Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 9 listopada 2016 r.

Sąd Okręgowy w Olsztynie IX Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 9 listopada 2016 r. w Olsztynie

na rozprawie

sprawy z powództwa R. K.

przeciwko (...) Spółce Akcyjnej z siedzibą w W.

o zapłatę

na skutek apelacji powoda od wyroku Sądu Rejonowego w Olsztynie

z dnia 18 kwietnia 2016 r., sygn. akt X C 939/15,

I.  oddala apelację,

II.  zasądza od powoda na rzecz pozwanego kwotę 120 zł (sto dwadzieścia złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania odwoławczego.

Mirosław Wieczorkiewicz Bożena Charukiewicz Jacek Barczewski

Sygn. akt IX Ca 615/16

UZASADNIENIE

Powód R. K. wniósł ostatecznie o zasądzenie od pozwanego (...) S.A. z siedzibą w W. kwoty 1.961 zł tytułem odszkodowania wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 19 stycznia 2012 r. do dnia zapłaty, kwoty 200 zł tytułem opłaty za sporządzenie opinii oraz kosztów procesu.

W uzasadnieniu wskazał, iż pozwany zaniżył wysokość odszkodowania należnego powodowi z tytułu umowy auto casco pomniejszając je o podatek VAT i przyjmując niższe niż obowiązujące w ASO stawki za naprawę pojazdu z powołaniem się na postanowienia umowy, które według powoda stanowiły klauzule niedozwolone.

Pozwany (...) S.A. z siedzibą w W. wniósł o oddalenie powództwa i zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów procesu według norm przepisanych.

W uzasadnieniu podniósł zarzut przedawnienia, a nadto stwierdził, że nie jest trafne stanowisko powoda, który uznaje niektóre postanowienia umowy za niedozwolone. Zarzucił, że żądanie zwrotu kosztów prywatnej ekspertyzy nie mieści się w granicach odpowiedzialności pozwanego, gdyż nie przewiduje tego umowa łącząca strony.

Wyrokiem z dnia 18 kwietnia 2016 r. Sąd Rejonowy w Olsztynie zasądził od pozwanego (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. na rzecz powoda R. K. kwotę 1.860,96 zł z ustawowymi odsetkami: od kwoty 1.368,34 zł od dnia 4 czerwca 2015 r. do dnia zapłaty; od kwoty 292,62 zł od dnia 14 stycznia 2016 r. do dnia zapłaty. W pozostałym zakresie powództwo oddalił. Zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 660,95 zł. Nakazał ściągnąć od powoda na rzecz Skarbu Państwa z zasądzonego roszczenia kwotę 88,53 zł tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych. Nakazał ściągnąć od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa kwotę 548,84 zł tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych.

Sąd Rejonowy ustalił, że w dniu 19 grudnia 2011 r. miało miejsce zdarzenie, w wyniku którego uszkodzeniu uległ samochód marki F. (...) stanowiący własność powoda. Powód zawarł z pozwanym umowę dobrowolnego ubezpieczenia autocasco w wariancie ze zniesionym udziałem własnym.

Zgodnie z zapisami przedmiotowej umowy ochroną ubezpieczeniową objęte zostały szkody polegające na zniszczeniu, uszkodzeniu, lub utracie pojazdu wskutek określonych zdarzeń (§ 4 umowy). § 12 ust. 1 umowy stanowił, iż kwota odszkodowania za powstałą szkodę ustalana jest zgodnie z zawartą umową, w szczególności z uwzględnieniem wybranego zakresu ubezpieczenia, amortyzacji części oraz ustalonym udziałem własnym w szkodzie. Zgodnie z § 12 ust. 6 OWU 6 w przypadku ustalania wysokości szkody na podstawie jej wyceny, wysokość odszkodowania ustala się bez podatku VAT. Zgodnie zaś z § 12 ust. 8 przy ustalaniu wysokości szkody, w przypadku opłacenia przez ubezpieczającego składki za wykupienie amortyzacji części, nie uwzględnia się procentowego zużycia części zamiennych.

Jak ustalił Sąd Rejonowy powód w ramach zawartej umowy miał wykupioną tzw. amortyzację częściową. Zgłosił on powstałą szkodę ubezpieczycielowi w dniu 19 grudnia 2011 r. Pozwany uznał swoją odpowiedzialność co do zasady, sporządził kalkulację szkody na podstawie wyceny, a to w oparciu o § 12 ust. 4 i 6 umowy i przyznał powodowi odszkodowanie w kwocie 814,81 zł.

