Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 23 listopada 2016r.

Sąd Okręgowy w Siedlcach IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 15 listopada 2016r. w S.

odwołania W. M.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S.

z dnia 7 stycznia 2016 r. Nr (...)

w sprawie W. M.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S.

o prawo do renty rodzinnej

I.  zmienia zaskarżoną decyzję i ustala, że ubezpieczonej W. M. przysługuje prawo do renty rodzinnej po zmarłym dnia 12 sierpnia 2014 r. mężu J. M. (1) od dnia 1 listopada 2015 r.;

II.  zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. na rzecz ubezpieczonej W. M. kwotę 360 (trzysta sześćdziesiąt) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Sygn. akt IV U 298/16

UZASADNIENIE

Decyzją z 7 stycznia 2016 r. nr (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S., działając na podstawie m. in. art. 65, art. 66, art. 70 w zw. z art. 57 i art. 58 ust. 1 oraz art. 184 ustawy z 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2015 r. poz. 748) odmówił W. M. prawa do renty rodzinnej po zmarłym 12 sierpnia 2014 r. mężu J. M. (1) wskazując, że wymieniony nie spełniał warunków do przyznania: renty z tytułu niezdolności do pracy, emerytury w wieku powszechnym ani emerytury w wieku obniżonym. Organ rentowy ustalił, iż łączny okres zatrudnienia J. M. (1) wynosi 21 lat, 11 miesięcy i 8 dni. W dziesięcioleciu przed datą zgonu, tj. od 12 sierpnia 2004 r. do 11 sierpnia 2014 r. wskazano, iż J. M. (1) nie miał żadnego okresu ubezpieczenia. W chwili zgonu nie ukończył on wieku emerytalnego wynoszącego 67 lat. Odnośnie spełnienia przesłanek do uzyskania prawa do emerytury w warunkach szczególnych organ rentowy podał, iż ubezpieczona nie przedstawiła żadnego dokumentu potwierdzającego pracę J. M. (1) w warunkach szczególnych.

Odwołanie od w/w decyzji złożyła W. M. wnosząc o jej zmianę i przyznanie jej renty rodzinnej po zmarłym mężu. W uzasadnieniu odwołania wskazała, że jej mąż spełniał wszelkie warunki do nabycia prawa do emerytury w obniżonym wieku, gdyż świadczył on przez blisko 20 lat pracę w warunkach szczególnych, będąc zatrudnionym w Państwowym Ośrodku (...) w S., gdzie w latach 1972-1992 wykonywał pracę wiertacza, szlifierza oraz brygadzisty ustawiacza (odwołanie wraz z załącznikami k.1-10).

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie powołując się na przepisy prawa i uzasadnienie zawarte w zaskarżonej decyzji (odpowiedź organu rentowego na odwołanie k.11-13).

Sąd ustalił, co następuje:

J. M. (1) zmarł 12 sierpnia 2014 r. w T. (skrócony odpis aktu zgonu k. 12 akt ZUS). J. M. (1) od 2 października 1976 r. pozostawał w związku małżeńskim z W. M. z domu L. (odpis skrócony małżeństwa k. 11 akt ZUS).

W dniu 30 listopada 2015 r. W. M., urodzona (...), złożyła wniosek do organu rentowego o przyznanie jej prawa do renty rodzinnej po zmarłym mężu (wniosek k. 1-10 akt ZUS). W chwili śmierci męża ubezpieczona miała skończone 50 lat. W toku postępowania zainicjowanego złożeniem wyżej wymienionego wniosku organ rentowy ustalił, iż J. M. (1) legitymował się na dzień 1 stycznia 1999 r. stażem ubezpieczeniowym w wymiarze 21 lat, 11 miesięcy i 8 dni okresów składkowych (karta przebiegu zatrudnienia k. 53-53v akt ZUS).

Zaskarżoną decyzją z 7 stycznia 2016 r. organ rentowy odmówił przyznania ubezpieczonej prawa do renty rodzinnej po zmarłym J. M. (1) (decyzja k. 54 akt ZUS).

