Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 22 października 2013r.

Sąd Apelacyjny w Białymstoku, III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSA Marek Szymanowski (spr.)

Sędziowie: SA Maryla Pannert

SA Piotr Prusinowski

Protokolant: Agnieszka Charkiewicz

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 22 października 2013 r. w B.

sprawy z odwołania K. G.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B.

o wysokość świadczenia

na skutek apelacji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B.

od wyroku Sądu Okręgowego w Białymstoku V Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 27 grudnia 2012 r. sygn. akt V U 1541/12

oddala apelację.

Sygn. akt III A Ua 469/13

UZASADNIENIE

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. decyzją z dnia 09 sierpnia 2012 r. wydaną na podstawie przepisów ustawy z dnia 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z FUS (Dz. U. z 2009 r. Nr 153, poz.1227 ze zm.) odmówił K. G. przeliczenia podstawy wymiaru emerytury z zastosowaniem kwoty bazowej obowiązującej od dnia 01 marca 2012 roku, ponieważ kwota bazowa jest ustalana corocznie od 1 marca każdego roku kalendarzowego do końca lutego następnego roku kalendarzowego, a wniosek o przeliczenie świadczenia wnioskodawca złożył w dniu 30 grudnia 2011 roku, w związku z czym świadczenie przeliczono od dnia 01.12.2011 roku.

K. G. w odwołaniu od powyższej decyzji domagał się zmiany jej zmiany i przeliczenia świadczenia z zastosowaniem stawki bazowej ustalonej na dzień 01.03.2012 roku w kwocie 2.974,69 zł.

Wyrokiem z dnia 27 grudnia 2012 r. Sąd Okręgowy w Białymstoku zmienił zaskarżoną decyzję i przeliczył świadczenie emerytalne odwołującego się z zastawaniem kwoty bazowej obowiązującej od dnia 1 marca 2012 r. U podstaw tego wyroku legły następujące ustalenia faktyczne i rozważania Sądu Okręgowego: odwołujący uzyskał prawo do emerytury na podstawie decyzji ZUS z dnia 21.01.1993 r., poczynając od dnia 1.04.1993 r. Po tej dacie świadczenie było kilkakrotnie przeliczane w związku z tym, że odwołujący nadal pracował i przedstawiał wynagrodzenie na druku Rp-7 początkowo tylko w części przypadające po zakończeniu zatrudnienia w 1993 r., a kolejno w całości przypadające po zakończeniu zatrudnienia w 1993 r. Ostatniego takiego przeliczenia organ rentowy dokonał decyzją z dnia 27.02.2008 r. (k.130-131 akt ZUS) w wykonaniu wniosku odwołującego z 22.01.2008 r., w którym odwołujący domagał się przeliczenia podstawy wymiaru emerytury z uwzględnieniem wynagrodzenia w całości przypadającego po przyznaniu prawa do emerytury.

Organ rentowy ustalając wskaźnik wysokości podstawy wymiaru świadczenia na 448,88% przyjął wynagrodzenie odwołującego z lat 1994-2003, przy czym wskaźnik ograniczony został stosownie do obowiązujących przepisów do 250%. Do obliczenia wysokości świadczenia przyjęto kwotę bazową obowiązującą w styczniu 2008 r. tj. 2059,92 zł. Świadczenie w wysokości ustalonej tą decyzją było wypłacane odwołującemu do 30 listopada 2011 roku.

W dniu 30.12.2011r. odwołujący wystąpił o przeliczenie wysokości emerytury, nie załączając żadnego zaświadczenia o wysokości wynagrodzenia. W wykonaniu tego wniosku ZUS decyzją z 3.01.2012 r. przeliczył emeryturę z uwzględnieniem okresu zatrudnienia w 2011r., poczynając od dnia 1.12.2011 roku.

Następnie w dniu 17.01.2012r. odwołujący złożył wniosek i domagał się przeliczenia emerytury z uwzględnieniem wynagrodzenia z lat 2008 – 2010 i załączył za ten okres zaświadczenie na druku Rp.7. Organ rentowy decyzją z dnia 26.01.2012r. odmówił przeliczenia emerytury, ponieważ wwpw z lat 2001 – 2010 wyniósł 249,46%, a więc był niższy od poprzednio ustalonego. Wskaźnik z 20 lat kalendarzowych z całego okresu zatrudnienia, tj. lat 1989 – 1991, 1994 – 2010 też był niższy gdyż wyniósł 356,75%. Ta decyzja nie była skarżona przez odwołującego. Kolejnym wnioskiem datowanym przez odwołującego 28.02.2012 r. K. G. domagał się przeliczenia podstawy wymiaru emerytury z uwzględnieniem kwoty bazowej obowiązującej od 01 marca 2012 r, nie wskazując jakie wynagrodzenie organ rentowy ma przyjąć do przeliczenia podstawy wymiaru świadczenia.

