Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 3 października 2016r.

Sąd Okręgowy w Nowym Sączu, III Wydział Cywilny Odwoławczy w składzie

następującym:

Przewodniczący - Sędzia SO Jacek Małodobry

Sędzia SO Zofia Klisiewicz (sprawozdawca)

Sędzia SO Tomasz Białka

Protokolant: st. sekr. sąd. Anna Burnagiel

po rozpoznaniu w dniu 3 października 2016r. w Nowym Sączu

na rozprawie

sprawy z wniosku Gminy N.

przy uczestnictwie J. W. (1), S. W., J. W. (2), A. W. (1), A. W. (2)

o stwierdzenie nabycia spadku po J. W. (3)

na skutek apelacji uczestnika J. W. (1)

od postanowienia Sądu Rejonowego w Nowym Targu

z dnia 1 marca 2016 r., sygn. akt I Ns 1081/14

p o s t a n a w i a :

oddalić apelację.

Tomasz Białka Jacek Małodobry Zofia Klisiewicz

Sygn. akt III Ca 429/16

UZASADNIENIE

Postanowieniem z dnia 1.03.2016r. (sygn. akt I Ns 1081/14) Sąd Rejonowy w Nowym Targu w sprawie z wniosku Gminy N. z udziałem J. W. (1), S. W., J. W. (2), A. W. (1), A. W. (2) o stwierdzenie nabycia spadku po J. W. (3) stwierdził, że spadek po J. W. (3), s. W. i H., zmarłym w dniu 23.10.2011r. w N., ostatnio zamieszkałym w W., na podstawie ustawy nabyła żona A. W. (2) – w ¼ części, oraz dzieci: J. W. (1), S. W., J. W. (2), A. W. (1) – w 3/16 części każdy (pkt I), a koszty postępowania zniósł (pkt II).

Sąd Rejonowy ustalił, że spadkodawca J. W. (3) syn W. i H., zmarł w dniu 23.10.2011r. w W., gdzie ostatnio stale zamieszkiwał. W chwili śmierci pozostawał w związku małżeńskim z uczestniczką A. W. (2). Miał czterech synów – uczestników: J. W. (1), S. W., J. W. (2) i A. W. (1). Poza uczestnikami nie ma innych osób uprawnionych do dziedziczenia.

Powołując się na treść art. 922 § 1 k.c., art. 926 § 1 i 2 k.c. oraz art. 931 § 1 k.c., Sąd I instancji wskazał, że wobec braku złożenia zapewnienia spadkowego przez któregokolwiek z uczestników, dokonał ogłoszenia prasowego na mocy art. 672 k.p.c. Sąd Rejonowy stwierdził, że wobec braku testamentu spadkodawcy powołani do spadku, zgodnie z ustawowym porządkiem dziedziczenia, są uczestnicy postępowania, a to: żona A. W. (2) w 1/4 części oraz dzieci: J. W. (1), S. W., J. W. (2) i A. W. (1), które dziedziczą w częściach równych po 3/16 każdy z nich. O kosztach postępowania Sąd Rejonowy orzekł na podstawie art. 520 k.p.c.

Powyższe postanowienie zaskarżył uczestnik J. W. (1) apelacją, w której zarzucił:

1. nieważność postępowania polegającą na nieuwzględnieniu wniosku o odroczenie rozprawy, co skutkowało brakiem obrony uczestników swoich praw. Apelujący wskazał, że nieobecność uczestników na rozprawie wynikała ze złego stanu zdrowia A. W. (2) i konieczności jej hospitalizacji, a także konieczności sprawowania nad nią opieki. Wskazał, że każda nieobecność była usprawiedliwiana i została naruszona zasada równouprawnienia stron;

2. naruszenie przepisów prawa procesowego i materialnego przez przyjęcie, iż wnioskodawca posiadał interes prawny w wystąpieniu z niniejszym wnioskiem. Skarżący wskazał, że w skład spadku po zmarłym J. W. (3) nie wchodzą żadne składniki majątkowe, bowiem rozdysponował on swoim majątkiem za życia.

Wskazując na powyższe, apelujący wniósł o uchylenie zaskarżonego postanowienia i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu w Nowym Targu

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja uczestnika jest bezzasadna i nie zasługuje na uwzględnienie. Postanowienie Sądu Rejonowego jest prawidłowe.

Analizując zgromadzony w sprawie materiał dowodowy, Sąd Okręgowy doszedł do przekonania, iż Sąd Rejonowy poczynił prawidłowe ustalenia dotyczące istotnych dla sprawy okoliczności. Sąd Okręgowy podziela ustalenia Sądu I instancji i przyjmuje je za podstawę własnych rozważań.

