Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 20 kwietnia 2016r

Sąd Rejonowy w Brzesku Wydział I Cywilny

w składzie :

Przewodniczący : SSR Marek Jałowiecki – Paruch

Protokolant : Magdalena Markowska

po rozpoznaniu w dniu 20 kwietnia 2016r. w Brzesku

na rozprawie

sprawy z powództwa S. D.

przeciwko W. K., B. M.

o zapłatę

I.  zasądza od pozwanego W. K. na rzecz powoda S. D. kwotę 775,00 zł (siedemset siedemdziesiąt pięć złotych) z ustawowymi odsetkami od dnia 19.12.2015r do dnia zapłaty;

II.  zasądza od pozwanej B. M. na rzecz powoda S. D. kwotę 775,00 zł (siedemset siedemdziesiąt pięć złotych) z ustawowymi odsetkami od dnia 18.12.2015r do dnia zapłaty;

III.  w pozostałym zakresie powództwo oddala;

IV.  zasądza od pozwanego W. K. na rzecz powoda S. D. kwotę 136,50 zł tytułem zwrotu części kosztów postępowania;

V.  zasądza od pozwanej B. M. na rzecz powoda S. D. kwotę 136,50 zł tytułem zwrotu części kosztów postępowania;

VI.  zasądza od powoda S. D. na rzecz pozwanych W. K. i B. M. kwoty po 516,50 zł tytułem zwrotu części kosztów postępowania.

Sędzia

SR Marek Jałowiecki – Paruch

Sygn. akt I C 1135/15

UZASADNIENIE WYROKU

Z DNIA 20 KWIETNIA 2016R.

S. D. w pozwie skierowanym przeciwko W. K. oraz B. M. domagał się od pozwanych zapłaty solidarnie: kwoty 6 466,34zł z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia 16.04.2015r, kwoty 1 050zł z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia 21.10.2008r, kwoty 2 000zł z ustawowymi odsetkami od dnia 15.10.2005r. oraz zasądzenie solidarnie od pozwanych kosztów postępowania według norm przepisanych.

W uzasadnieniu oraz w dalszych pismach procesowych wskazał, że jego żona M. D. (1) zmarła w 2005r. Spadek po zmarłej nabyli wprost na podstawie ustawy małżonek S. D. w 2/4 części oraz rodzeństwo B. M. i W. K. po ¼ części. W skład spadku po zmarłej wchodził m. in. udział w wielkości ½ części w spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu mieszkalnego przy ul. (...) w B.. Powód wskazał, że po śmierci M. D. (1) spadkodawcy nie porozumieli się co do zarządu rzeczą wspólną. S. D. nie blokował współspadkobiercom możliwości współposiadania i korzystania z mieszkania. W związku zaś z tym, że spadkobiercy obowiązani są wspólnie dbać o spadek i ponosić koszty związane z jego utrzymaniem, powód domagał się zapłaty od pozwanych solidarnie 2/8 części zadłużenia z tytułu czynszu administracyjnego tj. kwoty 6 466,34zł (łączne zadłużenie tytułem opłat czynszowych wynosiło 25 865,36zł). W dalszej kolejności powód wskazał, że wymienił w mieszkaniu spadkowym stolarkę okienną, koszt tej inwestycji wynosił 4200zł, w związku z tym domagał się od pozwanych zwrotu kwoty 1 050zł. Ponadto powód wskazał, że pokrył koszt budowy nagrobka dla spadkodawczyni i z tego tytułu domagał się od pozwanych zwrotu łącznej kwoty 2 000zł.

W odpowiedzi na pozew pozwani wnieśli o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie kosztów postępowania od powoda na ich rzecz według norm przepisanych.

Przede wszystkim pozwani wskazali, że po śmierci M. D. (1) porozumieli się z powodem co do sposobu zarządu mieszkaniem wchodzącym w skład spadku. Strony ustaliły bowiem w ustnej umowie, że lokal nadal będzie zajmował powód i w związku z tym sam będzie ponosił ciężary jego utrzymania. W dacie objęcia spadku lokal nie był zadłużony. Powód wbrew przyjętym na siebie zobowiązaniom zadłużył mieszkanie, a ponadto nie udowodnił, że mieszkanie rzeczywiście zadłużone jest na wskazaną w pozwie kwotę. Pozwani wskazali także, że żądanie zwrotu części kosztów montażu stolarki okiennej jest całkowicie bezzasadne, ponieważ wskazana faktura nie podaje w jakim lokalu okna zostały wymienione, a ponadto z dokumentu tego wynika, że koszty te poniosła A. D., a nie powód. Odnosząc się natomiast do żądania zwrotu kosztów wystawienia nagrobka pozwani wskazali, że S. D. był mężem spadkodawczyni i wybudowanie nagrobka stanowiło jego obowiązek, ponadto z dołączonych dowodów wpłat wynika, że powód za nagrobek zapłacił 2 000zł.

