prawnego za obie instancje ewentualnie o uchylenie wyroku w zaskarżonym zakresie i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania oraz zasądzenie na rzecz powoda kosztów zastępstwa prawnego w postępowaniu apelacyjnym.

W odpowiedzi na apelację pozwany wniósł o jej oddalenie oraz o zasądzenie od strony powodowej na swoją rzecz kosztów zastępstwa procesowego za postępowanie w II instancji.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja strony powodowej nie zasługuje na uwzględnienie.

Sąd Okręgowy zważył, że postępowanie apelacyjne oparte jest na apelacji pełnej cum beneficio novorum, której istota polega na tym, że sąd drugiej instancji rozpoznaje sprawę ponownie, to znaczy jeszcze raz bada sprawę rozstrzygniętą przez sąd pierwszej instancji (zobacz: uchwała składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego, mająca moc zasady prawnej z 31 stycznia 2008 r. III CZP 49/2007 OSNC 2008/6 poz. 55). Sąd drugiej instancji, zachowując pełną swobodę jurysdykcyjną, ograniczoną jedynie granicami zaskarżenia, ma obowiązek merytorycznie rozpoznać sprawę, nie ograniczając się tylko do skontrolowania legalności orzeczenia wydanego przez sąd pierwszej instancji. Rozpoznając sprawę kontynuuje postępowanie rozpoczęte w sądzie pierwszej instancji. Jest również sądem, który przeprowadza - jeśli zachodzi konieczność - własne postępowanie dowodowe, w którym istnieje możliwość powtórzenia i uzupełnienia dowodów przeprowadzonych w sądzie pierwszej instancji oraz uwzględnienia nowych faktów i dowodów. Skoro istotą postępowania apelacyjnego jest merytoryczne sądzenie sprawy, to sąd drugiej instancji ma nie tylko uprawnienie, ale wręcz obowiązek rozważenia na nowo całego zebranego w sprawie materiału oraz dokonania jego własnej, samodzielnej i swobodnej oceny, w tym oceny dowodów zgromadzonych w postępowaniu przed sądami obu instancji.

Realizując powyższe obowiązki, Sąd Okręgowy po rozważeniu na nowo całego zebranego w sprawie materiału dokonał jego własnej, samodzielnej i swobodnej oceny, w konsekwencji czego uznał, że rozstrzygnięcie Sądu Rejonowego jest trafne.

Ustalenia Sądu I instancji i wyprowadzone na ich podstawie wnioski Sąd Okręgowy w podziela i przyjmuje za własne. Sprawia to, że nie zachodzi potrzeba powtarzania szczegółowych ustaleń faktycznych oraz dokonanej w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku interpretacji przepisów prawa mających zastosowanie w sprawie niniejszej (por. wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 8 października 1998 r., II CKN 923/97 - OSNC 1999, z. 3, poz. 60; z dnia 12 stycznia 1999 r., I PKN 21/98 - OSNAP 2000, Nr 4, poz. 143; z dnia 20 stycznia 2000 r., I CKN 356/98 - LEX nr 50863; z dnia 7 kwietnia 2004 r., IV CK 227/03 - LEX nr 585855; z dnia 20 maja 2004 r., II CK 353/03 - LEX nr 585756; z dnia 17 lipca 2009 r., IV CSK 110/09 - LEX nr 518138; z dnia 27 kwietnia 2010 r., II PK 312/09 - LEX nr 602700).

Strona powodowa we wniesionym środku odwoławczym podniosła wyłącznie zarzut o charakterze naruszenia normy prawa procesowego. Strona powodowa zarzuciła bowiem, że Sąd Rejonowy przekroczył granice swobodnej oceny dowodów odmawiając mocy dowodowej złożonemu do akt dokumentowi z dnia 19 kwietnia 2010 r.

Zdaniem Sądu Odwoławczego powyższy zarzut nie zasługiwał na uwzględnienie.

