Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 3 czerwca 2016 r.

Sąd Rejonowy w Toruniu XI Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodnicząca SSR Joanna Grzempka

Protokolant sekr. sąd. Anna Karulska

po rozpoznaniu w dniu 3 czerwca 2016 r. w Toruniu

na rozprawie

sprawy z wniosku R. M., I. M., A. K. i R. K.

przy uczestnictwie H. K. i E. K.

o rozstrzygnięcie w przedmiocie czynności przekraczających zakres zwykłego zarządu

w przedmiocie skargi uczestników o wznowienie postępowania zakończonego prawomocnym postanowieniem Sądu Rejonowego w Toruniu z dnia 10 marca 2015 r. w sprawie XI Ns 2690/14

postanawia: odrzucić skargę.

Sygn. akt XI Ns 3063/15

UZASADNIENIE

E. K. i H. K. wnieśli o wznowienie postępowania z wniosku I. M., R. M., A. K. i R. K. o zezwolenie na dokonania czynności przekraczającej zwykły zarząd nieruchomością wspólną położoną w C. przy ul. (...), zakończonego prawomocnym postanowieniem z dnia 10 marca 2015 r. w sprawie XI Ns 2690/14 Sądu Rejonowego w Toruniu.

W uzasadnieniu skarżący powołali się na wykrycie nowych okoliczności faktycznych i środków dowodowych, które mogły mieć wpływ na wynik sprawy a z których nie mogli skorzystać w poprzednim postępowaniu, a ponadto na pozbawienie ich możności obrony praw w poprzednim postępowaniu. Odnosząc się do wykrycia nowych okoliczności faktycznych lub środków dowodowych, wskazali, że zgodnie z decyzją Ministra Kultury z dnia 16 listopada 2015 r. budynek, którego dotyczy wniosek, został wpisany do wojewódzkiej ewidencji zabytków. Natomiast co do nieważności wskazali, że odpis wniosku wraz z wezwaniem na rozprawę (uznany przez sąd za doręczony w trybie dwukrotnej awizacji) nie został doręczony na ich rzeczywisty adres zamieszkania. We wniosku wnioskodawcy podali jako adres uczestników ul. (...), (...)-(...) C., natomiast jak obecnie twierdzą uczestnicy, w rzeczywistości mieszkali oni pod adresem (...), (...)-(...) C..

Sąd zważył co następuje.

W myśl art. 401 k.p.c. można żądać wznowienia postępowania z powodu nieważności:1) jeżeli w składzie sądu uczestniczyła osoba nieuprawniona albo jeżeli orzekał sędzia wyłączony z mocy ustawy, 2) jeżeli strona nie miała zdolności sądowej lub procesowej albo nie była należycie reprezentowana bądź jeżeli wskutek naruszenia przepisów prawa była pozbawiona możności działania; nie można jednak żądać wznowienia, jeżeli przed uprawomocnieniem się wyroku niemożność działania ustała lub brak reprezentacji był podniesiony w drodze zarzutu albo strona potwierdziła dokonane czynności procesowe.

W myśl art. 403 § 2 k.p.c. można również żądać wznowienia w razie późniejszego wykrycia prawomocnego wyroku, dotyczącego tego samego stosunku prawnego, albo wykrycia takich okoliczności faktycznych lub środków dowodowych, które mogłyby mieć wpływ na wynik sprawy, a z których strona nie mogła skorzystać w poprzednim postępowaniu.

Stosownie do art. 410 § 1 k.p.c. Sąd odrzuca skargę wniesioną po upływie przepisanego terminu, niedopuszczalną lub nieopartą na ustawowej podstawie. Postanowienie może być wydane na posiedzeniu niejawnym. Przepis ten znajduje zastosowanie w postępowaniu nieprocesowym (art. 13 § 2 k.p.c.).

W aktualnym i utrwalonym orzecznictwie Sądu Najwyższego jednolicie i zgodnie przyjmuje się, że badanie przesłanek oparcia skargi o wznowienie postępowania na ustawowych podstawach nie ogranicza się do kontroli, czy wskazane w skardze okoliczności odpowiadają ustawowym podstawom wznowienia, ale obejmuje również ustalenie, czy podstawa wznowienia rzeczywiście istnieje. Oznacza to, że odrzucenie skargi na podstawie art. 410 § 2 k.p.c. z powodu nieoparcia jej na ustawowej podstawie prawnej jest konieczne w razie braku potwierdzenia, że powołane prawne podstawy zaskarżenia rzeczywiście wystąpiły.

