Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 30 listopada 2016 roku

Sąd Rejonowy w Suchej Beskidzkiej I Wydział Cywilny w składzie następującym:

Przewodniczący: SSR Rafał Kucharzyk

Protokolant: protokolant sądowy Aneta Rzepka

po rozpoznaniu w dniu 30 listopada 2016 roku w Suchej Beskidzkiej na rozprawie

sprawy z wniosku Z. K.

przy uczestnictwie M. O.

o stwierdzenie nabycia spadku po J. K.

p o s t a n a w i a:

1.  stwierdzić, że spadek po J. K. (nazwisko rodowe O.) córce F. i Z., zmarłej w dniu 9 grudnia 2007 roku w M., ostatnio zamieszkałej w K., na podstawie ustawy wprost nabyli:

- mąż Z. K., syn B. i J. – w 8/16 częściach,

- matka Z. O., córka T. i Z. – w 3/16 częściach,

- siostra M. O., córka F. i Z. – w 5/16 częściach,

wraz z wchodzącym w skład spadku udziałem w gospodarstwie rolnym;

2.  stwierdzić, że wnioskodawca i uczestniczka ponoszą koszty postępowania związane ze swym udziałem w sprawie.

Sygn. akt I Ns 522/16

UZASADNIENIE

postanowienia Sądu Rejonowego w Suchej Beskidzkiej z dnia 30 listopada 2016 roku

Wnioskodawca Z. K. w piśmie z dnia 26.10.2016 r. (k. 3) wniósł o stwierdzenie nabycia spadku po J. K. na podstawie ustawy.

W uzasadnieniu wniosku wskazał, iż spadkodawczyni J. K. ostatnio zamieszkała w K. zmarła w dniu 09.12.2007 roku, a spadkobiercami po niej są on, jako mąż spadkodawczyni i siostra M. O.. Podał, że w skład spadku wchodzi położone w K. gospodarstwo rolne.

Uczestniczka M. O. w stanowisku zajętym na rozprawie w dniu 30.11.2016 r. nie sprzeciwiła się wnioskowi (k. 17).

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Spadkodawczyni J. K., nazwisko rodowe O., córka F. i Z., zmarła w dniu 09.12.2007 roku w M., a ostatnio przed śmiercią zamieszkiwała w K.. Związek małżeński zawierała jeden raz, nie posiadała zstępnych. Spadkodawczyni w chwili śmierci była zamężna ze Z. K., synem B. i J. - wnioskodawcą. Rodzice spadkodawczyni zmarli, a to F. O. syn F. i F. w dniu 01.08.2000 roku, natomiast matka Z. O. córka T. i Z. w dniu 16.10.2013 roku. Spadkodawczyni miała jedną siostrę, M. O. córkę F. i Z.. Spadkodawczyni nie pozostawiła testamentu. Względem spadkodawczyni nie toczyło się postępowanie o stwierdzenie nabycia spadku, nie sporządzono aktu poświadczenia dziedziczenia. Nie toczyły się pomiędzy spadkobiercami procesy o uznanie za niegodnego dziedziczenia, żaden z nich nie zawierał umów o zrzeczeniu się dziedziczenia, ani nikt nie składał oświadczeń o przejęciu bądź odrzuceniu spadku.

Dowód: zapewnienie spadkowe uczestniczki, k. 17v 00:08:59; odpis skrócony aktu zgonu J. K., k. 5; odpis skrócony aktu zgonu F. O., k. 6, odpis skrócony aktu zgonu J. K., k. 5; odpis skrócony aktu zgonu Z. O., k. 7, odpis skrócony aktu małżeństwa Z. K. i J. O., k. 8, odpis skrócony aktu małżeństwa F. O. i M. O., k. 9.

Spadkodawczyni była współwłaścicielem udziału w 1/6 części gospodarstwa rolnego położonego w K., składającego się z dziełek ewidencyjnych o numerach: (...) i (...) o łącznej powierzchni 1,1818 ha stanowiących pastwiska, rolę, sad i teren zabudowany. W skład spadku po spadkodawczyni J. K. wchodził zatem udział w gospodarstwie rolnym.

Dowód: odpis zwykły z księgi wieczystej numer (...), zeznania uczestniczki, k. 17v 00:08:59.

Powyższy stan faktyczny ustalony został przez Sąd na podstawie wyszczególnionych powyżej dokumentów. Dokumenty te Sąd uznał za autentyczne i wiarygodne, ich forma i treść, nie budziły zastrzeżeń i wątpliwości. Nie ujawniły się też takie okoliczności, które należałoby brać pod uwagę z urzędu, a które podważałyby wiarygodność tej kategorii dowodów i godziły w ich moc dowodową. Ponadto Sąd dał wiarę złożonemu przez uczestniczkę zapewnieniu spadkowemu jak również jej zeznaniom, które były zgodne, spójne i nie nasuwały żadnych wątpliwości co do ich wiarygodności.

Sąd zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 926 § 1 K. c. powołanie do spadku wynika z ustawy albo z testamentu. Wedle § 2 powołanego przepisu dziedziczenie ustawowe co do całości spadku następuje wtedy, gdy spadkodawca nie powołał spadkobiercy, albo gdy żadna z osób, które powołał, nie chce lub nie może być spadkobiercą.

Przeprowadzone postępowanie dowodowe wykazało, że spadkodawczyni J. K. nie pozostawiła testamentu. Z tego względu, z chwilą śmierci należące do niej prawa i obowiązki majątkowe przeszły na spadkobierców ustawowych.

