Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 13 listopada 2015 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 13 listopada 2015 r. w Gliwicach

sprawy R. B. (B.)

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z.

o prawo do emerytury

na skutek odwołania R. B.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z.

z dnia 1 czerwca 2015 r. nr (...)

zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznaje ubezpieczonemu R. B. prawo do emerytury począwszy od 15 maja 2015r.

(-) SSO Patrycja Bogacińska-Piątek

Sygn. akt. VIII U 964/15

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 1 czerwca 2015r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział
w Z. odmówił ubezpieczonemu R. B. prawa do emerytury
w niższym wieku w oparciu o art. 184 w związku z art. 32 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz. U. z 2015r. poz. 748) w związku z tym, iż nie udowodnił on 15 – letniego okresu zatrudnienia
w szczególnych warunkach przy pracach wymienionych w wykazie A, bowiem ZUS uznał, że nie został udowodniony żaden okres takiej pracy.

W odwołaniu od powyższej decyzji ubezpieczony domagał się jej zmiany poprzez przyznanie mu prawa do wcześniejszej emerytury. Podniósł, że zgodnie z przedłożonymi przez niego świadectwami i zaświadczeniami oraz zeznaniami świadków, o przesłuchanie których wnosił, wykonywał pracę w warunkach szczególnych w całym okresie zatrudnienia w Miejskim Przedsiębiorstwie (...) w T. od 14 lipca 1970r. do 31 stycznia 1988r. Tym samym spełnia warunki do przyznania prawa do wcześniejszej emerytury.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie, podtrzymując swoje stanowisko zawarte w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji. Dodatkowo wskazał, że do okresów pracy w warunkach szczególnych nie uwzględnił odwołującemu zatrudnienia od 14 lipca 1970r. do 31 stycznia 1988r. gdyż nie przedłożył on za ten okres świadectwa pracy w warunkach szczególnych.

Sąd ustalił co następuje:

Ubezpieczony R. B., urodzony (...) od 16 kwietnia 2014r. jest uprawniony do świadczenia przedemerytalnego, z kolei w dniu 19 maja 2015r. złożył wniosek o emeryturę w wieku niższym niż 65 lat z tytułu zatrudnienia w szczególnych warunkach.

Ubezpieczony 60 lat ukończył (...)

Skarżący, na dzień 1 stycznia 1999r., legitymuje się okresem składkowym
i nieskładkowym w wymiarze ponad 25 lat, z tym, że w ocenie ZUS nie udowodnił żadnego okresu pracy w szczególnych warunkach.

Po przeanalizowaniu sprawy ZUS w dniu 1 czerwca 2015r. wydał decyzję odmowną.

Organ rentowy wydając zaskarżoną decyzję nie uznał za pracę w warunkach szczególnych, zatrudnienia w okresie od 14 lipca 1970r. do 31 stycznia 1988r. na stanowisku operatora spycharki w Miejskim Przedsiębiorstwie (...)
w T., z uwagi na fakt, iż odwołujący nie przedłożył za ten okres świadectwa pracy w warunkach szczególnych. Nadto ZUS podnosił, że w postępowaniu przed organem rentowym, zeznania świadków nie mogą być dowodem na okoliczność wykonywania takiej pracy. Zarzucił też, że ubezpieczony w spornym okresie miał przypisane również inne stanowiska niż operator spycharki.

W toku procesu Sąd ustalił, iż Miejskie Przedsiębiorstwo (...)
w T. było firmą miejską zajmującą się budową, przebudową, remontami i naprawami dróg, ulic i chodników na terenie tego miasta. Na wyposażeniu tego przedsiębiorstwa znajdowały się głownie ciężkie maszyny budowlane i drogowe, jak spycharki, koparki, walce drogowe i maszyny do układania nawierzchni asfaltowej.
W trakcie swojej działalności przedsiębiorstwo powyższe zawsze prowadziło równocześnie kilka inwestycji i przygotowywało kolejne, tak że poszczególne ekipy były kierowane bezpośrednio z jednych prac do drugich. Nie miały one przestojów technologicznych.

