Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 22 września 2016 r.

Sąd Rejonowy w Pruszkowie, Wydział III Rodzinny i Nieletnich

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSR Mirosław Barszcz

Protokolant: sekr.sądowy Katarzyna Nowicka

po rozpoznaniu w dniu 19 września 2016 r. w Pruszkowie

na rozprawie

sprawy z powództwa J. L. (1)

przeciwko J. L. (2)

o podwyższenie alimentów

I.  podwyższa z dniem 8 grudnia 2015 roku alimenty zasądzone uprzednio wyrokiem Sądu Rejonowego w Grójcu z dnia 28 października 2013 roku sygnatura akt III Rc 179/13 utrzymanym wyrokiem Sądu Okręgowego w Radomiu z dnia (...) roku sygnatura akt IV Ca 189/14 od pozwanego J. L. (2) (PESEL (...)) na rzecz powódki J. L. (1) z kwoty 500 (pięćset) złotych miesięcznie do kwoty 600 (sześćset) złotych miesięcznie płatnych do dnia 10- tego każdego miesiąca z ustawowymi odsetkami w przypadku zwłoki w płatności którejkolwiek z rat;

II.  w pozostałej części powództwo oddala;

III.  odstępuje od obciążania pozwanego J. L. (2) kosztami sądowymi;

IV.  znosi koszty procesu między stronami;

V.  wyrokowi z punktu I nadaje rygor natychmiastowej wykonalności.

UZASADNIENIE

J. L. (1) w dniu 8 grudnia 2015 r. wniosła do Sądu Rejonowego w Pruszkowie pozew przeciwko swojemu mężowi J. L. (2) o podwyższenia alimentów do kwoty 1200 zł miesięcznie. W uzasadnieniu podała, iż obecnie otrzymuje kwotę 479 zł, co sprowadza jej warunki bytowe do poziomu wegetacji, uiszcza opłaty w kwocie 350 zł, na lekarstwa wydaje średnio 150 zł. Wskazała, iż jej mąż J. L. (2) przebywa obecnie w prywatnym ośrodku opieki w Ś., gdzie jego pobyt pokrywany jest z emerytury i w pozostałej części finansują go dzieci z poprzedniego związku. Podała, iż emerytura męża to 2700 zł (k. 5-7).

W prawidłowo złożonej do Sądu w dniu 21 lipca 2016 r. odpowiedzi na pozew pełnomocnik pozwanego wniósł o oddalenie powództwa podnosząc, iż roszczenie jest bezzasadne. Wskazał, iż pozwany jest osobą niezdolną do samodzielnego funkcjonowania i wymaga stałej opieki, przebywa w ośrodku, który jest dofinansowywany przez pełnomocnika – syna pozwanego i córkę pozwanego, gdyż emerytura pomniejszona o zasądzone alimenty nie wystarcza na pokrycie opłat. Pełnomocnik wskazał, iż to on de facto alimentuje powódkę (k.82-83)

J. L. (1) na rozprawie w dniu 15 września 2016 r. popierała powództwo i wnosiła o podwyższenie alimentów na jej rzecz do kwoty 1200 zł miesięcznie od dnia złożenia powództwa (k. 109, 110).

Pełnomocnik pozwanego J. L. (2) na rozprawie w dniu 15 września 2016 r. wnosił o oddalenie powództwa (k. 109, 110).

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny.

Wyrokiem z dnia 28 października 2013 r. Sad Rejonowy w Grójcu zasądził alimenty od J. L. (2) na rzecz J. L. (1) w kwocie po 500 zł miesięcznie, płatnych do dnia 10-go każdego miesiąca z ustawowymi odsetkami w przypadku zwłoki w płatności którejkolwiek z rat (k. 353 akt III RC 179/13). Apelacje od tego wyroku zostały oddalone wyrokiem Sądu Okręgowego w Radomiu z dnia (...) r. w sprawie IV Ca 169/14 (k.453 akt III RC 179/13).