Skarżący powoływali się na nieważność postępowania objętego skargą, wynikającą z pozbawienia ich możności działania. W judykaturze jednolicie przyjmuje się, że pozbawienie strony możliwości działania, analogicznie jak pozbawienie obrony praw o którym mowa w art. 379 pkt 5 k.p.c. polega na tym, że z powodu wadliwości procesowych Sądu lub strony przeciwnej, będących skutkiem naruszenia konkretnych przepisów k.p.c., których nie można było usunąć do wydania orzeczenia w danej instancji, strona nie mogła brać i nie brała udziału w postępowaniu lub jego istotnej części (np. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 6 marca 1998 r., III CKN 34/98, Lex nr 36068). Ten przejaw nieważności występuje, jak wielokrotnie podkreślano, w takich wypadkach, w których strona albo jej pełnomocnik, w wyniku niezawiadomienia ich o terminie rozprawy, jedynej albo bezpośrednio poprzedzającej wydanie wyroku, nie mogli wziąć w niej udziału (por. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 25 października 1963 r., III CR 142/63, OSNCP z 1964 nr 7-8 poz. 165, z dnia 10 maja 2000 r., III CKN 416/98, OSNC z 2000 r. nr 12 poz. 220, z dnia 28 lutego 2001 r., II UKN 247/00, OSNAPiUS z 2002 r. nr 20 poz. 498).

Ocena czy powoływana w skardze podstawa wznowienia zachodzi wymaga więc ustalenia, czy nieobecność skarżących na rozprawie w sprawie XI Ns 2690/14 wynikała z nieprawidłowego zawiadomienia o jej terminie, a zatem czy wskazany we wniosku adres nie był miejscem zamieszkania uczestników (art. 25 k.c.), na który można było skutecznie dokonywać doręczeń.

W sprawie XI Ns 2690/14 jako adres zamieszkania uczestników wskazany został adres ul. (...) w C. (był to jednocześnie adres nieruchomości której dotyczył wniosek). Wniosek został złożony w grudniu 2014 r., zaś wezwania na rozprawę były awizowane 23 stycznia 2015 r. i 2 lutego 2015 r. Wobec oświadczenia pełnomocnika wnioskodawców, że uczestnicy zamieszkują pod tym adresem, doręczenie zostało uznane za skuteczne.

Skarżący przesłuchani w dniu 31 maja 2016 r. twierdzili zgodnie, że od 2012 r. nie mieszkają przy ul. (...) w C., lecz w miejscowości G..

Wnioskodawczyni I. M., mieszkająca przy ul. (...), twierdziła, że widywała uczestników w czasie postępowania w sprawie XI Ns 2690/14, mieszkali oni w lokalu nr (...) przy ul. (...), i dotychczas nikt jej nie poinformował jej że mieszkają oni pod innym adresem. Zaznaczyła też, że do każdego z 3 lokali na na nieruchomości przy ul. (...) była przyporządkowana skrzynka na listy. Zbieżne do co istoty były zeznania A. K., które potwierdziła że w grudniu 2014 r, często widywała uczestników przy ul. (...), jej mieszkanie jest usytuowane pod mieszkaniem uczestników w związku z czym słyszała dźwięki dochodzące z ich mieszkania; ponadto o ich innym adresie dowiedziała się dopiero w związku z treścią złożonej skargi o wznowienie postępowania. Potwierdziła też, że każdy z lokali miał swoją skrzynkę pocztową.

Natomiast skarżący E. K. i H. K. twierdzili, że w chwili wszczęcia postępowania w sprawie XI Ns 2690/14 mieszkali pod adresem (...), już od 2012 r. gdzie zbudowali dom. Jednocześnie przyznali, dla celów korespondencyjnych podawali oba adresy, z tym że pod adresem przy ul. (...) mieli tzw. przekierowanie korespondencji (dostarczanej przez Pocztę Polską), twierdzili też, że w 2013 r. sąsiedzi zdemontowali ich skrzynkę na listy.

Zarazem skarżący zgodnie przyznali, że do końca 2015 r. byli zameldowani w C. przy ul. (...). Skarżąca stwierdziła też, że nie informowała żadnego z wnioskodawców o adresie G., ponieważ nie miała takiej potrzeby, nie utrzymywała z nimi kontaktu, a korespondencja była jej skutecznie doręczana.