J. M. (1) dnia 10 listopada 1972 r. został zatrudniony w Państwowym Ośrodku (...) w S. na stanowisku szlifierza (umowa o pracę k. 8 akt osobowych), ale faktycznie wykonywał pracę frezera, następnie z dniem 2 grudnia 1974r. pracodawca powierzył J. M. (1) stanowisko wiertacza (angaż k. 12 akt osobowych), a od dnia 1 lutego 1978 r. stanowisko ustawiacza (k. 21 akt osobowych) i od tego czasu miał przyznany dodatek brygadzistowski, z tym że wymieniony był brygadzistą pracującym. J. M. (1) pracując na stanowisku ustawiacza nadzorował pracę wiertaczy, frezerów (pismo k. 20 akt osobowych). Na stanowisku ustawiacza J. M. (1) pracował do końca zatrudnienia w (...) w S. tj. do dnia 31 grudnia 1992 r. (świadectwo pracy k. 49 akt osobowych)

Państwowy Ośrodek (...) w S. zajmował się produkcją części do ciągników marki URSUS z odlewów żeliwnych, które przychodziły do zakładu z huty.

Praca na stanowisku frezera polegała na obróbce zgrubnej odlewu żeliwnego. Była to pierwsze operacja na odlewie żeliwnych w procesie produkcyjnym części do (...). Praca na wiertarce była kolejną operacją na detalu i polegała na wierceniu otworów zgodnie z procesem technologicznym w odlewach. Praca ustawiacza polegała zaś na ustawieniu parametrów maszyny, ustawieniu pierwszej sztuki detalu, nadzorowaniu pracy frezerów i wiertaczy pod kątem zgodności technologicznej wychodzących z wymienionych maszyn detali. J. M. (1) sprawdzał, czy odlewy żeliwne są prawidłowo obrobione zgodnie z procesem technologicznym. Pracę ustawiacza J. M. (1) wykonywał na hali produkcyjnej, gdzie pracowały wszystkie maszyny do obróbki odlewów żeliwnych tj. frezarki, wiertarki, szlifierki, tokarki, wytaczarki. J. M. (1) pracę na wymienionych stanowiskach wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracy (zeznania świadków: L. S. k. 27v-28, J. M. (2) k. 28, W. R. k. 28v, S. M. k.39v, Z. Ż. k. 39v-40, świadectwo pracy k. 17 akt organu rentowego, dokumenty pracownicze zgromadzone w postępowaniu przed organem rentowym k. 18-37 akt organu rentowego, dokumenty zgromadzone w aktach osobowych).

W okresie od 1 stycznia 1993 r. do 12 sierpnia 2014 r. J. M. (1) podlegał ubezpieczeniu społecznemu rolników w zakresie ubezpieczenia emerytalno-rentowego i za powyższy okres zostały odprowadzone składki na ubezpieczenia społeczne rolników (zaświadczenia wydane przez KRUS k. 38-42 akt ZUS oraz k. 32 a. s.).

Ponadto J. M. (1) w okresie od 16.06.1967 r. do 27.10.1970 r. pracował w gospodarstwie rolnym rodziców H. i H. małż. M.. Rodzice J. M. (1) posiadali gospodarstwo rolne położone we wsi T. o powierzchni 5,12 ha (k.42) i utrzymywali się tylko z gospodarstwa rolnego. J. M. (1) w tym okresie chodził do szkoły do S. i codziennie wracał do domu. Po szkole zawsze pomagał rodzicom w gospodarstwie rolnym i powyższe prace poświęcał 4-5 godzin dziennie (zeznania świadków: E. R. k.40 i L. A. k. 40 -40v).

J. M. (1) nie był członkiem otwartego funduszu emerytalnego (raport z analizy konta k. 43 akt ZUS).

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie W. M. jest zasadne i zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 65 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS renta rodzinna przysługuje uprawnionym członkom rodziny osoby, która w chwili śmierci miała ustalone prawo do emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy lub spełniała warunki wymagane do uzyskania jednego z tych świadczeń.

