Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 13 października 2016 r.

Sąd Okręgowy w Szczecinie VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie następującym:

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 13 października 2016 r. w S.

sprawy M. G. (1)

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w S.

o prawo do emerytury pomostowej

na skutek odwołania M. G. (1)

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w S.

z dnia 8 lipca 2016 roku znak: EPOM/25/039122199

zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznaje M. G. (1), poczynając od 18 czerwca 2016 r., prawo do emerytury pomostowej.

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 8 lipca 2016 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. odmówił M. G. (1) prawa do emerytury pomostowej. W uzasadnieniu organ rentowy wskazał, iż po dniu 31 grudnia 2008 r. ubezpieczony nie wykonywał prac w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w rozumieniu art. 3 i 3 ustawy o emeryturach pomostowych. Wyjaśnił nadto, że do pracy wykonywanej w szczególnych warunkach w myśl art. 4 zaliczone zostały okresy pracy od 22 października 1980 r. do 31 sierpnia 1982 r., od 15 września 1982 r. do 23 listopada 1983 r., od 1 stycznia 1984 r. do 30 marca 1988 r., od 1 kwietnia 1989 r. do 31 maja 1989r. od 9 listopada 1995 r. do 31 stycznia 2007 r., tj. łącznie 18 lat, 7 miesięcy i 17 dni. Organ rentowy do pracy w szczególnych warunkach zgodnie z art. 4 w związku z art. 49 nie zaliczył jednak okresów pracy: od 22 października 1980 r. do 31 sierpnia 1982 r., od 15 września 1982 r. do 23 listopada 1983 r., od 1 stycznia 1984 r. do 30 marca 1988 r., od 1 kwietnia 1989 r. do 31 maja 1989r. oraz od 9 listopada 1995 r. do 31 stycznia 2007 r., ponieważ pracodawcy nie potwierdzili, że w wyżej wymienionych okresach ubezpieczony wykonywał pracę wymienioną w załączniku nr 1 lub 2 do ustawy o emeryturach pomostowych z dnia 19 grudnia 2008 r. Jednocześnie na podstawie dowodów dołączonych do wniosku, ZUS przyjął za udowodnione podleganie przez M. G. ubezpieczeniom społecznym przez 28 lat, 10 miesięcy i 27 dni okresów składkowych i nieskładkowych.

W odwołaniu od tej decyzji M. G. (1) wniósł o jej zmianę poprzez przyznanie mu prawa do emerytury oraz ponowne wyliczenie lat pracy na podstawie dokumentów złożonych w ZUS w S.. Wskazał, że pracował w warunkach szczególnych w pełnym wymiarze czasu pracy w trakcie zatrudnienia w: P.P. Żegluga Morska w S. w okresie od 22 października 1980 r. do 31 sierpnia 1982 r., od 1 stycznia 1984r. do 30 marca 1988 r., od 1 kwietnia 1989 r. do 31 maja 1989 r.; (...).P. w S. od 15 września 1982 r. do 23 listopada 1983 r. oraz w Zakładzie Usług (...) w S. od 9 listopada 1995 r. do 31 stycznia 2007 r. na stanowisku starszy oficer mechanik. Wniósł o uznanie powyższych okresów jako okresów pracy w warunkach wymienionej w załączniku Nr 1 poz. 23 ustawy o emeryturach pomostowych. Jednocześnie ubezpieczony zakwestionował prawidłowość ustalenia długości przebytych okresów składkowych i nieskładkowych.