Decyzją z dnia 30.03.2012r. ZUS uwzględnił tylko kolejny okres zatrudnienia, który wzrósł do 57 lat i 4 miesięcy okresów składkowych (w oparciu o kolejne zaświadczenie o kontynuowaniu zatrudnienia) i nie przeliczył podstawy wymiaru.

Z akt emerytalno – rentowych wynika, że w dniu 13 kwietnia 2012 roku odwołujący złożył kolejny wniosek, w którym domagał się rozpoznania wniosku z dnia 28.02.2012 r. z uwzględnieniem kwoty bazowej obowiązującej od 01.03.2012 r.

Decyzją z 7.05.2012r. ZUS przeliczył podstawę wymiaru emerytury od 1.12.2011 r., stosując kwotę bazową obowiązującą 1.03.2011r., tj. 2.822,66 zł. Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru z lat 1995 – 2004, wynosił 440,65% i został ograniczony do 250%.

W dniu 15.06.2012 r. odwołujący złożył kolejny wniosek o przyjęcie kwoty bazowej z 1.03.2012r. Organ rentowy pismem z 9.07.12012 r. wskazywał, że z uwagi na wnioski złożone w grudniu 2011 r. i w lutym 2012 r. nie ma podstaw, aby zastosować kwotę bazową z 1.03.2012 r. Po kolejnym wniosku odwołującego z lipca 2012 r. organ rentowy wydał zaskarżoną decyzję z 9.08.2012r., w której odmówił przyjęcia do podstawy wymiaru emerytury kwoty bazowej obowiązującej od 1.03.2012r. Organ rentowy ostatecznie uznał, że wniosek z 30.12.2011 r. oraz 28.02.2012 r. dotyczył przeliczenia podstawy wymiaru emerytury. Takie przeliczenie zastosowano od 1.12.2011 r. z kwotą bazową obowiązującą od 1.03.2011 r. Biorąc pod uwagę, że oba wnioski wpłynęły przed 1.03.2012 r. organ rentowy uznał, że nie ma podstaw do zastosowania kwoty bazowej obowiązującej od 1.03.2012 r.

W aktach emerytalno – rentowych odwołującego na k.162 znajduje się wniosek K. G. o przyjęcie do ustalenia świadczenia emerytalnego od dnia 1.03.2012 r. stawki bazowej ustalonej na dzień 1.03.2012 r. i do wniosku tego dołączone zostało zaświadczenie o zatrudnieniu i wynagrodzeniu. Na obu tych dokumentach widnieje data wpływu do ZUS 28 lutego 2012 r. oraz 01.03.2012 roku przybita na wniosku dwukrotnie. Prezentata nie zawiera podpisu pracownika ani jakiejkolwiek adnotacji na okoliczność różnych dat. Z treści prezentaty wynika, że wniosek wraz z zaświadczeniem o wynagrodzeniu wpłynął do Wydziału Świadczeń Emerytalno – Rentowych w dniu 01.03.2012 roku. Zatem zdaniem Sądu Okręgowego winien być rozpoznany z uwzględnieniem zawartego w nim żądania, tym bardziej, że treść żądania nie budziła żadnych wątpliwości co do woli wnioskodawcy.

W okolicznościach niniejszej sprawy stanowisko organu rentowego – odmawiające rozpoznania wniosku zgodnie ze wskazanymi w nim żądaniami z tej przyczyny, że pismo nosi datę 28.02.2012r. w ocenie Sądu jest nieuzasadnione. Do Wydziału Świadczeń Emerytalno – Rentowych wpłynęło w dniu 1.03.2012r, (co zostało potwierdzone stosowną prezentatą organu rentowego) w związku z czym należało uwzględnić stan prawny obowiązujący w tej dacie i odnieść się do tego czy istnieją podstawy do przeliczenia świadczenia z zastosowaniem nowej kwoty bazowej do całości lub części socjalnej świadczenia. Przyjęcie przez organ rentowy, że wniosek o przeliczenie emerytury złożony został przed 01 marca 2012 roku w związku z czym należy zastosować kwotę bazową z 2011 roku nie znajduje oparcia w okolicznościach faktycznych sprawy. W tym stanie rzeczy Sąd Okręgowy na mocy art.477 ¹⁴ § 2 k.p.c. uwzględnił odwołanie.

