Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 24 września 2015 roku

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Tryb. Wydział II Cywilny Odwoławczy w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 24 września 2015 roku w Piotrkowie Trybunalskim

na rozprawie sprawy z powództwa K. B.

przeciwko P. B.

o alimenty

na skutek apelacji powoda

od wyroku Sądu Rejonowego w Radomsku z dnia 10 czerwca 2015 roku, sygn. akt III RC 143/15

1.  zmienia zaskarżony wyrok w punktach: pierwszym i drugim sentencji w ten sposób, że zasądzoną w punkcie pierwszym kwotę 450 złotych tytułem alimentów podwyższa do kwoty 600 (sześćset) złotych miesięcznie a w pozostałym zakresie apelację oddala;

2.  znosi wzajemnie między stronami koszty procesu za instancję odwoławczą.

Paweł Hochman

Dariusz Mizera Adam Bojko

Na oryginale właściwe podpisy

Sygn. akt. II Ca 559/15

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 10 czerwca 2015 roku, Sąd Rejonowy w Radomsku po rozpoznaniu sprawy z powództwa K. B. przeciwko P. B. o alimenty, zasądził od pozwanego P. B. na rzecz powoda K. B. alimenty w kwocie po 450 zł. miesięcznie, płatne w terminie do dnia 30-go każdego miesiąca z góry wraz z ustawowymi odsetkami w razie uchybienia terminowi płatności którejkolwiek z rat, poczynając od dnia 01 maja 2015 roku i oddalił powództwo w pozostałym zakresie. Jednocześnie Sąd Rejonowy nadał wyrokowi w pkt. l rygor natychmiastowej wykonalności zniósł wzajemnie koszty postępowania między stronami i nie obciążył pozwanego pozostałymi kosztami postępowania w sprawie.

Podstawę powyższego wyroku stanowiły następujące ustalenia faktyczne.

Powód K. B. ma 19 lat. Jest synem pozwanego P. B.. Powód ukończył klasę IV technikum (...) w R.. Mieszka wraz z matką i młodszą siostrą w domu należącym do krewnych.

Miesięczne koszty związane ze swoim utrzymaniem powód ocenił na kwotę 900 złotych. Swoje wyżywienie określił na kwotę 300 złotych miesięcznie, ubiór sezonowy około 300 złotych. K. B. chce rozpocząć studia i orientacyjne koszty związane ze studiami przedstawił następująco: za podręczniki akademickie ok. 150 złotych, koszt związane z mieszkaniem to kwota 650 złotych, środki czystości i higieny około 100 złotych. Podróże z domu do P. (gdzie powód chce rozpocząć studia) 120 złotych - w obie strony. Powód wskazał, iż w ciągu roku choruje na przeziębienia 4-5 razy. Koszt takiego jednorazowego leczenia to kwota 50 złotych. Opłata za abonament za telefon 100 złotych miesięcznie, bilet sieciowy około 50 złotych, kieszonkowe 150 - 200 złotych. Zakup pościeli poniżej 100 złotych, pomoce dydaktyczne, ksero około 70 złotych miesięcznie.

Powód zna część wyników maturalnych tj. z ustnego egzaminu dojrzałości - z języka polskiego powód otrzymał 60% , z języka obcego - niemieckiego 30%.

Powód pali papierosy w ilości 5 sztuk dziennie. Jedna paczka kosztuje 13,60 złotych. Na dyskotekach - jak określił sam powód - bywa sporadycznie tj. raz na trzy miesiące. Alkohol spożywa okazjonalnie. Do szkoły powód dojeżdżał samochodem. Powód jest właścicielem samochodu marki J., który został zakupiony trzy miesiące temu za kwotę 13 000 złotych. Na 18 urodziny powód miał zakupiony samochód marki P. z roku 2001 za 9 500 złotych. Ten samochód został rozliczony przy zakupie samochodu J. w marcu 2015 roku. Resztę pieniędzy dołożyli powodowi rodzice. Na zakup samochodu dla syna pozwany i jego żona pożyczyli pieniądze w kwocie 5 000 złotych. Obecnie pozwany spłaca to zadłużenie ­w kwocie po 500 złotych miesięcznie. Auto powoda spala ok. 13 litrów gazu na 100 km. Samochód ma pojemność silnika 2,5 1. Auto zostało wyprodukowane w 2002 roku. Powód ma własnego laptopa, który był zakupiony 2 lata temu przez pozwanego.