W odpowiedzi na odwołanie Zakład Ubezpieczeń Społecznych wniósł o jego oddalenie w całości, z argumentacją jak w zaskarżonej decyzji. Ponadto organ rentowy wskazał, że w związku z nową dokumentacją przedłożoną do odwołania ZUS wydał w dniu 5 sierpnia 2016 r. decyzję, którą zmienił decyzję z dnia 8 lipca 2016 r. w zakresie uznania okresów zatrudnienia w warunkach szczególnych w myśl art. 4 w związku z art. 49 ustawy o emeryturach pomostowych oraz ogólnego stażu pracy (doliczono okres prowadzenia działalności gospodarczej od 15 kwietnia 2010 r. do 31 maja 2016 r.). Do pracy wykonywanych w warunkach szczególnych zgodnie z art. 4 w zw. z art. 49 ustawy zostały doliczone okresy: od 22 października 1980 r. do 31 sierpnia 1982 r., od 15 września 1982 r. do 23 listopada 1983 r., od 1 stycznia 1984 r. do 30 marca 1988 r., od 1 kwietnia 1989 r. do 31 maja 1989 r., tj. łącznie 7 lat, 5 miesięcy i 19 dni. Organ rentowy nie uwzględnił do stażu pracy wykonywanej w warunkach szczególnych zgodnie z art. 4 w zw. z art. 49 ustawy - okresu pracy od 9 listopada 1995 r. do 31 stycznia 2007 r. w Zakładzie Usług (...) w S., z uwagi na brak zaświadczenia zakładu pracy, wydanego na podstawie art. 51 ustawy o emeryturach pomostowych, potwierdzającego fakt wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

M. G. (1) urodził się (...) Wniosek o emeryturę pomostową złożył w organie rentowym w dniu 22 czerwca 2016 r.

Niesporne, a nadto dowód: wniosek k. 1-21 plik akt ZUS.

M. G. podlegał ubezpieczeniom społecznym łącznie przez 35 lat i 13 dni.

Niesporne.

Pracę w szczególnych warunkach w rozumieniu art. 4 w zw. z art. 49 ustawy o emeryturach pomostowych wykonywał w związku z:

- zatrudnieniem w P.P. (...) w okresie od 22 października 1980 r. do 31 sierpnia 1982 r., od 1 stycznia 1984 r. do 30 marca 1988 r. oraz od 1 kwietnia 1989 r. do 31 maja 1989 r. na stanowisku motorzysta, kierownik maszyn. W tym czasie stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace na jednostkach pływających w portach morskich i w stoczniach morskich na stanowisku motorzysta, kierownik maszyn jako pracownik wpisany na listę członków załogi statku wymienionym w Wykazie A, dziale VIII, poz. 6 pkt 1 wykazu stanowiącego załącznik do zarządzenia Nr 24 Ministra – Kierownika Urzędu Gospodarki Morskiej z dnia 15 sierpnia 1983 r. w sprawie prac wykonywanych w szczególnych warunkach w zakładach pracy resortu gospodarki morskiej oraz pkt 23 Załącznika nr 1 do ustawy o emeryturach pomostowych z dnia 19 grudnia 2008 r. (Dz.U. z 2008 r. nr 237 poz. 1656) – prace na statkach żeglugi morskiej,

- zatrudnieniem w P.P. (...) w S. od 15 września 1982 r. do 23 listopada 1983 r. na stanowisku motorzysta - członek załogi na statku morskim w żegludze międzynarodowej. W tym czasie stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace wymienione w Wykazie A, dziale VIII, poz. 4 pkt 1 wykazu stanowiącego załącznik do zarządzenia Nr 24 Ministra – Kierownika Urzędu Gospodarki Morskiej z dnia 15 sierpnia 1983r. w sprawie prac wykonywanych w szczególnych warunkach w zakładach pracy resortu gospodarki morskiej oraz pkt 23 Załącznika nr 1 do ustawy o emeryturach pomostowych z dnia 19 grudnia 2008 r. (Dz.U. z 2008 r. nr 237 poz. 1656).

Niesporne, a nadto dowody:

- poświadczenie dla celów emerytalno-rentowych - k. 73 plik akt ZUS;

- świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach z 21.07.2016r. - k. 6 akt sądowych;

- świadectwo wykonywania prac w szczególnych warunkach z 19.06.2002r. - k. 37 plik akt ZUS;

- świadectwo wykonywania pracy z 21.07.2016r. - k. 6 akt sądowych;

- świadectwo pracy z 14.03.2002r. - k. 39 plik akt ZUS.

