Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 17 grudnia 2012 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. odmówił przyznania ubezpieczonemu K. O. prawa do emerytury. Organ rentowy powołał się na przepisy art. 184 ustawy z dnia 17.12.1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U z 2009 roku, nr 153, poz. 1227 ze zm.) i rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8 z 1983 r., poz. 43) W uzasadnieniu decyzji pozwany wskazał, iż ubezpieczony nie spełnia wymogów określonych w w/w przepisach, ponieważ nie udokumentował wymaganego 15 letniego okresu pracy w szczególnych warunkach. Do okresu tego uwzględniono bowiem tylko 8 lat i 23 dni.

Ubezpieczony złożył odwołanie od tej decyzji, wnosząc o jej zmianę poprzez przyznanie mu prawa do emerytury. W uzasadnieniu odwołania ubezpieczony domagał się zaliczenia do stażu pracy w warunkach szczególnych następujących okresów:

- od dnia 11.10.1973 r. do 2.02.1974 r. w (...) Zakładzie (...) w T. na stanowisku maszynisty maszyny do produkcji wyrobów azbestowych

- od dnia 28.07.1978 r. do 14.11.1979 r. na stanowisku specjalisty technologa oraz od 15.11.1979 . do 30.06.1980 r. na stanowisku specjalisty ds. prewencji pożarowej w Zakładach (...) w S.

- od dnia 1.07.1980 r. do 31.05.1982 r. na stanowisku kierownika (...)oraz od 1.02.1989 r. do 9.01.1991 r. na stanowisku zastępcy kierownika Zakładu (...), od 10.01.1991 r. do 14.04.1993 r. na stanowisku kierownika działu (...)i od 15.04.1993 r. do 30.09.1995 r. na stanowisku kierownika wydziału(...)w (...) sp. z o.o. w P.. Ubezpieczony podniósł, iż we wszystkich wskazanych okresach pracował w warunkach o szczególnej szkodliwości i uciążliwości dla zdrowia . Był bowiem narażony na działanie substancji toksycznych, tj. w pierwszych dwóch wymienionych okresach na działanie azbestu, a w kolejnych na działanie produktów chemicznych stosowanych przy produkcji i dystrybucji paliw, wdrażaniu nowych technologii i produkcji środków chemicznych oraz tworzyw sztucznych, w tym klejów, rozpuszczalników, lakierów, kwasów, benzenu, ołowiu, olejów napędowych, olejów opałowych, olejów silnikowych, produktów naftowych, barwników paliw, znaczników chemicznych. Ubezpieczony domagał się przeprowadzenia dowodu z akt osobowych z poszczególnych okresów pracy oraz dowodu z przesłuchania w charakterze świadków osób, z którymi współpracował.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. wniósł o oddalenie odwołania podtrzymując dotychczasowe stanowisko. Nadto pozwany wskazał, iż nie zaliczył ubezpieczonemu w/w okresów pracy jako pracy wykonywanej w warunkach szczególnych, bowiem odnośnie pracy w (...) Zakładzie (...) w T. oraz

w Zakładach (...) w S. nie zostały przedstawione prawidłowe świadectwa pracy, zaś odnośnie okresu zatrudnienia u (...) sp. z o.o. w P.

nie można uznać, że pracownik zatrudniony na stanowiskach decyzyjnych pracował stale w warunkach, w których nie są zachowane higieniczne normy pracy.

W piśmie procesowym z dnia 22 marca 2013 r. powód podtrzymał swoje odwołanie oraz przedstawił kolejne argumenty na poparcie swojego stanowiska, wskazując m.in., że pozwany przy wydaniu zaskarżonej decyzji nie wziął pod uwagę specyfiki pracy u Operatora (...) i nie uwzględnił, że w okresie tego zatrudnienia powód z uwagi na warunki pracy, przestarzałe technologie, duże stężenia czynników szkodliwych w środowisku pracy był stale i bezpośrednio eksponowany na działanie negatywnych dla zdrowia czynników szkodliwych i niebezpiecznych. Wykonywanie kontroli i dozoru możliwe było bowiem wyłącznie bezpośrednio na stanowiskach, na których wykonywano prace zaliczane do prac w warunkach szczególnych, a ponadto na terenie całej bazy czynniki szkodliwe występowały w sposób ciągły i wszyscy pracownicy niezależnie od pełnionych funkcji byli narażeni na negatywne dla zdrowia oddziaływanie.

