Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 26 stycznia 2016 r., w sprawie II C 636/15 Sąd Rejonowy dla Łodzi-Widzewa w Łodzi oddalił powództwo J. L. (1) i J. L. (2) skierowane przeciwko B. D. o zapłatę odszkodowania z tytułu zajmowania lokalu mieszkalnego bez tytułu prawnego i dokonania w tym lokalu zniszczeń.

Sąd Rejonowy ustalił i zważył, że J. i J. małżonkowie L. są właścicielami lokalu mieszkalnego numer (...) położonego w Ł. przy ulicy (...). Udostępnili do korzystania wskazany powyżej lokal mieszkalny I. D. – matce powódki oraz jej mężowi – pozwanemu. Po śmierci I. D., pozwany nadal mieszkał w tym lokalu mieszkalnym. Powodowie zażądali od pozwanego by pozwany wyprowadził się z tego lokalu mieszkalnego, do którego to żądania pozwany się nie zastosował, w konsekwencji którego to zachowania pozwanego, powodowie wystąpili do sądu o eksmisję pozwanego z tego lokalu mieszkalnego. Sąd wyrokiem z dnia 15 kwietnia 2015 roku, który jest prawomocny, nakazał pozwanemu opuszczenie wyżej wskazanego lokalu mieszkalnego. Sąd ten jednocześnie orzekł, że wstrzymuje wykonanie opróżnienia wyżej wskazanego lokalu mieszkalnego przez pozwanego do czasu przedstawienia pozwanemu przez Miasto Ł. oferty zawarcia umowy najmu lokalu socjalnego. Sąd Rejonowy wskazał, że poza sporem było, że lokal mieszkalny numer (...) położony w Ł. przy ulicy (...), stanowi przedmiot własności powodów. Poza sporem było także i to, że pozwany przedmiotowy lokal zajmował. Kwestią sporną między stronami było natomiast to, kiedy pozwany wyprowadził się z lokalu mieszkalnego, a w konsekwencji, do kiedy pozwany zajmował lokal mieszkalny wyżej wskazany, w jakim stanie pozwany pozostawił ów lokal , a także, czy pozwany uregulował wszystkie należności związane z korzystaniem przez niego z tego lokalu mieszkalnego, które powinien był uregulować. Prawo właściciela do uzyskania wynagrodzenia za korzystanie z jego rzeczy wynika z treści prawa własności uregulowanego normą art. 140 k.c. W konsekwencji w stosunku do osoby posiadającej rzecz bez tytułu prawnego, właściciel rzeczy może realizować przysługujące mu roszczenie o wynagrodzenie za korzystanie z rzeczy. Zgodnie z treścią art. 225 k.c. w zw. z art. 224 § 2 k.c., samoistny posiadacz w złej wierze jest zobowiązany do wynagrodzenia właścicielowi za korzystanie z rzeczy. Nadto, jest odpowiedzialny za pogorszenie rzeczy. Zgodnie z normą art. 6 k.c., ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne. Ten, kto powołując się na przysługujące mu prawo, żąda czegoś od innej osoby, obowiązany jest udowodnić fakty (okoliczności faktyczne) uzasadniające to żądanie. Natomiast, stosownie do treści przepisu art. 232 k.p.c. i art. 3 k.p.c., strony są obowiązane wskazywać dowody dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne. W procesie kontradyktoryjnym sąd nie zbiera samodzielnie materiału dowodowego, ani nie nakazuje z urzędu uzupełniania lub powtarzania postępowania dowodowego. Rzeczą sądu nie jest zarządzenie dochodzeń w celu uzupełnienia lub wyjaśnienia twierdzeń stron i wykrycia środków dowodowych pozwalających na ich udowodnienie ani też sąd nie jest zobowiązany do przeprowadzenia z urzędu dowodów zmierzających do wyjaśnienia okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy. Zachowana w art. 232 zd. 2 k.p.c. możliwość dopuszczenia przez sąd dowodu z urzędu stanowi jedynie wspierające uprawnienie sądu. Może być ono wykorzystywane tylko w szczególnie wyjątkowych sytuacjach. Nie może zaś prowadzić do zastępowania strony w spełnianiu ich obowiązków. Takie działanie sądu z urzędu może być zawsze odbierane jako naruszenie prawa do bezstronnego sądu i odpowiadającego mu obowiązku przestrzegania zasady równego traktowania stron, wypływających z art. 32 ust. 1 i art. 45 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. W zakresie żądania zapłaty kwoty 1 046,00 zł, na którą to złożyły się żądane przez powodów od pozwanego sumy 187,00 zł, 73,00 zł, 786,00 zł, żądanie to podlegało oddaleniu jako nieznajdujące podstaw faktycznych w odniesieniu do wskazanego przez powodów okresu korzystania oraz wysokości żądań. Powodowie bowiem w żadne sposób nie wykazali, iż pozwany mieszkał w lokalu mieszkalnym należącym do powodów w okresie, za który żądali zapłaty. Wobec zajmowanego w tym zakresie przez pozwanego stanowiska powodowie powinni byli te swoje twierdzenia udowodnić, któremu to obowiązkowi nie sprostali, nie zgłosili żadnych wniosków dowodowych mogących być podstawą ustaleń o faktach, co do których zgłaszali twierdzenia. Gołosłowne pozostały twierdzenia powodów, iż pozwany wyprowadził się z lokalu stanowiącego ich własność w połowie czerwca 2015 roku i należności za korzystanie z tego lokalu nie uiścił. Powództwo podlegało oddaleniu również w zakresie roszczeń odszkodowawczych związanych z mającymi wystąpić zniszczeniami lokalu numer (...) w Ł. przy ulicy (...). W tej mierze Sąd Rejonowy wskazał, że ich podstawę prawną stanowiły przepisy art. 225 k.c. oraz art. 415 k.c. Zgodnie z nimi, gdyby powodowie wykazali, że w okresie posiadania przez pozwanego lokalu mieszkalnego stanowiącego przedmiot własności powodów doszło do pogorszenia stanu tego lokalu mieszkalnego, że pozwany dopuścił się zniszczenia ich mienia, pozwany byłby zobowiązany do zapłaty odszkodowania do wysokości udowodnionych szkód z tego tytułu. W tym zakresie powodowie nie wykazali się jednak aktywnością procesową pomimo zajmowanego w tym względzie stanowiska przez pozwanego. Ciężar udowodnienia faktu szkody, jej wysokości, związku przyczynowego pomiędzy zachowaniami pozwanego a wystąpieniem szkody, spoczywał na powodach, którzy wywodzili z tych twierdzeń swoje roszczenia, co wynika z wyżej wskazanych przepisów art. 6 k.c. i art. 232 k.p.c. Powodowie zostali pouczeni o ich obowiązkach procesowych przy doręczeniu zawiadomień o wyznaczonym terminie rozprawy. Powodowie powinni byli się zapoznać z tymi pouczeniami, przygotować do procesu na ewentualność kwestionowania przez pozwanego twierdzeń powodów, które to stanowisko procesowe pozwanego powodowie mogli przewidzieć.

