Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 6 września 2016 roku

Sąd Okręgowy w Tarnowie IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSO Kazimierz Kostrzewa

Protokolant: protokolant sądowy Marta Bartusiak

po rozpoznaniu w dniu 6 września 2016 roku w Tarnowie na rozprawie

sprawy z odwołania J. Z.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

z dnia 30 maja 2016 roku nr (...)

w sprawie J. Z.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

o prawo do emerytury

zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznaje odwołującemu J. Z. emeryturę od dnia (...) roku.

Sygn. akt IV U 551/16

UZASADNIENIE

wyroku z dnia 6 września 2016 r.

Decyzją z dnia 30.05.2016 r. znak: (...)Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. odmówił J. Z. przyznania prawa do emerytury. W uzasadnieniu swej decyzji organ rentowy wskazał, iż odwołujący nie spełnia przesłanek przyznania świadczenia emerytalnego określonych w ustawie z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity: Dz. U. 2004 r. Nr 39 poz. 353 z póź. zm.), bowiem nie udokumentował 15-letniego okresu zatrudnienia w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze wymienionej w wykazie A bądź B stosownie do rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze ( Dz. U. 1983 r. nr 8, poz. 43 z póź. zm.).

Odwołanie od decyzji wniósł J. Z., który podniósł, że pracował w warunkach szczególnych na stanowisku kierowcy co najmniej 15 lat. Wnosił o ustalenie tej okoliczności na podstawie zeznań świadków. W konsekwencji odwołujący wniósł o zmianę zaskarżonej decyzji organu rentowego poprzez przyznanie mu prawa do emerytury.

W odpowiedzi na odwołanie ZUS wniósł o jego oddalenie, podnosząc argumentację zawartą w zaskarżonej decyzji.

Bezsporne w niniejszej sprawie było, że odwołujący J. Z. ur. (...)r. w dniu (...) r. osiągnął 60 lata życia. Na dzień 01.01.1999 r. legitymuje się okresem zatrudnienia wynoszącym ponad 25 lat okresów składkowych i nieskładkowych. Odwołujący złożył wniosek o przekazanie środków zgromadzonych w OFE za pośrednictwem ZUS na dochody budżetu państwa.

/okoliczności bezsporne/

Ponadto Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Odwołujący od dnia 18.08.1978 r. podjął zatrudnienie w (...) w B. - gdzie pracował do dnia 31.01.2004 r. na stanowisku kierowcy. Wytwórnia wytwarzała podkłady strunobetonowe dla kolejnictwa.

Obecnie ten pracodawca nie istnieje. Odwołujący pracował w tym przedsiębiorstwie w charakterze kierowcy samochodu ciężarowego jeździł samochodem ciężarowy o nośności powyżej 3,5 tony marki S. (...), a po zakupieniu przez to przedsiębiorstwo od 2001 r. także samochodem ciężarowym marki K.. Pracę w tym charakterze wykonywał w wymiarze pełnego etatu, stale, każdego dnia co najmniej po 8 godzin dziennie. Odwołujący woził materiały wykorzystywane przy produkcji podkładów tj. piasek, żwir, wapno, stal, paliwo w beczkach i oleje, które były wykorzystywane do smarowania form, podzespołów i utrzymania wszelkiego rodzaju sprzętu. Sporadycznie jeździł samochodem marki Ż., kiedy jechał do T. na Zakłady (...) po butle z gazem technicznym, kiedy było małe zamówienie, ponieważ przy większym zamówieniu jechał samochodem ciężarowym o nośności pow. 3,5 tony. W okresie od 22.01.1988 r. do 31.01.1990 r. przebywał na urlopie bezpłatnym, w ramach którego był przez innego pracodawcę oddelegowany do pracy na budowie eksportowej w Iraku w okresie od 22.01.1988 r. do 30.11.1989 r. na stanowisku betoniarz. W okresie od 24.10.1978 r. do 13.10.1980 r. odwołujący odbywał zasadniczą służbę wojskową. W dniu 16.05.2016 r. odwołujący złożył wniosek o przyznanie emerytury.

