Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 24 października 2013r.

Sąd Okręgowy w Ostrołęce III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 24 października 2013r. w O.

sprawy z odwołania J. N.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w P.

o prawo do emerytury

na skutek odwołania J. N.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w P.

z dnia 07.08.2013r. znak (...)

orzeka:

1.  zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznaje J. N. prawo do emerytury począwszy od 01.06.2013r.;

2.  stwierdza brak odpowiedzialności organu rentowego za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji.

Sygn. akt III U 1396/13

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 7.08.2013r . Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w P. odmówił J. N. przyznania prawa do emerytury.

J. N. wniósł odwołanie od powyższej decyzji podnosząc, że jest ona niezgodna ze stanem faktycznym. Dodał, że pracodawca nie chce mu wydać zaświadczenia o pracy w szczególnych warunkach, chociaż od 21.01.1990r. do 31.10.1994r. w Piekarni u A. K. pracował w szczególnych warunkach bezpośrednio przy wypieku pieczywa, w pełnym wymiarze czasu pracy. Wskazując na powyższe, wniósł o zmianę decyzji i przyznanie mu prawa do emerytury.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie. ZUS wskazał, że J. N. nie spełnia warunków do przyznania wcześniejszej emerytury, o których mowa w art. 184 ustawy z dnia 17.12.1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, gdyż pomimo osiągnięcia wymaganego wieku emerytalnego 60 lat i legitymowania się 25-letnim ogólnym stażem pracy, nie posiada wymaganego 15-letniego okresu pracy w szczególnych warunkach. ZUS nie uznał bowiem jako okresu pracy w szczególnych warunkach okresu zatrudnienia od dnia 20.01.1990r. do dnia 31.10.1994r. w Piekarni u A. K., ponieważ odwołujący nie przedstawił świadectwa wykonywania pracy w szczególnych warunkach.

Sąd Okręgowy Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych ustalił i zważył, co następuje:

J. N. jest uprawniony do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy w związku z chorobą zawodową na stałe.

W dniu 20.06.2013r. J. N. złożył w Oddziale ZUS wniosek o przyznanie mu prawa do emerytury z tytułu pracy w warunkach szczególnych. Po rozpoznaniu tego wniosku decyzją z dnia 7.08.2013r. ZUS odmówił mu prawa do tego świadczenia uznając, że osiągnął wymagany wiek emerytalny 60 lat, na dzień 01.01.1999r. legitymuje się łącznym stażem pracy w wymiarze 25 lat, lecz nie przepracował 15 lat w szczególnych warunkach. Organ rentowy zaliczył J. N. staż pracy w szczególnych warunkach w wymiarze 13 lat, 1 miesiąca i 5 dni. Zakwestionował natomiast zasadność zaliczenia do okresów wykonywania pracy w szczególnych warunkach okresu zatrudnienia od dnia 20.01.1990r. do dnia 31.10.1994r. z uwagi na brak świadectwa wykonywania pracy w szczególnych warunkach.

J. N.urodził się dnia (...)Zatem podstawą ubiegania się przez niego o prawo do emerytury jest art. 184 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń (tekst jedn. Dz. U. z 2009r., Nr 153, poz.1227 ze zm.) w zw. z §4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 07.02.1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 ze zm.). Zgodnie z tymi przepisami prawo do emerytury przysługuje ubezpieczonemu urodzonemu po 31.12.1948r., jeżeli:

- osiągnął wiek emerytalny wynoszący 60 lat dla mężczyzn,

- nie przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego lub złożył wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w OFE, za pośrednictwem Zakładu na dochody budżetu państwa,

- w dniu 01.01.1999r. udowodnił 25-letni okres składkowy i nieskładkowy, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

W przedmiotowej sprawie spór sprowadzał się do rozstrzygnięcia, czy odwołujący zgromadził wymagane powyższymi przepisami 15 lat pracy w szczególnych warunkach. Pozostałe przesłanki warunkujące przyznanie odwołującemu prawa do spornego świadczenia nie były kwestionowane.

Na okoliczność pracy w Piekarni (...) w okresie od dnia 20.01.1990r. do dnia 14.01.1995r. odwołujący złożył do ZUS ogólne świadectwo pracy z dnia 7.02.1995r., z którego wynika, że J. N. był tam zatrudniony w w/w okresie w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku piekarza (vide k. 33 akta rentowe). Odwołujący nie przedłożył natomiast świadectwa wykonywania pracy w szczególnych warunkach za ten okres, podnosząc że pracodawca odmówił mu wystawienia takiego dokumentu.