Apelację od tego wyroku złożyli powodowie. Zarzucili Sądowi Rejonowemu naruszenie przepisów prawa materialnego, tj. art. 225 i 415 k.c. polegające na tym, iż mimo tego że pozwany odpowiada za szkodę jaka ponieśli powodowie ich roszczenie nie zostało uwzględnione. Zarzucili sprzeczność istotnych ustaleń Sądu z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego polegającą na tym , że pomimo tego, iż powodowie złożyli z odpisami dowody zapłacenia za lokal, energię elektryczna i gaz Sąd uznał iż nie udowodnili swojego roszczenia. Naruszenie przepisu art. 232 k.p.c. polegającą na tym, że wobec sprzeczności wyjaśnień stron, braku zajęcia stanowiska przez pozwanego do czasu rozprawy, Sąd nie pouczył ich o konieczności złożenia dalszych wniosków dowodowych i nie przesłuchał stron. Wnieśli o dopuszczenie dowodu z zeznań dwóch świadków , a w konkluzji o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi Rejonowemu do ponownego rozpoznania , a ewentualnie o zmianę zaskarżonego wyroku i uwzględnienie powództwa.

Sąd Okręgowy zważył,

co następuje :

Apelacja jest bezzasadna i polega wyłącznie na niezrozumieniu przez powodów istoty postępowania dowodowego w procesie cywilnym. Przepis art. 6 k.c. , przytoczony przez Sąd I instancji statuuje zasadę onus probandi. Sprowadza się ona do tezy , że ten kto z danego faktu wywodzi skutki prawne winien fakt ten udowodnić. Powodowie wskazali okoliczności faktyczne swojego powództwa. Pozwany okolicznościom tym zaprzeczył. W takiej sytuacji , obowiązkiem procesowym powodów było przedstawienie wszystkich dowodów na poparcie własnych twierdzeń. Powodowie nie zgłosili na etapie postępowania pierwszoinstancyjnego żadnych dowodów , a co słusznie podkreślił Sąd Rejonowy – byli na piśmie pouczeni o ciążących na nich obowiązkach procesowych.

Istotnie powodowie złożyli szereg dokumentów , z których wynika iż ponieśli koszty utrzymania lokalu w określonym czasie. Nie zauważają jednak, że nie to jest istotą sprawy. Istotnym bowiem jest to, kiedy pozwany ostatecznie opuścił lokal powodów. Odszkodowanie bowiem za korzystanie z lokalu bez tytułu prawnego dotyczyć może wyłącznie w okresie, w którym pozwany lokal faktycznie zajmował. Skoro okoliczność ta stała się sporną- powodowie winni byli przeprowadzić stosowne P. dowodowe. To samo dotyczy odszkodowania za zniszczenia jakich miał dokonać pozwany w lokalu. Powodowie winni byli udowodnić jakie to zniszczenia , jaka jest wysokość szkody , a przede wszystkim , że zniszczeń tych dokonał pozwany.

Nie doszło do naruszenia przepisu art. 232 k.p.c. Sąd istotnie może dopuścić dowód niewskazany przez stronę, ale w kwestiach wyżej wskazanych Sąd I instancji nie dysponował żadnymi instrumentami. Przesłuchanie stron zaś stanowi jedynie dowód uzupełniający braki materiału dowodowego, a w tej sprawie nie to , że wystąpiły braki materiału co ich brak w ogóle.

Sąd Okręgowy oddalił wnioski dowodowe zgłoszone przez powodów w apelacji. Jak stanowi przepis art. 381 k.p.c. Sąd drugiej instancji może pominąć nowe fakty i dowody, jeżeli strona mogła je powołać w postępowaniu przed sądem pierwszej instancji, chyba że potrzeba powołania się na nie wynikła później. Wskazane w apelacji dowody mogły został powołane przed Sądem I instancji. Brak aktywności dowodowej powodów spowodowany był jedynie niezrozumieniem treści pouczenia. Ta okoliczność obciąża wyłącznie powodów i nie może niekorzystnie odbijać się na sferę interesów strony przeciwnej.

W tym stanie rzeczy Sąd Okręgowy na podstawie art. 385 k.p.c. oddalił apelację.