/dowód: świadectwo pracy z dnia 31.07.2003 r. –k. 7 ar czII,

zaświadczenie z dnia 05.05.1997 r. -k. 115 ar czI,

dokumentacja pracownicza,

zeznania świadka K. S. –k. 15v as,

zeznania świadka W. W. –k. 15-16 as,

zeznania odwołującego -k. 16 as,

wniosek z dnia 16.05.2016 r. –k. 1-4 ar czII/.

Sąd w całości dał wiarę zeznaniom świadków K. S. i W. W.

bowiem w sposób spójny i konsekwentny wskazywały, iż w okresie od 18.08.1978 r. do 31.12.1998 r. odwołujący w (...) w B. był zatrudniony na stanowisku kierowcy samochodu ciężarowego o nośności powyżej 3,5 tony marki S. (...). Pracę w tym charakterze wykonywał w wymiarze pełnego etatu, stale, każdego dnia co najmniej po 8 godzin dziennie. Świadkowie pracowali z odwołującym na przestrzeni całego spornego okresu i dzięki temu posiadali wiedzę na ten temat. Zeznania świadków korespondowały z pozostałym materiałem dowodowym i pozwalały w sposób wiarygodny ustalić rzeczywisty charakter pracy odwołującego we wskazanym okresie. Sąd z tego okresu wyłączył okres od 22.01.1988 r. do 31.01.1990 r., kiedy odwołujący przebywał na urlopie bezpłatnym, w ramach którego był przez innego pracodawcę oddelegowany do pracy na budowie eksportowej w Iraku w okresie od 22.01.1988 r. do 30.11.1989 r. Z dokumentów wynika, ze odwołujący miał pracować na stanowisku betoniarz i odwołującemu nie udało się wykazać, aby w tym okresie stale i w pełnym wymiarze czasu pracy był zatrudniony na stanowisku kierowcy samochodu ciężarowego pow. 3,5 tony.

Sąd w zasadniczej części dał wiarę zeznaniom odwołującego odnośnie wykonywanej przez niego pracy na stanowisku kierowcy w spornym okresie zatrudnienia bowiem w sposób spójny i konsekwentny wskazywały, iż pracował w szczególnych warunkach stale i w pełnym wymiarze czasu pracy w spornym okresie. Depozycje te potwierdzały zeznania świadków oraz dowody z dokumentów z wyłączeniem jego zeznań co do charakteru jego pracy na budowie eksportowej w Iraku.

Sąd pozytywie ocenił dowody z dokumentów zalegających w aktach rentowych odwołującego, których autentyczność oraz wiarygodność, jak również poprawność materialna i formalna nie budziły wątpliwości Sądu, zarówno treść jak i forma dokumentów nie były kwestionowane prze strony postępowania. Brak było zatem jakichkolwiek podstaw, także takich jakie należałoby uwzględnić urzędu, aby dokumentom tym odmówić właściwego im znaczenia dowodowego w tym wynikającego z art. 244 i art.245 kpc. Sąd uznał za wiarygodne świadectwo pracy odwołującego z dnia 31.07.2003 r. z tym że uznał, iż okoliczność, że stanowisko odwołującego zostało określone jako kierowca, a nie kierowca samochodu ciężarowego powyżej 3,5 tony to niedokładność ze strony pracownika, który sporządzał to świadectwo.

Sąd rozważył, co następuje:

Przedmiotem postępowania było rozstrzygnięcie czy J. Z. przysługuje prawo do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym z tytułu wykonywania pracy w warunkach szczególnych.

Zgodnie z art. 184 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2015 r. poz. 748 z późn. zm.) ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli:

1)okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat - dla kobiet i 65 lat - dla mężczyzn oraz

2)okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Stosownie do treści art. 32 ust. 1 i 2 ustawy o emeryturach i rentach z FUS ubezpieczonym urodzonym przed dniem 1 stycznia 1949 r., będącym pracownikami, o których mowa w ust. 2-3, zatrudnionymi w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, przysługuje emerytura w wieku niższym niż określony w art. 27 pkt 1. Za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach uważa się pracowników zatrudnionych przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia w podmiotach, w których obowiązują wykazy stanowisk ustalone na podstawie przepisów dotychczasowych.