Powód zlecił wybranemu przez siebie rzeczoznawcy dokonanie wyceny wartości szkody swego pojazdu. Z opinii rzeczoznawcy K. G. wynikało, iż koszt naprawy pojazdu wyniósł 2.183,15 zł. Koszt sporządzenia przedmiotowej opinii wyniósł 200 zł netto.

Na skutek zdarzenia z dnia 19 grudnia 2011 r. w pojeździe marki F. (...) powstała szkoda częściowa. Całkowity średni koszt naprawy pojazdu z uwzględnieniem technologii producenta, stawki roboczogodziny ustalonej na poziomie średnim w regionie wyliczonej za pomocą systemu Audatex, dla warsztatu właściwego dla warsztatów dobrej klasy i zastosowaniem wyłącznie cen części oryginalnych z sieci producenta wyniósłby 2.012,82 zł netto, tj. 2.475,77 zł z podatkiem VAT.

Powód wysłał do ubezpieczyciela przedsądowe wezwanie do zapłaty datowane na 7 stycznia 2015 r., za przesyłkę uiścił opłatę w kwocie 6,10 zł.

Pozew z pierwotnym żądaniem powoda co do zasądzenia kwoty 1.368,34 zł tytułem pozostałej części odszkodowania oraz kwoty 200 zł za sporządzenie opinii, pozwany otrzymał w dniu 3 czerwca 2015 r.

Pismo procesowe, w którym powód rozszerzył powództwo do kwoty 1.961 zł z tytułu pozostałej części odszkodowania, pozwany otrzymał w dniu 13 stycznia 2016 r.

(...) S.A. zmieniło nazwę na (...) S.A.

W ocenie Sądu Rejonowego nie był zasadny zarzut przedawnienia roszczenia podniesiony przez pozwanego, gdyż trzyletni bieg terminu przedawnienia został przerwany przez pisemne oświadczenie ubezpieczyciela o przyznaniu świadczenia, co miało miejsce w dniu 18 stycznia 2012 r. Tym samym roszczenie zgłoszone w pozwie w dniu 19 grudnia 2014 r. nie uległo przedawnieniu. Za niedozwolony uznał Sąd Rejonowy zapis zawarty w § 12 ust. 6 OWU, a dotyczący ustalenia odszkodowania bez podatku VAT. Postanowienia OWU nie zostały bowiem ustalone indywidualnie z powodem, nie podlegały negocjacji, a na ich treść powód w istocie nie miał wpływu. Zapis ten nie uwzględnia obowiązku wypłaty odszkodowania odpowiadającego wysokości szkody i ustawy o informowaniu o cenach towarów i usług nakładającej obowiązek uwzględnianie w cenie podatku od towarów i usług oraz podatek akcyzowy. Nie stanowi natomiast klauzuli niedozwolonej zapis zawarty w § 12 ust. 6 o zastosowaniu stawek średnich dla robocizny na terenie miejsca zameldowania posiadacza pojazdu, gdyż przyjęcie takiej stawki pozwala osobie objętej ubezpieczeniem na pełne naprawienie szkody, co zostało potwierdzone przez biegłego. Ostatecznie Sąd Rejonowy przyjął, że całkowity koszt naprawy pojazdu powoda z uwzględnieniem technologii producenta, stawki roboczogodziny ustalonej na poziomie średnim w regionie, właściwym dla warsztatów dobrej klasy (110 zł netto) z zastosowaniem wyłącznie cen części oryginalnych z sieci producenta wyniósłby 2.012,82 zł netto, tj. 2.457,77 zł z podatkiem VAT. Zasadnie domagał się powód zwrotu kosztów opinii prywatnej, która była niezbędna dla ustalenia zakresu szkody i umożliwiała sformułowanie przez powoda żądania. Odsetki za opóźnienie naliczono od chwili doręczenia pozwanemu odpisu pozwu i pisma z rozszerzeniem żądania, gdyż powód nie wykazał by wcześniej wzywał pozwanego do spełnienia roszczenia. O kosztach procesu orzeczono na podstawie art. 100 k.p.c.