Odnosząc się do wywiedzionych w apelacji zarzutów wskazać należy, że są one nietrafne. W szczególności Sąd Okręgowy nie dopatrzył się zarzucanej w apelacji nieważności postępowania, której skarżący upatrywał w braku odroczenia rozprawy mimo usprawiedliwienia nieobecności uczestników.

Zgodnie z treścią art. 379 pkt 5 k.p.c., nieważność postępowania zachodzi jeżeli strona została pozbawiona możności obrony swych praw.

Ocena, czy doszło do pozbawienia strony możności obrony jej praw powinna być jednak dokonywana przez pryzmat konkretnych okoliczności sprawy. W orzecznictwie Sądu Najwyższego oraz sądów apelacyjnych jednolicie przyjmuje się, że strona jest pozbawiona możliwości obrony swych praw, gdy wskutek uchybień procesowych nie może brać udziału w istotnej części postępowania i nie ma możliwości usunięcia skutków tych uchybień na rozprawie poprzedzającej wydanie wyroku. Jeżeli strona na skutek wadliwości procesowych sądu nie mogła uczestniczyć i nie uczestniczyła w rozprawie bezpośrednio poprzedzającej wydanie orzeczenia to zachodzą podstawy, by przyjąć, że strona ta została pozbawiona możności obrony swych praw (tak m.in. wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 13.08.2013r., sygn. akt I ACa 247/13; wyroki Sądu Najwyższego z dnia 10.05.1974r., II CR 155/74 OSP 1975/3/66 i z dnia 10.07.2002r., II CKN 822/00).

W niniejszej sprawie zarówno skarżący, jak i pozostali uczestnicy zostali prawidłowo zawiadomieni o terminie rozprawy wyznaczonej na dzień 8.01.2015r. Mimo to, żaden z nich na niej się nie stawił. Sąd I instancji, po stwierdzeniu na tej rozprawie nieobecności uczestników, odroczył ją (po odczytaniu na niej pisma J. W. (1) z dnia 8.01.2015r. zawierającego wniosek odroczenie) na dzień 24.02.2015r., o czym wszyscy uczestnicy również prawidłowo zostali zawiadomieni. Przesyłki zawierające informację w tej sprawie nie zostały jednak przez żadnego z uczestników odebrane w terminie, w związku z czym zostały przez doręczającego zwrócone do Sądu i pozostawione w aktach sprawy ze skutkiem doręczenia w myśl art. 139 k.p.c. (k. 25-34). Uczestnicy zostali też prawidłowo zawiadomieni o terminie odebrania zapewnienia spadkowego od A. W. (2) w miejscu jej zamieszkania na wniosek wnioskodawcy (k. 44-45 i k. 48-53), które jednak z przyczyn nieusprawiedliwionych przez uczestników nie odbyło się. Już z tych powodów nie było podstaw do przyjęcia, że uczestnicy byli pozbawieni możności obrony swych praw i by Sąd Rejonowy dopuścił się w toku postępowania uchybień procesowych. Co prawda w dniu 24.06.2015r. uczestnik J. W. (1) złożył pismo, w którym przedłożył zaświadczenie lekarskie z dnia 18.06.2015r. z którego wynika, że uczestniczka A. W. (2) z uwagi na infekcję górnych dróg oddechowych powinna leżeć w dniach 18-24.06.2015r. i na tej podstawie uczestnik ponownie złożył wniosek o usprawiedliwienie nieobecności uczestników J. W. (1) i A. W. (2) na „wizji lokalnej” w dniu 18.06.2015r., ale w ocenie Sądu Okręgowego w rozpatrywanej sprawie okoliczność ta nie wyłączała możliwości odebrania zapewnienia spadkowego od A. W. (2), które miało się odbyć, zgodnie z wnioskiem wnioskodawcy, właśnie w jej miejscu zamieszkania - z racji jej podeszłego wieku. Również wniosek z dnia 29.02.2016r., który złożył uczestnik J. W. (1) o odroczenie rozprawy wyznaczonej na dzień 1.03.2016r. z uwagi na to, że uczestniczka A. W. (2) została skierowana na Oddział Ortopedii do (...) w N. z powodu złamania kręgosłupa i przedłożona na tą okoliczność kserokopia skierowania do szpitala, nie daje podstaw do uznania, że stanowi to dla pozostałych uczestników usprawiedliwienie nieobecności i uznanie, że zostali pozbawieni możności działania. Sąd Okręgowy zwraca jednak uwagę, że zgodnie z treścią art. 214 ^{( 1 )}§ 1 k.p.c. usprawiedliwienie niestawiennictwa z powodu choroby stron, ich przedstawicieli ustawowych, pełnomocników, świadków i innych uczestników postępowania, wymaga przedstawienia zaświadczenia potwierdzającego niemożność stawienia się na wezwanie lub zawiadomienie sądu, wystawionego przez lekarza sądowego. W związku z tym, w ocenie Sądu Okręgowego decyzja Sądu I instancji o oddaleniu wniosku uczestnika o odroczenie kolejnej rozprawy zaplanowanej na dzień 1.03.2016r. była prawidłowa, gdyż nieobecności skarżącego nie można uznać za usprawiedliwioną.