Ubezpieczony w trakcie pracy w tej firmie był członkiem brygady zajmującej się opisanymi powyżej pracami drogowymi. Ubezpieczony od początku zatrudnienia został skierowany do obsługi spycharki gąsienicowej, mimo iż formalnie pracodawca w tym czasie przypisał mu stanowisko pracownika fizycznego i kopacza. Okoliczność ta znajduje potwierdzenie w jego aktach osobowych, gdzie z opinii z dnia 8 października 1974r. wynika jednoznacznie, że od 14 lipca 1970r. do 7 października 1974r. był zatrudniony w charakterze operatora spycharki.

W tym czasie ubezpieczony przez pełne dniówki robocze zajmował się codziennie obsługą spycharki gąsienicowej, za pomocą której wykonywał prace przy korytowaniu terenu pod drogi i chodniki, przepychaniu mas ziemi i plantowaniu kamieni. Czasami też był kierowany razem ze spychaczem do pracy na hałdach pokopalnianych, czy na wysypisko Huty (...) w M., gdzie również przez pełne dniówki zajmował się wyłącznie pracą na spycharce gąsienicowej przy niwelowaniu i plantowaniu terenu. Nie był w tym czasie kierowany do innych prac niż związane z obsługą spycharki gąsienicowej. Jedynie sporadycznie zdarzały się jednodniowe okresy, kiedy obsługiwana przez niego maszyna uległa lekkiej awarii i wtedy pomagał mechanikowi przy jej usunięciu. Z kolei przy większych awariach, wymagających dłuższych napraw odstawiał maszynę do warsztatu i podejmował dalszą pracę operatora na innym spychaczu, bowiem w tym czasie istniał niedobór operatorów tych maszyn i pracodawca nie mógł sobie pozwolić na wyłączenie poszczególnych operatorów z procesu pracy. Dodatkowo było więcej maszyn niż obsługujących je operatorów, tak więc istniała możliwość bezkolizyjnego przejścia do obsługi innej maszyny. Sąd ustalił ponadto, że od roku 1974 pracodawca przypisał odwołującemu, oprócz stanowiska operatora, również stanowisko spawacza. Okoliczność ta wiązała się z ukończeniem przez odwołującego stosownego kursu i chęcią pracodawcy do zwiększenia ubezpieczonemu stawki zaszeregowania. Faktycznie jednak ubezpieczony nigdy w tym przedsiębiorstwie nie pracował jako spawacz.

Warunkami szkodliwymi na tym stanowisku pracy były: hałas i drgania pochodzące od pracującej maszyny, a także zapylenie i opary pochodzące od przesuwanych spychaczem materiałów.

W trakcie pracy w tej firmie ubezpieczony, w ramach odbywania zastępczej służby wojskowej, został skierowany do pracy w Zawodowej Straży Pożarnej w B. – R.. W tym czasie odwołujący posiadał już uprawnienia do kierowania samochodami ciężarowymi i z tego względu w straży był kierowcą wozu bojowego, tj. samochodu, którym strażacy udawali się do akcji gaśniczych, na którym zamontowany był pojemnik na środki gaśnicze i przewożono cały osprzęt niezbędny do prowadzenia akcji ratunkowych. Faktycznie ubezpieczony został w tym czasie przyjęty do straży jako funkcjonariusz pożarnictwa i pracował tak jak pozostali funkcjonariusze, nie pełniący służby zastępczej. Jego praca w tym czasie w żaden sposób nie różniła się od innych strażaków, z którymi w tym czasie pracował. Fakt wykonywania tej pracy został potwierdzony w świadectwie pracy z dnia 25 października 1977r. wystawionym przez K. Rejonową Straży Pożarnych w B.. W treści tego świadectwa wskazano, że R. B. w okresie od 8 października 1974r. do 31 października 1977r. był zatrudniony w Zawodowej Straży Pożarnej w B. Oddział II R., w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku kierowcy.

Po odbyciu tej służby ubezpieczony ponownie podjął pracę w Miejskim Przedsiębiorstwie (...) w T. w dniu 3 listopada 1977r.
i w dalszym ciągu stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał swoje obowiązki służbowe wyłącznie jako operator spycharki gąsienicowej, aż do końca zatrudnienia u tego pracodawcy.

Razem z ubezpieczonym w spornym okresie w Miejskim Przedsiębiorstwie (...) w T., pracowali F. K. i B. N., którzy również byli pracownikami ekip budujących drogi.