J. L. (1) i J. L. (2) są małżeństwem, które zostało zawarte w (...)roku, po uprzednim wieloletnim pozostawaniu w nieformalnym związku. Strony nie mieszkają razem od ok. (...)roku, nie prowadzą wspólnego gospodarstwa domowego. Mają wspólność majątkową małżeńską. J. L. (1) zamieszkuje sama we własnym mieszkaniu w P. przy ul. (...) o powierzchni ok.32 m.kw. J. L. (2) od (...) r. na stałe przebywa w Ośrodku (...) w O..

J. L. (1) obecnie ma 68 lat, nie pracuje. Nie posiada uprawnienia do żadnych świadczeń społecznych, gdyż nie pracowała pozostając w trakcie związku z J. L. (2) na jego utrzymaniu. Obecnie utrzymuje się z alimentów otrzymywanych od męża w kwocie 500 zł miesięcznie. Alimenty otrzymuje regularnie za pośrednictwem komornika. Korzysta również z pomocy najbliższej rodziny, tj. siostry i czasami córki. Nie ma żadnych innych dochodów. Uiszcza koszty mieszkaniowe w wysokości ok. 322 zł – czynsz, 140 zł – gaz i 32 zł - woda. Uzyskuje dopłatę do energii elektrycznej z pomocy społecznej w wysokości 11,70 zł miesięcznie. Na żywność potrzebuje miesięcznie ok. 300 zł.

Jest pod opieką lekarza (...). Opiekę medyczną ma bezpłatną w ramach NFZ, korzysta z prywatnego leczenia dentystycznego z uwagi na wcześniejszą operację, na co zaciągnęła pożyczkę w P.. Co miesiąc ponosi koszty leków w wysokości ok. 150 zł, na które nie zawsze ją stać. Wykupienie wszystkich leków miesięcznie może pociągać jeszcze wyższe kwoty. Powódka poza mieszkaniem nie posiada żadnego majątku. Jej sytuacja majątkowa i zarobkowa nie zmieniła się od czasu ustalania wysokości obowiązku alimentacyjnego na jej rzecz. W roku (...)r. była w szpitalu z uwagi na (...). Córka J. M. Z. mieszka oddzielnie, jest po rozwodzie, nie ma stałej pracy, jest zarejestrowana jako bezrobotna.

W porównaniu z poprzednim okresem stan zdrowia J. L. (1) pogorszył się. Była w szpitalu. Doszły zdiagnozowane problemy (...), co pociąga za sobą większe potrzeby na leczenie. Ze szpitala została wypisana z zaleceniami pilnej konsultacji w poradni (...). Z uwagi na brak środków finansowych odwiedza męża tylko kilka razy w roku.

Pozwany J. L. (2) ma 77 lat, jest obecnie na emeryturze. Uprzednio również otrzymywał świadczenie emerytalne. Aktualnie otrzymuje świadczenie emerytalne w wysokości ponad 2500 zł miesięcznie. Emerytura ta obecnie jest wyższa niż w okresie poprzedniego ustalania obowiązku alimentacyjnego o ok. 100 zł. (ok.300 zł w porównaniu z okresem poprzedzającym wydanie rozstrzygnięcia przez Sąd pierwszej instancji). Z kwoty świadczenia emerytalnego potrącane są przez komornika alimenty na rzecz żony. Jest to jego jedyne własne źródło utrzymania. Opłaty za ośrodek, w którym na stałe przebywa aktualnie wynoszą 4400 zł miesięcznie. Uprzednio wynosiła ona ok. 4000 zł miesięcznie. Do tego dochodzą koszty dodatkowe lekarstw, środków medycznych, środków higieny. Brakującą cześć opłat pokrywają syn J. J. L. i córka – M. R.. Tak sytuacja wyglądała również uprzednio. U J. L. (2) rozpoznano (...). Był (...) w 2011 r. Aktualnie jego stan zdrowia wskazuje na postępujące (...). Nie jest on w stanie samodzielnie funkcjonować, wymaga całodobowej opieki i pielęgnacji osób trzecich.