Apelację do tego wyroku wywiódł organ rentowy , który zaskarżył go w całości i zarzucił Sądowi pierwszej instancji:

1.  Obrazę przepisów prawa materialnego tj. art. 133 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 17

grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Tekst jednolity Dz. U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227 z zm.) poprzez przyjęcie , iż od dnia 1 marca 2012 r. wnioskodawcy przysługuje emerytura ustalona z uwzględnieniem w podstawie wymiaru kwoty bazowej w wysokości obowiązującej od dnia 1 marca 2012 r. tj. w kwocie 2.974,69 zł;

2.  Naruszenie przepisów prawa procesowego , a w szczególności art. 233 § 1

k.p.c. poprzez dokonanie przez Sąd ustaleń faktycznych sprzecznych z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego polegających na przyjęciu, iż wniosek K. G. o przeliczenie wysokości emerytury z uwzględnieniem kwoty bazowej z dnia 01.03.2012 r. został zgłoszony w organie rentowym w dniu 1 marca 2012 r. , podczas gdy prezentata organu wskazuje na datę 28 lutego 2012 r..

Wskazując na powyższe apelacja wnosi o zmianę zaskarżonego

wyroku i oddalenie odwołania.

Sąd Apelacyjny zważył co następuje

Apelacja podlegała oddalaniu mimo, że podniesionemu zarzutowi procesowemu nie można odmówić słuszności.

Niewątpliwe słuszny jest zarzut naruszenia przepisów prawa procesowego, albowiem ustalenie istotniej w sprawie okoliczności tj. tego, iż wnioskodawca złożył w organie rentowym wniosek w dniu 1 marca 2012 r. nastąpiło z przekroczeniem zasady swobodnej oceny dowodów zdefiniowanej w art. 233 §1 k.p.c. Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem art. 233 §1 k.p.c. zawiera nakaz - nie doznający wyjątku, aby wyrażona ocena w aspekcie wiarygodności dokonana była na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału w sprawie oraz uwzględnienie wszystkich dowodów przeprowadzonych w postępowaniu (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 18 lipca 2002 r. IV CKN 1256/00 lex nr 80267 ; wyrok SN z dnia 26 stycznia 2000 r. III CKN 562/98 528132; postanowienie SN dnia 23 stycznia 2002 r. II CKN 691/99 LEX nr 54339, Prok.i Pr.-wkł. 2003/4/37). Tymczasem Sąd Okręgowy czyniąc swoje ustalenia w tym zakresie oparł się jedynie na części materiału dowodowego. Prawdą jest , iż przedmiotowym wniosku opatrzonym przez samego wnioskodawcę datą 29 lutego 2012 r. (k. 162 a.r.) znajdują się 3 prezentaty ZUS . Dwie z nich z wskazują datę 1 marca 2012 r. i naniesione zostały przez Wydział Świadczeń Emerytalno Rentowych , a 3 prezentata wskazuje datę 28 lutego 2012 r. i pochodzi ZUS O/B. Informacja Emerytalno- Rentowa. Zgodzić się w tej sytuacji trzeba z organem rentowym, iż data 1 marca 2012 r. nie jest datą złożenia wniosku w organie rentowym, a jedynie datą wpływu tego wniosku z komórki ZUS, do której wniosek ten został złożony w dniu 28 lutego 2012 r. ( Informacja Emerytalno- Rentowa ) do Wydziału Świadczeń Emerytalno- Rentowych. Nie powinno ulegać wątpliwości , iż datą złożenia wniosku w rozumieniu art. 133 ust. 1 pkt 1 ustawy jest data 28 lutego 2012 r. Z chwilą bowiem złożenia go w organie rentowym, złożenie to jest skuteczne, niezależnie od tego kiedy trafił on do właściwej komórki organu rentowego uprawnionej do jego merytorycznego załatwienia. Data przekazania go do innej, wewnętrznej komórki nie ma wpływu na ocenę daty złożenia wniosku w organie rentowym.

Reasumując ten wątek rozważań przyjąć należało, iż K. G. złożył wniosek w organie rentowym w dniu 28 lutego 2012 r. Trzeba jednak zwrócić uwagę na to - co niej jest w sprawie bez znaczenia, iż we wniosku, do którego dołączył zaświadczenie o zatrudnieniu i wynagrodzeniu za rok 2011 wniósł on wyraźnie o przyjęcie do ustalenia wysokości jego świadczenia od dnia 1 marca 2012 r. kwoty bazowej obowiązującej na dzień 1 marca 2012 r. w wysokości 2.974,69 zł. Wyraźnie zatem określił, iż domaga się przeliczenia od dnia 1 marca 2012 r. W świetle akt rentowych – jak się zdaje - wniosek ten organ rentowy rozpoznał decyzją z dnia 30 marca 2012 r. ( w decyzji wskazuje datę wniosku) i przeliczył świadczenie od dnia 1 marca 2012 r. , ale przy zastosowaniu kwoty obowiązującej na dzień 29 lutego 2008 r. (k 170). Decyzja ta zawiera zatem w sobie co najmniej pewną sprzeczność , bowiem z jednej strony organ wskazuje w niej ,iż dokonuje przeliczenia od miesiąca, w którym złożony wniosek ( tu przyjmuje datę 28.02.2012 r.) a faktycznie przelicza od 1.03.2012 r.