Ubezpieczony nie jest członkiem OFE.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie: akt organu rentowego, zeznań świadków F. K. i B. N. (zapis nagrania protokołu z rozprawy
w dniu 13 listopada 2015r. minuty od 15.02 i nast.), wyjaśnień odwołującego (zapis nagrania protokołu z rozprawy w dniu 13 listopada 2015r. minuty od 48.24 i nast.), a także akt osobowych ubezpieczonego dołączonych do akt niniejszej sprawy.

Zebrany materiał dowodowy Sąd uznał za kompletny i spójny, a tym samym za wystarczający do poczynienia ustaleń faktycznych oraz na rozstrzygnięcie sprawy.
W szczególności Sąd dał w pełni wiarę zeznaniom świadków i samego ubezpieczonego, gdyż są spójne, przekonywujące i wzajemnie się potwierdzają, a nadto znajdują potwierdzenie w dokumentacji osobowej odwołującego.

Sąd zważył, co następuje:

W ocenie Sądu odwołanie ubezpieczonego jest zasadne.

Stosownie do treści art. 32 ust. 1 i 4 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz. U. z 2015r. poz. 748)
w powiązaniu z § 3 i 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub
w szczególnym charakterze (Dz.U. Nr 8 poz.43 ze zm.) ubezpieczonym mężczyznom urodzonym przed dniem 1 stycznia 1949r. będącym pracownikami zatrudnionymi
w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze przy pracach wymienionych
w wykazie A, przysługuje prawo do emerytury w razie łącznego spełnienia następujących warunków:

1. osiągnięcia wieku emerytalnego 60 lat

2. posiadania wymaganego okresu zatrudnienia wynoszącego 25 lat, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Zgodnie z treścią § 2 ust. 1 rozporządzenia, okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w tym akcie prawnym są okresy, w których praca
w szczególnych warunkach jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy.

Z kolei zgodnie z treścią art. 184 ust 1 ustawy, ubezpieczonym urodzonym po dniu
31 grudnia 1948r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli:

1)  okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury
w wieku niższym niż 60 lat - dla kobiet i 65 lat - dla mężczyzn oraz

2)  okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

W myśl ust. 2 emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.

Na podstawie tego przepisu, prawo do emerytury w obniżonym wieku, przysługuje ubezpieczonemu, który w dniu wejścia w życie ustawy tj. w dniu 1 stycznia 1999r. spełnił warunki w zakresie posiadania ogólnego stażu pracy oraz pracy wykonywanej
w warunkach szczególnych a nie osiągnął wymaganego wieku.

Ubezpieczony ukończył 60 lat życia, nie jest członkiem OFE i wykazał 25 lat okresów zatrudnienia. Kwestie te nie były sporne.

Okoliczność sporna w przedmiotowej sprawie dotyczyła posiadania przez ubezpieczonego (na dzień 1 stycznia 1999r.) wymaganego 15 letniego okresu pracy wykonywanej w warunkach szczególnych, bowiem ZUS nie uznał za udowodniony żadnego okresu takiej pracy.

W świetle zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego Sąd przyjął, że ubezpieczony posiada wymagany 15 letni okres pracy wykonywanej w warunkach szczególnych.

Przeprowadzone w niniejszej sprawie postępowanie dowodowe wykazało, że ubezpieczony, z wyłączeniem okresu niewykonywania pracy po odbyciu służby zastępczej, wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracy prace w szczególnych warunkach
w okresie zatrudnienia w Miejskim Przedsiębiorstwie (...) w T. od 14 lipca 1970r. do 7 października 1974r. i od 3 listopada 1977r. do 31 stycznia 1988r. jak również w trakcie odbywania służby zastępczej od 8 października 1974r. do
31 października 1977r. w Zawodowej Straży Pożarnej w B. Oddział II R..