W okresie od 9 listopada 1995 r. do 31 stycznia 2007 r. M. G. (1) był zatrudniony w Zakładzie Usług (...) sp. z o.o. w S. na stanowisku starszego oficera mechanika.

W trakcie zatrudnienia ubezpieczony uzyskał dyplom oficera polskich statków morskich – oficera mechanika okrętowego II klasy oraz dyplom starszego mechanika na statkach o mocy maszyn głównych od 750 kW do 3000 kW. Posiadał w tym czasie ważną książeczkę żeglarską członka załogi statków morskich uprawiającego żeglugę krajową oraz książeczkę żeglarską dla członka załogi statku morskiego uprawniającą do żeglugi międzynarodowej. W związku z wykonywanym zatrudnieniem w obu książeczkach dokonywano stosownych wpisów.

Będąc zatrudnionym w spółce Zakład Usług (...). G. pływał jako członek załogi na holownikach GOLIAT, ZEUS, TRYTON, WULKAN – statkach wpisanych do rejestru okrętowego prowadzonego przez Urząd Morski w S.. Holowniki te były przeznaczone były do żeglugi morskiej (po akwenach Bałtyku i Morza P.) albo żeglugi krajowej po morskich wodach wewnętrznych (terenie portu (...)). Praca wykonywana przez ubezpieczonego przez cały okres tego zatrudnienia była pracą w warunkach szczególnych w rozumieniu przepisów ustawy o emeryturach pomostowych.

Dowody:

- świadectwo pracy z 31.01.2007r. - k. 41 plik akt ZUS;

- książeczka żeglarska nr (...) – okazana na rozprawie oraz kopie k. 54-69 akt sądowych;

- dokumenty w aktach osobowych M. G. w szczególności: dyplom k. 13, dyplom k. 21, świadectwo pracy k. 3, świadectwo pracy w szczególnych warunkach k. 2;

- zeznania świadka M. J. w wersji elektronicznej oraz protokół - k. 64v-65 akt sądowych;

- zeznania świadka M. S. (1) w wersji elektronicznej oraz protokół k. 65-65v akt sądowych;

- zeznania świadka K. M. (1) w wersji elektronicznej oraz protokół k. 65-65v akt sądowych;

- zeznania M. G. (1) w wersji elektronicznej oraz protokół k. 65v w zw. z k. 64-64v akt sądowych.

W dniu 31 stycznia 2007 r. Zakład Usług (...) sp. z o.o. w S. wystawiła świadectwo wykonywania prac w szczególnych warunkach potwierdzające, że M. G. (1) w okresie od 9 listopada 1995 r. do 31 stycznia 2007 r. stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace: prace na jednostkach pływających w portach morskich i stoczniach morskich na stanowisku starszy oficer mechanik wymienionym w Wykazie A, dziale VIII poz. 6 pkt 1 wykazu stanowiącego załącznik do zarządzenia Nr 24 Ministra – Kierownika Urzędu Gospodarki Morskiej z dnia 15 sierpnia 1983 r. w sprawie prac wykonywanych w szczególnych warunkach w zakładach pracy resortu gospodarki morskiej.

Dowód: świadectwo wykonywania prac w szczególnych warunkach z 31.01.2007 r. - k. 43 plik akt ZUS.

W dacie wydania zaskarżonej decyzji, tj. w dniu 8 lipca 2016 r., jak również w dacie wyrokowania w niniejszej sprawie, tj. w dniu 13 października 2016 r. M. G. (1) nie pozostawał w stosunku pracy.

Niesporne.

Razem z M. G. (1) w Zakładzie Usług (...) w tym samym okresie, na analogicznych stanowiskach byli zatrudnieni M. S. (1) i K. M. (1).

