Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 27 października 2016 r.

Sąd Rejonowy w Toruniu I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

po rozpoznaniu w dniu 27 października 2016 r. w Toruniu

sprawy z powództwa T. C.

przeciwko Gminie M. T.

o zapłatę

1.  oddala powództwo,

2.  zasądza od powoda T. C. na rzecz pozwanego Gminy M. T. kwotę 4800zł ( cztery tysiące osiemset złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Sygn. akt IC 872/16

UZASADNIENIE

T. C. żądał Gminy M. T. 12.000zł, ponieważ prowadził bez zlecenia jej sprawy. Przez wiele lat zarządzał bowiem nieruchomością przy ul. (...) w T. i czynił na nią nakłady własnej pracy i wysiłku ( k. 21 ). Kosił bowiem i podlewał trawnik, mył schody, omiatał kurze i pajęczyny, dozorował dom, postawił płot i wymienił drzwi a także toczył spory z właścicielami sąsiednich nieruchomości ( k. 7 ).

Powód był reprezentowany przez fachowego pełnomocnika i stanowczo twierdził, że zgłasza roszczenie z art. 753 § 2 k.c. ( k. 14 ).

Pozwany wniósł o oddalenie powództwa, ponieważ powód, jako współwłaściciel nieruchomości, na której wykonywał prace, nie prowadził cudzych spraw w rozumieniu art. 752 k.c., lecz własne, a jego działania mieściły się w granicach obowiązków współuprawnionego ( k. 28 ). Ponadto, powód zawładną cała nieruchomością i uniemożliwiał pozwanemu jej używanie, w tym wynajęcie, czym wyrządził pozwanemu szkodę na ponad 60.000zł ( k. 29 – 34 ). Pozwany zarzucił powodowi także brak zawiadomienia go o prowadzeniu jego spraw oraz brak złożenia rachunku z czynności ( k. 34 ). Wreszcie, podniósł zarzut przedawnienia roszczeń do czerwca 2014r. ( k. 29 ).

W odpowiedzi powód zaprzeczył stanowisku pozwanego, podtrzymał żądanie i odwołując się do zasady iura novit curia, stwierdził, że „istnieje możliwość upatrywania możliwości rozliczenia nakładów powoda” w oparciu przepisy poświęcone „rozliczeniu z zarządu rzeczą wspólną” ( k. 90 ).

Sąd ustalił i zważył co następuje:

I.

1. Stan faktyczny w zakresie niezbędnym dla rozstrzygnięcia był bezsporny wobec czego Sąd oparł się na zgodnych oświadczeniach stron i art. 230 k.p.c. jasne było zaś, że strony są właścicielami lokali wyodrębnionymi z nieruchomości położonej w T. przy ul. (...) i współwłaścicielami nieruchomości wspólnej pod tym adresem

2. W tym miejscu należy poczynić następujące uwagi ogóle.

Po pierwsze, de lege lata sąd jest ściśle związany żądaniem pozwu i nie może orzekać o innych roszczeniach niż zgłoszone przez powoda ( art. 321 § 1 k.p.c. ).

Po drugie, zmiana powództwa jest możliwa tylko na piśmie i z odpowiednim stosowaniem art. 187 k.p.c. ( art. 193 § 2 ¹ k.p.c. ).

Po trzecie, w myśl art. 752 k.c. osoba prowadząca bez zlecenia cudzą sprawę, powinna działać na jej korzyść i zgodnie z jej prawdopodobną wolą i z zachowaniem należytej staranności; jeżeli w ten sposób, może w świetle art. 753 § 2 zd. 2 k.c. żądać od zastępowanego zwrotu uzasadnionych wydatków i nakładów wraz z ustawowymi odsetkami. Zgodnie z art. 754 k.c. prowadzenie cudzych spraw wbrew wiadomej woli zastępowanego nie rodzi roszczenia o zwrot poniesionych wydatków, chyba że wola tej osoby sprzeciwia się ustawie lub zasadom współżycia społecznego.

Po czwarte, istnienie stosunku prawnego wyklucza jego subsumcję pod przepisy art. 752 i n. k.c., ponieważ nie sposób mówić wówczas o „braku zlecenia”. Zwraca zaś uwagę nawiązanie w wymienionym uregulowaniu, posługującego się terminem „zlecenie” do pojęcia „zlecenia” w rozumieniu w art. 734 § 1 i n. k.c. Negotiorum gesto polega zatem na bezumownym wykonywaniu czynności, które wykonuje zleceniobiorca ( zob. np. K. Kołakowski [w:] G. Bieniek, H. Ciepła, S. Dmowski, J. Gudowski, K. Kołakowski, M. Sychowicz, T. Wiśniewski, C. Żuławska, Komentarz do kodeksu cywilnego. Księga trzecia. Zobowiązania, tom 2wawa 2009, s. 529 – 530 ).