Pozwany P. B. poza wynagrodzeniem za pracę ma dodatkowe dochody pochodzące z prac dorywczych. Pozwany zajmuje się wykończeniami wnętrz domów.

P. B. ma(...) lata. Z zawodu jest (...). Obecnie pracuje w Urzędzie Gminy w L. na stanowisku (...)i zarabia miesięcznie netto 2185,70 zł. Pozwany podejmuje prace dorywcze oraz pomaga swojemu ojcu w prowadzeniu gospodarstwa rolnego. Rodzice pozwanego są emerytami. Pozwany korzysta z ich pomocy w zakresie wyżywienia i opierunku.

Pozwany ma problemy zdrowotne - urologiczne. W związku ze schorzeniem nerki P. B. jeździ, co miesiąc, na kontrolę lekarską do B..

Pozwany wskazał, iż na swoje wyżywienie potrzebuje ok. 150 złotych, na leki ok. 170 złotych miesięcznie, na ubiór pozwany nie wydaje w ogóle, gdyż jak wskazał nie stać go na zakup ubrań.

Wspólne zobowiązania kredytowe, które posiada P. B. i jego żona, pozwany określił na kwotę 80 000 złotych. Łączna rata zobowiązań kredytowych, które spłaca pozwany to kwota około 2 000 złotych miesięcznie. Pozwany zaciągnął w zakładzie pracy pożyczkę mieszkaniową w kwocie 3 000 złotych. Pozwanemu został jeszcze jeden rok do czasu spłaty tej pożyczki. Rata zobowiązania wynosi 183 złotych.

Zdaniem pozwanego pierwotną przyczyną konfliktu pomiędzy nim a żoną było nadużywanie alkoholu przez A. B. (2). Pozwany kilkakrotnie przywoził żonę z pracy pod wpływem alkoholu. Zdaniem P. B. A. B. (2) będąc pod wpływem alkoholu zachowywała się w stosunku do pozwanego w sposób niewłaściwy. Powód popadł w konflikt z ojcem, gdy ten znalazł w jego rzeczach narkotyki.

W następstwie powyższych ustaleń faktycznych Sąd Rejonowy zważył, że podstawę rozstrzygnięcia w niniejszej sprawie stanowi art. 135 § 1 i 2 kro, art. 133 § 1 kro oraz art. 128 kro zgodnie, z którym obowiązek dostarczania środków utrzymania, a w miarę potrzeby także środków wychowania (obowiązek alimentacyjny) obciąża krewnych w linii prostej oraz rodzeństwo.

Wyjaśnił, że rodzice obowiązani są do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie, chyba że dochody z majątku dziecka wystarczają na pokrycie kosztów jego utrzymania i wychowania.

Zakres świadczeń alimentacyjnych zależy od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego oraz od zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego. Wykonanie obowiązku alimentacyjnego względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie albo wobec osoby niepełnosprawnej może polegać w całości lub w części na osobistych staraniach o utrzymanie lub o wychowanie uprawnionego; w takim wypadku świadczenie alimentacyjne pozostałych zobowiązanych polega na pokrywaniu w całości lub w części kosztów utrzymania lub wychowania uprawnionego.

Powód K. B. pomimo, iż jest osobą pełnoletnią, niewątpliwie nie jest w stanie utrzymać się samodzielnie, nie posiada żadnego majątku z którego dochody mógłby przeznaczyć na własne utrzymanie. Powód nadal wymaga pomocy rodziców. Powód jest właścicielem samochodu osobowego marki J. o poj. 2,5 litra. Jednakże posiadane rzeczy ruchome nie wpływają na możliwość samodzielnego utrzymania się powoda.

Powód ukończył szkołę średnią i obecnie wyczekuje na wyniki egzaminu dojrzałości. K. B. podejmuje kroki w celu wyuczenia zawodu. Ukończył technikum. Chce rozpocząć studia.