M. S. (1) pracował w spółce w okresie od 3 maja 1983 r. do 30 kwietnia 2012r. na stanowiskach: motorzysta okrętowy, starszy oficer mechanik, I oficer mechanik, motorzysta, młodszy motorzysta, pracownik przy pracy ciężkiej.

W dniu 30 kwietnia 2012 r. pracodawca wystawił M. S. (1) świadectwo wykonywania pracy w warunkach szczególnych potwierdzające, że w okresie od 1 listopada 1983 r. do 30 kwietnia 2012 r. i po 31 grudnia 2008 r. stale w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał on prace na statkach żeglugi morskiej wg załącznika nr 1 poz. 23 ustawy o emeryturach pomostowych na stanowiskach: motorzysta okrętowy, starszy of. mechanik, I of. mechanik, motorzysta, mł. motorzysta wymienionym w Wykazie A, dziale VIII poz. 6 pkt 1 wykazu stanowiącego załącznik do zarządzenia Nr 24 Ministra – Kierownika Urzędu Gospodarki Morskiej z dnia 15 sierpnia 1983 r. w sprawie prac wykonywanych w szczególnych warunkach w zakładach pracy resortu gospodarki morskiej.

Dowody:

- świadectwo pracy - k. 3 akt osobowych M. S.;

- świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach z 30.04.2012r. - k. 2 akt osobowych M. S., k. 7 akt sądowych;

- dokumenty dotyczące zatrudnienia w (...) Sp. z o.o. - k. 8-11 plik akt (...) M. S..

K. M. (1) był zatrudniony w spółce Zakład Usług (...) w okresie od 25 września 1989 r. do 30 kwietnia 2012 r. na stanowiskach: starszy oficer mechanik, motorzysta, młodszy motorzysta.

W dniu 30 kwietnia 2012 r. pracodawca wystawił K. M. (1) świadectwo wykonywania pracy w warunkach szczególnych potwierdzające, że w okresie od 25 września 1989 r. do 30 kwietnia 2012 r. i po 31 grudnia 2008 r. stale w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał on prace na statkach żeglugi morskiej wg załącznika nr 1 poz. 23 ustawy o emeryturach pomostowych na stanowiskach starszy of. mechanik, motorzysta, mł. motorzysta wymienionym w Wykazie A, dziale VIII poz. 6 pkt 1 wykazu stanowiącego załącznik do zarządzenia Nr 24 Ministra – Kierownika Urzędu Gospodarki Morskiej z dnia 15 sierpnia 1983 r. w sprawie prac wykonywanych w szczególnych warunkach w zakładach pracy resortu gospodarki morskiej.

Dowody:

- świadectwo pracy k. 3 akt osobowych K. M.;

- świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach z 30.04.2012r. k. 2 akt osobowych K. M.;

- dokumenty dotyczące zatrudnienia w (...) Sp. z o.o. k. 6-7 plik akt (...) K. M..

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie okazało się uzasadnione.

Ustawa z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych (t.j. Dz.U. z 2015 r., poz. 965 ze zm.) określa m.in. warunki nabywania i utraty prawa do emerytur i rekompensat przez niektórych pracowników wykonujących pracę w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze (art. 1 ust. 1 pkt 1).

Art. 4 ustawy stanowi, że prawo do emerytury pomostowej przysługuje pracownikowi, który spełnia łącznie następujące warunki:

1) urodził się po dniu 31 grudnia 1948 r.;

2) ma okres pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze wynoszący co najmniej 15 lat;

3) osiągnął wiek wynoszący co najmniej 55 lat dla kobiet i co najmniej 60 lat dla mężczyzn;

4) ma okres składkowy i nieskładkowy, ustalony na zasadach określonych w art. 5-9 i art. 11 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiet i co najmniej 25 lat dla mężczyzn;

5) przed dniem 1 stycznia 1999 r. wykonywał prace w szczególnych warunkach lub prace w szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 ustawy lub art. 32 i art. 33 ustawy o emeryturach i rentach z FUS;

6) po dniu 31 grudnia 2008 r. wykonywał pracę w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3;

7) nastąpiło z nim rozwiązanie stosunku pracy.

