Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Powódka J. F. domagała się zasądzenia od pozwanego (...) Sp. z o. o. w Z. kwoty 30.750 zł z ustawowymi odsetkami oraz kosztami procesu. W uzasadnieniu pozwu powódka wskazała m. in. , że zawarła z pozwanym ustną umowę najmu 5000 sztuk butli gazowych, w ramach której pozwany zobowiązał się do uiszczania powódce czynszu wynoszącego 5.000 zł netto, tj. 6.150 zł brutto miesięcznie.

Nakazem zapłaty w postępowaniu upominawczym z dnia 13 kwietnia 2015 r., sygn. akt VIII GNc 1887/15 Sąd Rejonowy w Bydgoszczy orzekł zgodnie z żądaniem pozwu. Sprzeciw od powyższego orzeczenia wniósł pozwany, zaskarżając wyrok w całości oraz wnosząc o oddalenie powództwa w całości. Ponadto pozwany wniósł o zasądzenie od powódki na rzecz pozwanego zwrotu kosztów postępowania wg norm przepisanych.

Sąd Rejonowy ustalił, iż na podstawie porozumienia nr 1 z dnia 22 stycznia 2013 r. pozwany w celu rozliczenia wierzytelności przysługujących (...) sp. z o. o. wobec powódki J. F. przystąpił do długu powódki wynikającego z not obciążeniowych nr: (...) na kwotę 22.827,00 zł, (...) na kwotę 17.439,00 zł, (...) na kwotę 24.069,00 zł, (...) na kwotę 48.139,00 zł, w łącznej wysokości 112.474,20 zł i zobowiązał się do spłaty w/w długu na rzecz (...) Sp. z o.o. Pozwany zobowiązał się do wykonywania na rzecz (...) sp. z o. o. usług transportowych, zaś wynagrodzenie przysługujące pozwanemu z tytułu powyższych usług miało być na bieżąco kompensowane z długiem powódki. Porozumienie zostało zrealizowane, cała kwota została odpracowana i dług powódki został spłacony przez pozwanego. Początkowo właścicielem butli była spółka (...), która uzależniała sprzedaż butli gazowych powódce od spłaty długu. Pozwany wystawiał (...) faktury tytułem wykonywanych usług transportowych, których należność była kompensowana przez (...) Sp. z o. o. z zadłużeniem powódki zgodnie z porozumieniem. Powódka zakupiła od firmy (...) Sp. z o. o. 5000 sztuk butli za łączną kwotę 190.650,00 zł. Pozwany jest w posiadaniu przedmiotowych butli. Strony ustaliły, iż po spłacie zadłużenie powódki wobec (...) sp. z o.o. przez pozwanego butle przejdą na własność pozwanej spółki. Ponieważ wartość przedmiotowych butli była wyższa niż kwota zadłużenia powódki wobec (...) ustalono, że powódka, co miesiąc będzie wystawiać pozwanemu faktury VAT w wysokości 5.000,00 zł do wysokości ok 200 tys. zł po czym wystawi fakturę sprzedażową potwierdzającą przejście własności butli na pozwaną spółkę. Powódka, co miesiąc wystawiała przedmiotowe faktury, zaś pozwany przyjmował faktury i je opłacał lipca 2014r. tj. do osiągnięcia wartości 200 000 zł. Pozwany pismem z dnia 14 sierpnia 2014 r. zwrócił powódce fakturę VAT nr (...), zaś pismem z dnia 5 września 2014 r. zwrócił powódce fakturę VAT nr (...). Pozwany kilkukrotnie informował powódkę, iż żądanie zapłaty pozbawione jest podstawy prawno-faktycznej i stanowi próbę uzyskania nienależnych korzyści.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o dowody z dokumentów prywatnych, których prawdziwość, autentyczność i moc dowodowa nie budziły jego wątpliwości, na podstawie zeznań świadków: I. B. (1), A. H. (1), K. H. (1), M. H., J. S. oraz na podstawie zeznań stron. Sąd w szczególności uznał za wiarygodne zeznania świadka I. B. (1) w takim zakresie w jakim są zgodne z zeznaniami powyższych świadków. Sąd natomiast nie dał wiary zeznaniom świadka, iż strony zawarły umowę najmu przedmiotowych butli, albowiem w tym zakresie jego zeznania są sprzeczne z zeznaniami powyższych świadków i nie logiczne. Świadek ten nie był umocowany przez zarząd pozwanego do zawierania umowy pomiędzy stronami i nie był bezpośrednim świadkiem zawarcia umowy. Sąd nie dał wiary zeznaniom powódki, iż zawarła z pozwaną spółką umowę najmu butli, której termin końcowy nie był sprecyzowany. W ocenie Sądu zeznania powódki były nielogiczne i nie pokrywały się z pozostałym materiałem dowodowym ujawnionym w sprawie. Powódka zeznała, iż sporne faktury nigdy do niej nie wracały, a pozwany nie kwestionował należności. Tymczasem do akt sprawy dołączone zostały pisma pozwanego wraz z potwierdzeniem odbioru przedmiotowych pism przez powódkę, w których to pismach pozwany zwracał powódce sporne faktury VAT. Powódka potwierdziła, iż na potwierdzeniach odbioru widnieje jej podpis. Powyższe miało miejsce na kilka miesięcy przed wytoczeniem niniejszego powództwa, a nie jak zeznała powódka stworzone na potrzeby procesu.