Sąd ustalił, co następuje:

Ubezpieczony K. O. urodzony dnia (...), złożył w dniu 11 grudnia 2012 roku wniosek o przyznanie prawa do emerytury. Organ rentowy uznał za udokumentowany staż ubezpieczeniowy na dzień 31 grudnia 1998 roku w wymiarze 26 lat, 2 miesięcy i 13 dni. Do okresów pracy w warunkach szczególnych uwzględniono 8 lat i 23 dni . Ubezpieczony nie jest członkiem OFE.

- okoliczności bezsporne

Sporną pozostawała okoliczność, czy w zakwestionowanych przez organ rentowy okresach, ubezpieczony pracował w warunkach szczególnych.

Sąd przeprowadził postępowanie dowodowe, na podstawie, którego ustalił następujący stan faktyczny.

Jak wynika z akt osobowych powoda oraz świadectw pracy i zaświadczeń o wykonywaniu pracy w szczególnych warunkach oraz świadectwa wykonywania pracy w szczególnych warunkach zawartych w aktach organu rentowego ubezpieczony w okresie od dnia 11.10.1973 r. do 2.02.1974 r. był zatrudniony w (...) Zakładzie (...) w T. na stanowisku maszynisty maszyny do produkcji wyrobów azbestowych . W okresie od dnia 28.07.1978 r. do 14.11.1979 r. pracował na stanowisku specjalisty technologa oraz od 15.11.1979 . do 30.06.1980 r. na stanowisku specjalisty ds. prewencji pożarowej w Zakładach (...) w S. . W okresie od dnia 1.07.1980 r. do 31.05.1982 r. był zatrudniony na stanowisku kierownika(...), od 1.02.1989 r. do 9.01.1991 r. na stanowisku zastępcy kierownika Zakładu (...), od 10.01.1991 r. do 14.04.1993 r. na stanowisku kierownika działu (...)i od 15.04.1993 r. do 30.09.1995 r. na stanowisku kierownika wydziału (...)w (...) sp. z o.o. w P..

Z zeznań ubezpieczonego wynika, iż w od dnia okresie od dnia 11.10.1973 r. do 2.02.1974 r. pracował w (...) Zakładzie (...) w T. na stanowisku maszynisty maszyny do produkcji wyrobów azbestowych. Przez cały ten okres był narażony na działanie azbestu. W czasie tego zatrudnienia otrzymywał posiłki regeneracyjne (mleko). Od dnia 28.07.1978 r. do 14.11.1979 r. pracował na stanowisku specjalisty technologa w (...). Praca ta polegała na opracowywaniu nowych związków chemicznych oraz nowych technologii i ich wdrażaniu do produkcji. Procedury wdrożeniowe odbywały się na instalacjach doświadczalnych, a później na instalacjach produkcyjnych - w skali ćwierć technicznej i następnie półtechnicznej. W tym okresie ubezpieczony odbył zasadniczą służbę wojskową. Po zakończeniu służby ubezpieczony powrócił do pracy w okresie nieprzekraczającym 30 dni. Praca ta wykonywana była w odzieży ochronnej. W okresie od 15.11.1979 do 29.06.1980 r. był zatrudniony w /w Zakładach na stanowisku specjalisty ds. prewencji pożarowej. W okresie tym, na stałe każdego dnia dokonywał kontroli stanowisk pracy we wszystkich wydziałach produkcyjnych. Praca ta również wiązała się z narażeniem na działanie czynników szkodliwych.

