Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 19 sierpnia 2016 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 19 sierpnia 2016 r. w Gliwicach

sprawy R. P. (P.)

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z.

o odsetki

na skutek odwołania R. P.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z.

z dnia 7 stycznia 2016 r. nr (...)- (...)

1.  zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznaje ubezpieczonemu R. P. prawo do ustawowych odsetek za zwłokę w wypłacie renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy za okres od 20 czerwca 2013r. do 24 listopada 2015r. naliczonych od kwot:

a)  831,15zł (osiemset trzydzieści jeden złotych 15/100) miesięcznie od dnia
20 czerwca 2013r. do dnia 20 lutego 2014r.

b)  844,45zł (osiemset czterdzieści cztery złotych 45/100) miesięcznie od dnia
20 marca 2014r. do 20 lutego 2015r.

c)  880,45zł (osiemset osiemdziesiąt złotych 45/100) miesięcznie od dnia 20 marca 2015r. do dnia 24 listopada 2015r.

(-) SSO Joanna Smycz

Sygn. akt VIII U 803/16

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 7 stycznia 2016r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z. odmówił ubezpieczonemu R. P. wypłaty odsetek tytułem opóźnienia w wypłaceniu świadczenia rentowego z tytułu niezdolności do pracy.

W odwołaniu od powyższej decyzji ubezpieczony domagał się zmiany zaskarżonej decyzji i wypłaty odsetek ustawowych od wypłaconego świadczenia.

W odpowiedzi na odwołanie, ZUS powołując się na treść art. 118 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U.2016.887 ze zm.), podniósł, że świadczenie zostało ubezpieczonemu przyznane na podstawie wyroku Sądu Okręgowego w Gliwicach z dnia 18 czerwca 2014r., sygn. akt VIII U 1620/13. Wyrok ten został wykonany decyzją ZUS z dnia 18 listopada 2015r. po przeprowadzeniu przez organ postępowania wyjaśniającego. Organ rentowy wskazał, że w ww. wyroku, Sąd nie orzekł o odpowiedzialności organu rentowego za opóźnienie w ustaleniu prawa lub wypłacie świadczenia ani o odsetkach, brak zatem podstaw do wypłaty odsetek.

Sąd Okręgowy w Gliwicach ustalił, co następuje:

R. P. urodził się (...) Z wykształcenia jest mechanikiem samochodowym. Skarżący w okresie od 1 września 2010r. do 14 października 2011r. pracował jako praktykant zawodu mechanika samochodowego i montera. W okresie od 1 kwietnia 2013r. do 1 kwietnia 2016r. pobierał rentę z tytułu całkowitej niezdolności do pracy.

W dniu 9 kwietnia 2013r. odwołujący złożył wniosek o przyznanie prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy. Decyzją z dnia 14 maja 2013r. organ rentowy odmówił przyznania świadczenia, ponieważ Komisja Lekarska ZUS w orzeczeniu z dnia 10 maja 2013r. stwierdziła, iż odwołujący nie jest niezdolny do pracy.

Na skutek odwołania ubezpieczonego od powyższej decyzji tut. Sąd wyrokiem z dnia 18 czerwca 2014r., sygn. akt VIII U 1620/13 zmienił zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznał ubezpieczonemu prawo do renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy, począwszy od 1 kwietnia 2013r. do 1 kwietnia 2016r. W toku postępowania powołano dowód z opinii biegłych psychiatrów. W opinii biegłego psychiatry z dnia 7 kwietnia 2014r. na której oparł się Sąd, jednoznacznie wskazano na istnienie całkowitej, okresowej niezdolność odwołującego do pracy na skutek pogorszenia stanu zdrowia psychicznego skarżącego, co spowodowane było podjęciem zatrudnienia w terminie od 1 września 2010r. do 14 października 2011r.

Od powyższego wyroku apelację złożył organ rentowy. Sąd Apelacyjny w Katowicach wyrokiem z dnia 20 sierpnia 2015r., sygn. akt III AUa 2085/14 oddalił apelację przychylając się do rozstrzygnięcia Sądu Okręgowego.

Organ rentowy decyzją z dnia 18 listopada 2015r. wykonując ww. wyrok tut. Sądu przyznał odwołującemu świadczenie rentowe z tytułu niezdolności do pracy począwszy od 1 kwietnia 2013r. do 1 kwietnia 2016r. bez przyznania odsetek za opóźnienie w wypłacie.