Powód zaskarżył powyższy wyrok w części. W apelacji zarzucił:

1.naruszenie prawa materialnego przez niewłaściwe zastosowanie, w szczególności:

- art. 363 § 2 k.c., w związku z art. 361 § 2 k.c. w zw. z art. 23a ustawy z dnia 16.02.2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów i art. 385 ¹ § 1 k.c., poprzez błędną jego interpretację i niepełne zastosowanie,

- art. 482 § 1 i 2 k.c. w zw. z § 13 ust. 3 Ogólnych Warunków Ubezpieczenia Pojazdów Mechanicznych - Autocasco, zatwierdzonych uchwałą Zarządu (...) S.A. poprzez zasądzenie przez Sąd Rejonowy ustawowych odsetek od kwoty: 1.368,34 zł od dnia 04.06.2015 r. do dnia zapłaty, zamiast od dnia 19.01.2012 r. do dnia zapłaty, 292.62 zł od dnia 14.01.2016 r. do dnia zapłaty, zamiast od dnia 19.01.2012 r. do dnia zapłaty;

2. naruszenie przepisów prawa procesowego poprzez nieprawidłowe rozliczenie kosztów postępowania, w wyniku którego powodowi nie została zwrócona pełna kwota w wysokości 1.040zł tytułem: kosztów zastępstwa procesowego w kwocie 600 zł, VAT od zasądzonych kosztów zastępstwa procesowego 138 zł, opłaty za pełnomocnictwo 7 zł, opłaty za przesyłkę poleconą (wezwanie przedsądowe) 6,10 zł, kosztów zaliczki za biegłego sądowego 200 zł, zwrotu opłaty sądowej 79 zł.

Wskazując na powyższe zarzuty powód wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda następujących kwot: 1961 zł stanowiącej pozostałą część odszkodowania wraz z ustawowymi odsetkami od 19.01.2012 r. do dnia zapłaty, tytułem nieterminowego rozliczenia przedmiotowej szkody, 200 zł tytułem opłaty za sporządzenie prywatnej opinii w przedmiotowej sprawie nr 0266/2014, zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów procesu w wysokości 1.040,10 zł wraz z kosztami postępowania apelacyjnego.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja nie jest zasadna.

Należy w pierwszym rzędzie podkreślić, że Sąd Rejonowy przeprowadził prawidłowo i wnikliwie postępowanie dowodowe, dokonał trafnej oceny zebranego materiału dowodowego oraz logicznie uzasadnił swoje stanowisko. Prawidłowo również zastosował przepisy odnoszące się do ustalonego stanu faktycznego. Całość rozstrzygnięcia podziela Sąd Okręgowy.

Należy wskazać, że strony łączyła dobrowolna umowa ubezpieczenia pojazdu mechanicznego ( auto casco ), która nie jest regulowana w ustawie, a jej materialno-prawną podstawą jest zasada swobody umów wyrażona w art. 353 ¹ k.c. Dobrowolny charakter umowy ubezpieczenia pojazdu (auto casco) oznacza, że strony nie są zobligowane do jej zawierania, a nadto ubezpieczający może swobodnie wybrać zakład ubezpieczeń, z którym zawrze umowę, a sama treść umowy może być przez strony kształtowana swobodnie w ramach zakreślonych przez art. 353 ¹ k.c. Odmiennych natomiast charakter ma umowa odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdu mechanicznego. Ma ona bowiem charakter obowiązkowy i jest w związku z tym regulowana przez ustawę z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (tekst jednolity: Dz.U.2013.392 ze zm.). Rozróżnienie tych dwóch typów umów jest o tyle istotne, że skarżący powołując orzecznictwo dotyczące umowy obowiązkowego ubezpieczenia posiadaczy pojazdów mechanicznych, wywodzi korzystne dla siebie skutki w zakresie łączącej go z pozwanym umowy ubezpieczenia auto casco.

Nie są trafne zarzuty powoda dotyczące stanowiska Sądu Rejonowego, który przyjął, iż zapis § 12 ust. 6 OWU o zastosowaniu stawek średnich dla robocizny na terenie miejsca zameldowania posiadacza pojazdu, nie stanowi klauzuli niedozwolonej.

Prawidłowo wskazał Sąd Rejonowy, iż fakt wpisania określonego postanowienia umowy do rejestru postanowień wzorców umowy uznanych za niedozwolone, prowadzonego przez Prezesa UOKiK nie oznacza, iż w każdej sprawie takie samo lub podobne postanowienie umowy będzie uznane za niedozwolone i w konsekwencji nie będzie wiązało konsumenta. Na nieskuteczność postanowienia wzorca umowy uznanego za niedozwolony i wpisanego do rejestru mają prawo powołać się konsumenci, ale tylko wobec pozwanego przedsiębiorcy, wobec którego zapadł wyrok. Uprawnienie to wyłączone jest wobec każdego innego przedsiębiorcy, choćby zastosowane postanowienie umowne było tożsame z postanowieniem wpisanym do rejestru. Wskazane przez powoda postanowienia znajdujące się w rejestrze nie zostały stwierdzone w postanowieniach umownych strony pozwanej w niniejszej sprawie, zatem powód nie może skutecznie powoływać się na te klauzule domagając się ich wyłączenia.