Na tle tych twierdzeń należało ocenić czy doręczenie uczestnikom wezwania na rozprawę na adres Dworcowa 16/3 w C. było uchybieniem procesowym , czy też adres ten należało uznać za adres zamieszkania, prowadzący do skuteczności doręczeń dokonywanych w trybie art. 139 § 1 k.p.c.

Należy zauważyć, że skarga o wznowienie postępowania jest nadzwyczajnym środkiem procesowym, prowadzi bowiem do ponownego rozpoznania sprawy prawomocnie zakończonej. W związku z tym wznowienie jest możliwe wyłącznie gdy powołana przez stronę podstawa wznowienia jest autentyczna i zostanie wykazana, nie zaś gdy opiera się na przypuszczeniach i domniemaniach. Skarżący, zastępowani przez kwalifikowanego pełnomocnika, powinni zatem w sposób nie budzący wątpliwości wykazać, że doręczenia na adres ul. (...) były nieskuteczne, pod adresem tym nie zamieszkiwali i nie było możliwe dokonywanie pod tym adresem skutecznych doręczeń. W ocenie Sądu skarżący tych okoliczności nie wykazali, ich twierdzenia budzą poważne zastrzeżenia. W tym kontekście trzeba przypomnieć, że między tymi samymi uczestnikami toczyła się równolegle sprawa o zniesienie współwłasności (XI Ns 1134/14), w toku której jak adres uczestników podany został adres Dworcowa 16/3. Odpisy wniosku zostały doręczone E. K. i H. K. na adres Dworcowa 16/3 (zpo k. 97 akt XI Ns 1134/14); w sierpniu 2014 r. E. K. i H. K. osobiście odebrali przesyłki skierowane na adres Dworcowa 16/3 (zpo k. 109, 110 XI Ns 1134/14), i co istotne - także w dniu 8 grudnia 2015 r. - a więc już po wniesieniu niniejszej skargi o wznowienie postępowania - zarówno E. K. jak i H. K. osobiście odbierali przesyłki kierowane do nich w sprawie XI Ns 1134/14 na adres Dworcowa 16/3, C. (zpo k. 377v akt XI Ns 1134/14).

Uwadze Sądu nie uszło też, że w dniu 14 października 2015 r. E. K., składając w sądzie wniosek o wydanie odpisu postanowienia w sprawie XI Ns 2690/14, sama wskazała jako swój adres ul. (...) w C. (k. 87 akt XI Ns 2690/14), i dopiero w wiadomości email z dnia 16 października 2015 r. skierowanej do sekretariatu wydziału skorygowała wniosek i wskazała, że wnosi o przesłanie pisma na adres G. 28B.

Krótko przed wniesieniem skargi o wznowienie postępowania, w skardze do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w B. z dnia 8 września 2015 r. skarżący jako swój adres podali ul. (...) (k. 28).

Sąd miał na uwadze, że skarżący np. w piśmie do pełnomocnika wnioskodawców z dnia 15 września 2014 r. podawali w nagłówku adres (...). Trzeba jednak wyraźnie podkreślić, że adresem tym posługiwali się co najwyżej wymiennie; ja wyżej wskazano w szeregu postępowań sądowych, przed złożeniem wniosku w sprawie XI Ns 2690/14, w jego trakcie odbierali korespondencję sądową wysyłaną na adres Dworcowa 16. Nie sygnalizowali zarazem, że jest to adres nieaktualny, niebędący ich faktycznym miejscem zamieszkania. Symptomatyczne jest, że pierwsze deklaracje o tym, iż ul. (...) nie jest ich miejscem zamieszkania, pojawiły się już po wniesieniu skargi o wznowienie – w dniu 2 marca 2016 r. na rozprawie przed WSA w Bydgoszczy (k. 30v). Jak wyżej wskazano, jeszcze w dniu 14 października 2015 r. skarżąca jako adres wskazywała właśnie ul. (...) w C. (k 31).

