Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 22 października 2013 r.

Sąd Apelacyjny w Krakowie Wydział III Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 22 października 2013 r. w Krakowie

sprawy z wniosku H. S.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w K.

o wysokość emerytury

na skutek apelacji wnioskodawcy H. S.

od wyroku Sądu Okręgowego w Kielcach Wydziału VI Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

z dnia 4 grudnia 2012 r. sygn. akt VI U 206/12

o d d a l a apelację.

Sygn.akt III AUa 413/13

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 4 grudnia 2012 r. Sąd Okręgowy w Kielcach VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych oddalił odwołanie H. S.od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w K., którą organ rentowy ponownie ustalił odwołującemu wysokość pobieranej przez niego emerytury wstrzymując realizację zajęcia alimentacyjnego z dniem 1 grudnia 2011 r.

Sąd Okręgowy ustalił, że decyzją z dnia 17 lipca 2007 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w K. przyznał H. S. z urzędu emeryturę od dnia 17 lipca 2007 roku, tj. od daty osiągnięcia wieku emerytalnego. Ze świadczenia tego, podobnie jak z pobieranej uprzednio przez ubezpieczonego renty z tytułu niezdolności do pracy, potrącane były alimen­ty na rzecz córki H. S.- K. S.zgodnie z wyrokiem Sądu Rejonowego w Kielcach z dnia 4 lipca 2007 r., sygn. akt III RC 457/07. Decyzją z dnia 18 marca 2008 roku organ przeliczył H. S. emeryturę od dnia 1 sierpnia 2007 r. przy zastosowaniu wskaźnika wysokości podstawy wymiaru świadczenia wynoszącego 119,62%. Ubezpieczony odwołał się od tego rozstrzygnięcia na drogę postępowania sądowego, domagając się przeliczenia emerytury z uwzględnieniem pra­cy w gospodarstwie rolnym rodziców w latach 1960 - 1962 oraz okresu od dnia 1 lipca 1982 r. do dnia 31 grudnia 1982 r. po ustaniu zatrudnienia w (...) Przedsiębiorstwie (...) w K., za który otrzymał odprawę pieniężną. Wyro­kiem z dnia 29 maja 2009 r., sygn. akt VI U 4624/08, Sąd Okręgowy w Kielcach oddalił odwołanie H. S.. Apelacja wniesiona przez ubezpieczonego od w/w orzeczenia Sądu Okręgowego w Kielcach została oddalona przez Sąd Apelacyjny w Krakowie prawo­mocnym wyrokiem z dnia 26 stycznia 2010 r., sygn. akt III AUa 2020/09.

W dniu 1 grudnia 2011 r. (w uzasadnieniu pisemnym omyłkowo wpisano 2012 r.) H. S. przedłożył organowi rentowemu odpis prawomocnego wyroku Sądu Rejonowego w Kielcach z dnia 7 listopada 2011 r., sygn. akt III RC 1029/11, stwierdzającego, że jego obowiązek alimentacyjny wobec K. S. ustalony wyrokiem Sądu Rejonowego w Kielcach z dnia 4 lipca 2007 r., sygn. akt III RC 457/07, wygasł z dniem 11 października 2011 r..

W tak ustalonym stanie faktycznym Sąd pierwszej instancji zważył, że odwołanie H. S., w którym domagał się wstrzymania dokonywanych potrąceń z tytułu należności alimentacyjnych od dnia l listopada 2011 r. oraz doliczenia do stażu ubezpieczeniowego okresu pra­cy w gospodarstwie rolnym od dnia 9 września 1960 r. do dnia 29 sierpnia 1962 r. oraz okresu od dnia 1 lipca 1982 r. do dnia 31 grudnia 1982 r. jako zatrudnienia w (...) Przedsiębiorstwie (...) w K. – nie jest zasadne.