Za prawidłową natomiast należało uznać dokonaną przez Sąd Rejonowy ocenę braku abuzywności przedmiotowego postanowienia umownego o zastosowaniu stawek średnich dla robocizny na terenie miejsca zameldowania posiadacza pojazdu.

Z art. 385 ¹ § 1 k.c. wynika, że uznanie postanowienia umowy za niedozwolone zachodzi, gdy zostały spełnione łącznie następujące przesłanki: postanowienie nie zostało uzgodnione indywidualne, postanowienie nie dotyczy sformułowanych w sposób jednoznaczny głównych świadczeń stron, ukształtowane zakwestionowanym postanowieniem prawa i obowiązki rażąco naruszają interesy konsumenta oraz pozostają w sprzeczności z dobrymi obyczajami.

Nie można uznać, w ocenie Sądu Okręgowego, by ukształtowanie stawek roboczogodziny według średniej stawki obowiązującej na terenie miejsca zameldowania posiadacza w sposób rażąco naruszało interesy konsumenta, gdyż jak wynika z dowodu z opinii biegłego stawki te nie odbiegają w sposób znaczący od stawek za roboczogodzinę stosowaną w autoryzowanych serwisach i jednocześnie umożliwiają przywrócenie pojazdu do stanu poprzedniego.

Nie są trafne zarzuty powoda dotyczące przyjętych przez Sąd Rejonowy dat naliczania odsetek za opóźnienie w spełnieniu świadczenia przez pozwanego.

Przede wszystkim nie ma podstaw do stosowania w niniejszej sprawie, jak chce tego powód, art. 14. ust. 1. ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych, który określa terminy wypłat odszkodowania. Przepis ten odnosi się bowiem wyłącznie do obowiązkowego ubezpieczenia posiadaczy pojazdów mechanicznych, a nie do dobrowolnej umowy auto casco, z której powód wywodzi roszczenia w niniejszej sprawie.

Termin wypłaty odszkodowania w niniejszej sprawie został przez strony uzgodniony umownie i w istocie jest powtórzeniem ustawowej regulacji z art. 871 § 1 i 2 k.c., przy czym umowa stron nie przewidywała korzystniejszych dla powoda terminów wypłaty odszkodowania. Trafnie uznał Sąd Rejonowy, iż sam fakt zgłoszenia przez powoda szkody nie jest wystarczający do powstania po stronie zakładu ubezpieczeń obowiązku zapłaty odsetek. Prawidłowe określenie żądania powinno bowiem zawierać również wskazanie wysokości żądanej kwoty odszkodowania, bowiem to umożliwia dłużnikowi ustalenie wysokości należnych wierzycielowi odsetek. Tak sprecyzowane żądanie dłużnik zgłosił pozwanemu dopiero w pozwie i następnie w piśmie rozszerzającym powództwo. Od tych dat należało zatem przyjąć termin naliczania odsetek. Dodać należy, iż stanowisko to jest również zgodne z orzecznictwem, w którym przyjmuje się, że warunkiem istnienia stanu opóźnienia dłużnika w spełnieniu świadczenia pieniężnego jest to, aby dłużnik znał treść obowiązku, jaki ma spełnić (wysokość świadczenia pieniężnego), względnie czynniki, które pozwalają ustalić wysokość tego świadczenia (wyrok Sądu Najwyższego z 17 czerwca 2010 r., III CSK 308/2009).

Niezrozumiałe jest żądanie powoda zgłoszone w apelacji zasądzenia od pozwanego kwoty 200 zł tytułem kosztów prywatnej ekspertyzy, skoro Sąd Rejonowy uwzględnił żądanie powoda w tym zakresie i kwotę powyższą zasądził od pozwanego na rzecz powoda.

Sąd Rejonowy prawidłowo także rozstrzygnął o kosztach procesu na podstawie art. 100 zd. 1 k.p.c., stosunkowo je rozliczając, odpowiednio do wyniku procesu.

Mając zatem na uwadze wskazane wyżej okoliczności Sąd Okręgowy na podstawie art. 385 k.p.c. orzekł, jak w wyroku.

O kosztach procesu za instancję odwoławczą orzeczono na postawie art. 98 § 1 k.p.c. w zw. z art. 99 k.p.c. i § 2 pkt 1 i § 10 ust 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (tekst jednolity: Dz.U.2016.623). Powód jest stroną przegrywającą sprawę w postępowaniu apelacyjnym i dlatego powinien zwrócić pozwanemu koszty procesu, które stanowiła opłata za czynności radcy prawnego przed Sądem II instancji w wysokości 120 zł.