W ocenie Sądu Okręgowego skuteczne podniesienie zarzutu naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. wymaga wykazania przez skarżącego, że Sąd Rejonowy uchybił zasadom logicznego rozumowania lub doświadczenia życiowego oraz nie dokonał wszechstronnej oceny wszystkich istotnych dowodów (por. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 29 lipca 1998 r. II UKN 151/98 - OSNAPiUS 1999/15/492; z 4 lutego 1999 r. II UKN 459/98 - OSNAPiUS 2000/6/252; z 5 stycznia 1999 r. II UKN 76/99 - OSNAPiUS 2000/19/732). Podkreślić trzeba, że jeśli z określonego materiału dowodowego sąd wyprowadza wnioski logicznie poprawne i zgodne z doświadczeniem życiowym, to ocena sądu nie narusza reguł swobodnej oceny dowodów (art. 233 § 1 k.p.c.) i musi się ostać, choćby w równym stopniu, na podstawie tego materiału dowodowego, dawały się wysnuć wnioski odmienne. Tylko w przypadku, gdy brak jest logiki w wiązaniu wniosków z zebranymi dowodami lub gdy wnioskowanie sądu wykracza poza schematy logiki formalnej albo, wbrew zasadom doświadczenia życiowego, nie uwzględnia jednoznacznych praktycznych związków przyczynowo - skutkowych, to przeprowadzona przez sąd ocena dowodów może być skutecznie podważona (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 27 września 2002 r., II CKN 817/00 LEX nr 56906). Zważyć bowiem trzeba, że zarzut naruszenia przez sąd tego przepisu może okazać się zasadny tylko wtedy, gdy orzekający sąd wyjdzie poza granice swobodnej oceny dowodów. Oznacza to, że jeśli sąd I instancji, po wszechstronnym rozważeniu materiału dowodowego, wyprowadził z dowodów wnioski logicznie poprawne i zgodne z zasadami doświadczenia życiowego, to nawet jeśli z tego samego materiału dowodowego dałoby się wysnuć inne wnioski, sąd odwoławczy nie może ingerować w dokonane ustalenia faktyczne (por. np.: wyrok Sądu Najwyższego z: 27 września 2002 r., II CKN 817/00, LEX nr 56096; 27 września 2002 r., IV CKN 1316/00, LEX nr 80273).

Zdaniem Sądu Okręgowego, Sąd Rejonowy należycie wyjaśnił sprawę, a przeprowadzona ocena dowodów jest prawidłowa i odpowiada powyższym kryteriom. Apelacja strony powodowej nie wykazała uchybień w rozumowaniu Sądu I instancji, które podważałyby prawidłowość dokonanej oceny zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego. Tym samym podniesiony zarzut naruszenia normy art. 233 § 1 k.p.c. był bezzasadny.