Następnie pracował w bazie (...) w (...). W okresie od dnia 1.07.1980 r. do 31.05.1982 r. pracował na stanowisku kierownika (...). Na terenie tej bazy w początkowym okresie jej funkcjonowania odbywała się produkcja paliw, w tym także przy użyciu silnie toksycznych środków. Praca jaką wykonywał wówczas ubezpieczony polegała na pobieraniu prób z dostaw, wykonywaniu analiz i wydawaniu atestów. W okresie od 1.02.1989 r. do 9.01.1991 r. ubezpieczony był zatrudniony jako zastępca kierownika Zakładu (...). Do jego zadań należał nadzór inżynieryjno – techniczny nad przyjęciem produktów, zmagazynowaniem, inwentaryzacją i przekazaniem do produkcji. Praca ta polegała na sprawdzeniu trasy produktu, kontroli nad przyjęciem cystern kolejowych, wydawaniem produktów do autocystern i nadzorowaniem stanowisk pracowniczych. Praca biurowa polegająca na wykonaniu zestawień i kolejności przyjęć produktów zajmowała około 1 godziny dziennie. Od 10.01.1991 r. do 14.04.1993 r. wnioskodawca pracował na stanowisku kierownika działu (...). Obowiązki ubezpieczonego polegały na wyjazdach w teren i kontroli zakładów, zwłaszcza inwentaryzacji produktów – przeważeniu, przeliczeniu produktów i sprawdzenie zgodności ze stanem ewidencyjnym. Do obowiązków ubezpieczonego należała także kontrola przestrzegania przepisów BHP i P-poż. W okresie od 15.04.1993 r. do 30.09.1995 r. był zatrudniony jako zastępca kierownika wydziału (...). W tym okresie również zajmował się stałym nadzorowaniem nad przyjmowaniem, produkcja i dystrybucją. Biura typowo administracyjne znajdowały się poza strefą zagrożeń, zaś biura kadry kierowniczej – produkcyjnej znajdowały się w strefie zagrożenia wybuchem i pożarem . W okresie tej pracy ubezpieczony nie miał dłuższych przerw w pracy, otrzymywał dodatki za pracę w warunkach szkodliwych.

Świadek J. G. zeznał, że pracował w (...) w okresie od 1974 r. do 1983 r. na cały etat na stanowiskach stażysta, specjalista technolog, kierownik działu (...), kierownik. Świadek potwierdził też, że w przedsiębiorstwie tym pracował także ubezpieczony. Na początku pracował w (...), które było wiodącym zakładem wdrożeniowym. W(...)wykonywano doświadczenia, następnie przeprowadzono próby produkcyjne (w szklanych kolbach) i następnie wdrażano je do ćwierć i pół produkcji. Następnie ubezpieczony zajmował się wdrażaniem nowych produktów i technologii. W późniejszym okresie pracował jako w prewencji p - pożarowej. Wówczas zajmował się kontrolą instalacji i procesów technologicznych na terenie całego zakładu. Były to produkcje związane ze szczególnym zagrożeniem , przy użyciu ołowiu, strontu, baru, kadmu. Były to czynniki używane w produkcji, bardzo szkodliwe dla zdrowia.

Świadek S. J. był zatrudniony w (...) w N. w okresach od 1970 do 1988 r. i od 1991 r. do 1995 r. oraz od 1995 r. do 1998 r. jako zastępca kierownika ds.(...), kierownik (...) i kierownik Dziaku (...) i jako dyrektor oddziału (...). Świadek potwierdził, iż powód był zatrudniony w stacji (...) jako kierownik (...). Na tym stanowisku pracował dwa lata. Praca ta polegał na dokonywaniu kontroli sprawdzaniu jakości przyjmowanych i wydawanych paliw i wymagała pobierania prób paliw, a następnie ich badania i wystawiania atestów. Następnie ubezpieczony pracował na stanowiskach kierowniczych. Była to praca w terenie, cały czas bezpośrednio w strefie produkcyjnej na terenie baz paliw, w strefach zagrożenia pożarem i wybuchem, za szczególne warunki pracy otrzymywał posiłki regeneracyjne i dodatki szkodliwe.