Z kolei art. 32 ust.4 stanowi, że wiek emerytalny, o którym mowa w ust. 1, rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki, na podstawie których osobom wymienionym w ust. 2 i 3 przysługuje prawo do emerytury, ustala się na podstawie przepisów dotychczasowych, to jest na podstawie Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. Nr 8, poz.43 z późn. zm.). Z §1 Rozporządzenia wynika, że jego treść stosuje się do pracowników wykonujących prace w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze , wymienione w §4-15 rozporządzenia oraz w wykazach stanowiących załącznik do rozporządzenia. § 2 ust.1 rozporządzenia ustala, ze za okresy uzasadniające nabycie prawa do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu uważa się okresy, w których praca w szczególnych warunkach jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy. §4 pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:

1)  osiągnął wiek emerytalny wynoszący 60 lat dla mężczyzn;

2)  ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Kwestią sporną pomiędzy stronami było ustalenie, czy J. Z. pracował w warunkach szczególnych w okresie zatrudnienia w (...)w B. od 18.08.1978 r. do 31.12.1998 r. jako kierowca samochodu ciężarowego o nośności powyżej 3,5 tony na podstawie świadectwa pracy, dokumentacji pracowniczej, zeznań świadków i jego zeznań.

Rozporządzenie Rady Ministrów z 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43) w § 2 ust. 2 zobowiązuje zakłady pracy do stwierdzenia okresów zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wyłącznie na podstawie posiadanej dokumentacji. Natomiast w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe i zasad wypłaty tych świadczeń (Dz. U. Nr 10, poz. 49) określone zostały środki dowodowe, które powinny być dołączone do wniosku, stwierdzające okoliczności uzasadniające przyznanie tego świadczenia (§ 4 ust. 3). W myśl § 21 ust. 1, 4 i 5 powołanego rozporządzenia środkiem dowodowym stwierdzającym okresy zatrudnienia są pisemne zaświadczenia zakładów pracy, wydane na podstawie posiadanych dokumentów, oraz legitymacje ubezpieczeniowe, a także inne dowody z przebiegu ubezpieczenia. W przypadku zaś ubiegania się pracownika o przyznanie emerytury lub renty z tytułu zatrudnienia w szczególnym charakterze, zaświadczenie zakładu pracy powinno stwierdzać charakter i stanowisko pracy w poszczególnych okresach oraz inne okoliczności, od których jest uzależnione przyznanie takiej emerytury lub renty. Wyjątek od zasady ustalonej w powołanym przepisie jest zawarty w § 22 wymienionego rozporządzenia, który przewiduje, że okresy zatrudnienia mogą być udowodnione zeznaniami świadków, gdy zainteresowany wykaże, że nie może przedstawić zaświadczenia zakładu pracy.

Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 27 maja 1985 r., III UZP 5/85 wyjaśnił, że w postępowaniu o świadczenia emerytalno-rentowe dopuszczalne jest przeprowadzenie przed sądem pracy i ubezpieczeń społecznych dowodu z zeznań świadków na okoliczność zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, jeżeli zainteresowany wykaże, że nie może przedstawić zaświadczenia zakładu pracy.

Pogląd ten został rozwinięty w znowelizowanym art. 473 kpc, który stanowi, że w sprawach z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych nie stosuje się przepisów ograniczających dopuszczalność dowodu ze świadków i z przesłuchania stron. W postępowaniu przed tymi sądami okoliczności mające wpływ na prawo do świadczeń mogą być udowadniane wszelkimi dostępnymi środkami dowodowymi (por. wyr. SN z dnia 02.02.1996 r. II URN 3/95 OSNP 1996/16/239).