Wbrew twierdzeniom apelacji, Sąd Rejonowy przeprowadził dowód z dokumentu z dnia 19 kwietnia 2010 r. (k. 147 akt) uznając go jedynie za projekt wypowiedzenia umowy sprzedaży paliwa, a nie za pismo stanowiące wypowiedzenie umowy. Ocenę Sądu Rejonowego należy podzielić. Niewątpliwie złożone do akt pismo z dnia 19 kwietnia 2010 r. (k. 81 – 81 verte i k 106 - 106 verte) nie jest podpisane. Z tego względu nie sposób jest ustalić, czy oświadczenie o wypowiedzeniu umowy zostało złożone przez osoby uprawnione do składania oświadczeń woli w imieniu sprzedawcy paliwa gazowego, to jest (...) S.A. - (...) Oddział (...) we W.. Mając zaś na uwadze, że dostawa gazu miała miejsce nieprzerwanie do dnia 26 czerwca 2012 r., a więc do czasu faktycznego demontażu licznika, stanowisko Sądu Rejonowego co do tego, że nie doszło do skutecznego wypowiedzenia umowy sprzedaży paliwa gazowego należało podzielić. Twierdzenia zawarte w apelacji nie zdołały podważyć powyższego stanowiska Sądu Rejonowego. Zauważyć trzeba, że rozważania apelującej spółki co do wysyłanych przez sąd orzeczeń sądowych również bez ich zaopatrzenia w podpisy nie jest trafne. Sąd Okręgowy zważył, że w złożonych do akt kserokopiach pisma z dnia 19 kwietnia 2010 r. nie znajduje się klauzula „na oryginale właściwy podpis”, a jedynie potwierdzenie za zgodność z oryginałem dokonane przez radcę prawną L. M. oraz kierownika Działu Obsługi Klientów Indywidualnych P. O.. Potwierdzenie za zgodność z oryginałem oznacza zaś jedynie to, że osoba dokonująca potwierdzenie złożyła oświadczenie, że sporządzona kserokopia jest zgodna z oryginałem. W konsekwencji należy uznać, że także na oryginale pisma nie było żadnego podpisu. Tym samym podnoszony zarzut naruszenia przez Sąd zasady swobodnej oceny dowodów (art. 233 k.p.c.) nie zasługiwał na uwzględnienie.

W ocenie Sądu Okręgowego, Sąd I instancji nie naruszył w zaskarżonym wyroku żadnych norm prawa materialnego. Należy zauważyć, że zgodnie z art. 6 k.c., ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne. Przepis ten, adresowany do sądu, określa która ze stron powinna wykazać fakty, z których wyciąga dla siebie korzystne skutki prawne, a w konsekwencji którą też dotkną skutki niepowodzenia ich udowodnienia (por. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 15 lipca 2010 r., IV CSK 25/10, nie publ. oraz z dnia 29 kwietnia 2011 r., I CSK 517/10, nie publ.). Przez fakty w rozumieniu wymienionego wyżej przepisu należy rozumieć wszelkie okoliczności, z którymi normy prawa materialnego wiążą skutki prawne, w tym więc powstanie i treść stosunku prawnego. Uwzględniając treść tego przepisu wierzyciela dochodzącego od dłużnika spełnienia świadczenia obciąża ciężar wykazania przysługującej mu wobec dłużnika wierzytelności, tj. wykazania wszystkich faktów, z którymi właściwe przepisy materialne wiążą powstanie wierzytelności o określonej treści i rozmiarze.

W niniejszej sprawie strona powodowa oprócz niepodpisanego pisma z dnia 19 kwietnia 2010 r. nie przedłożyła żadnych innych dowodów świadczących o skutecznym wypowiedzeniu umowy sprzedaży paliwa gazowego. Z tego względu Sąd Okręgowy w całości podzielił wywód prawny Sądu I instancji dotyczący nie udowodnienia przez stronę powodową zasadności dochodzonego pozwem roszczenia.

W konsekwencji apelacja strony powodowej jako bezzasadna podlegała oddaleniu na mocy art. 385 k.p.c., o czym orzeczono w pkt I wyroku.

Orzeczenie o kosztach postępowania apelacyjnego znajduje uzasadnienie w art. 98 k.p.c. w związku z § 6 pkt 3 w związku z § 13 ust. 1 pkt 1 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej w związku z § 21 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz. U. z 2015 r., poz. 1800).

W niniejszej sprawie pozwany wniósł o oddalenie apelacji strony powodowej oraz o zasądzenie kosztów postępowania apelacyjnego według norm przepisanych. Mając na uwadze, iż apelacja strony powodowej nie zasługiwała na uwzględnienie, należało zasądzić od niej na rzecz na rzecz pozwanego 300 zł kosztów zastępstwa prawnego.

Biorąc powyższe pod uwagę Sąd Okręgowy działając na podstawie powołanych wyżej przepisów orzekł jak w pkt II sentencji wyroku.

Piotr Jarmundowicz Małgorzata Dasiewicz - Kowalczyk Jolanta Malik