Zarządzeniem z dnia 12.04.2016r. Sąd zwrócił pismo pozwanych z dnia 1.04.2016r., na podstawie art. 207 § 7 kpc, zgodnie z którym dalsze pisma przygotowawcze (inne niż odpowiedź na pozew) mogą być składane tylko wtedy, gdy zadecyduje o tym przewodniczący, pismo złożone z naruszeniem tej reguły podlega zwrotowi.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Spadek po M. D. (1) zmarłej 17.09.2005r. na podstawie ustawy nabyli wprost jej mąż S. D. w 2/4 części, oraz jej rodzeństwo B. M. oraz W. K. po ¼ części. Postępowanie spadkowe po zmarłej toczyło się w 2012r.

Dowód: postanowienie z dnia 10.09.2012r. k.14 akt (...)

W skład spadku po M. D. (1) wchodził udział w wielkości ½ części w spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu mieszkalnego nr (...)w budynku wielomieszkaniowym położonym przy ul. (...) w B.. Opisane wyżej prawo do lokalu związane jest z nieruchomością składającą się z działki ewidencyjnej numer (...) w B. dla której Sąd Rejonowy w B. prowadzi KW nr (...), gdzie prawo własności wpisane jest na rzecz Skarbu Państwa, a prawo użytkowania wieczystego gruntu i własności budynku wielomieszkaniowego na rzecz (...)w B..

W następstwie dziedziczenia po M. D. (1) spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego opisanego wyżej przysługiwało S. D. w wielkości 6/8 części oraz W. K. i B. M. w udziałach wynoszących po 1/8 części.

Dowód: kopia umowy sprzedaży spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu Repertorium A nr (...) z dnia (...) k. 47- 56

Zarówno przed jak i po śmierci M. D. (1) mieszkanie spadkowe zajmował powód wraz ze swoimi dziećmi (nie były to dzieci M. D. (1)): W. D., A. D. oraz K. D. i jej córką. W. D. oraz K. D. z córką opuścili mieszkanie w 2009r., a A. D. w grudniu 2012r wyszła za mąż i również się wyprowadziła. Powód natomiast mieszkał i był zameldowany w mieszkaniu spadkowym do momentu sprzedaży spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego w kwietniu 2015r. Po śmierci M. D. (1) powód przebywał okresowo w O. gdzie mieszkała jego konkubina. Ponadto wyjeżdżał do pracy za granicę, a w latach 2008 i 2009 przebywał za granicą 9 miesięcy. Chociaż dzieci powoda były dorosłe i przez pewien czas zajmowały mieszkanie wspólnie z ojcem, żadne z nich, ani powód nie płacili czynszu. Pozwani nigdy nie mieszkali w mieszkaniu spadkowym, nigdy również nie żądali od powoda kluczy do tego mieszkania i nie chcieli w nim zamieszkać.

Dowód: pismo K. D. z dnia 21.06.2012r. k. 12 akt (...), oświadczenie S. D. z dnia 18.01.2010r. k.13 akt (...), wyrok z dnia 20.11.2012r. sygn. akt (...), ugoda z dnia 20.11.2012r. k. 37-38 akt (...), sprzeciw S. D. z dnia 24.10.2011r. k. 34 akt (...), zeznania powoda k. 76-77

Kilka miesięcy po śmierci M. D. (1) pozwani rozmawiali z powodem w celu ustalenia kwestii płatności czynszu za zajmowany lokal. Powód stwierdził wówczas, że mieszkanie jest jego, on je zajmuje i będzie ponosił koszty jego utrzymania

Dowód: zeznania W. K. k. 77, zeznania B. M. k. 77

Pomimo ustaleń powód nie płacił czynszu za lokal spadkowy. Nakazem zapłaty z dnia 27.09.2011r. Sąd nakazał zapłacić powodowi oraz jego córkom solidarnie na rzecz (...)w B. kwotę 4 350,56zł wraz z odsetkami ustawowymi, tytułem zaległego czynszu za okres od kwietnia 2010r. do czerwca 2011r. oraz kosztami procesu. Następnie wyrokiem z dnia 20.11.2012r. Sąd uchylił zaskarżony nakaz zapłaty w stosunku do córki powoda K. D.. Wyrokiem z dnia 5.12.2011r. Sąd zasądził, od S. D. na rzecz (...) Spółdzielni Mieszkaniowej w B. kwotę 4 350,56zł wraz z odsetkami ustawowymi tytułem zaległego czynszu za okres od kwietnia 2010r. do czerwca 2011r. oraz kosztami procesu. Nakazem zapłaty z dnia 29.04.2013r. Sąd nakazał zapłacić powodowi na rzecz (...) Spółdzielni Mieszkaniowej w B. kwotę 6 930,26zł wraz z odsetkami ustawowymi, tytułem zaległego czynszu za okres od lipca 2011r. do grudnia 2012r. oraz kosztami procesu. Kolejnym nakazem zapłaty wydanym w elektronicznym postępowaniu upominawczym w dniu 25.11.2014r. Sąd nakazał zapłacić powodowi na rzecz (...) Spółdzielni Mieszkaniowej w B. kwotę 7 781,16zł wraz z odsetkami ustawowymi, tytułem zaległego czynszu za okres od stycznia 2013r. do października 2014r. oraz kosztami procesu. Powyższym nakazom zapłaty oraz wyrokowi zostały nadane klauzule wykonalności i na podstawie rzeczonych tytułów wykonawczych Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym w (...) M. S. wszczął postępowania egzekucyjne (Km (...)