Nie sposób nie zauważyć , iż decyzja ta niewłaściwie załatwiała wniosek z dnia 28 lutego 2012 r. , którego treścią było przeliczenie świadczenia od dnia 1 marca 2012 r. z zastosowanej wskazanej we wniosku i obowiązującej od dnia 1 marca 2012 r. kwoty bazowej. Trudno też uznać za prawidłowe rozpoznanie dopiero w dniu 7 maja 2012 r. wniosku z 30.12.2011 r. i przeliczenie od 1 grudnia 2012 r. z przyjęciem kwoty bazowej obowiązującej na dzień 29 lutego 2012 r. (k.181) , w sytuacji, gdy po tej dacie złożony był już wniosek z 28 lutego 2012 r.

Także zaskarżona decyzja w świetle powyższych wywodów nie jest trafna, pomija ona bowiem w istocie niewłaściwe rozpoznanie lub ignorowanie wniosku z dnia 28 lutego 2012 r. w poprzednio wydanych decyzjach. Istotny problem jaki w sprawie ma rzeczywiście znaczenie to rozstrzygnięcie tego - czy złożony przez K. G. w dniu 28 lutego 2012 r. wniosek wyraźnie domagający się przeliczenia od dnia 1 marca 2012 r był skuteczny. Sąd Okręgowy uniknął odpowiedzi na to pytanie mylnie przyjmując złożenie tego wniosku w dniu 1 marca 2012 r. Zdaniem Sądu Apelacyjnego pojęcie, jakim posłużył się ustawodawca w art. 133 ust. 1 pkt 1 ustawy, iż świadczenia przyznaje się do miesiąca ,w którym zgłoszono wniosek (…) należy interpretować zawsze łącznie z treścią żądania złożonego wniosku. Jeżeli zatem żądanie – dotyczy przeliczania od określonej daty, a wybór tej daty przez wnioskodawcę ma dla niego znaczenie i korzystnie wpływa na wysokość świadczenia, to nie tylko nie ma przeszkód do uwzględnienia takiego wniosku, ale rodzi się obowiązek organu rentowego w tym zakresie. Przepis art. 133 ust.1 pkt 1 ustawy należy interpretować jako przepis ustanowiony na korzyść ubezpieczonych, tzn. gwarantujący im prawo do świadczenia od miesiąca założenia wniosku, niezależnie od daty wydania decyzji w tym przedmiocie, jeżeli sami wyraźnie nie wskazali daty późniejszej. W przypadku złożenia wniosku, w którym tak jak w niniejszej sprawie wnioskodawca domagał się przeliczenia od miesiąca następnego, zastosowanie się do jego wniosku byłoby jak najbardziej uprawnione. W takich przypadkach, w których wnioskodawca wskazuje, iż domaga się świadczenia (jego przeliczenia) od daty późniejszej – uprawnionym jest jedynie liczenie terminu 30 dni na wydanie decyzji, o którym mowa w art. 118 ust. 1 ustawy dopiero od momentu, w którym zgłoszony wniosek się zaktualizował ( czyli w tym przypadku od 1 marca 2012 r.) , a nie od dnia jego złożenia.

Za taką wykładnią przemawia też obowiązująca w prawie ubezpieczeń zasada działania z korzyścią dla osoby zainteresowanej ( uzasadnienie wyroku Sądu Najwyższego z dnia 24 stycznia 1996 r. II URN 60/95 OSNP 1997/4/53 ; uzasadnienie uchwały Sądu Najwyższego z dnia 15 lutego 2006 r. II UZP 16/05 OSNP 2006/15-16/244) .

W tym stanie rzeczy Sąd Apelacyjny stoi na stanowisku, iż wadliwe rozpoznanie wniosku z dnia 28 lutego 2012 r. było błędem organu rentowego w rozumieniu art. 133 ust. 1 pkt 2 ustawy i uzasadniało zmianę zaskarżonej decyzji i przeliczenie świadczenia wnioskodawcy zgodnie z jego wnioskiem z dnia 28 lutego 2012 r. od dnia 1 marca 2012 r.

Reasumując rozważania wyrok Sądu Okręgowego mimo częściowo błędnego uzasadnienia odpowiada prawu i dlatego apelację na zasadzie art. 385 k.p.c. oddalono.