W dniu 24.11.2015r. ZUS przesłał odwołującemu wyrównanie renty za okres od 1.04.13r. do 31.10.15r. w kwocie 26319,65zł ( od kwietnia 2013r. wys. renty 831,15 zł., od 1.03.14r. – 844,45zł, od 1.03.15r. -880,45 zł.) wraz ze świadczeniem za listopad w kwocie 880,45 zł brutto

W dniu 29 grudnia 2015r. skarżący odwołał się od powyższej decyzji domagając się wypłaty odsetek.

Organ rentowy potraktował odwołanie jako wniosek o wypłatę odsetek i w odpowiedzi wydał zaskarżoną decyzję odmowną z 7 stycznia 2016r..

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie akt organu rentowego , pisma ZUS z 11.08.16r. k.18 akt oraz akt sprawy tut. Sądu o sygn. VIII U 1620/13, akt sprawy Sądu Apelacyjnego w Katowicach o sygn. akt III AUa 2085/14, uznając materiał dowodowy za kompletny i mogący stanowić podstawę wyrokowania.

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie ubezpieczonego zasługuje na uwzględnienie.

Kwestie wydawania decyzji i wypłaty świadczenia reguluje art. 118 ustawy z 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U.2016.887 ze zm.).

Zgodnie z treścią ust. 1 tego przepisu, organ rentowy wydaje decyzję w sprawie prawa do świadczenia lub ustalenia jego wysokości po raz pierwszy w ciągu 30 dni od wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania tej decyzji, z uwzględnieniem ust. 2 i 3 oraz art. 120.

Natomiast w myśl art. 118 ust 1a w razie ustalenia prawa do świadczenia lub jego wysokości orzeczeniem organu odwoławczego za dzień wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji uważa się również dzień wpływu prawomocnego orzeczenia organu odwoławczego, jeżeli organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji. Organ odwoławczy, wydając orzeczenie, stwierdza odpowiedzialność organu rentowego.

Według ust 2, jeżeli w wyniku decyzji zostało ustalone prawo do świadczenia oraz jego wysokość, organ rentowy dokonuje wypłaty świadczenia w terminie określonym w ust. 1.

Po myśli ust. 3, jeżeli na podstawie przedstawionych środków dowodowych nie jest możliwe ustalenie prawa lub wysokości świadczenia, za datę wyjaśnienia ostatniej okoliczności, o której mowa w ust. 1, uważa się datę końcową dodatkowego terminu do przedstawienia niezbędnych dowodów, wyznaczonego przez organ rentowy, albo datę przedstawienia tych dowodów

W myśl ust. 4 przepisy powyższe stosuje się także przy dokonywaniu wypłaty wynikającej z decyzji ponownie ustalającej prawo do świadczenia lub jego wysokość, z zastrzeżeniem ust. 5.

Zgodnie z ust. 5 wypłata świadczenia wynikająca z decyzji, o której mowa w ust. 4, następuje w najbliższym terminie płatności świadczenia albo w następnym terminie płatności, jeżeli okres między datą wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania tej decyzji a najbliższym terminem płatności jest krótszy niż 30 dni.

Z kolei podstawę prawną do wypłaty odsetek przez ZUS zawiera art. 85 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U.2016.963 ze zm.). Przepis ten stanowi, że jeżeli Zakład – w terminach przewidzianych w przepisach określających zasady przyznawania i wypłacania świadczeń pieniężnych z ubezpieczeń społecznych lub świadczeń zleconych do wypłaty na mocy odrębnych przepisów albo umów międzynarodowych – nie ustalił prawa do świadczenia lub nie wypłacił tego świadczenia, jest obowiązany do wypłaty odsetek od tego świadczenia w wysokości odsetek ustawowych określonych przepisami prawa cywilnego. Nie dotyczy to przypadku, gdy opóźnienie w przyznaniu lub wypłaceniu świadczenia jest następstwem okoliczności, za które Zakład nie ponosi odpowiedzialności.

Zgodnie z art. 85 ust. 2 powołanej ustawy Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw finansów publicznych określa, w drodze rozporządzenia, szczegółowe zasady wypłacania odsetek.

Na podstawie powyższej delegacji ustawowej zostało wydane Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 1 lutego 1999r. w sprawie szczegółowych zasad wypłacania odsetek za opóźnienie w ustaleniu lub wypłacie świadczeń z ubezpieczeń społecznych ( Dz.U.1999.12.104).

Powyższy przepis wyraźnie wskazuje, że ZUS jest zobowiązany do wypłaty odsetek w wysokości określonej przepisami prawa cywilnego wówczas, gdy w następstwie okoliczności, za które ponosi odpowiedzialność, nie ustali prawa do świadczenia lub nie dokona jego wypłaty w przewidzianych przepisami terminach ich przyznawania i wypłacania. Chodzi zatem o wypłatę odsetek za zwłokę w wypłacie świadczenia, powstałą na skutek okoliczności, za które organ odpowiada.