W art. 49 ustawy pomostowej wskazano, że prawo do emerytury pomostowej przysługuje również osobie, która:

1) po dniu 31 grudnia 2008 r. nie wykonywała pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3;

2) spełnia warunki określone w art. 4 pkt 1-5 i 7 i art. 5-12;

3) w dniu wejścia w życie ustawy miała wymagany w przepisach, o których mowa w pkt 2, okres pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3.

Przepis art. 49 ustawy o emeryturach pomostowych ma charakter przepisu dostosowawczego i jego zadaniem jest umożliwienie przejścia na emeryturę pomostową osobom, które po dniu wejścia w życie ustawy nie spełniły warunku wykonywania prac w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze określonej w wykazach nr 1 i 2. W dniu wejścia w życie spełniły jednak wszystkie pozostałe warunki (por. „Prawo do emerytury – komentarz do ustaw z orzecznictwem, I. Jędrasik-Jankowska, K. Jankowska).

Stosownie natomiast do treści art. 3 ust. 1 ustawy, prace w szczególnych warunkach to prace związane z czynnikami ryzyka, które z wiekiem mogą z dużym prawdopodobieństwem spowodować trwałe uszkodzenie zdrowia, wykonywane w szczególnych warunkach środowiska pracy, determinowanych siłami natury lub procesami technologicznymi, które mimo zastosowania środków profilaktyki technicznej, organizacyjnej i medycznej stawiają przed pracownikami wymagania przekraczające poziom ich możliwości, ograniczony w wyniku procesu starzenia się jeszcze przed osiągnięciem wieku emerytalnego, w stopniu utrudniającym ich pracę na dotychczasowym stanowisku; wykaz prac w szczególnych warunkach określa załącznik nr 1 do ustawy.

W myśl ust. 3 cytowanego przepisu, prace o szczególnym charakterze to prace wymagające szczególnej odpowiedzialności oraz szczególnej sprawności psychofizycznej, których możliwość należytego wykonywania w sposób niezagrażający bezpieczeństwu publicznemu, w tym zdrowiu lub życiu innych osób, zmniejsza się przed osiągnięciem wieku emerytalnego na skutek pogorszenia sprawności psychofizycznej, związanego z procesem starzenia się; wykaz prac o szczególnym charakterze określa załącznik nr 2 do ustawy.

Jak przyjmuje się w orzecznictwie (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 13 marca 2012 r., II UK 164/11, OSNP 2013 nr 5-6, poz. 62, wyrok WSA w Poznaniu z dnia 29 czerwca 2011 r., (...) SA/Po 335/11, LEX nr 863891), wykaz prac określonych w art. 3 ust. 1 i 3 jest zamknięty i nie podlega uzupełnieniu, co oznacza, że cech pracy „o szczególnym charakterze” lub „w szczególnych warunkach” nie mogą posiadać inne prace, choćby sposób ich wykonywania i ich jakość mogła obniżyć się z wiekiem.

Z kolei stosownie do treści art. 32 ust. 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 748 ze zm.) za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach uważa się pracowników zatrudnionych przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia. Przy czym rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki, na podstawie których tym osobom przysługuje prawo do emerytury, ustala się na podstawie przepisów dotychczasowych (art. 32 ust. 4 cytowanej ustawy), tj. rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. Nr 8, poz. 43 ze zm.).

Zgodnie z § 2 w/w rozporządzenia, okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy.

Okresy pracy, o których mowa w ust. 1, stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia, lub w świadectwie pracy. W świetle § 2 ust. 2 rozporządzenia zakład pracy wydaje zaświadczenie o zatrudnieniu w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, wyłącznie na podstawie posiadanej dokumentacji.