Świadek J. K. zeznał, że pracował w bazie (...)w (...) w okresach od 2.08. 1979 r. do 6.01.2012 r. na stanowiskach specjalisty ds. urządzeń pomiarowych oraz następnie jako kierownik (...). Potwierdził, że pracował tam ubezpieczony na stanowisku szefa (...). Zajmował się pobieraniem prób do analiz i ich wykonywaniem. Nadzorował prace (...) i była to praca w warunkach szczególnych w oparach benzenu. Następnie ubezpieczony pracował jako dyspozytor, należały do niego wszystkie sprawy związane z eksploatacją wszystkich urządzeń, instalacji technicznych. Ubezpieczony cały czas pracował na obiektach, wydziałach czyli przy ścisłej produkcji. Jego praca polegała na stałym nadzorze wszystkich procesów związanych z przyjmowaniem i wydawaniem paliw. Później był zastępca kierownika (...)– to również była praca polegająca na nadzorze. Jako kierownik (...)również zajmowali się nadzorem - kontrolą magazynów. Ubezpieczony jeździł na poszczególne zakłady i kontrolował stany magazynowe. Wszyscy pracownicy bazy otrzymywali dodatki szkodliwe i posiłki regeneracyjne. Cały teren bazy był strefą zagrożenia pożarem i wybuchem. Wszyscy nosili odzież ochronna- fartuch elektrostatyczny i kask.

Świadek B. W. zeznał, że pracował w bazie (...) w (...) od 12.01.1981 r. do 30.11.2011 r., gdzie ubezpieczony zajmował się nadzorem nad paliwami, ich analizami , mieszaniem i jakością w zbiornikach. Świadek zeznał ponadto, że uzyskał prawo do wcześniejszej emerytury, a wszyscy pracownicy bazy otrzymywali dodatek szkodliwy oraz posiłki regeneracyjne.

dowód: zeznania świadków: K. O. (k. 51 akt) J. G. (k. 51 akt) S. J. (k. 51 akt) J. K. (k. 51akt), B. W. (k. 52 akt) , akta osobowe ubezpieczonego, świadectwa wykonywania prac w szczególnych warunkach (akta ZUS)

Przedstawione dowody były podstawą powyższego stanu faktycznego, ponieważ nie zawierają sprzeczności, wzajemnie się uzupełniają, tworzą spójną logiczną całość, ich wiarygodność nie została zakwestionowana przez organ rentowy.

Sąd zważył, co następuje:

Sąd dokonał oceny omówionego wyżej stanu faktycznego w kontekście przepisów art.184 i 32 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych /Dz. U. z 2009 roku, nr 153,poz.1227 / oraz rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze ( Dz. U. Nr 8 z 1983 r., poz. 43.)

Zgodnie z treścią art. 184. ust 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32-34, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli:

1) okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat - dla kobiet i 65 lat - dla mężczyzn oraz

2) okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego oraz rozwiązania stosunku pracy - w przypadku ubezpieczonego będącego pracownikiem.( art. 184 ust. 2) Zgodnie z treścią art.32 ust 1 cytowanej wyżej ustawy ubezpieczonym urodzonym przed dniem 1 stycznia 1949 r., będącym pracownikami, o których mowa w ust. 2-3, zatrudnionymi w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, przysługuje emerytura w wieku niższym niż określony w art. 27 pkt 1 ( 65 lat dla mężczyzn, 60 lat dla kobiet.)