Nałożony na rodziców obowiązek alimentacyjny w stosunku do własnego dziecka podlega regulacji specjalnej i uprzywilejowanej. Rodzice nie mogą uchylić się od obowiązku alimentacyjnego na tej podstawie, że wykonywanie tego obowiązku stanowiłoby dla nich nadmierny ciężar. Są obowiązani podzielić się z dzieckiem nawet najmniejszymi dochodami. W szczególnych przypadkach, gdy sytuacja dziecka tego wymaga, rodzice mają obowiązek wyzbywania się posiadanego majątku bądź jego niektórych składników, aby w ten sposób podołać ciążącemu na nich obowiązkowi alimentacyjnemu.

Zgodnie z art. 135 § 1 kro o zakresie obowiązku alimentacyjnego ze strony zobowiązanego decydują możliwości zarobkowe i majątkowe. Pozwany pracuje zawodowo, osiąga stałe miesięczne wynagrodzenie na poziomie ponad 2000 zł. P. B. podejmuje prace dorywcze oraz pomaga ojcu w prowadzeniu gospodarstwa rolnego.

Zdaniem Sądu obecny koszt utrzymania powoda to kwota ok. 900 zł. miesięcznie. Nie można jeszcze uwzględniać wydatków przyszłych, które nie są aktualnie ponoszone ( związanych z planowanymi dopiero studiami). Pozwany powinien partycypować w kosztach utrzymania syna w 1/2 wysokości wydatków związanych z utrzymaniem. Sąd zważył, iż ojciec dotychczas w sposób należyty wypełniał obowiązek alimentacyjny względem syna. Nie należy zapominać, że rodzice powoda - gdy zamieszkiwali wspólnie - zapewnili powodowi dostatnie życie. Kupili mu samochód. Powód korzystał z niedozwolonych używek - co było powodem napięć i nieporozumień pomiędzy ojcem a synem.

Sąd uznał, iż zasądzona w wyroku kwota alimentów jest wystarczająca na obecną chwilę, bowiem wyższa suma alimentów stanowiłaby zbyt duże obciążenie i pozbawiłaby pozwanego środków niezbędnych na utrzymanie własne oraz małoletniej córki. Pozwany bowiem poza powodem ma na utrzymaniu małoletnią córkę N., na którą zobowiązany jest łożyć alimenty w wysokości po 450 złotych miesięcznie. Łącznie zobowiązania alimentacyjne ojca na rzecz dzieci wynoszą w skali miesiąca 900 złotych. Jest to kwota na tyle wysoka, że zabezpiecza potrzeby zarówno małoletniej N. jak i dorosłego powoda na odpowiednimi poziomie. Matka powoda pracuje i osiąga miesięczne wynagrodzenie na poziomi ok. 1300 złotych i powinna w pozostałej części pokryć koszty, niezbędne, związane z utrzymaniem powoda. Sąd ma na uwadze również i to, że sam powód podejmuje prace dorywcze i jest w stanie - choćby w niewielkim zakresie - ponosić koszty związane ze swoim utrzymaniem.

Sąd zasądził kwotę 450 złotych alimentów od pozwanego na rzecz powoda i ustalił datę początkową świadczeń alimentacyjnych na miesiąc maj 2015 r. Sąd uznał, iż krzywdzące dla pozwanego byłoby zasądzenie alimentów od daty wcześniejszej w sytuacji, gdy pozwany dotychczas przyczyniał się do zaspokajanie potrzeb rodziny.

Ponadto Sąd miał na względzie, iż powód powinien czynić starania i dążyć do jak najszybszego usamodzielnienia się. Zdaniem Sądu Rejonowego żądana przez powoda kwota alimentów w wysokości po 900 zł. miesięcznie jest wygórowana, bowiem to sam pozwany ponosiłby wszelkie koszty związane z utrzymaniem dorosłego syna. Ponadto jak wynika z materiału dowodowego zgromadzonego w aktach sprawy powód palił papierosy, a świadczenia alimentacyjne mają służyć zabezpieczeniu podstawowych potrzeb życiowych powoda - nie służą one zapewne zapewnieniu powodowi używek typu papierosy, czy alkohol.

Biorąc pod uwagę powyższe okoliczności Sąd uznał, że powództwo w pozostałym zakresie jest nieuzasadnione w chwili orzekania i podlega oddaleniu.