W niniejszej sprawie poza sporem było, że ubezpieczony posiada co najmniej 25 letni okres składkowy i nieskładkowy, że w dniu 18 czerwca 2016 r. ukończył 60 lat i nie pozostaje w zatrudnieniu. Ostatecznie organ rentowy, dysponując przedłożonymi przez ubezpieczonego świadectwami wykonywania pracy w szczególnych warunkach z 21 lipca 2016 r., uznał za udowodnione 7 lat, 5 miesięcy i 19 dni stażu pracy ustalonego w myśl art. 4 w zw. z art. 49 ustawy o emeryturach pomostowych. W toku postępowania organ rentowy nie kwestionował również tego, iż ubezpieczony, będąc zatrudnionym na stanowisku starszego oficera mechanika w Zakładzie Usług (...) sp. z o.o. w S. w okresie od 9 listopada 1995 r. do 31 stycznia 2007 r. stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał pracę w warunkach szczególnych, tj. prace na jednostkach pływających w portach morskich i stoczniach morskich na stanowisku starszy oficer mechanik wymienionym w Wykazie A, dziale VIII poz. 6 pkt 1 wykazu stanowiącego załącznik do zarządzenia Nr 24 Ministra – Kierownika Urzędu Gospodarki Morskiej z dnia 15 sierpnia 1983 r. w sprawie prac wykonywanych w szczególnych warunkach w zakładach pracy resortu gospodarki morskiej.

Organ rentowy odmówił jednak ubezpieczonemu zaliczenia spornego okresu do okresów pracy w warunkach szczególnych w rozumieniu ustawy o emeryturach pomostowych, wskazując że za okresy przypadające przed dniem 1 stycznia 2009 r. dodatkowo powinien on przedłożyć wystawione przez pracodawcę zaświadczenie - o którym mowa w art. 51 ustawy o emeryturach pomostowych - potwierdzające fakt wykonywania pracy w warunkach szczególnych w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3. Zdaniem organu rentowego skoro ubezpieczony nie przedłożył przedmiotowego zaświadczenia, nie można było uznać, iż wykazał on, iż w spornym okresie wykonywał pracę w warunkach szczególnych wymienioną w pkt 23 załącznika nr 1 do ustawy o emeryturach pomostowych – tj. pracę na statkach żeglugi morskiej.

W niniejszym postępowaniu wyjaśnić należało zatem wątpliwości dotyczące charakteru wykonywanej przez ubezpieczonego w spornym okresie pracy .

Wskazać należy, iż w postępowaniu przed sądami pracy i ubezpieczeń społecznych, okoliczności mające wpływ na prawo do świadczeń lub ich wysokość mogą być udowadniane wszelkimi środkami dowodowymi przewidzianymi w kodeksie postępowania cywilnego – sąd nie jest ograniczony środkami dowodowymi przewidzianymi dla organu rentowego (tak: Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 2 lutego 1996 r., II URN 3/95).

Na okoliczność charakteru zatrudnienia ubezpieczonego w spornym okresie sąd przeprowadził dowód z akt rentowych ubezpieczonego, dowód z akt rentowych i osobowych świadków K. M. (1) i M. S. (1), jak również dowód z przedłożonych w toku postępowania dokumentów: książeczek żeglarskich M. G. oraz dokumentów znajdujących się w aktach osobowych z okresu zatrudnienia w Zakładzie Usług (...) Sp. z o.o. w S., przechowywanych obecnie – wobec zlikwidowania pracodawcy po zakończonej upadłości przez Ośrodek (...) w P..