Dowód: nakaz zapłaty z dnia 27.09.2011r. sygn. akt (...) k.23 akt (...), wyrok z dnia 5.12.2011r. sygn. akt (...) k. 49 akt (...), wyrok z dnia 20.11.2012r. sygn.(...) k.38 akt (...), nakaz zapłaty z dnia 29.04.2013r. sygn. akt (...) k. 14 akt (...), nakaz zapłaty z dnia 25.11.2014r. sygnatura (...)

Kiedy dług czynszowy w (...) Spółdzielni Mieszkaniowej w B. narósł z pozwanymi kontaktowała się Spółdzielnia Mieszkaniowa i sugerował aby mieszkanie sprzedać, nie domagała się natomiast od pozwanych zapłaty zaległego czynszu. W celu sprzedaży zadłużonego mieszkania pozwani wystąpili do Sądu z wnioskiem o stwierdzenie nabycia spadku po M. D. (1). Powód nigdy nie żądał od współspadkobierców zapłaty części czynszu za lokal spadkowy. Pierwszym wezwaniem w tej kwestii był pozew. Pozwani nie wiedzą nic na temat wymiany okien w mieszkaniu spadkowym.

Dowód: zeznania W. K. k. 77, zeznania B. M. k. 77

Powód wystawił spadkodawczyni nagrobek za kwotę 3 100zł. W kwestii partycypowania w kosztach nagrobka S. D. nie rozmawiał nigdy z pozwanymi, nigdy wcześniej nie domagał się od nich również zwrotu poniesionych z tego tytułu kosztów.

Dowód: zeznania powoda k. 76-77, zeznania W. K. k. 77, zeznania B. M. k. 77

Na dzień 16.04.2015r. mieszkanie spadkowe zadłużone było wobec (...) Spółdzielni Mieszkaniowej w B. na łączną kwotę 25 865,36zł, z czego kwota 23 625,20zł objęta była egzekucją prowadzoną przez Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w (...) M. S. (sprawy (...)), a pozostała kwota (2 240,16zł) nie została objęta egzekucją. Powód posiadał również inne zadłużenia w związku z którymi Komornik Sądowy M. S. prowadził postępowania na rzecz: (...) Bank S.A. we W. (sygn. (...)), (...) Sp. z o.o. (sygn. (...)), (...) s.a.r.l. (sygn. (...)), (...) (...) (...) (sygn. (...)).

Dowód: kopia umowy sprzedaży spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu Repertorium A nr (...) dnia (...). k. 47- 56

W dniu 16.04. 2015r. w Kancelarii Notarialnej w B. przed notariuszem D. M. pozwani oraz powód sprzedali przysługujące im udziały w spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu mieszkalnego Z. G. oraz E. G.. W wyniku zawartej umowy sprzedaży W. K. i E. M. otrzymali od kupujących kwoty po 16 250zł, a S. D. miał otrzymać kwotę 97 500zł z tym, że z należnej jemu kwoty:

- 31 386,81zł wypłacono do rąk Komornika Sądowego M. S. na poczet wymienionych wyżej egzekucjami na rzecz ( (...) Bank S.A. we W., (...) Sp. z o.o., (...) s.a.r.l., (...) (...) (...));

- 23 625,20zł wypłacono do rąk Komornika Sądowego M. S. na poczet egzekucji prowadzonej na rzecz (...) Spółdzielni Mieszkaniowej w B. tytułem zaległego czynszu;

- 2 240,16zł wypłacono (...) Spółdzielni Mieszkaniowej w B. tytułem spłaty zobowiązań czynszowych powoda za okres, co do którego nie toczyło się postępowanie egzekucyjne.

Pozostała kwota została wypłacona S. D..

Dowód: kopia umowy sprzedaży spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu Repertorium A nr (...) dnia (...)k. 47- 56

W następstwie spłaty zaległości wobec (...) Spółdzielni Mieszkaniowej w B. Komornik Sądowy M. S. zakończył postępowania egzekucyjne w sprawach (...)