Sąd Rejonowy zważył, iż powódka dochodziła w pozwie roszczenia z tytułu najmu 5 tys. sztuk butli gazowych. Pozwany w całości zakwestionował roszczenie powódki wskazując, iż w rzeczywistości właścicielem butli jest pozwany. W pierwszej kolejności należy wskazać, iż pozwany bezsprzecznie udowodnił, iż na mocy porozumienia z dnia 22 stycznia 2013 r. przystąpił do długu J. F. w stosunku do (...) Sp. z o. o. w wysokości 112.474,20 zł i kwotę tę pozwany zapłacił wierzycielowi powódki. Pozwany wykazał, iż strony ustaliły między sobą, iż z chwilą zapłaty długu powódka przeniesie ma pozwanego własność 5.000 butli do gazu, przy czym pozwany miesięcznym czynszem płacił powódce różnicę pomiędzy wartością butli a wysokością zapłaconego długu. Powyższe potwierdza dokument porozumienia złożony do akt sprawy oraz zeznania świadków i reprezentanta pozwanego. Podkreślenia wymaga fakt, iż powódka złożyła podpis na przedmiotowym porozumieniu, co stanowi dowód tego, że powódka złożyła oświadczenie zawarte w przedmiotowym dokumencie. Powódka nie zakwestionowała porozumienia z dnia 22 stycznia 2013 r., ani nie zaprzeczyła, iż to nie jej podpis widnieje na w/w dokumencie. W przedmiotowej sprawie wykazane zostało, iż pozwany zobowiązał się do wykonywania na rzecz (...) sp. z o. o. usług transportowych, zaś wynagrodzenie przysługujące pozwanemu z tytułu powyższych usług miało być na bieżąco kompensowane z długiem powódki. Porozumienie zostało zrealizowane, cała kwota została odpracowana i dług został spłacony. Powyższe wykonanie zobowiązania potwierdzili w swoich zeznaniach zarówno świadek powódki I. B. (1), jak również powódka.

Na uwzględnienie nie zasługuje zarzut powódki, iż w istocie pozwany spłacił własne zadłużenie, gdyż to w jego posiadaniu były butle i to z jego winy nastąpił brak rotacji. Podpisując w/w porozumienie powódka potwierdziła, iż zadłużenie wynikające z not obciążeniowych nr: (...) na kwotę 22.827,00 zł, (...) na kwotę 17.439,00 zł, (...) na kwotę 24.069,00 zł, (...) na kwotę 48.139,00 zł, w łącznej wysokości 112.474,20 zł stanowi jej zadłużenie. W § 2 ust. 2 porozumienia powódka uznała wysokość i zasadność przedmiotowej wierzytelności. Powódka zatem podpisując porozumienie zaakceptowała jego treść i potwierdziła, iż dług wobec spółki (...) stanowi jej zadłużenie w wysokości 112 474,20 zł. Powódka nie podważyła prawdziwości dokumentu ani złożonego podpisu pod jego treścią, wręcz przeciwnie potwierdziła, iż dokument o takiej treści podpisała. Twierdzenie zatem powódki złożone w toku procesu, iż dług o jakim mowa w przedmiotowym porozumieniu jest długiem pozwanego nie jest w żaden sposób udowodniony i nie zasługuje na uwzględnienie.

Wskazać należy, iż w przedmiotowej sprawie strony łączyła umowa, którą należy zaklasyfikować do kategorii umów nienazwanych. Strony na mocy owej umowy zawartej w formie ustnej ustaliły, jak już wyżej wskazano, iż z chwilą zapłaty długu powódka przeniesie ma pozwanego własność 5.000 butli do gazu, zaś pozwany miesięcznym czynszem spłacił powódce różnicę pomiędzy wartością butli a wysokością zapłaconego długu. Strony ustaliły, iż z tytułu powyższego powódka, co miesiąc będzie wystawiać pozwanemu faktury VAT tytułem najmu butli w wysokości 5.000 zł do wysokości ok 200 tys. zł. W związku z powyższym pozwany przyjmował faktury i je opłacał do umówionej kwoty 200 tys., po czym uznając, iż świadczenie zostało przez niego w całości uregulowane zaprzestał przyjmowania faktur od powódki i odmówił spełnienia dalszych świadczeń oczekując na wystawienie faktury dokumentującej sprzedaż butli na rzecz pozwanego. Powódka w dalszym ciągu rościła sobie pretensje do otrzymywania kwoty 5.000 zł tytułem czynszu najmu.