Uprawnioną do renty rodzinnej jest wdowa, na podstawie art. 67 ust. 1 pkt 3 w zw. z art. 70 ust. 1 pkt 1 i w zw. z art. 70 ust. 3 a contrario tej samej ustawy, o ile w chwili śmierci męża osiągnęła wiek 50 lat i pozostawała z nim we wspólności małżeńskiej.

Zgodnie z art.184 ust.1 i 2 ustawy z 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2009r. Nr 153, poz.1227 ze zm.) ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku emerytalnego przewidzianego w art.32, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy ,tj. w dniu 1 stycznia 1999r. osiągnęli okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn oraz osiągnęli okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art.27 ustawy, a także nie przystąpili do otwartego funduszu emerytalnego albo złożyli wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa. W myśl przywołanego wyżej art.32 ust.1 i 4 ustawy pracownikom zatrudnionym w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze przysługuje emerytura w wieku 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn, a w myśl przywołanego wyżej art.27 ustawy wymagany okres składkowy i nieskładkowy wynosi co najmniej 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn. Zgodnie z §4 ust.1 pkt 3 rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. Nr 8, poz.43 ze zm.) pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazie A załącznika do rozporządzenia, nabywa prawo do emerytury w w/w wieku jeżeli ma wymagany okres zatrudnienia (co najmniej 25 lat mężczyzna), w tym co najmniej 15 lat pracy w warunkach szczególnych. Ponadto zgodnie z §2 ust.1 przedmiotowego rozporządzenia okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku.

Rozstrzygnięcie niniejszej sprawy wymagało zbadania, czy J. M. (1) w chwili śmierci spełniał przesłanki do przyznania mu prawa do emerytury w warunkach szczególnych. W niniejszej sprawie bezspornym było, że J. M. (1) w chwili śmierci miał ukończone 63 lata, nie był członkiem otwartego funduszu emerytalnego. Do wykazania pozostały natomiast przesłanki: czy J. M. (1) spełniał przesłankę wymaganego okresu 25 lat okresów składkowych i nieskładkowych i 15 lat pracy w warunkach szczególnych. Odnoście wymaganego na datę 1 stycznia 1999 r. stażu ubezpieczeniowego w wymiarze 25 lat, należy wskazać, iż organ rentowy zaliczył J. M. (1) do okresów składkowych i nieskładkowych jedynie okres zatrudnienia w wymiarze 21 lat, 11 miesięcy i 8 dni.

Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 1 i 3 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych przy ustalaniu prawa do emerytury oraz przy obliczaniu jej wysokości uwzględnia się również następujące okresy, traktując je, z zastrzeżeniem art. 56, jak okresy składkowe: okresy ubezpieczenia społecznego rolników, za które opłacono przewidziane w odrębnych przepisach składki oraz przypadające przed dniem 1 stycznia 1983 r. okresy pracy w gospodarstwie rolnym po ukończeniu 16 roku życia, jeżeli okresy składkowe i nieskładkowe, ustalone na zasadach określonych w art. 5-7, są krótsze od okresu wymaganego do przyznania emerytury, w zakresie niezbędnym do uzupełnienia tego okresu. J. M. (1) w okresie od 1 stycznia 1993 r. do 31.12.1998 r. (6 lat) podlegał ubezpieczeniu społecznemu rolników i za ten okres zostały opłacone za wymienionego składki (okoliczność niesporna k. 38-42 akt emerytalnych). Zatem powyższy okres powinien zostać zaliczony J. M. (1) do wymaganego stażu ubezpieczeniowego na podstawie art. 10 ust. 1 pkt 1 wymienionej powyżej ustawy. Dodanie okresu podlegania ubezpieczeniu społecznemu rolników (6 lat) do okresu składkowego z tytułu zatrudnienia uznanego przez organ rentowy w wymiarze 21 lat, 11 miesięcy i 8 dni powoduje, iż J. M. (1) na datę 1 stycznia 1999 r. spełnia przesłankę 25 lat okresów składowych i nieskładkowych.