O rygorze natychmiastowej wykonalności Sąd orzekł na podstawie art. 333 § 1 pkt 1 k.p.c.

Powołując się na art. 100 k.p.c. oraz na podstawie art. 102 k.p.c. Sąd nie obciążył pozwanego pozostałymi kosztami postępowania w sprawie - mając na uwadze obciążenie - głównie alimentacyjne i kredytowe - pozwanego.

Mając na względzie powyższe okoliczności Sąd orzekł jak w sentencji wyroku.

Apelację od powyższego wyroku wniósł pełnomocnik powoda zaskarżając go w części, to jest co do oddalenia powództwa ponad kwotę 450 zł. z tytułu alimentów od pozwanego P. B. na rzecz powoda K. B. i zniesienia wzajemnie kosztów postępowania między stronami.

Zaskarżonemu wyrokowi zarzucił:

1. naruszenia prawa procesowego, które miało istotny wpływ na wydane rozstrzygnięcie, tj. naruszenie art. 233 § 1 k.p.c. polegające na braku wszechstronnego rozważenia materiału dowodowego co doprowadziło do sprzeczności istotnych ustaleń Sądu z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego przez:

- przyjęcie, iż dochody pozwanego wynoszą 2.185,70 zł podczas gdy zeznania świadków temu przeczą a tym samym Sąd dokonał oceny materiału dowodowego z pominięciem jego istotnej części,

- nieuwzględnienie przy określaniu zakresu świadczeń alimentacyjnych, do których zobowiązany jest pozwany, jego zarobkowych i majątkowych możliwości, a w szczególności faktu, że pozwany oprócz wynagrodzenia z tytułu pracy na stanowisku rzemieślnika specjalisty zajmuje się również pracami remontowo-wykończeniowymi z których uzyskuje dodatkowy dochód,

- określenie, że pozwany i matka powoda A. B. (2) powinni zaspokajać usprawiedliwione potrzeby K. B. po połowie, podczas gdy możliwości zarobkowe pozwanego są znacznie wyższe niż matki powoda, ustalenie, że usprawiedliwione potrzeby powoda K. B. opiewają miesięcznie na kwotę 900,00 zł, podczas gdy powód wykazał, że miesięczny koszt jego utrzymania jest znacznie wyższy a Sąd kierując się doświadczeniem życiowym winien dojść do wniosku, iż potrzeby powoda, który we wrześniu rozpoczyna naukę na studiach opiewają na znacznie wyższą kwotę.

W związku z powyższym skarżący wniósł o uwzględnienie powództwa w całości poprzez zasądzenie od pozwanego P. B. na rzecz powoda K. B. alimentów w kwocie po 900 zł. miesięcznie, płatnych w terminie do dnia 30-go każdego miesiąca z góry, wraz z ustawowymi odsetkami w razie uchybienia terminowi płatności którejkolwiek z rat poczynając od dnia 1 maja 2015 r., zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych; ewentualnie skarżący wniósł o uchylenie zaskarżonego orzeczenia i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania przez Sąd Rejonowy w Radomsku.

Sąd Okręgowy zważył co następuje.

Apelacja jest częściowo uzasadniona.

Sąd Okręgowy w uzupełnieniu wskazanych powyżej ustaleń faktycznych stwierdza, że powód K. B. dostał się na studia wyższe na kierunku (...). Studia mają charakter stacjonarny.

Okoliczność powyższa wynika z zawiadomienia z 23 września 2015 r. ( k. 83 ). Została potwierdzona oświadczeniem złożonym przez powoda i niezakwestionowana przez pozwanego.

W tym miejscu należy się odnieść do uwag jakie poczynił pełnomocnik pozwanego twierdząc, że rozpoczęcie studiów wyższych będzie stanowiło uprawnienie powoda do występowania z pozwem o podwyższenie alimentów. Rozstrzygając o wysokości roszczeń alimentacyjnych Sąd winien wziąć pod uwagę stan z daty orzekania uwzględniający jednak prognozę co do wydatków jakie uprawniony będzie musiał ponosić w najbliższej przyszłości. Alimenty ustala się na przyszłość. Dlatego należy mieć na uwadze okoliczność, że z datą rozpoczęcia studiów wzrosną potrzeby powoda bez względu na to czy podejmie decyzję o zamieszkaniu w C. czy będzie dojeżdżał na zajęcia ze swego miejsca zamieszkania.