Dowód: postanowienia Komornika Sądowego M. S. z dnia 22.04.2015r. k. 107 akt (...)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie wyżej przywołanych dokumentów oraz zeznań stron. Dokumenty te nie były kwestionowane przez strony nie budziły zastrzeżeń Sądu co do ich autentyczności dlatego Sąd dał im wiarę. Ponadto dokumenty w postaci orzeczeń Sądów i nakazów zapłaty, postanowień Komornika Sądowego mają status dokumentów urzędowych w rozumieniu art. 244 kpc i stanowią dowód tego, co zostało w nich stwierdzone. Kopia aktu notarialnego nie została potwierdzona za zgodność z oryginałem zatem nie korzysta z przywilejów dokumentu urzędowego, jednak nie była kwestionowana przez strony i w związku z tym Sąd uznał ją za wiarygodną.

Sąd nie dał wiary jedynie dwóm dokumentom przedłożonym przez powoda:

- fakturze Vat Nr (...) z dnia 21.10.2008r., która miała dowodzić, że S. D. wymienił w spadkowym lokalu okna z własnych środków finansowych. Przede wszystkim faktura ta została wystawiona na inną osobę - A. D., nie wynika z niej więc by to powód zapłacił za wymianę okien - na tę okoliczność bowiem powód nie przedstawił żadnych innych dowodów. Ponadto faktura nie podaje w jakim mieszkaniu okna zostały zamontowane, dlatego też nie sposób ustalić czy przedłożona faktura dotyczy wymiany okien w mieszkaniu spadkowym, a pozwani nie potwierdzili, że w przedmiotowym lokalu zostały zamontowane nowe okna.

- dowodom wpłat przedstawionym przez powoda na okoliczność kosztów wystawienia nagrobka M. D. (1). Z dokumentów tych nie wynika bowiem jednoznacznie jaką dokładnie kwotę powód zapłacił za nagrobek. Pierwszy dowód wpłaty wskazuje bowiem, że powód zapłacił 200zł, a dopłata ma wynieść 3 800zł, natomiast drugi dowód wpłaty podaje, że powód zapłacił 2 000zł, a dopłata ma wynieść 1 900zl. W tej kwestii Sąd oparł się na zeznaniach powoda, który wskazał, że za wystawienie nagrobka zapłacił 3 100zł. Pozwani nie sprzeciwili się temu, a ponadto kwota ta wydaje się nie być zawyżona i odpowiadać średnim cenom budowy nagrobka w naszym regionie.

Zeznaniom pozwanych W. K. i B. M. Sąd dał wiarę ponieważ były spójne logiczne i pokrywały się z pozostałym materiałem dowodowym, któremu Sąd dał wiarę.

Zeznaniom powoda S. D. Sąd nie dał wiary w części, w której zeznał, że strony nigdy nie umawiały się co do losów spadkowego mieszkania. W tej części bowiem Sąd oparł się na zeznaniach pozwanych, którzy twierdzili przeciwnie, tym bardziej, że S. D. mieszkał w spadkowym mieszkaniu przed śmiercią M. D. (1) więc zrozumiałym było, że skoro on i jego dzieci nie mają innego mieszkania, to pozostaną w nim również po śmierci spadkodawczyni i będą ponosić w związku z tym ciężary utrzymania mieszkania. Ponadto powód w swoich zeznaniach stwierdził: „właścicielem mieszkania byłem ja, bo wszystkie dokumenty ze spółdzielni przychodziły na mnie”. Z twierdzenia tego jednoznacznie wynika, że powód po śmierci M. D. (1) uważał się za jedynego właściciela i jedyną osobę uprawnioną do korzystania z mieszkania. Sąd również nie dał wiary zeznaniom powoda co do dat kiedy jego córka K. D. opuściła mieszkanie spadkowe, ponieważ co innego wynika z pisma K. D. z dnia 21.06.2012r., oświadczenie S. D. z dnia 18.01.2010r. oraz wyroku i ugody z dnia 20.11.2012r. sygn. akt I (...).Ponadto Sąd nie dał wiary zeznaniom powoda w części dotyczącej wymiany okien w spadkowym mieszkaniu, ponieważ na tą okoliczność powód nie przedstawił żadnych wiarygodnych dowodów, a pozwani nie potwierdzili faktu wymiany stolarki okiennej. Sąd nie dał również wiary zeznaniom powoda w części dotyczącej tego gdzie przez wszystkie lata od śmierci M. D. (1) znajdowało się centrum spraw życiowych powoda. S. D. w zeznaniach podał bowiem, że centrum jego spraw życiowych znajdowało się w O.. Z materiału dowodowego zebranego w sprawie wynika jednak jednoznacznie, że po śmierci M. D. (1) powód, aż do czasu sprzedaży mieszkania był zameldowany w mieszkaniu spadkowym to, że wyjeżdżał do swojej konkubiny do O. i przebywał czasowo za granicą nie zmienia faktu, że w mieszkaniu spadkowym znajdowało się centrum jego spraw życiowych, to tutaj powód miał wszystkie swoje rzeczy. Również córka powoda K. D. w piśmie, które Sąd uznał za wiarygodne napisała, że wyprowadziła się od ojca bo ten nadużywał alkoholu i życie z nim było bardzo ciężkie, nawet późniejsze próby wspólnego zamieszkania razem w 2011r. zakończyły się fiaskiem. Także w sprzeciwie z końca 2011r. powód jako swój adres wskazał B. ul. (...). Wszystkie te okoliczności wskazują, że centrum spraw życiowych, a tym samym miejsce zamieszkania powoda znajdowało się w B.. W pozostałym zakresie zeznania powoda Sąd uznał za wiarygodne, ponieważ pokrywały się z pozostałym materiałem dowodowym i zeznaniami pozwanych.