Autentyczność dokumentów nie była przez strony kwestionowana i nie budziła wątpliwości sądu. Zostały one sporządzone w sposób zgodny z przepisami prawa, przez uprawnione do tego osoby, w ramach ich kompetencji oraz w sposób rzetelny, stąd też sąd ocenił je jako wiarygodne. Tak samo sąd ocenił zeznania przesłuchanych w sprawie w charakterze świadków: M. J., M. S. (1) i K. M. (1), gdyż były one spójne, logiczne, a nadto korespondowały z dowodami w postaci dokumentów. Sąd nie doszukał się podstaw mogących podważyć wiarygodność zeznań świadków: M. J. pełniła funkcję syndyka masy upadłości (...) w S.; M. S. (1) tak jak K. M. (1) był pracownikiem tego zakładu. Żadna z tych osób nie miała interesu w tym, by chcieć świadomie złożyć fałszywe zeznania na korzyść ubezpieczonego. Za wiarygodne uznał sąd także zeznania samego M. G. (1), jako że w pełni korespondowały one z całym pozostałym materiałem dowodowym.

Zdaniem sądu materiał ten pozwolił na ustalenie, że M. G. (1) w trakcie zatrudnienia w okresie od 9 listopada 1995 r. do 31 stycznia 2007 r. niewątpliwie wykonywał pracę na statkach żeglugi morskiej, a więc pracę wymienioną w punkcie 23 załącznika nr 1 do ustawy o emeryturach pomostowych.

W tym miejscu należy wskazać, że zgodnie z obowiązującymi przepisami żegluga, w zależności od obszaru działalności, jest dzielona na morską i śródlądową. Ze względu na rejon pływania żeglugę morską jest dzielona natomiast na: żeglugę krajową, na którą składają się podróże po morskich wodach wewnętrznych i morzu terytorialnym, żeglugę przybrzeżną – obejmującą podróże po Morzu B. do 8° długości geograficznej wschodniej i żeglugę międzynarodową (zwaną też żeglugą wielką) – pod którą należy rozumieć podróże po obszarach morskich innych niż morze terytorialne (§ 2 Rozporządzenia Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej w sprawie wyszkolenia i kwalifikacji członków załóg statków morskich z dnia 7 sierpnia 2013 r.) Z kolei pojęcie „żeglugi śródlądowej” podlegało ewolucji i nigdy nie było ustawowo definiowane. W ustawie z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne (Dz. U. z 2005 r., nr 239, poz. 2019 wraz z późn. zm.) wskazano w tym zakresie wyłącznie, że wody, z wyjątkiem wód morza terytorialnego i morskich wód wewnętrznych, są wodami śródlądowymi (art. 5 ust. 2). Na podstawie ustawy Prawo wodne żeglugę śródlądową można natomiast określić jako tak zwaną powszechną lub szczególną formę korzystania z wód innych niż morze terytorialne i morskie wody wewnętrzne.

Zgodnie z treścią przepisu art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 21 marca 1991 r. o obszarach morskich Rzeczypospolitej Polskiej i administracji morskiej (t.j. Dz. U. z 2013 r. poz. 934, 1014) obszarami morskimi Rzeczypospolitej Polskiej są: 1) morskie wody wewnętrzne, 2) morze terytorialne, 3) wyłączna strefa ekonomiczna. Zgodnie z art. 4 tejże ustawy morskimi wodami wewnętrznymi są m.in. „część Jeziora N. i część Zalewu S. wraz ze Ś. i Dziwną oraz Zalewem K., znajdująca się na wschód od granicy państwowej między Rzecząpospolitą Polską a Republiką Federalną Niemiec, oraz rzeka O. pomiędzy Zalewem S. a wodami (...) (pkt. 1) oraz wody portów określone od strony morza linią łączącą najdalej wysunięte w morze stałe urządzenia portowe, stanowiące integralną część systemu portowego (pkt 4).

Zwrócić należy również uwagę, że Kodeks morski zawiera ogólne zasady dotyczące żeglugi morskiej, podczas gdy ogólne regulacje dotyczące żeglugi na wodach śródlądowych uznanych za żeglowne na podstawie przepisów Prawa wodnego zawiera ustawa z dnia 21 grudnia 2000 r. o żegludze śródlądowej (Dz.U. z 2013 r. poz. 1458 t.j.).