Niezależnie od powyższego, Sąd Okręgowy zwraca uwagę, że ogłoszeniem z dnia 8.07.2015r. wywieszonym na tablicy ogłoszeń Urzędu Gminy w N., jak również zamieszczonym w Gazecie (...), Sąd Rejonowy poinformował o toczącym się przedmiotowym postępowaniu i wezwał spadkobierców J. W. (3), ażeby w ciągu 6 miesięcy od ukazania się tego ogłoszenia zgłosili się i udowodnili nabycie spadku.

Mając na względzie powyższe, po dokonaniu szczegółowej analizy akt przedmiotowej sprawy i podjętych przez Sąd I instancji czynności, jak również bierności uczestników postępowania, Sąd Okręgowy doszedł do przekonania, że nie doszło do pozbawienia skarżącego obrony jego praw.

Prawidłowości zaskarżonego orzeczenia nie podważa też podniesiony przez apelującego zarzut naruszenia przepisów prawa procesowego i materialnego przez przyjęcie, iż wnioskodawca posiadał interes prawny w wystąpieniu z niniejszym wnioskiem.

Zgodnie z treścią art. 1025 § 1 k.c., sąd na wniosek osoby mającej w tym interes stwierdza nabycie spadku przez spadkobiercę. Wniosek o stwierdzenie nabycia spadku może złożyć osoba mająca w tym interes, tj. interes w uzyskaniu stwierdzenia (art. 1025 § 1 k.c.).

Krąg osób uprawnionych do wszczęcia postępowania ustawa zakreśla stosunkowo szeroko, osobą taką będzie każdy, kto ma interes w powstaniu skutków prawnych związanych z wydaniem postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku po określonym spadkodawcy przez osoby wymienione w orzeczeniu sądu. Termin "interes" należy więc interpretować stosunkowo szeroko, nie zawsze musi to być interes prawny, chodzi o jakikolwiek interes, o charakterze osobistym czy majątkowym. Skoro więc w świetle treści art. 1025 § 1 k.c. wniosek powyższy może złożyć każdy, kto ma w tym interes, to osobą taką może być każda osoba, która jest zainteresowana w wywołaniu skutków prawnych związanych z prawomocnym stwierdzeniem nabycia spadku, w szczególności skutków określonych w art. 1025 § 2 k.c. i art. 1027 k.c. Interes w rozumieniu art. 1025 § 1 k.c. pełni w tym wypadku funkcję legitymacyjną, a ściśle daje uprawnienia do wszczęcia postępowania o stwierdzenie nabycia spadku.

Sąd Okręgowy potwierdza stanowisko Sądu Rejonowego, że wnioskodawca miał interes w wystąpieniu z wnioskiem o stwierdzenie nabycia spadku po J. W. (3). Jak bowiem wynika z treści wniosku, wnioskodawca jest zarządcą drogi gminnej (...) w W. i z jego wniosku toczy się przed Wojewodą (...) postępowanie o uregulowanie stanu prawnego nieruchomości oznaczonej jako dz. ewid. nr (...) i (...), która na dzień 31.12.1998r. stanowiła własność spadkodawcy. Wnioskodawca chcąc uregulować stan prawny tych nieruchomości, był zobowiązany do ustalenia spadkobierców.

W związku z powyższym argumentacja skarżącego, że po stronie Gminy N. nie istniała legitymacja do wystąpienia z przedmiotowym wnioskiem, jest nietrafna. Podkreślić należy również, że podnoszona przez apelującego okoliczność, jakoby w skład spadku po zmarłym J. W. (3) nie wchodziły żadne składniki majątkowe, bowiem rozdysponował on swoim majątkiem za życia, nie została w żaden sposób wykazana, w związku z czym twierdzenie takie nie może odnieść zamierzonego skutku.

Mając na uwadze powyższe, Sąd Okręgowy na podstawie art. 385 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c. oddalił apelację.

(...)