W ocenie Sądu J. M. (1) w dacie śmierci spełniał również przesłankę 15 lat pracy w warunkach szczególnych, gdyż w okresie zatrudnienia w Państwowym Ośrodku (...) w S. od 10 listopada 1972 r. do 31 grudnia 1992 r. (20 lat, 1 miesiąc i 21 dni) wykonywał pracę w warunkach szczególnych pracując stale i w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowiskach frezera i wiertacza do 31 stycznia 1978 r., a od 1 lutego 1978 r. do końca zatrudnienia na stanowisku ustawiacza. Praca na stanowiskach frezera i wiertacza odlewów żeliwnych stanowi pracę w warunkach szczególnych wymienioną w wykazie A, Dziale III, poz. 23 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. nr 8, poz. 43), a praca na stanowisku ustawiacza pracę w warunkach szczególnych wymieniona w wykazie A, Dziale XIV, poz. 24 wymienionego rozporządzenia.

Charakter faktycznie wykonywanej pracy przez J. M. (1) potwierdzili świadkowie: L. S., J. M. (2), W. R., S. M. i Z. Ż., którzy w tym samym okresie co J. M. (1) byli zatrudnieni w (...) w S. i pracowali razem z wymienionym na jednej hali. Zeznania świadków Sąd obdarzył w całości wiarygodnością, gdyż zeznania są spójne, korespondują ze sobą i dają pełny obraz pracy wykonywanej przez J. M. (1) oraz znajdują odzwierciedlenie w dokumentach pracowniczych wymienionego. W oparciu o zeznania wymienionych świadków Sąd ustalił, iż J. M. (1) faktycznie od 10.11.1972 r. do 01.12.1974 r. wykonywał pracę frezera, a nie szlifierza, jak to wynika z dokumentacji pracowniczej.

Przeprowadzone przez Sąd dowody wykazały, że J. M. (1) pracował jako frezer i wiertacz przy obróbce odlewów żeliwnych, a od 1 lutego 1978 r. do 31 grudnia 1992 r. na stanowisku ustawiacza – brygadzisty pracującego na hali produkcyjnej, gdzie odbywała się obróbka, wykańczanie odlewów żeliwnych, czyli wykonywane były prace w warunkach szczególnych wymienione w wykazie A, dziale III poz. 23 rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983 r

W związku z powyższym J. M. (1) w chwili śmierci spełniał wszystkie przesłanki do przyznania mu prawa do emerytury w warunkach szczególnych.

Wobec powyższego ubezpieczona spełnia wszystkie wymogi do przyznania jej prawa do renty rodzinnej po zmarłym mężu J. M. (1) wskazane w art. 65 ust. 1 w zw. z art. 67 ust. 1 pkt 3 i w zw. z art. 70 ust. 1 pkt 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, gdyż w chwili śmierci męża miała ukończone 50 lat i pozostawała z nim we wspólności małżeńskiej.

Na marginesie dodać należy, iż jako okres składkowy, na podstawie art. 10 ust. 1 pkt 3 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, zaliczeniu uzupełniająco do uzyskania 25 lat stażu ubezpieczenia, mógłby podlegać również okres pracy J. M. (1) w gospodarstwie rolnym jego rodziców, po ukończeniu 16.-tego roku życia od 16 czerwca 1967 r. do 27 października 1970 r. Ze spójnych i logicznych oraz zasługujących na wiarę zeznań świadków (zeznania E. R. oraz L. A. k. 40-40v a. s.) wynika bowiem, iż w okresie tym J. M. (1) codziennie, w wymiarze co najmniej 4 godzin w ciągu dnia, pracował w gospodarstwie rolnym swoich rodziców, tj. H. i H. małżonków M..

Mając powyższe na uwadze Sąd na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 kpc zmienił zaskarżoną decyzję i przyznał W. M. prawo do renty rodzinnej od dnia 1 listopada 2015 r., tj. od pierwszego dnia miesiąca, w którym złożyła ona wniosek o przyznanie spornego prawa.

Rozstrzygnięcie o kosztach procesu Sąd oparł na podstawie art. 98 § 1 i § 3 kpc w zw. z art. 99 kpc w zw. z § 9 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (t. j. Dz. U. 2015 r. poz. 1804).

Wobec powyższego Sąd orzekł jak w sentencji wyroku.