Wobec powyższego, w celu ustalenia rzeczywistego charakteru pracy odwołującego w sporym okresie, Sąd dopuścił dowód z zeznań świadków i odwołującego, przeprowadził też dowód z dokumentów z akt osobowych, zwrócił się również do pracodawcy do podanie przyczyn, dla których odmówił wystawienia odwołującemu świadectwa wykonywania pracy w szczególnych warunkach.

Z zeznań świadków W. N. (k. 24-25 a. s.), K. S. (k. 25 a. s.) oraz J. N., przesłuchanego w charakterze strony (k. 26 a. s.) wynika, że odwołujący przez cały sporny okres pracował w Piekarni (...) w P. na stanowisku piekarza, w pełnym wymiarze czasu pracy, po 10 - 12 godzin dziennie. Zajmował się wyrabianiem, formowaniem pieczywa, wkładaniem pieczywa do pieca i jego wyjmowaniem z pieca. Zajmował się też maszynowym wyrabianiem ciasta. Wszystkie te prace odbywały się na jednej hali. Świadkowie zgodnie podali, że pracowali z odwołującym zarówno w Piekarni (...), jak i w Piekarni (...) w M.. Zgodnie stwierdzili, że w obu piekarniach zajmowali się dokładnie tym samym, z tą tylko różnicą, że w piekarni (...) otrzymywali mleko jako posiłek regeneracyjny. Świadek K. S. podał, że pracował cały czas jako piekarz, w takim samym charakterze, jak odwołujący i uzyskał prawo do wcześniejszej emerytury. Przyznał, że od A. K. również nie uzyskał świadectwa wykonywania pracy w szczególnych warunkach, ale jemu wystarczyły świadectwa z innych zakładów pracy.

Odwołujący nadmienił, że charakter jego pracy w piekarni (...) niczym nie różnił się od pracy w innych zakładach, zaliczonych przez ZUS do szczególnych warunków, choć robił identycznie to samo.

Sąd dał wiarę zeznaniom wskazanych świadków, jak też odwołującego. Świadkowie to osoby, które pracowały z odwołującym w spornym okresie, znały więc doskonale specyfikę jego pracy. Ich zeznania były spójne, konsekwentne, wzajemnie się uzupełniały, tworząc logiczną całość.

Powyższe koresponduje z dokumentami z akt osobowych, z których wynika, że w spornym okresie J. N. był zatrudniony na stanowisku piekarza (vide zaświadczenie o ukończeniu szkolenia z zakresie BHP na stanowisku piekarza, świadectwo pracy).

Z pisemnej informacji nadesłanej przez A. K.(vide k. 15-16 akt sądowych) wynika, że Piekarnia (...)istnieje od 1986r. Warunki pracy są tam bezpieczne i nie ma szczególnych warunków pracy. Pracownik przyjmujący pracę musi mieć wyrobioną książeczkę zdrowia i miał systematyczne kontrole badań. Poza tym systematycznie są robione badania przez Laboratorium Ochrony Środowiska Pracy z S.. Kontrole sanepidów też wykazują, że wszystko jest normie.

Odnosząc się do powyższego pisma stwierdzić należy, że odmowa wystawienia przez A. K. świadectwa wykonywania pracy w szczególnych warunkach J. N., wynika najprawdopodobniej z nieznajomości przepisów obowiązujących w tym zakresie przez pracodawcę. Pracodawca nie kwestionował bowiem, że odwołujący będąc zatrudnionym na stanowisku piekarza, zajmował się pracami przy wypieku pieczywa. Eksponował jedynie fakt, że wszystkie kontrole przeprowadzane w zakładzie pracy nie wykazują nieprawidłowości, co nie wyklucza w żaden sposób przyjęcia, że prace są wykonywane w warunkach szczególnych w rozumieniu przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 07.02.1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 ze zm.).