Sprawami J. L. (2) zajmuje się jego syn. Odwiedza go również córka na stałe mieszkająca w Kanadzie, która w 2007 r. uzyskała od ojca tytułem darowizny mieszkanie w W., w którym zamieszkuje obecnie syn J. L. (2). Obecnie toczy się postępowanie o dział spadku po rodzicach J. L. (2). Postępowanie to jest sporne. W. L. oszacował wartość majątku wchodzącego w skład masy spadkowej na 1 200 000 zł.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o następujące dowody: zaświadczenie k. 108, zaświadczenia lekarskie k. 107, kopie przekazów pocztowych k. 8, 52-56, zestawienie opłat mieszkaniowych w (...) k. 58-59, karta informacyjna k. 60-61, kopie recept k. 62, kopia umowy pożyczki k. 63, zeznań w charakterze świadka J. L. (2) k.109v, zeznań świadka W. L. k. 110, zeznań świadka M. Z. (1) k. 110, zeznań świadka M. Z. (2) k. 110-110v, przesłuchanie J. L. (1) k. 109-109v i 110v.

Ustalenia Sądu znajdują uzasadnienie w przeprowadzonych dowodach, które zostały powołane przy ustalaniu podstawy faktycznie w niniejszej sprawie. Należy także wskazać, iż niektóre pisma zostały złożone w kserokopiach, to jednak nic nie wskazuje na to, by ich treść nie odzwierciedlała wiernie treści dokumentów oryginalnych. Podnieść też należy, że strony wiarygodności i mocy dowodowej tych dowodów nie kwestionowały.

Sąd nie uwzględnił wniosku o przeprowadzenie dowodu z przesłuchania świadka M. Z. (3), gdyż wystarczająca ilość świadków z każdej strony została przez Sąd uwzględniona. Wszystkie okoliczności istotne dla rozstrzygnięcia sprawy zdaniem Sądu zostały dostatecznie wyjaśnione, a jego przeprowadzanie jedynie zmierzałyby do przedłużenia postępowania.

Sąd dał wiarę przesłuchaniu J. L. (1), gdyż było ono jasne i w oparciu o zasady doświadczenia życiowego dawało rzeczywisty obraz jej sytuacji.

Sąd również dał wiarę zeznaniom w charakterze świadka J. L. (2), za wyjątkiem wskazania dokładnej kwoty uprzednich opłat. Dowód ten również w sposób logiczny i nie stojący w sprzeczności z innymi dowodami przedstawiał stan faktyczny.

Zeznania świadków były w różnym stopniu przydatne do postępowania.

Sąd Rejonowy zważył, co następuje:

Zgodnie art. 27 kro oboje małżonkowie obowiązani są, każdy według swoich sił oraz swych możliwości zarobkowych i majątkowych, przyczyniać się do zaspokajania potrzeb rodziny, którą przez swój związek założyli.

Stosownie natomiast do treści art. 138 kro w razie zmiany stosunków można żądać zmiany orzeczenia dotyczącego obowiązku alimentacyjnego. Zmiana stosunków może zatem prowadzić do podwyższenia alimentów wówczas, gdy po uprawomocnieniu się orzeczenia zasadzającego alimenty zwiększeniu ulegną potrzeby uprawnionego albo zwiększą się możliwości zarobkowe lub majątkowe zobowiązanego.

W niniejszej sprawie wysokość alimentów od pozwanego na rzecz powódki ustalona została wyrokiem Sądu Rejonowego w Grójcu z dnia 28 października 2013 r. Utrzymana wyrokiem Sądu Okręgowego w Radomiu oddalającym apelację z dnia (...) r.