Jak ustalono w przedmiotowej sprawie, prawo ubezpieczonego do renty zostało mu przyznane wyrokiem Sądu Okręgowego w Gliwicach z dnia 18 czerwca 2014r., sygn. akt VIII U 1620/13 na okres od 1 kwietnia 2013r. do 1 kwietnia 2016r.

Wprawdzie w wyroku tym Sąd nie orzekł zgodnie z art. 118 ust 1a o odpowiedzialności organu rentowego, nie zamyka to jednak ubezpieczonemu drogi do dochodzenia odsetek. Warunkiem zasądzenia odsetek ustawowych za opóźnienie w płatności świadczenia jest jednak ustalenie, że organ rentowy ponosi odpowiedzialność za niewyjaśnienie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji.

W ocenie Sądu ustalenie, że odwołujący jest całkowicie niezdolny do pracy było możliwe już na etapie postępowania przed organem rentowym i mógł on bez zbędnej zwłoki wydać prawidłową decyzję.

W orzeczeniu lekarza orzecznika ZUS z dnia 23 kwietnia 2013r. jak i komisji lekarskiej ZUS z dnia 10 maja 2013r. stwierdzono występowanie schorzeń psychiatrycznych i neurologicznych w postaci m.in. zespołu (...), zespołu tików głosowych i ruchowych, zachowań obsesyjnych, obniżonej koncentracji. Jednak wskazano przy tym, iż wyżej wymienione schorzenia w różnym natężeniu występują u odwołującego od dzieciństwa i nie mogą zostać uznane za pogorszenie stanu zdrowia w okresie podlegania ubezpieczeniom, a zatem brak powodów do uznania skarżącego za niezdolnego do pracy.

W ocenie Sądu weryfikacja zdolności ubezpieczonego do pracy została dokonana – tak przez lekarzy orzeczników jak i konsultantów ZUS – w sposób nieprawidłowy i bez uwzględnienia wpływu obecnego stanu zdrowia ubezpieczonego na wykonywanie przez nią pracy.

Ubezpieczony cierpi na znaczące schorzenia psychiatryczne, objawiające się w sposób już wyżej opisany. Dolegliwości te utrudniają w znacznym stopniu codzienne funkcjonowanie, a zwłaszcza funkcjonowanie społecznego odwołującego, co w sposób bezpośredni przekłada się na jego zdolność do wykonywania pracy. W toku postępowania o sygn. VIII U 1620/13 w oparciu o opinię biegłych psychiatrów w sposób jednoznaczny rozstrzygnięto, iż okres zatrudnienia odwołującego w latach 2010-2011 na stanowisku praktykanta w zawodzie mechanika zawodowego spowodował wyraźne zaostrzenie stale występujących u niego objawów prowadząc do pogorszenia stanu zdrowia w stopniu powodującym jego całkowitą, okresową niezdolność do pracy. Mając powyższe na uwadze, Sąd uznał, że w toku postępowania przed organem rentowym ZUS nie dokonał prawidłowej oceny stanu zdrowia ubezpieczonego, ponosi zatem odpowiedzialność za zwłokę w ustaleniu prawa ubezpieczonego do renty.

W przedmiotowej sprawie, za ostatnią okoliczność jaka wymagała wyjaśnienia i była niezbędna do wydania prawidłowej decyzji przyznającej prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy, było wydanie orzeczenia przez Komisję lekarską ZUS w dniu 10 maja 2013r.

ZUS powinien zatem wydać prawidłową decyzję w ciągu 30 dni od tej daty, czego nie uczynił wskutek okoliczności za które ponosi odpowiedzialność.

W konsekwencji ubezpieczonemu przysługuje prawo do odsetek za okres od 20 czerwca 2013r. do 24 listopada 2015r., gdyż od tej daty ZUS pozostawał w zwłoce z ustaleniem prawa do renty i wypłatą tego świadczenia. Odsetki przysługują od kwot: 831,15zł miesięcznie od dnia 20 czerwca 2013r. do 20 lutego 2014r., 844,45zł miesięcznie od dnia 20 marca 2014r. do 20 lutego 2015r., 880,45zł miesięcznie od dnia 20 marca 2015r. do dnia 24 listopada 2015r.

Z tych względów – na podstawie art. 477 ¹⁴§ 2 k.p.c. – Sąd zmienił zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznał ubezpieczonemu R. P. prawo do odsetek ustawowych z tytułu opóźnienia w wypłacie renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy za okres od 20 czerwca 2013r. do 24 listopada 2015r. od kwot wyżej opisanych.

(-) SSO Joanna Smycz