W ocenie Sądu pozwany spełnił swoje obowiązki, spłacił dług powódki oraz uregulował różnicę ceny na podstawie wystawianych przez powódkę faktur, zaś powódka nie spełniła swojej części zobowiązania i nie sporządziła i nie przekazała pozwanemu formalnych dowodów własności butli. Tym samym powódce w okolicznościach niniejszej sprawy nie przysługiwało roszczenie o spełnienie świadczenia przez pozwanego na większą kwotę w kolejnych terminach. Wobec powyższego brak było podstaw do zasądzenia roszczenia dochodzonego przez powódkę. Kierując się powyższą argumentacją Sąd Rejonowy w całości oddalił powództwo w tej sprawie. O kosztach postępowania Sąd orzekł na podstawie art. 98 § 1 i 99 k.p.c. stosując zasadę odpowiedzialności za wynik procesu zasądzając od powódki na rzecz pozwanego kwotę 2 417 zł tytułem kosztów procesu.

Powódka zaskarżyła powyższy wyrok w całości , wnosząc aby pozwany zapłacił na rzecz powódki kwoty zgodnie z żądaniem pozwu oraz o zasądzenie od pozwanego na rzecz powódki kosztów postępowania za obie instancje według norm przepisanych. Jako zarzuty apelacyjne powódka wskazała : naruszenie art. 233 § 1 kpc poprzez przyjęcie dowolnej a nie swobodnej oceny materiału dowodowego polegającej na braku wszechstronnego rozważenia przez Sąd zebranego materiału dowodowego przez ustalenie, że pozwany wykazał, iż strony ustaliły między sobą oraz że zawarły ustną umowę, iż z chwilą zapłaty długu powódki, powódka przeniesie na pozwanego własność 5000 butli na gaz, przy czym pozwany płacił powódce miesięcznym czynszem różnicę pomiędzy wartością butli a wysokością zapłaconego długu , naruszenie art. 233 § 1 kpc poprzez przyjęcie dowolnej a nie swobodnej oceny materiału dowodowego polegającej na braku wszechstronnego rozważenia przez Sąd zebranego materiału dowodowego przez niedanie wiary zeznaniom powódki, iż zawarła z pozwanym umowę najmu butli na czas nieokreślony z miesięcznym czynszem wynoszącym 6150,00 zł brutto oraz, że nie zawarła ustnej umowy na podstawie, której zobowiązała się przenieść na pozwanego własność 5000 butli na gaz , naruszenie prawa materialnego, tj. art. 353 ¹ kc w zw. z art. 353 § 1 kc poprzez zastosowanie powyższych przepisów i przyjęcie, że strony zawarły umowę nienazwaną na podstawie, której powódka zobowiązała się, iż z chwilą zapłaty długu powódki powódka przeniesie na pozwanego własność 5000 butli na gaz, przy czym pozwany płacił powódce miesięcznym czynszem różnicę pomiędzy wartością butli a wysokością zapłaconego długu , naruszenie prawa materialnego, tj. art. 659 § 1 kc poprzez niezastosowanie powyższego przepisu jako podstawy rozstrzygnięcia w związku z tym, iż strony zawarły umowę najmu (...) butli na gaz z miesięcznym czynszem wynoszącym 6150 zł , błąd w ustalenia faktycznych polegający na przyjęciu, iż strony ustaliły między sobą oraz że zawarły ustną umowę, iż z chwilą zapłaty długu powódki powódka przeniesie na pozwanego własność 5000 butli na gaz, przy czym pozwany płacił powódce miesięcznym czynszem różnicę pomiędzy wartością butli a wysokością zapłaconego długu , błąd w ustalenia faktycznych polegający na przyjęciu, iż strony nie zawarły umowy najmu butli na czas nieokreślony z miesięcznym czynszem wynoszącym 6150 zł brutto.

Pozwany wniósł o oddalenie apelacji i zasądzenie od powódki na rzecz pozwanej zwrotu kosztów zastępstwa procesowego za instancję odwoławczą.

Sąd Okręgowy zważył co następuje :

Apelacja okazała się niezasadna.