W ocenie Sądu w rozpoznawanej sprawie nastąpiła taka zmiana stosunków, która uzasadnia podwyższenie alimentów na rzecz J. L. (1). Od daty ustalenia obowiązku alimentacyjnego w dotychczasowej wysokości stan zdrowia powódki pogorszył się. Stan jej zdrowia i choroby na które cierpi uniemożliwiają jej podjęcie pracy zarobkowej. Powódka również nie ma żadnego większego doświadczenia zawodowego, z uwagi na wieloletnie zajmowanie się domem podczas jej związki z pozwanym. Powódka jest już od dawna w wieku emerytalnym. Zatem biorąc pod uwagę jej stan zdrowia, wiek oraz brak kwalifikacji zawodowych należy stwierdzić, iż znalezienie przez nią dodatkowego dochodu w postaci pracy zarobkowej jest bardzo ograniczone, niemalże niemożliwe. Sam fakt upływu czasu, stanowi znaczne pogorszenie jej szans na rynku pracy. Koszt utrzymania powódki wzrósł w przedmiotowym okresie. Nie jest ona w stanie samodzielnie się utrzymać. Musi liczyć na pomoc członków rodziny. Często rezygnuje z niektórych wydatków np. siedząc w mieszkaniu bez włączonego światła. Kwota, którą powódka dysponuje nie pozwala jej na zaspokojenie jej podstawowych potrzeb. Na konieczne leczenie stomatologiczne musiała zaciągnąć niekorzystną pożyczkę. Warto wspomnieć, iż już w okresie poprzedni stan zdrowia powódki też nie był dobry. Obecnie doszły powódce kolejne schorzenia w postaci problemów z (...). Z tego też powodu wzrosły jej usprawiedliwione potrzeby. Co prawda, już poprzednio orzekający Sąd przyjął, iż z zasądzonej wysokości alimentów nie jest ona w stanie pokryć kosztów swojego utrzymania. Kwota alimentów nie została zasądzona w wyższej wysokości z uwagi na znaczne koszty utrzymania pozwanego.

Obowiązek alimentacyjny pozwanego wobec żony wynika z zasady egalitaryzmu - obowiązku wzajemnej pomocy powstałego wskutek zawarcia małżeństwa. Dlatego, też nawet w sytuacji nieformalnej separacji, jeżeli jeden z małżonków znajduje się w krytycznym położeniu, co ma miejsce w przypadku J. L. (1), drugi małżonek powinien przyczyniać się do zaspokajania jej podstawowych potrzeb, jeżeli jego sytuacja materialna na to pozwala.

Przechodząc do oceny możliwości zarobkowych i majątkowych pozwanego należy wskazać, iż sytuacja J. L. (2) uległa polepszeniu, otrzymuje on wyższe świadczenie emerytalne niż w okresie uprzedniego ustalania wysokości alimentów. W dalszym ciągu usprawiedliwione koszty utrzymania pozwanego są wyższe niż jego emerytura, co wymaga pokrywana różnicy przez dzieci pozwanego.

W zakresie możliwości zasądzenia alimentów na rzecz powódki od pozwanego, którego emerytura nie pozwala na pokrycie w całości jego kosztów utrzymania Sąd orzekający w niniejszej sprawie podziela stanowisko zawarte w uzasadnieniu Sądu Okręgowego w Radomiu w sprawie poprzedniej. W związku z tym brak jest potrzeby ponownego przytaczania tam przedstawionej argumentacji. Warto jedynie dodać, iż wobec uprzedniego dokonania przez pozwanego darowizny mieszkania na rzecz swojej córki, na podstawie art. 897 kc obdarowany ma obowiązek, w granicach istniejącego wzbogacenia, dostarczać darczyńcy środków, których mu brak do utrzymana odpowiadającego jego usprawiedliwionym potrzebom albo do wypełnienia ciążących na nim ustawowych obowiązków alimentacyjnych. Przepis ten stanowi odpowiedź na zarzut pełnomocnika pozwanego, wskazujący, iż to dzieci pozwanego de facto alimentują powódkę.