Kwota w wysokości 150 zł., o którą Sąd Okręgowy podwyższył zasądzone alimenty ma zaspokoić dodatkowe koszty, które powstaną. Co za tym idzie zmiana zaskarżonego wyroku nie nastąpiła w konsekwencji uwzględnienia zarzutów apelacyjnych a stanowi następstwo dodatkowych ustaleń.

Wskazać należy, że nie ma racji skarżący podnosząc zarzut naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. polegającego na braku wszechstronnego rozważenia materiału dowodowego. W okolicznościach przedmiotowej sprawy brak jest podstaw aby skutecznie zakwestionować ustalenia sądu pierwszej instancji, Sąd pierwszej instancji dokonał prawidłowych ustaleń przyjmując, ze dochody pozwanego nie ograniczają się tylko do tych osiąganych z tytułu pracy w szkole. Pozwany wykonuje również usługi w zakresie prac remontowych, za które otrzymuje wynagrodzenie. Brak jednocześnie podstaw aby na tej podstawie ustalić, jak sugeruje skarżący w wniesionej skardze apelacyjnej, że dodatkowe dochody jakie osiąga pozwany mają charakter stały i oscylują granicach około 2500 zł. miesięcznie. Powyższa okoliczność nie wynika z pewnością z zeznań A. B. (2), która przede wszystkim wyjaśniła, że prace jakie podejmuje pozwany mają charakter dorywczy i że otrzymuje z tego tytułu różne wynagrodzenia.

Apelujący formułując zarzuty apelacyjnej zdaje się nie dostrzegać, że w okolicznościach przedmiotowej sprawy, na ustalenie wysokości obowiązku alimentacyjnego pozwanego wpływ ma również to, że ciąży na nim obowiązek związany z koniecznością spłaty kredytu na poziomie około 2000 zł miesięcznie. Przypomnieć należy, że kredyt ten został zaciągnięty wspólnie przez pozwanego i matkę powoda i uznać należy że miał on na celu zaspokojenie potrzeb rodziny. Dodatkowe wynagrodzenie jakie osiąga musi więc zaspokajać również wskazane wyżej zobowiązania, skoro A. B. (2) nie partycypuje w ich realizacji.

W ocenie Sądu Okręgowego koszty utrzymania powoda na studiach będą oscylować wokół kwoty około 1100 zł. obowiązek jego utrzymania ciąży jednocześnie na obojga rodzicach. W tym miejscu wskazać należy, że nie sposób się zgodzić z argumentacją zawartą w apelacji jakoby matka powoda nie mogła podjąć dodatkowych starań zmierzających do zwiększenia osiąganych dochodów a co za tym idzie aby nie mogła partycypować w kosztach utrzymania syna kwotą około 500 zł. W szczególności za niewiarygodne muszą być uznane twierdzenia, jakoby przeciwko dalszej jej aktywizacji na rynku pracy przemawiała konieczność opieki nad córką N. skoro córka ma 16 lat i uczęszcza do klasy pierwszej szkoły średniej.

W konsekwencji powyższych rozważań uznać należy, że wydając zaskarżony wyrok Sąd Rejonowy nie uchybił przepisom prawa materialnego – prawidłowo zastosował przepis art. 135 k.r.o. – uwzględniając zarobkowe i majątkowe możliwości pozwanego i potrzeby powoda istniejące w dacie orzekania.

Jak wskazano już powyżej zmiana zaskarżonego wyroku stanowiła konsekwencję powstania nowych zwiększających potrzeby powoda okoliczności.

Mając powyższe na uwadze Sąd Okręgowy na podstawie przepisu art. 386 § 1 k.p.c. orzekł o zmianie zaskarżonego wyroku.

O kosztach postępowania apelacyjnego Sąd Okręgowy orzekł na podstawie przepisu art. 100 k.p.c.

SSO Paweł Hochman SSO Dariusz Mizera SSO Adam Bojko

Na oryginale właściwe podpisy