Przytoczył Sąd treść art. 139 ust.1 pkt 4 oraz 133 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Spo­łecznych (Dz. U. z 2009 roku Nr 153 poz. 1227 ze zm.) i stwierdził, że skoro odpis prawomocnego wyroku Sądu Rejonowego w Kielcach z dnia 7 listopada 2011 r., sygn. akt III RC 1029/11 stwierdzającego, że jego obowiązek alimentacyjny wobec K. S. ustalony wyrokiem Sądu Rejonowego w Kielcach z dnia 4 lipca 2007 r., sygn. akt III RC 457/07, wygasł z dniem 11 października 2011 r. przedłożył on organowi rentowemu dopiero w dniu 1 grudnia 2011 r. Oznacza to, że wstrzymanie dokony­wania potrąceń, a tym samym - wypłacanie ubezpieczonemu wyższego świadczenia emery­talnego było możliwe dopiero od dnia 1 grudnia 2011 r., bowiem dopiero w tej dacie wy­kazał on, że nie istnieje już podstawa prawna, w oparciu o którą zmniejszano mu emeryturę.

Odnosząc się do pozostałych żądań wnioskodawcy, a opisanych wyżej uznał je Sąd za bezprzedmiotowe, jako pozostające bez związku z merytorycznym rozstrzygnięciem zawartym w decyzji z dnia 5 grudnia 2011 r., a to jej treść wyznacza przedmiot i zakres rozpoznania oraz orzeczenia sądu ubezpieczeń społecznych. Jedynie dodatkowo wyjaśnił Sąd, że kwestie żądanego w tym zakresie przeliczenia świadczenia były już objęte postępowaniem sądowym w sprawie VI U 4624/08, w której wyrokiem z dnia 29 maja 2009 r. Sąd Okręgowy w Kielcach oddalił odwołanie H. S. od decyzji ZUS z dnia 18 marca 2008 r., a wniesiona przez niego apelacja została oddalona wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 26 stycznia 2010 r., sygn. akt III AUa 2020/09. Zatem wynikające z art. 365 § 1 kpc związanie Sądu orzekającego w niniejszej sprawie wymienionymi wyżej orzeczeniami oznacza niedopuszczalność nie tylko dokonywania ustaleń z nimi sprzecznych, ale nawet przeprowadzenia postępowania dowodowego. Powołując się na liczne wyroki Sądu Najwyższego dotyczące tego zagadnienia, konkludował Sąd, że owo związanie treścią prawomocnego orzeczenia oznaczało dlań nakaz przyjęcia, że stan prawny przedstawiał się tak, jak to wynikało z sentencji powołanych wyroków. Mając na uwadze powyższe okoliczności, Sąd na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 kpc oddalił odwołanie.

Apelację od powyższego wyroku złożył wnioskodawca H. S.. Zarzucając „nieważność postępowania wg art. 379 pkt 5 oraz obrazę prawa materialnego”, co czyni wyrok wadliwym, wniósł o jego uchylenie i przekazanie sprawy Sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania lub zmianę wyroku i zasądzenie kwoty 250 zł, które zostały mu potrącone, mimo wniosku złożonego 7 listopada 2011 r.

W uzasadnieniu apelacji podniósł, że wszystkie dowody w rzeczywistości zostały zaoferowane na użytek niniejszej sprawy, w której Sąd pierwszej instancji naruszył art. 233 § 1 kpc, dając wiarę jedynie dowodom przedstawionym przez Sąd, a odmawiając jej wnioskodawcy. Podniósł, że odmowa przyznania mu „obrońcy z urzędu” spowodowała, że nie umiał się przeciwstawić, gdy sędzia obrażała prawo. Zarzucił bowiem, iż nie dostrzegła, że wyrok III RC 1029/11 złożył w ZUS w dniu 7 listopada 2011 r., i choć powołuje się na powagę wyroku, sam to lekceważy i daje prawo organowi rentowemu do ustalenia wysokości emerytury. Apelujący podkreślił, że „wniosek złożył w dniu 7 listopada 2011 r., a wyroku złożonego nie można nazwać wnioskiem”. Wyraził także przekonanie, że sędzia orzekająca w jego sprawie zbyt dużym zaufaniem obdarzyła ZUS, podczas gdy jego pracownicy działają by nie naprawić wyrządzonej mu krzywdy.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja jest nieuzasadniona.