Sąd zważył co następuje:

Z chwilą stwierdzenia nabycia spadku przez kilku spadkobierców powstaje między nimi wspólność praw i obowiązków spadkowych, która utrzymuje się do chwili dokonania działu spadku.

Zgodnie z art. 1034. § 1 kc do chwili działu spadku spadkobiercy ponoszą solidarną odpowiedzialność za długi spadkowe. Jeżeli jeden ze spadkobierców spełnił świadczenie, może on żądać zwrotu od pozostałych spadkobierców w częściach, które odpowiadają wielkości ich udziałów.

Co do zasady roszczenia regresowe spadkobiercy, który spełnił świadczenie dochodzone są wobec pozostałych spadkobierców w sprawie o dział spadku. Przyjmuje się jednak w doktrynie i orzecznictwie, że roszczenia regresowe spadkobiercy z art. 1034 § 1 zdanie drugie k.c. mogą być dochodzone w odrębnym procesie. Jeżeli jednak zostało wszczęte postępowanie w sprawie o dział spadku, rozliczenia spadkobierców z tytułu spłaconych długów spadkowych mogą być dokonywane wyłącznie w tym postępowaniu (art. 686 k.p.c.). (Komentarz do art.10345 Kodeksu cywilnego, Andrzej Kidyba (red.), Elżbieta Niezbecka, stan prawny: 15.06.2015r., na ten temat również: Jerzy Ciszewki(red.) Jakub Knabe , Komentarz do art.10345 Kodeksu cywilnego, stan prawny: 1.05.2014r., oraz uchwała Sadu Najwyższego z dnia 2.01.1975r. III CZP 82/74, OSNC 1976/1/5)

Pomiędzy spadkobiercami nie toczyło się postępowanie dotyczące działu spadku, dlatego też powód mógł dochodzić w niniejszym postępowaniu zwrotu od pozostałych spadkobierców w częściach, które odpowiadają wielkości ich udziałów poniesionych przez niego nakładów na rzecz wspólną.

W związku z powyższym S. D. domagał się zapłaty solidarnie od pozwanych kwoty 6 466,34zł, stanowiącej 2/8 wysokości zadłużenia z tytułu czynszu za mieszkanie spadkowe w (...) Spółdzielni Mieszkaniowej w B..

Żądanie powoda w tej części nie zasługiwało jednak na uwzględnienie.

Podstawę prawną rozliczenia dokonanych nakładów stanowi art. 207 k.c. w zw. z art. 1035 k.c.

Według art. 207 kc, pożytki i inne przychody z rzeczy wspólnej przypadają współwłaścicielom w stosunku do wielkości udziałów; w takim samym stosunku współwłaściciele ponoszą wydatki i ciężary związane z rzeczą wspólną.

Natomiast art. 1035 kc stanowi, że jeżeli spadek przypada kilku spadkobiercom, do wspólności majątku spadkowego oraz do działu spadku stosuje się odpowiednio przepisy o współwłasności w częściach ułamkowych z zachowaniem przepisów niniejszego tytułu.

Nie można jednak z powyższego wywodzić, że na podstawie wskazanych przepisów współwłaściciel może domagać się od reszty współwłaścicieli, proporcjonalnie do ich udziałów, zwrotu każdego wydatku na rzecz i w każdej sytuacji.