Reasumując powyższe Sąd doszedł do przekonania, że przeprowadzone postępowanie dowodowe wykazało, że jako pracę wykonywaną w szczególnych warunkach należy zaliczyć J. N. okres od dnia 20.01.1990r. do 14.01.1995 roku (tj. łącznie 4 lata, 11 miesięcy i 26 dni), w którym to okresie J. N. na stanowisku piekarza wykonywał prace przy wypieku pieczywa. Była to praca wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Prace te są wyszczególnione w wykazie A dziale X poz. 11 Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 07.02.1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 ze. zm.) jako prace przy wypieku pieczywa. Po dołączeniu wskazanego wyżej okresu do okresu uznanego przez ZUS w rozmiarze 13 lat, 1 miesiąca i 5 dni, daje to łącznie okres 18 lat, 1 miesiąc i 1 dzień, a więc więcej niż wymagane ustawą 15 lat.

Na marginesie podnieść należy, że okresy, za które odwołujący otrzymał po dniu 14.11.1991r. wynagrodzenie za czas choroby, a które przypadały w okresie wykonywania pracy w szczególnych warunkach, również należy zaliczyć do okresów pracy wykonywanej w szczególnych warunkach. Sąd podziela w tym zakresie pogląd wyrażony przez Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 23.04.2010r., zgodnie z którym, wykazanie w dniu 1 stycznia 1999r. określonego w art. 184 ww. ustawy okresu wykonywania pracy w szczególnych warunkach wyłącza ponowne ustalenie tego okresu po osiągnięciu wieku emerytalnego, według zasad wynikających z art. 32 ust. 1a pkt 1 obowiązujących po dniu 1 lipca 2004r. (II UK 313/09). Taka interpretacja wynika z faktu, że ustawodawca w art.184 w/w ustawy utrwalił sytuację osób, które w dniu wejścia w życie ustawy wypełniły warunki stażu szczególnego i ogólnego i zadeklarował ich przyszłe prawo do emerytury w wieku wcześniejszym. Przez wydanie tego przepisu nastąpił stan związania, tj. zobowiązania się przez Państwo do powstrzymania się od jakiejkolwiek ingerencji w istniejące prawo tymczasowe. Wobec tego przewidziana w ustawie ekspektatywa prawa do emerytury nie mogła wygasnąć na skutek nowej regulacji ustalania stażu zatrudnienia. Gwarancji przyszłego prawa do emerytury złożonej wobec osób, o których mowa w art.184 ustawy, ustawodawca nie mógł już naruszyć przez ustalenie innego sposobu wyliczenia ich stażu ubezpieczenia. Stąd ocena, że wykazanie w dniu 1 stycznia 1999r. określonego w art. 184 ustawy okresu wykonywania pracy w szczególnych warunkach wyłącza ponowne ustalenie tego okresu po osiągnięciu wieku emerytalnego, według zasad wynikających z art. 32 ust. 1a pkt 1 obowiązujących po dniu 1 lipca 2004r.

J. N. spełnił też pozostałe warunki wymagane do nabycia prawa do spornego świadczenia. Ukończył 60 lat, ma wymagany okres składkowy i nieskładkowy tj. 25 lat i nie jest członkiem OFE. Z tych względów Sąd uznał, że J. N. spełnił wszystkie przesłanki do uzyskania prawa do emerytury w oparciu o art. 184 powoływanej na wstępie ustawy i przyznał mu prawo do emerytury począwszy od dnia 1.06.2013r. tj., od pierwszego dnia miesiąca, w którym został złożony wniosek, stosownie do treści art. 129 ust.1 ustawy z dnia 17.12.1998r. o emeryturach i rentach z FUS.

Mając na uwadze powyższe, Sąd Okręgowy zmienił zaskarżoną decyzję na mocy art. 477 ¹⁴§2 kpc i orzekł jak w pkt. 1 wyroku.

Stosownie do treści art. 118 ust.1 a ww. ustawy – Sąd, orzekając o prawie do emerytury, ma obowiązek stwierdzenia, czy organ rentowy ponosi lub nie ponosi odpowiedzialności za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji i przyznanie tego prawa na etapie postępowania administracyjnego. Sąd uznał, że w przedmiotowej sprawie brak podstaw do obciążenia ZUS odpowiedzialnością za nieprzyznanie odwołującemu prawa do spornego świadczenia już na etapie postępowania przed ZUS. Odwołujący nie przedłożył bowiem świadectwa wykonywania pracy w szczególnych warunkach za sporny okres. Ocena, czy odwołującemu należy zaliczyć do pracy w szczególnych warunkach sporny okres, wymagała przeprowadzenia szerszego postępowania dowodowego, co możliwe było dopiero przed Sądem.

Wobec powyższego Sąd orzekł na mocy art. 118 ust.1a ww. ustawy jak w pkt. 2 wyroku.