W oparciu o dokumentację pracowniczą, świadectwo pracy, zeznania świadków oraz zeznania odwołującego Sąd ustalił, iż odwołujący w okresie od 18.08.1978 r. do 31.12.1998 r. kiedy był zatrudniony w (...)w B. pracował na stanowisku kierowcy samochodu ciężarowego o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony, która to praca została zaliczona, zgodnie z wykazem A dział VIII pkt. 2, będącym załącznikiem do rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, do prac w szczególnych warunkach, których wykonywanie uprawnia do niższego wieku emerytalnego. Odwołujący stale i w pełnym wymiarze czasu pracy pracował jako kierowca samochodu ciężarowego o nośności powyżej 3,5 tony marki S. (...)i woził materiały wykorzystywane przy produkcji podkładów tj. piasek, żwir, wapno, stal, paliwo w beczkach i oleje, które były wykorzystywane do smarowania form, podzespołów i utrzymania wszelkiego rodzaju sprzętu. Sporadycznie jeździł samochodem marki Ż., kiedy jechał do T. na Zakłady (...) po butle z gazem technicznym, kiedy było małe zamówienie, ponieważ przy większym zamówieniu jechał samochodem ciężarowym o nośności pow. 3,5 tony. Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 12 kwietnia 2012 r. II UK 233/11 stwierdził, że jeśli czynności wykonywane w warunkach nienarażających na działanie czynników szkodliwych dla zdrowia mają charakter incydentalny, krótkotrwały, uboczny w stosunku do czynności podstawowych kwalifikowanych jako praca w szczególnych warunkach, to nie ma podstaw, aby tej pracy nie zaliczać do okresu uprawniającego do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym na podstawie art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (jednolity tekst: Dz.U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227 ze zm.).(OSNP 2013/7-8/86, por. także wyrok Sądu Najwyższego z dnia 22 kwietnia 2009 r. II UK 333/08 LEX nr 1001310). W ocenie Sądu brak zatem podstaw aby kierowanie przez odwołującego samochodem marki Ż. wykonywane sporadycznie w tym okresie miało dyskwalifikować ten okres jako okres zatrudnienia w warunkach szczególnych. Sąd z tego okresu wyłączył natomiast okres od 22.01.1988 r. do 31.01.1990 r., kiedy odwołujący przebywał na urlopie bezpłatnym, w ramach którego był przez innego pracodawcę oddelegowany do pracy na budowie eksportowej w Iraku w okresie od 22.01.1988 r. do 30.11.1989 r. Z dokumentów wynika, ze odwołujący miał pracować na stanowisku betoniarz i odwołującemu nie udało się wykazać, aby w tym okresie stale i w pełnym wymiarze czasu pracy był zatrudniony na stanowisku kierowcy samochodu ciężarowego pow. 3,5 tony. Po uwzględnieniu spornego okresu od 18.08.1978 r. do 31.12.1998 r. z wyłączeniem okresu od 22.01.1988 r. do 31.01.1990 r. odwołujący legitymuje się wymaganym okresem pracy w warunkach szkodliwych określonych w wykazie A w wymiarze co najmniej 15 lat.

Biorąc powyższe ustalenia pod uwagę w przedmiotowej sprawie odwołujący spełnia przesłanki do przyznania tzw. wcześniejszej emerytury, wynikające z treści art. 32 w zw. z art. 184 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, a w szczególności § 4 rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze ( Dz. U. 1983 r. nr 8, poz. 43 z póź. zm.). osiągnął bowiem wiek 60 lat ((...) r.), oraz na dzień 01.01.1999 r. posiada wymagany okres zatrudnienia, a przede wszystkim spełnia kwestionowaną dotąd przez organ rentowy przesłankę w postaci co najmniej 15 letniego okresu pracy w szczególnych warunkach, ponieważ po uznaniu mu spornego okresu pracy w warunkach szczególnych tj. od 18.08.1978 r. do 31.12.1998 r. z wyłączeniem okresu od 22.01.1988 r. do 31.01.1990 r. legitymuje się ponad 15-letnim okresem pracy w warunkach szczególnych.

Dlatego też mając na uwadze powyższe rozważania Sąd działając na mocy wskazanych wyżej przepisów prawa zmienił zaskarżoną decyzję organu rentowego z dnia 30.05.2016 r. w ten sposób, że przyznał odwołującemu prawo do emerytury od dnia (...) roku, to jest od osiągniecia wieku emerytalnego. Mając na względzie powyższe orzeczono na podstawie powołanych przepisów prawa materialnego i art.477 ¹⁴ § 2 k.p.c.