Sąd Apelacyjny w całości akceptuje ustalenia faktyczne oraz obszerne rozważania prawne przyjęte za podstawę rozstrzygnięcia. Wobec tego uważa za niecelowe powtarzanie w tym miejscu wnioskowań prawniczych zawartych w motywach zaskarżonego wyroku.

W apelacji skarżący zarzuca Sądowi pierwszej instancji naruszenie przepisów prawa procesowego, a to art. 379 pkt 5 kpc, zgodnie z którym nieważność postępowania zachodzi jeżeli strona została pozbawiona możliwości obrony swoich praw. Należy wyjaśnić pozbawienie możności obrony swoich praw przez stronę polega na tym, że strona na skutek wadliwości procesowych sądu lub strony przeciwnej nie mogła brać i nie brała udziału w postępowaniu lub jego istotnej części, jeżeli skutki tych wadliwości nie mogły być usunięte na następnych rozprawach przed wydaniem w danej instancji wyroku. W ocenie Sądu Apelacyjnego, jak wynika z akt niniejszej sprawy wskazany zarzut w podanym wyżej znaczeniu jest bezzasadny. W szczególności potwierdza to fakt, iż Sąd rozpoznawał we właściwym składzie sprawę na rozprawie, w której wnioskodawca osobiście uczestniczył, jego wniosek o przyznanie pełnomocnika z urzędu został rozpoznany we właściwym trybie. Tymczasem aby pozbawienie strony możności swych praw mogło stanowić przyczynę nieważności postępowania – co wywodzi apelujący – musi być całkowite i w sposób bezwzględny wyłączyć możność obrony, a taka sytuacja, jak wynika z akt – w niniejszej sprawie nie miała miejsca. Nie jest również uzasadniony zarzut apelującego w kwestii naruszenia art. 133 ust. 1 pkt 1 cyt. wyż. ustawy w myśl którego w razie ponownego ustalenia przez organ rentowy prawa do świadczeń lub ich wysokości, przyznane lub podwyższone świadczenia wypłaca się, poczynając od miesiąca, w którym powstało prawo do tych świadczeń lub do ich podwyższenia, jednak nie wcześniej niż od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy lub wydano decyzję z urzędu, z zastrzeżeniem art. 107a ust. 3. Trafnie Sąd pierwszej instancji stwierdził, że jakkolwiek obowiązek alimentacyjny wnioskodawcy wobec K. S. wygasł z dniem 11 października 2011 r., co zostało potwierdzone wyrokiem Sądu Rejonowego w Kielcach z dnia 7 listopada 2011 r., to wyrok ten został złożony w organie rentowym, w dniu 1 grudnia 2011 r., i tę datę należało uznać za datę zgłoszenia wniosku, pozwalającego na ponowne przeliczenie świadczenia. Co prawda z akt organu rentowego wynika, że istotnie w dniu 8 listopada 2011 r. wpłynęło do ZUS pismo wnioskodawcy, w którym wnosił o zawieszenie potrąceń, w związku z treścią wyroku z dnia 7 listopada 2011 r., ale nie mogło ono odnieść zamierzonego skutku, gdyż w tym dniu wyrok III RC 1029/11 nie był prawomocny, a więc wnioskodawca nie wykazał skutecznie brak podstawy prawnej, w oparciu o którą zmniejszano mu emeryturę. Powołana wyżej argumentacja stanowi wyraz pełnej akceptacji stanowiska Sądu pierwszej instancji.

Prawidłowe są także rozważania Sądu pierwszej instancji w kwestii żądań doliczenia do stażu pracy okresów: od 9 września 1960 r. do 29 sierpnia 1962 r., oraz od 1 lipca 1982 r. do 31 grudnia 1982 r., co do których zapadł wyrok w Sądzie Apelacyjnym w dniu 26 stycznia 2010 r. III AUa 2020/09, a więc z uwagi na treść art. 365 § 1 kpc – nie podlegała ona w niniejszym postępowaniu ponownemu badaniu.

Mając powyższe na uwadze, na zasadzie art. 385 kpc orzeczono jak w sentencji.

EB