Stosownie do treści przepisu art. 23 § 1 kodeksu morskiego, statek [morski] stanowiący polską własność podlega obowiązkowi wpisu do polskiego rejestru okrętowego prowadzonego przez izbę morską właściwą dla portu macierzystego statku, z zastrzeżeniem § 2 i 3.

Zgodnie zaś z przepisem art. 18 ust. 1 ustawy z dnia 21 grudnia 2000 r. o żegludze śródlądowej, statek żeglugi śródlądowej podlega wpisowi do rejestru administracyjnego polskich statków żeglugi śródlądowej. Rejestr prowadzi dyrektor urzędu żeglugi śródlądowej właściwy dla portu macierzystego statku, z zastrzeżeniem ust. 2 (art. 19 ust. 1).

Mając na uwadze powyższe sąd zwrócił więc uwagę, że jednostki na których pływał M. G. w okresie zatrudnienia w spółce Zakład Usług (...) (tj. holowniki GOLIAT, ZEUS, TRYTON, WULKAN) były wpisane do rejestru okrętowego prowadzonego przez Urząd Morski w S., a nie do rejestru administracyjnego polskich statków żeglugi śródlądowej.

Nie sposób było także nie dostrzec, że ubezpieczony legitymował się w tym czasie książeczką żeglarską dla członka załogi statku morskiego uprawiającego żeglugę krajową wystawioną 29 listopada 1995 r. Książeczka ta uprawniała go do żeglugi w granicach morskich wód przybrzeżnych oraz poza pasem wód przybrzeżnych na Morzu B. bez prawa zawijania do portów państwa obcych. Ubezpieczony posiadał również wówczas książeczkę żeglarską dla członka załogi statku morskiego uprawniającą do Żeglugi Międzynarodowej. W tych zaś dokumentach – nie w jakichś innych książeczkach, dotyczących uprawiania żeglugi śródlądowej – były dokonywane wpisy związane ze spornym zatrudnieniem.

W świetle powyższych przepisów, uwzględniając, że ubezpieczony pływał on jako członek załogi na holownikach GOLIAT, ZEUS, TRYTON, WULKAN – jednostek przeznaczonych do żeglugi morskiej międzynarodowej albo krajowej, koniecznym było uznanie, że w trakcie zatrudnienia w Zakładzie Usług (...). z o.o. w S. w okresie od 9 listopada 1995 r. do 31 stycznia 2007 r. ubezpieczony stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace na statkach żeglugi morskiej.

Mając na uwadze powyższe Sąd uznał, że ubezpieczony spełnił wszystkie przesłanki wymienione w art. 49 pkt 2 i 3 w związku z art. 4 pkt 2 ustawy, w tym że posiadał na dzień wejścia w życie ustawy 15-letni stażu pracy w warunkach szczególnych.

W myśl art. 15 ust. 1 ustawy o emeryturach pomostowych prawo do emerytury pomostowej powstaje z dniem spełnienia warunków wymaganych do nabycia tego prawa. Stosownie zaś do treści art. 129 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych w zw. z art. 26 ust. 1 ustawy o emeryturach pomostowych, świadczenia wypłaca się poczynając od dnia powstania prawa do świadczeń, nie wcześniej jednak niż od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek lub wydano decyzję z urzędu. Mając na uwadze treść przytoczonych przepisów oraz fakt, iż z okoliczności niniejszej sprawy wynika, że wszystkie przesłanki uprawniające M. G. (1) do przyznania prawa do emerytury pomostowej zostały spełnione w dniu osiągnięcia przez niego 60 roku życia, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. sąd zmienił zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznał M. G. (1) prawo do emerytury pomostowej od dnia 18 czerwca 2016 r.