Art. 207 kc ma zastosowanie wtedy, gdy współwłaściciele inaczej nie postanowili, jest to bowiem przepis dyspozytywny. Zasada podziału pożytków i przychodów według wielkości udziałów nie ma zatem zastosowania, gdy współwłaściciele zawarli umowę o podział nieruchomości do korzystania ( quoad usum) i każdy z nich korzysta na zasadzie wyłączności z określonej fizycznie części nieruchomości (uchwała Sądu Najwyższego z 8.01.1980 r., III CZP 80/79, LexisNexis nr 296476, OSNCP 1980/9/157). Współspadkobiercy mogą zatem uregulować sprawowanie zarządu spadkiem lub poszczególnymi przedmiotami wchodzącymi w skład spadku w drodze umowy, w razie zawarcia takiej umowy stosowanie art. 207 kc zostaje wyłączone. Również inne uzgodnienia (po za podziałem quod usum) dotyczące posiadania i korzystania z rzeczy mogą rzutować na stosowny (odmienny od reguł art. 207 k.c.) rozkład wydatków i ciężarów związanych z rzeczą. Powierzenie, w trybie uzgodnienia umownego współwłaścicieli, wykonywania zarządu jednemu ze współwłaścicieli rodzi potrzebę ustaleń dotyczących rozliczeń z tytułu wydatków oraz innych ciężarów związanych z rzeczą (Edward Gniewek, Komentarz do art.207 Kodeksu cywilnego, stan prawny 1.07.201r.). Sąd Najwyższy w licznych orzeczeniach, a w szczególności w wytycznych z dnia 28 września 1963 r. w sprawie sygn. akt III Co 33/62 (OSNC 1964/2/22) podkreślił, że umowa lub orzeczenie sądu może kształtować korzystanie z rzeczy wspólnej w sposób odmienny, aniżeli wynika to z ustawy. Prowadzi to w konsekwencji również do wniosku, że w takim zakresie w jakim każdy ze współwłaścicieli używa fizycznie wydzielonej części, odpowiadającej wielkości jego udziału, ponosi wszystkie wydatki związane z eksploatacją tej części.

Odnosząc powyższe rozważania na grunt przedmiotowej sprawy wskazać należy, że pomiędzy spadkobiercami doszło do ustaleń w zakresie tego kto będzie mieszkał w mieszkaniu spadkowym i kto będzie ponosił ciężary związane z jego utrzymaniem. Przede wszystkim zwrócić należy uwagę, że zarówno przed jak i po śmierci M. D. (1) w mieszkaniu spadkowym mieszkał powód i jego dzieci. Nie mieli oni innego mieszkania zatem zrozumiałym było dla wszystkich, że to S. D. pozostanie wraz z dziećmi w mieszkaniu i będzie ponosił koszty jego utrzymania. Pozwani po śmierci M. D. (1) kontaktowali się z powodem aby ustalić kwestie dotyczące płatności czynszu za mieszkanie, powód stwierdził wówczas, że to on jest właścicielem mieszkania i on będzie ponosił koszty jego utrzymania, można zatem przyjąć, że strony umówiły się między sobą, ze S. D. w związku z tym, że wraz z dziećmi zajmuje mieszkanie będzie płacił czynsz. To, że nigdy tego nie robił oraz nie wymagał od dorosłych dzieci, które wspólnie z powodem zajmowały przez pewien okres czasu mieszkanie, jest wyłącznie sprawą powoda. S. D. nigdy nie domagał się od pozostałych spadkobierców aby brali udział w płatnościach za czynsz, jak sam podał Spółdzielnia Mieszkaniowa w B. zawsze tylko do niego kierowała pisma i wezwania do zapłaty, a on nigdy tego nie kwestionował. Nie sprzeciwiał się również gdy wystawiano przeciwko niemu kolejne nakazy zapłaty zgodnie, z którymi tylko on miał płacić za zaległy czynsz oraz podczas prowadzonych egzekucji. Również w akcie notarialnym podpisanym przez powoda kilkukrotnie zawarte jest sformułowania, że zadłużenie w (...) Spółdzielni Mieszkaniowej w B. stanowi zadłużenie powoda. Pozwani nigdy natomiast nie mieszkali w spadkowym mieszkaniu i nie żądali od powoda dopuszczenia ich do współkorzystania z tego lokalu. Gdyby pozwani wiedzieli, że powód będzie domagał się od nich zapłaty za część czynszu odpowiadającego wielkości ich udziałów, zapewne już wcześniej chcieliby się rozliczyć z powodem i sprzedać przysługujące im udziały w spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu mieszkalnego. W związku z powyższym czymś zupełnie niezrozumiałym jest, żądanie od pozwanych kosztów utrzymania lokalu mieszkalnego za okres czasu kiedy pozwani tego lokalu nie zajmowali. Zachowanie takie jest sprzeczne z zasadami współżycia społecznego. Nie można bowiem, żądać od innych osób zwrotu kosztów poniesionych w związku z własną egzystencją. Przez te wszystkie lata kiedy mieszkanie stawało się coraz bardzie zadłużone powód był zameldowany w mieszkaniu i mieszkał w nim sam oraz przez pewien okres czasu również z dziećmi, powinien zatem ponosić koszty utrzymania tego lokalu, nie można bowiem obciążać innych swoimi własnymi zobowiązaniami.

