Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem zaocznym z dnia 18 maja 2016 roku Sąd Rejonowy dla Łodzi – Śródmieścia w Łodzi oddalił powództwo Miasta Ł. – Zarządu Lokali Miejskich przeciwko E. A. o opróżnienie lokalu mieszkalnego.

Apelację od powyższego wyroku wywiódł powód, podnosząc następujące zarzuty:

- naruszenia art. 5 k.c. poprzez jego błędne zastosowanie, w sytuacji gdy okoliczności faktyczne przedmiotowej sprawy nie uzasadniają przyjęcia, że roszczenie powoda w zakresie żądania nakazania pozwanej opróżnienia lokalu mieszkalnego położonego w Ł. przy ul. (...) wraz z mieniem pozostaje w sprzeczności z zasadami współżycia społecznego;

- naruszenie art. 675 k.c. w zw. z art. 680 k.c. poprzez brak jego zastosowania w niniejszej sprawie, mimo iż zgodnie z treścią wskazanych przepisów pozwana jako najemca przedmiotowego lokalu mieszkalnego, po zakończeniu najmu obowiązana jest zwrócić wskazany lokal w stanie niepogorszonym;

- naruszenie art. 233 § 1 k.p.c. poprzez błędną, bowiem dowolną a nie swobodną w świetle zasad logicznego rozumowania i doświadczenia życiowego ocenę dowodów z dokumentów w postaci umowy najmu lokalu mieszkalnego z dnia 15 grudnia 2000 roku, wezwania do zapłaty z dnia 19 grudnia 2014 roku wraz z potwierdzeniem odbioru oraz wypowiedzenia umowy najmu z dnia 15 maja 2015 roku wraz z potwierdzeniem odbioru i bezzasadne przyjęcie, że pozwana mimo iż stosunek najmu został skutecznie wypowiedziany, nie jest zobowiązana do opróżnienia lokalu mieszkalnego położonego w Ł. przy ul. (...) wraz z mieniem i jego zwrotu na rzecz powoda.

W oparciu o powyższe zarzuty powód wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez nakazanie pozwanej E. A. opróżnienie lokalu mieszkalnego położonego w Ł. przy ul. (...) wraz z mieniem. Nadto wniósł o zasądzenie od pozwanej na rzecz powoda zwrotu kosztów procesu za obie instancje, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja jest niezasadna i podlega oddaleniu.

Mając na uwadze, że niniejsza sprawa podlega rozpoznaniu według przepisów o postępowaniu uproszczonym i Sąd drugiej instancji nie przeprowadzał postępowania dowodowego, to stosownie do art. 505 ¹³ § 2 k.p.c. uzasadnienie wyroku zostaje ograniczone jedynie do wyjaśnienia jego podstawy prawnej z przytoczeniem przepisów prawa.

Uznając ustalenia faktyczne poczynione w postępowaniu pierwszoinstancyjnym za prawidłowe, Sąd Okręgowy podziela je i przyjmuje za własne.

Przechodząc do oceny poszczególnych zarzutów apelacji w pierwszej kolejności należy wskazać, iż całkowicie chybiony jest zarzut przekroczenia granic swobodnej oceny dowodów.

Przede wszystkim dostrzec trzeba, iż przywołany przepis stanowi, jakimi dyrektywami powinien kierować się Sąd dokonując ustaleń faktycznych będących wynikiem oceny dowodów.

Tymczasem powód w istocie nie podważa ustaleń Sądu Rejonowego, a stan faktyczny sprawy nie był kwestionowany przez żadną ze stron. Skarżący mimo bowiem formalnego przytoczenia zarzutu obrazy art. 233 § 1 k.p.c. w istocie podważa dokonaną przez Sąd Rejonowy ocenę żądania pozwu w świetle zasad współżycia społecznego, ta zaś kwestia przynależy nie do sfery ustaleń faktycznych, lecz do sfery prawa materialnego.

Ustosunkowanie się do pozostałych zarzutów apelacji, wymagało z kolei rozstrzygnięcia kwestii, czy żądanie eksmisji pozwanej zajmującej bez tytułu prawnego lokal należący do powoda stanowi w okolicznościach niniejszej sprawy nadużycie prawa i jest sprzeczne z zasadami współżycia społecznego, a tym samym uzasadnia oddalenie powództwa.

W ocenie Sądu Okręgowego na to pytanie należy udzielić odpowiedzi twierdzącej.

Dla uzasadnienia tego poglądu w pierwszej kolejności trzeba podkreślić, iż jakkolwiek istotą prawa cywilnego jest strzeżenie praw podmiotowych, wśród których na czoło wysuwa się prawo własności korzystające przy tym z ochrony konstytucyjnej, gwarancja ta nie oznacza bynajmniej, że prawo to jest nienaruszalne. Mogą bowiem zaistnieć sytuacje, w których niezbędne jest czasowe ograniczenie uprawnień właściciela. Ochrona własności jest zasadą konstytucyjną z tym, że prawo własności nie jest nieograniczone i w pewnych okolicznościach dopuszczalne jest jego limitowanie. Akcentowana zatem przez skarżącego reguła ochrony praw właściciela, której ogólnej trafności nie można kwestionować, nie może być jednak stosowana mechanicznie, ani nie może prowadzić do uproszczeń.