W niniejszym postępowaniu Sąd nie rozstrzygał co do innego procentowego podziału uzyskiwanych przez pozwanego środków, lecz analizował zmianę sytuacji od czasu ostatniego orzekania w przedmiocie alimentów. W ramach postepowania dowodowego ustalono, iż potrzeby i powódki i pozwanego w przedmiotowym okresie wzrosły. Powódka i pozwany są już dawno w wieku emerytalnym, a z związku z licznymi chorobami nie są w stanie dorabiać. Powódka w dalszym ciągu nie dysponuje żadnym świadczeniem społecznym. Emerytura pozwanego od poprzedniego okresu wzrosła. Z tego względu, zdaniem Sądu, wzrost uzyskiwanego przez pozwanego dochodu winien być zgodnie z wcześniej już wskazaną zasadą egalitaryzmu małżonków podzielony na pokrycie usprawiedliwionych potrzeb zarówno powódki jak i pozwanego. Z tego względu powództwo zasługiwało na uwzględnienie w części. Kwota 100 zł jest możliwa do dodatkowego przekazywania przez pozwanego na rzecz żony. Pozostała część winna być przeznaczana na pokrywanie opłat za pobyt pozwanego w ośrodku.

Należy jeszcze raz podkreślić, iż rozstrzygnięcie Sądu w niniejszym postepowaniu nie miało charakteru korygującego poprzednie orzeczenia dotyczące alimentów. Kognicja Sądu ograniczona była do zbadania zmiany sytuacji powódki i pozwanego od czasu poprzedniego orzekania.

Wobec powyższego Sąd uwzględnił powództwo w części, podwyższając alimenty do kwoty 600 zł miesięcznie i oddalił je w pozostałym zakresie. Na przestrzeni ostatnich dwóch lat nie nastąpiła taka zmiana sytuacji pozwanego, by jego możliwości zarobkowe i majątkowe pozwalały na podwyższenie alimentów o 140 %.

Powódka nie podnosiła nawet w trakcie postępowania, iż sytuacja pozwanego uległa znacznej poprawie, wskazywała jedynie na okoliczność braku możliwości samodzielnego utrzymania się. Należy tu wskazać, iż okoliczność ta miała miejsce przed okresem uprzedniego ustalania obowiązku alimentacyjnego i było to podnoszone już przy poprzedniej sprawie alimentacyjnej.

Zatem biorąc pod uwagę trudną sytuację w jakiej znajduje się powódka i polepszenie się sytuacji pozwanego, w ocenie Sądu, alimenty w wysokości 600 zł miesięcznie mieszczą się w granicach możliwości zarobkowych pozwanego przy uwzględnieniu finansowego wsparcia ze strony jego dzieci. Sąd określając kwotę alimentów miał też na względzie to, że córka pozwanego w poprzednim okresie uzyskała na podstawie darowizny mieszkanie pozwanego. W takiej sytuacji w świetle art. 897 kc ma obowiązek, w granicach istniejącego wzbogacenia, dostarczać darczyńcy środków, których mu brak do utrzymana odpowiadającego jego usprawiedliwionym potrzebom albo do wypełnienia ciążących na nim ustawowych obowiązków alimentacyjnych.

Należy również wskazać, odnosząc się do argumentacji i kierunku postępowania dowodowego zgłaszanego przez powódkę, iż zasady współżycia społecznego nie stanowią samodzielnej podstawy zasądzenia obowiązku alimentacyjnego.

Z wszystkich wyżej wymienionych względów Sąd uznał, iż w sprawie zostały wykazane przesłanki uprawniające do podwyższenia ciążącego na pozwanym obowiązku alimentacyjnego do kwoty wskazanej w wyroku i dlatego na podstawie art. 138 kro Sąd orzekł jak w sentencji, oddalając powództwo w pozostałym zakresie.

Rygor natychmiastowej wykonalności nadano na podstawie art. 333 § 1 pkt 1 kpc.

Wobec jedynie częściowego uwzględnienia powództwa na podstawie art. 100 kpc orzekł o kosztach procesu.

O kosztach sądowych Sąd orzekł na podstawie art. 113 ust.1 ustawy z dnia 28 lipca 2005r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych w zw. z art. 102 kpc wobec sytuacji zarobkowej pozwanego.