3. W rezultacie powództwo podlegało oddaniu a limine.

Powód wytoczył bowiem pozwanemu sprawę o zwrot nakładów na podstawie art. 753 § 2 k.c. a określając w ten sposób podstawę faktyczną roszczenia zawęził kognicję Sądu meriti tylko do tego przedmiotu; wprost bowiem w uzasadnieniu pozwu i to wielokrotnie odwoływał się do prowadzenia cudzych spraw bez zlecenia ( patrz uzasadnienie pozwu, k. 13 – 14 ).

Skoro zaś strony są współwłaścicielami nieruchomości położonej w T. przy ul. (...), na którą powód miał czynić nakłady, żądanie oparte o przepisy poświęcone prowadzeniu cudzych spraw bez zlecenia trafiało w próżnię.

Stosunki pomiędzy współwłaścicielami regulują bowiem inne przepisy niż

o negotiorum gestio.

4. Dla porządku Sąd zaznacza, że stwierdzenie przez powoda w replice na odpowiedź na pozew, że iura novit curia, a „istnieje możliwość upatrywania możliwości rozliczenia nakładów powoda” w oparciu przepisy poświęcone rozliczeniu współwłaścicieli ( k. 90 ) nie stanowiła zmiany powództwa.

Oczywiście, sąd nie jest związany podstawą prawną żądania przytoczoną przez powoda, jednak roszczenie o zwrot nakładów, o którym mowa w art. 753 § 2 k.c. i roszczenie o wynagrodzenie, o którym mowa jest w art. 205 k.c. i a zwrot nakładów wynikające z art. 207 zd. 2 k.c. nie są tożsame. Nie chodzi zatem o podstawę prawną lecz faktyczną.

Pomijając odmienne źródło prawne, wymienione roszczenia mają zakorzenienie w odmiennych stanach faktycznych. W przypadku art. 753 § 2 k.c. w rachubę wchodzi prowadzenie cudzej sprawy bez zlecenia; na gruncie art. 205 i 207 zd. 2 k.c., współwłasność oraz opisane w wymienionych uregulowaniach zachowanie stron.

W konsekwencji przejście przez powoda z roszczeń wynikających z prowadzenia cudzych spraw bez zlecenia na roszczenia z tytułu współwłasności wymagało zmiany powództwa w myśl art. 193 § 3 k.p.c. Konieczne było zatem oświadczenie, że domaga się rozliczenia ciężarów, które poniósł w związku ze wspólna nieruchomością ( art. 207 zd. 2 k.c. ) oraz wynagrodzenia za zarządzanie nieruchomością wspólną ( art. 205 k.c. ) wraz z przytoczeniem odpowiednich faktów przy równoczesnym oświadczeniu, czy cofa pierwotne żądanie, wynikające z prowadzenie spraw pozwanego bez zlecenia, czy też je podtrzymuje a w takim przypadku także określenie, jaka jest ich wzajemna relacja.

Powód, reprezentowany przez fachowego pełnomocnika, nie złożył tego typu oświadczenia. Co więcej, nie wypowiedział się stanowczo, skoro w replice używał trybu przypuszczającego. Możliwość zgłoszenia dalszych czy też innych roszczeń przez stronę, nie oznacza przecież, że z niej korzysta.

Rozstrzygniecie sporu pomiędzy stronami w oparciu o przepisy poświęcone współwłasności w sytuacji, w której powód domagał się wynagrodzenia z tytułu prowadzenia cudzych spraw bez zlecenia prowadziłoby zaś do złamania art. 231 § 1 k.p.c. Oznaczać musiało przecież ocenę innego stanu faktycznego niż ten, z którego powód wywiódł roszczenie. Konieczność restrykcyjnego podchodzenia do kwestii podstawy faktycznej powództwa jest zaś utrwalona w orzecznictwie nawet w przypadku stron, które pozew wnoszą samodzielnie ( patrz np. wyrok Sądu Okręgowego w Toruniu z dnia 20 sierpnia 2014r., sygn. akt VIIICa 278/14, niepublikowany, w którym Sąd ten wykluczył dopuszczalność zasądzenia dochodzonej kwoty tytułem zwrotu bezpodstawnego wzbogacenia w sytuacji, w której powód twierdził, że wyrządzono mu szkodę; analogia jest tu zaś oczywista ).

4. O kosztach Sąd orzekł na podstawie art. 98 § 1 i 3 w związku z art. 99 k.p.c.

Z.