W ocenie Sądu Okręgowego w okolicznościach rozpoznawanej sprawy trzeba przyznać pierwszeństwo zasadom współżycia społecznego nad indywidualnym interesem powoda, sprzecznym z ustanowionymi w art. 5 k.c. kryteriami oceny.

Choć przepis ten nie stanowi podstawy dla skonstruowania prawa podmiotowego, w oparciu o które można dochodzić powództwa, może on uzasadniać oddalenie powództwa sprzecznego z zasadami współżycia społecznego albo sprzecznego ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem prawa, na podstawie którego roszczenie jest dochodzone przez powoda. Samo wystąpienie z roszczeniem eksmisyjnym stanowi wykonywanie uprawnień przez właściciela, a zatem już choćby dlatego podlega ocenie z punktu widzenia zgodności z zasadami współżycia społecznego i społeczno-gospodarczym przeznaczeniem prawa. Zatem co do zasady nie budzi wątpliwości możliwość oddalenia żądania eksmisji na podstawie art. 5 k.c.

Przenosząc powyższe rozważania na płaszczyznę tej konkretnej sprawy, powtórzyć należy w ślad za Sądem I instancji, że dokonując oceny zasadności roszczenia skarżącego w świetle art. 5 k.c. trzeba mieć na względzie przede wszystkim bardzo trudną sytuację materialną i osobistą pozwanej.

Z okoliczności sprawy wynika bowiem, że pozwana ma 63 lata, utrzymuje się z emerytury w wysokości zaledwie 594 zł. Korzysta ze świadczeń Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w postaci zasiłku celowego oraz zasiłku stałego w niewielkiej wysokości. Ponadto decyzją Miejskiego Zespołu do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności została zaliczona do grona osób niepełnosprawnych. Korzysta również z usług opiekuńczych świadczonych przez Polski Czerwony Krzyż. Powyższe nie pozwala na przyjęcie, że po wyeksmitowaniu jej z lokalu będzie mogła wynająć mieszkanie lub pokój na wolnym rynku, gdyż jej wiek oraz stan zdrowia uniemożliwia podjęcie dodatkowego zatrudnienie celem polepszenia swojej sytuacji materialnej. Zajmowany przez nią od prawie szesnastu lat lokal stanowi centrum życiowe i nie może ona w żaden inny sposób zaspokoić swoich potrzeb mieszkalnych. Godzi się jednocześnie dostrzec, iż co prawda nieregularnie, ale mimo trudnej sytuacji pozwana dokonuje wpłat, co niewątpliwie wskazuje na jej wolę regulowania zobowiązań związanych z eksploatacją zajmowanego lokalu. Brak jest również podstaw aby stwierdzić, że pozwana korzysta z lokalu w sposób niewłaściwy czy uciążliwy dla innych mieszkańców.

Nie sposób zatem zgodzić się z powodem, iż sytuacja majątkowa i osobista pozwanej nie jest szczególna, gdyż w sytuacji eksmisji z lokalu, osoba starsza i schorowana zostałaby pozbawiona dachu nad głową. Te wszystkie okoliczności, zwłaszcza w powiązaniu z zasadą współżycia społecznego, polegającą na pomocy osobom starszym i chorym, w ocenie Sądu Okręgowego przemawiają za oddaleniem żądania eksmisji pozwanej z zajmowanego lokalu.

Prawidłowa jest zatem konkluzja Sądu Rejonowego, że wystąpienie w opisanej sytuacji przez powoda z żądania opróżnienia lokalu przez pozwaną stanowi nadużycie prawa pociągające za sobą złamanie zasad współżycia społecznego i jako takie nie zasługuje na ochronę.

Podkreślić w tym miejscu należy, iż oddalenie powództwa na zasadzie art. 5 k.c. wbrew zarzutom powoda nie sankcjonuje stanu sprzecznego z prawem, gdyż zapewnia pozwanym tylko przejściową ochronę, a powoda nie pozbawia prawa własności spornej nieruchomości.

W ocenie Sądu Okręgowego skarżący nie zważa na sytuację osobistą pozwanej, pomijając nie tylko jej własne potrzeby, ale również okoliczność, iż na powodzie jako na gminie spoczywa ustawowy obowiązek zaspokojenia potrzeb mieszkaniowych jej mieszkańców. Z tych względów uwzględnienie niniejszego roszczenia budziłoby powszechną dezaprobatę w społeczeństwie. Byłoby bowiem niezgodne z szeroko rozumianym obowiązkiem jednostki samorządu terytorialnego ochrony jej mieszkańców, a także poszanowaniem ich interesów.

Mając na uwadze powyższe Sąd Okręgowy uznał, iż apelacja nie zawiera uzasadnionych zarzutów mogących podważyć stanowisko Sądu Rejonowego, a tym samym jako bezzasadna podlega oddaleniu na podstawie art. 385 k.p.c.