Ponadto podkreślenia wymaga, że bezspornym w przedmiotowej sprawie było, że z mieszkania spadkowego korzystał powód z wyłączeniem pozostałych spadkobierców. Można zatem uznać, że również przez fakty dokonane doszło do swoistego podziału przedmiotu spadku do użytkowania, a to w taki sposób, iż tylko powód z niego korzystał. Nie można zatem wywodzić, że na podstawie wskazanego przepisu (art. 207kc) współwłaściciel może domagać się od reszty współwłaścicieli, proporcjonalnie do ich udziałów, zwrotu każdego wydatku na rzecz i w każdej sytuacji. Zasada wyrażona w przywołanym artykule stanowiąca, że wydatki związane z rzeczą wspólną są ponoszone przez współwłaścicieli proporcjonalnie do ich udziałów we współwłasności znajduje ograniczenie w sytuacji, gdy część współwłaścicieli z rzeczy nie korzysta. Płatność czynszu leżała wyłącznie w interesie powoda, gdyż tylko on i jego najbliższa rodzina w tym lokalu zamieszkiwali i korzystali z niego. Reguły przepisu art. 207 kc nie można rozpatrywać w oderwaniu od kontekstu pozostałych norm. Wskazany przepis oczywiście określa pewną regułę we wzajemnych relacjach między współwłaścicielami, nie ma ona jednak charakteru absolutnego ani nadrzędnego nad pozostałymi regułami. (por. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 08 stycznia 1980 r. III CZP 80/79, OSNC 1980/9/157, postanowienie Sądu Okręgowego w Jeleniej Górze w sprawie II Ca 331/10 oddalające apelację od postanowienia Sądu Rejonowego w Zgorzelcu w sprawie sygn. akt Ns 478/08).

Powód nie może żądać zatem zwrotu poniesionych wydatków na spadkowy lokal. Jedynie gdyby wpłynęły one na podwyższenie wartości wspólnej nieruchomości, to wówczas podlegałyby rozliczeniu, z pewnością jednak czynsz nie należy do takich nakładów które zwiększają wartość nieruchomości.

W literaturze przyjmuje się, że rozliczenie z tytułu nakładów obejmuje jedynie nakłady poczynione zgodnie z zasadami zarządu rzeczą wspólną a więc nakłady konieczne dokonane za zgodą większości współwłaścicieli (art. 201 k.c.) a inne za zgodą wszystkich współwłaścicieli (art. 199 k.c.). Jednak w przypadku dokonania nakładów, które zwiększają wartość rzeczy wspólnej, nawet jeżeli zostały one dokonane niezgodnie z zasadami zarządu rzeczą wspólną, winny one zostać rozliczone na podstawie art. 405 k.c. Ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego nie wynika, by powód poczynił na mieszkanie spadkowe jakiekolwiek nakłady zwiększającego jego wartość . W pozwie wprawdzie podnosił, że wymienił w mieszkaniu spadkowym okna i z tego tytułu domagał się od pozwanych solidarnie zapłaty kwoty 1 050zł, jednak okoliczności tej nie udowodnił. Zgodnie z art. 6 kc ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutku prawne. Tymczasem - o czym już była mowa wyżej - powód nie wykazał, że przedstawiona faktura dotyczy wymiany okien w spadkowym mieszkaniu, równie dobrze może ona dotyczyć każdego innego mieszkania w bloku. Ponadto faktura została wystawiona na nazwisko -A. D. co wskazuje na fakt, że powód nie zapłacił kwoty wskazanej na fakturze. S. D. podnosił, że przekazał pieniądze córce, która następnie zapłaciła za okna ale na okoliczność tą nie przedstawił żadnych dowodów. Ponadto pozwani nie potwierdzili aby w spadkowym mieszkaniu w 2008r. zostały zamontowane nowe okna.

W rozpatrywanej sprawie na uwzględnienie zasługiwało jedynie roszczenie powoda rozliczenia kosztów budowy nagrobka dla spadkodawczyni M. D. (1).