Wszystkie zarzuty apelacyjne sprowadzają się w istocie do błędnego przyjęcia przez sąd I instancji , iż między stronami doszło do zawarcia nienazwanej umowy , na mocy której z chwilą zapłaty długu powódki, powódka przeniosła na pozwanego własność 5000 butli na gaz, przy czym pozwany płacił powódce miesięcznym czynszem różnicę pomiędzy wartością butli a wysokością zapłaconego długu. Należy przede wszystkim wskazać , iż podstawowy zarzut co do oceny dowodów opiera się na tym , iż sąd dał wiarę świadkom , którzy są powiązani rodzinnie z pozwaną spółką. Otóż okoliczność , iż świadkowie są związani czy pozostają w określonych stosunkach z daną stroną nie może sam w sobie stanowić podstawy do podważania wiarygodności ich zeznań. Powódka twierdzi , iż zadłużenie objęte porozumieniem z dnia 22 stycznia 2013 r. miało być faktycznie zadłużeniem pozwanego a nie jej własnym zadłużeniem. Tymczasem z treści owego porozumienia w sposób jednoznaczny wynika , iż zadłużenie wobec spółki (...) jest jej zadłużeniem co powódka sama potwierdziła. Pozwany tylko przystąpił do owego długu. Powódka nie udowodniła w jakikolwiek sposób , iż miało miejsce inaczej. Powódka przy tym popada w sprzeczność twierdząc jednocześnie w apelacji , iż posiadała środki na spłatę zadłużenia i nie musiała korzystać z pomocy pozwanego. Jak się to ma zatem do podnoszonej kwestii , iż powyższe zadłużenie było faktycznie zadłużeniem pozwanego ?

Słusznie przy tym Sąd Rejonowy nie dał wiary zeznaniom świadka I. B. (1) co okoliczności , iż strony nie zawarły umowy najmu , gdyż świadek ten – czego nie podważono w apelacji – nie był umocowany do zawierania umów oraz nie był bezpośrednim świadkiem zawarcia umowy. Nie zostało też w apelacji podważone prawidłowe ustalenie sądu I instancji , iż pozwany zobowiązał się do wykonywania usług transportowych na rzecz A. , celem spłaty zadłużenia powódki , co miało miejsce a cały dług został spłacony.

Należy teraz przejść do kolejnego zarzutu powódki dotyczącego wystawianych faktur. Rzeczywiście na fakturach jako tytuł płatności figuruje określenie „najem” co mogłoby sugerować , iż strony istotnie łączyła umowa najmu butli. Jednakże – czego również powódka nie kwestionowała w apelacji – pozwana nie mogła zawrzeć umowy sprzedaży tychże butli z powódką , gdyż właścicielem butli była spółka (...) , która uzależniała sprzedaż butli od spłacenia długu ( por. zeznania A. H. (2) z 15 października 2015 r. ). Dlatego jako tytuł płatności wskazano najem. Sąd Rejonowy prawidłowo ustalił , iż z tej przyczyny były wystawiane faktury z tytułu dzierżawy do kwoty 200 tys. zł i faktury te były opłacane do osiągnięcia tej kwoty. Pozwana do maja 2014 roku regulowała należności w związku z zawartym porozumieniem , następnie zaś odmawiała ich zapłaty wskazując jednoznacznie ( por. pismo z dnia 14 sierpnia 2014 r. , k. 34 ) , iż nie faktycznie nie miała miejsca żadna dzierżawa butli. Potwierdza to pismo z dnia 20 grudnia 2014 r. ( k. 36 ). Nie można zatem twierdzić , iż stanowisko pozwanej zostało niejako przygotowane na użytek niniejszego procesu. Ponadto warto wskazać , iż powódka nie podważała wprost wiarygodności zeznań reprezentanta pozwanej , który – a przynajmniej tego nie podnoszono – nie jest powiązany rodzinnie ze świadkami przesłuchanymi na wniosek pozwanej.

Logicznym w takiej sytuacji jest twierdzenie pozwanej , iż po wywiązaniu się stron z warunków porozumienia odnośnie sprzedaży butli , stanowisko powódki uległo zmianie wskutek nieporozumień rodzinnych między nią a udziałowcami pozwanej. Dlatego wystawiała dalej faktury za najem mimo dokonanego już rozliczenia między stronami. Gdy porozumienie to było zawierane stosunki rodzinne były dobre ( por. zeznania I. B. oraz K. H. (2) ). To właśnie nieporozumienia rodzinne były przyczyną tego , iż powódka mimo dokonanego już rozliczenia dalej wystawiała i dochodziła należności z tytułu umowy najmu , która faktycznie nie miała miejsca.

Ze wskazanych wyżej przyczyn apelację oddalono w oparciu o art. 385 kpc , o kosztach postępowania orzekając w myśl art. 98 kpc.

Marek Tauer Wojciech Wołoszyk Wiesław Łukaszewski