Bezsporne jest, że uczestnicy byli widywani przez wnioskodawców pod adresem Dworcowa 16, jakkolwiek z uwagi na konflikt między współwłaścicielami nikt nie miał szczegółowych informacji na ich temat. Jednocześnie jest faktem, że adres ten podawali w toczących się równolegle ze sprawą XI Ns 2690/14 postępowaniach sądowych, skutecznie odbierali pod nim korespondencję i przed wniesieniem niniejszej skargi nie sygnalizowali nawet aby był to adres niewłaściwy. Poza tym przyznali, że do końca 2015 r. byli zameldowani pod adresem Dworcowa 16. Jakkolwiek zameldowanie jest kategorią prawa administracyjnego i nie musi być tożsame z miejscem faktycznego pobytu, to jednak w założeniu powinno odzwierciedlać stan faktyczny. Uczestnicy, którzy jak twierdzą od 2012 r. nie mieszkali przy ul. (...), ignorując obowiązek meldunkowy pozbawili się możliwości powoływania się na domniemanie zgodności z rzeczywistym miejscem zamieszkania.

Faktem jest i Sąd miał to na uwadze jak wyżej wskazano, że w określonych pismach, m.in. do pełnomocnika wnioskodawców, podawali w nagłówku adres (...). Były to jednak sytuacje równolegle i wymienne z opisanymi wyżej okolicznościami, w których – w postępowaniach sądowych – podawali adres przy ul. (...) i odbierali kierowaną tam korespondencję. Posługiwanie się zatem - również - adresem G. nie prowadzi do wniosku, że to właśnie był ich adres zamieszkania, pod który należało dokonywać doręczeń. Doręczenia były bowiem w tożsamym czasie i bez sprzeciwu uczestników dokonywane pod innym adresem.

Wobec tych argumentów nie mogą być przesądzające twierdzenia uczestników o składaniu deklaracji o wysokości opłat komunalnych. Nie jest przecież kwestionowane, że uczestnicy dysponowali nieruchomością pod adresem G. i nie budzi zdziwienia uiszczanie opłat komunalnych tylko w jednym miejscu. Istotniejsze jest jednak to, że rok po deklaracjach w kwestii braku opłat komunalnych przy ul. (...) (i w kolejnych latach), skarżący posługiwali się adresem Dworcowa 16, odbierali pod nim przesyłki sądowe i nie wskazywali (przed złożeniem skargi) że nie jest to ich właściwy adres zamieszkania.

Wobec tych wszystkich okoliczności twierdzenia uczestników, iż mieszkali pod adresem (...), a jedynie odbierali korespondencję pod adresem Dworcowa 16/3, nie były przekonujące.

Znamienne jest również na co wyżej zwrócono uwagę, że składając w październiku 2015 r. wniosek o wydanie odpisu postanowienia w sprawie XI Ns 2690/14 uczestniczka E. K. podała adres ul. (...), C. (k. 87) i dopiero w wiadomość email do sekretariatu wydziału, z dnia następnego, skorygowała ten adres podając zamiast niego (...).

Reasumując, zdaniem Sądu nie ma przesłanek do ustalenia, że wskazanie jako adresu uczestników ul. (...) było niezgodne ze stanem faktycznym i doręczenie im wezwania na rozprawę było naruszeniem prawa. Uczestnicy nie wykazali, aby nie mieszkali przy ul. (...), podczas równoległych postępowań konsekwentnie odbierali kierowaną tam korespondencję a pierwsze jednoznaczne deklaracje o zmianie ich miejsca zamieszkania pojawiły w 2016 r.

Z opisanych względów nie można był uznać, że postępowanie w sprawie XI Ns 2690/14 było dotknięte nieważnością z uwagi na pozbawienie uczestników możności działania poprzez nieprawidłowe wezwanie na rozprawę.

Odnosząc się natomiast do podstawy wznowienia określonej w art. 403 § 2 k.p.c. należy wskazać, że zgodnie z jednolitym poglądem okoliczności faktyczne lub środki dowodowe, o jakich mowa w art. 403 § 2 k.p.c., muszą istnieć przed uprawomocnieniem się orzeczenia, a zostać wykryte po jego uprawomocnieniu się. Wynika to ze sformułowania "późniejsze wykrycie". Nie jest takim środkiem dowodowym dowód powstały już po uprawomocnieniu się wyroku, np. zaświadczenie, orzeczenie lekarskie, urzędowa informacja uzyskana przez stronę po wydaniu orzeczenia. Tymczasem postanowienie Ministra Kultury w sprawie wpisania budynku do wojewódzkiej ewidencji zabytków zostało wydanie 16 listopada 2015 r. a więc po uprawomocnieniu się postanowienia kończącego postępowanie w sprawie XI Ns 2690/14. Tym samym również i ta podstawa wznowienia w rzeczywistości nie istnieje.

Sąd postanowić zatem jak w sentencji (art. 410 § 1 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c.).