Zgodnie z art. Art. 922 § 3 kc do długów spadkowych należą także koszty pogrzebu spadkodawcy w takim zakresie, w jakim pogrzeb ten odpowiada zwyczajom przyjętym w danym środowisku. Koszt nagrobka należy zaliczyć do kosztów pogrzebu spadkodawcy gdyż wystawienie nagrobku na grobie zmarłego w związku z jego pogrzebem jest powszechnie przyjętym zwyczajem w polskim społeczeństwie (red. Andrzej Kidyba, Elżbieta Niezbecka, Komentarz do art. 922 Kodeksu cywilnego, stan prawny: 15.06.2015r.) Również zgodnie z orzecznictwem, koszt postawienia nagrobka stanowi dług spadkowy w rozumieniu art. 922 kc o charakterze pieniężnym (uchwała Sądu Najwyższego z dnia 22.11.1988r. III CZP 86/88, OSNC 1989/12/201). Brak jest podstaw do odmowy rozliczenia kosztów postawienia nagrobka pomiędzy współspadkobiercami jako długu spadkowego, jeżeli zwyczaj stawiania nagrobka zmarłemu panuje powszechnie w danym środowisku, a jego koszty mieszczą się w granicach przeciętnych kosztów w tym środowisku ponoszonych. Pomimo tego, że pozwani nie czują się w obowiązku uczestniczyć w kosztach wystawienia nagrobka dla M. D. (1), ponieważ jak twierdzą S. D. był najbliższą rodziną zmarłej i to on zobowiązany jest ponieść koszt budowy nagrobka w całości, wskazać należy, że wbrew tym twierdzeniom pozwani byli również najbliższą rodziną zmarłej (rodzeństwem M. D. (1)), ponadto są spadkobiercami, którzy nie tylko uczestniczą w korzyściach wynikających ze spadku, ale także ponoszą odpowiedzialność za długi spadkowe, w skład których wchodzi wystawienie nagrobka. Ich wewnętrzne przekonanie nie ma więc żadnego znaczenia w niniejszej sprawie. Podkreślić również wypada, że pozwani z jednej strony nie czują obowiązku uczestniczenia w długach spadkowych, a z drugiej strony nie mają oporu w dzieleniu aktywów spadkowych po zmarłej M. D. (2). Zachowanie takie nie może zostać zaaprobowane przez Sąd. Konieczność uczestniczenia przez pozwanych w kosztach budowy nagrobka nie budzi zatem wątpliwości. Pozostaje natomiast kwestia kosztów wzniesienia nagrobka. Wydatki na postawienie nagrobka powinny zostać zwrócone powodowi w części odpowiadającej wielkości udziałów spadkowych pozwanych, chyba, że sąd dojdzie do przekonania, że koszty te są rażąco wygórowane w zestawieniu z normalnymi wydatkami przyjętymi w danym środowisku. Powód ostatecznie wskazał, że za wystawienie nagrobka zapłacił 3 100zł. Pozwani tej kwoty nie kwestionowali. Wydaje się również, że podana kwota nie jest zawyżona. Przeciętny koszt wystawienia nagrobka stanowi w dzisiejszych realiach rynkowych koszt między 3 a 10 tysięcy złotych. Koszt 3 100zł tytułem nabycia nagrobka nie jest wygórowany i odpowiada, w ocenie Sądu, zwyczajom przyjętym w środowisku stron w chwili jego wykonania. Biorąc zatem pod uwagę wysokość udziałów przypadających pozwanym w spadku po M. D. (1) czyli po ¼ części, zobowiązani oni są do zapłaty na rzecz powoda kwot po 775zł (3 100 x ¼= 775).

Powód w kwestii zwrotu części kosztów budowy nagrobka domagał się zasądzenia odsetek od dnia 15.10.2005r. (dzień zapłaty za nagrobek). Wskazać jednak należy, że powód od razu po uiszczeniu kosztów budowy nagrobka, nie domagał się od pozwanych zwrotu poniesionych wydatków. Pierwszą informacją dla W. K. oraz B. M., że powód występuje w stosunku do nich z takim roszczeniem był złożony w niniejszej sprawie pozew, dlatego też od wskazanych wyżej kwot (775zł) Sąd zasądził odsetki od dnia następnego po dniu odebrania przez pozwanych odpisów pozwu, i tak W. K. odpis pozwu odebrał w dniu 18.12.2015r. a B. M. w dniu 17.12.2015r. Zatem odsetki Sąd zasądził od W. K. od dnia 19.12.2015r., a od B. M. od dnia 18.12.2015r.

Mając na uwadze powyższe okoliczności Sąd orzekł jak w sentencji na mocy powołanych przepisów.

O kosztach postępowania Sąd orzekł zgodnie z art. 100 k.p.c. w zw. z art. 108 § 1 k.p.c. Roszczenie powoda zostało uwzględnione częściowo, dlatego też Sąd rozdzielił proporcjonalnie koszty sądowe biorąc pod uwagę części procentowe w jakiej każda ze stron uległa w procesie co do roszczenia głównego. Powód wygrał sprawę w 16,29%, w związku z czym pozwani wygrali sprawę w 83,71%.

Na koszty postępowania uiszczone przez powoda złożyła się opłata od pozwu w kwocie 476zł, wynagrodzenie pełnomocnika pozwanego zgodnie z obowiązującym w dacie wniesienia pozwu rozporządzeniem Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (t.j.Dz.U.2013.490) § 6 pkt 4 – 1 200zł. Łącznie 1676zł. Powód powinien ponieść 83,71% z wymienionych kosztów czyli 1 403zł. Pozostałą kwotę 273zł Sąd podzielił pomiędzy dwóch pozwanych i nakazał im zapłacić na rzecz powoda kwoty po 136,50zł.

Pozwani ponieśli natomiast koszt wynagrodzenia swojego pełnomocnika -1 200zł oraz opłaty skarbowe w wysokości 34zł. Łącznie 1234zł. W związku z tym, iż wygrali sprawę w 83,71 % powinni oni ponieść 16,29% wskazanych kosztów, czyli łącznie 201zł. Pozostałą kwotę 1 033zł zobowiązany jest ponieść powód, dlatego też Sąd zasądził od S. D. na rzecz każdego z pozwanych kwotę po 516,50zł (1 033/2= 516,50).

SSR Marek Jałowiecki- Paruch