U pierwszego z wymienionych wyżej pracodawców ubezpieczony pracował stale
i w pełnym wymiarze czasu pracy wyłącznie jako operator spycharki gąsienicowej o masie 7 – 8 ton. Bez znaczenia na taką ocenę jego pracy pozostaje, że pracodawca przypisał mu stanowisko pracownika fizycznego, kopacza i spawacza, bowiem w tym czasie
w przedsiębiorstwie funkcjonowała taka praktyka, że początkowo pracowników przyjmowano na stanowiska pracowników fizycznych czy też kopaczy, mimo iż faktycznie rodzaj ich pracy nie odpowiadał przypisanemu stanowisku. Następnie pracodawca przypisywał kolejne stanowiska, jak w niniejszym przypadku spawacza. Praktyka taka była związana z umożliwieniem osiągania przez pracowników kolejnych stawek zaszeregowania związanych z tymi stanowiskami. Faktycznie jednak przez oba sporne okresy pracy w tym przedsiębiorstwie ubezpieczony nie wykonywał innych prac niż obsługa spycharki gąsienicowej przy pracach drogowych.

W okresie od 8 października 1974r. do 31 października 1977r. ubezpieczony obywał zastępczą służbę wojskową. Nie wyklucza to jednak uznania, że w tym czasie faktycznie wykonywał pracę. Przedstawił on za ten okres osobne świadectwo pracy, z którego treści wynika, że w tym czasie był pracownikiem Zawodowej Straży Pożarnej – świadectwo pracy w aktach osobowych z Miejskiego Przedsiębiorstwa (...) w T.. Ponadto okoliczność ta wynika również z przepisów. Zawodowa Straż Pożarna funkcjonowała na podstawie przepisów ustawy z 13 kwietnia 1960r. o ochronie przeciwpożarowej (Dz. U. z 1960r. nr 20, poz. 120), gdzie w art. 21, ust. 1 wskazano, że w organach ochrony przeciwpożarowej i zawodowych strażach pożarnych pełnią służbę osoby posiadające wymagane kwalifikacje zawodowe w dziedzinie ochrony przeciwpożarowej. Osoby te tworzą Korpus Techniczny Pożarnictwa. Z dniem 1 stycznia 1975r. Członkowie Korpusu (...) Pożarnictwa zatrudnieni na podstawie umowy o pracę stali się funkcjonariuszami pożarnictwa, stosunek służbowy nawiązany był na podstawie mianowania z mocy dekretu o służbie funkcjonariuszy pożarnictwa (Dz. U.
z 1974r. nr 50 poz. 321).

Prace maszynistów ciężkich maszyn budowlanych i drogowych wymienione zostały w wykazie A, dział V, poz. 3, stanowiącym załącznik do Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. Nr 8 poz.43 ze zm.). Z kolei praca funkcjonariuszy pożarnictwa została wymieniona w dziale XIV pod poz. 23.

Tak więc odwołujący w spornym okresie wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, wyłącznie prace w szczególnych warunkach, określone w wykazie takich prac.

Bez znaczenia pozostaje, że pracodawca nie wystawił ubezpieczonemu świadectwa wykonywania pracy w warunkach szczególnych. Fakt wykonywania takiej pracy został bowiem wykazany w postępowaniu sądowym za pomocą innych dowodów.
W postępowaniu odwoławczym przed Sądem nie obowiązują bowiem ograniczenia dowodowe jakie występują w postępowaniu o świadczenia emerytalno-rentowe przed organem rentowym, a Sąd może ustalić okoliczności mające wpływ na prawo do świadczeń lub ich wysokość jak: okresy zatrudnienia, w tym wykonywanie pracy
w warunkach szczególnych, za pomocą wszelkich środków dowodowych, przewidzianych w kodeksie postępowania cywilnego ( por. uchwała Sądu Najwyższego z 10 marca 1984r. III UZP 6/84, uchwała Sądu Najwyższego z 21 września 1984r. III UZP 48/84, wyrok Sądu Najwyższego z 7 grudnia 2006r., I UK 179/06, LEX nr 342283).

Mając zatem na uwadze wszystkie powyższe rozważania, należało uznać, że R. B. legitymuje się na dzień 1 stycznia 1999r. 15 letnim okresem zatrudnienia w warunkach szczególnych.

Wobec faktu, że chwilą ukończenia wieku 60 lat ubezpieczony spełnił wszystkie przesłanki uprawniające go do wcześniejszej emerytury, Sąd z mocy art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c., zmienił zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznał ubezpieczonemu prawo do emerytury poczynając od (...) tj. od osiągnięcia wieku emerytalnego.

(-) SSO Patrycja Bogacińska-Piątek