Zgodnie z art. 925 K. c. spadkobierca nabywa spadek z chwilą otwarcia spadku. Natomiast przepis art. 924 K. c. wskazuje, iż spadek otwiera się z chwilą śmierci spadkodawcy. Zatem według stanu rzeczy istniejącego w tejże chwili określa się między innymi: następców prawnych, tj. spadkobierców zmarłego i skład spadku. Podstawą orzekania są zatem przepisy obowiązujące w chwili otwarcia spadku, tj. w przedmiotowym przypadku obowiązujące w dniu 09.12.2007 roku.

Zgodnie z art. 932 § 1 K. c. w brzmieniu obowiązującym w chwili otwarcia spadku w braku zstępnych spadkodawcy powołani są do spadku z ustawy jego małżonek, rodzice i rodzeństwo. Paragraf 2 wspomnianego przepisu wskazuje, iż udział spadkowy małżonka, który dziedziczy w zbiegu bądź z rodzicami, bądź z rodzeństwem, bądź z rodzicami i rodzeństwem spadkodawcy, wynosi połowę spadku. Z kolei zgodnie z art. 933 § 1 i 2 K. c. w brzmieniu obowiązującym w chwili otwarcia spadku udział spadkowy każdego z rodziców, które dziedziczy w zbiegu z rodzeństwem spadkodawcy, wynosi jedną czwartą część tego, co przypada łącznie dla rodziców i rodzeństwa; pozostałą część dziedziczy rodzeństwo w częściach równych. Jeżeli jedno z rodziców nie dożyło otwarcia spadku, udział spadkowy, który by mu przypadał, przypada po połowie drugiemu z rodziców i rodzeństwu spadkodawcy.

Z materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie wynika, iż spadkodawczyni J. K. w chwili otwarcia spadku była zamężna ze Z. K., wnioskodawcą. Na niego przypadała zatem – zgodnie z powołaną wyżej treścią przepisów ustawy - połowa spadku, a więc udział w 1/2 części ( 8/16 części) spadku. Druga połowa spadku przypadała rodzicom i rodzeństwu, przy czym dla każdego z rodziców przypadało po 1/4 tego, co pozostało dla nich i rodzeństwa, a więc po 1/8 części spadku (po 1/4 części z pozostałego udziału w 1/2 części spadku). Dla rodzeństwa, a więc dla jedynej siostry spadkodawcy – uczestniczki M. O., przypadała pozostała część spadku, z więc udział w 2/8 jego części. Ojciec spadkodawczyni zmarł przed otarciem spadku, bo w dniu 01.08.2000 r. Skoro tak, jego udział (1/8 = 2/16 części spadku) przypadł po połowie (po 1/16 części spadku), drugiemu z rodziców – matce Z. O. oraz rodzeństwu – siostrze: M. O..

W konsekwencji matce spadkodawczyni – Z. O. przypadł udział w spadku w wysokości 3/16 części (jej własny udział w wysokości 1/8 = 2/16 części oraz udział 1/16 części po zmarłym mężu), a siostrze spadkodawczyni – M. O. udział w spadku w 5/16 części (jej własny udział w wysokości 2/8 = 4/16 części oraz udział 1/16 części po zmarłym ojcu).

Z uwagi na okoliczność, iż w skład spadku po zmarłej wchodził udział w gospodarstwie rolnym, Sąd stwierdził nabycie spadku przez spadkobierców w wyżej wymienionych udziałach wraz z wchodzącym w skład spadku udziałem w gospodarstwie rolnym. Sąd nie badał, który ze spadkobierców ustawowych spełniał przesłanki do dziedziczenia tego gospodarstwa, gdyż w dacie otarcia spadku obowiązywały przepisy, które zwalniały Sąd od takiego obowiązku. Otóż zgodnie z brzmieniem art. 677 § 2 K. p. c., który został uchylony w dniu 02.10.2008 roku (na podstawie ustawy z dnia 24 sierpnia 2007 roku o zmianie ustawy - Prawo o notariacie oraz niektórych innych ustaw [Dz. U. Nr 181, poz. 1287]), a więc obowiązywał w dacie otwarcia spadku po spadkodawczyni, w wypadku, gdy w skład spadku wchodziło gospodarstwo rolne podlegające dziedziczeniu z ustawy, sąd miał obowiązek wymienić w treści tego postanowienia ponadto spadkobierców dziedziczących to gospodarstwo oraz ich udziały w nim. Natomiast w dniu 14 lutego 2001 roku został ogłoszony w Dzienniku Ustaw wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 31 stycznia 2001 roku, sygn. akt P 4/99, zgodnie z którym utraciły moc obowiązującą – jako niezgodne z Konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej - przepisy kodeksu cywilnego dotyczące przesłanek, które winni spełniać spadkobiercy ustawowi, żeby móc dziedziczyć spadek w zakresie gospodarstwa rolnego. Od tej daty spadek w zakresie gospodarstwa rolnego nabywał każdy ze spadkobierców, a zatem zbędne (nawet niedopuszczalne) było badanie przesłanek do dziedziczenia spadku w tym zakresie, dlatego Sąd tego zaniechał.

Mając na uwadze powyższe Sąd na podstawie powołanych przepisów orzekł jak w pkt. 1 sentencji postanowienia.

O kosztach orzeczono jak w pkt. 2 sentencji postanowienia na podstawie art. 520 § 1 K. p. c., który stanowi, iż każdy uczestnik ponosi koszty postępowania związane ze swym udziałem w sprawie.

SSR Rafał Kucharzyk