Z kolei przepisy rozporządzenia wykonawczego z dnia 7 lutego1983r, które nadal zachowały swoją moc na warunkach określonych w art. 32 ust. 4 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. Nr 162, poz. 1118 ze zm.), mają zastosowanie do wszystkich pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Zgodnie z § 2 tego rozporządzenia, okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku, a okresy te stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia, lub w świadectwie pracy. Wskazać należy, iż dla celów ustalenia uprawnień do przyznania emerytury z tytułu zatrudnienia w warunkach szczególnych, za pracowników zatrudnionych w warunkach szczególnych uważa się pracowników zatrudnionych przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia. Czynności ogólnie pojętego nadzoru lub kontroli w procesie produkcji wykonywanej w tych działach i oddziałach, w których zatrudnieni są pracownicy wykonujący pracę w warunkach szczególnych w rozumieniu przepisów w/w rozporządzenia to wyłącznie te czynności, które wykonywane są w warunkach bezpośrednio narażających na szkodliwe dla zdrowia czynniki, a więc polegające na bezpośrednim nadzorze i kontroli procesu pracy na stanowiskach pracy wykonywanej w warunkach szczególnych.

Przeprowadzone postępowanie dowodowe, w tym zeznania świadków będących współpracownikami ubezpieczonego oraz dokumenty składające się na akta pracownicze K. O. wykazały jednoznacznie, iż ubezpieczony w okresie od dnia 11.10.1973 r. do 2.02.1974 r. będąc zatrudnionym na stanowisku maszynisty maszyny do produkcji wyrobów azbestowych wykonywał prace bezpośrednio przy przetwórstwie azbestu, tj. prace wymienione w wykazie A dziale IV poz. 44 Natomiast w kolejnych okresach pracy, czyli od dnia 18. 01. 1977r. do 29. 06. 1977r. i od 28. 07. 1978r. do 14. 11. 1979r. wykonywał stale i w pełnim wymiarze czasu pracy , pracę technologa na intalacjach doświadczalnych w przemyśle chemicznym – wykaz A, dział IV, poz. 41, a od 15.11.1979 . do 30.06.1980 r. na stanowisku specjalisty ds. prewencji pożarowej w Zakładach (...) w S. i następnie od dnia 1.07.1980 r. do 31.05.1982 r. na stanowisku kierownika (...)oraz od dnia 1.02.1989 r. do dnia 9.01.1991 r. na stanowisku zastępcy kierownika Zakładu (...), a od 10.01.1991 r. do 14.04.1993 r. na stanowisku kierownika działu (...)i od 15.04.1993 r. do 30.09.1995 r. wykonywał czynności, które określone zostały w Wykazie A dziale XIV poz. 24 (kontrola międzyoperacyjna, kontrola jakości produkcji usług oraz dozór inżynieryjno – techniczny na oddziałach i wydziałach, w których jako podstawowe wykonywane są prace wymienione w wykazie A w/w rozporządzenia)

Zaliczenie wymienionych wyżej okresów spowodowało, że odwołujący spełnił wszystkie warunki konieczne do przyznania emerytury określone w cytowanych wyżej przepisach ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku i § 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8 z 1983 r., poz. 43 ze zm.)

Kierując się powyższym Sąd na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. w punkcie 1 wyroku zmienił decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych i przyznał ubezpieczonemu prawo do emerytury od dnia 1 grudnia 2012 r.

Zgodnie z § 2 ust 1 ust 2 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach i szczególnym charakterze okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy. Okresy te stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia, lub w świadectwie pracy. Ponieważ dokumenty przedstawione w postępowaniu przed organem rentowym nasuwały wątpliwości co do charakteru pracy wykonywanej przez ubezpieczonego Zakład Ubezpieczeń Społecznych nie mógł dokonać ustaleń pozwalających na przyznanie dochodzonego świadczenia. Z tego względu należało stwierdzić, że organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji.

Rozstrzygnięcie w przedmiocie kosztów zastępstwa procesowego wydano w oparciu o treść art. 98 k.p.c. oraz § 6 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu.

SSO Karolina Chudzinska – Koczorowicz