Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 23 maja 2016 roku

Sąd Apelacyjny w Warszawie II Wydział Karny w składzie:

Przewodniczący: SSA - Ewa Plawgo

Sędziowie : SA - Ewa Jethon

SO (del.) - Agnieszka Radojewska (spr.)

Protokolant: - sekr.sąd. Piotr Grodecki

przy udziale prokuratora Leszka Woźniaka

oraz oskarżyciela posiłkowego P. P. (1)

po rozpoznaniu w dniu 23 maja 2016 roku

sprawy K. K. (1), syna W. i B. zd. K., urodz. (...) w K.

oskarżonego z art. 13 § 1 kk w zw. z art. 280 § 1 kk w zb. z art. 156 §1 pkt. 2 i § 3 kk w zw. z art. 11 § 2 kk

na skutek apelacji wniesionej przez obrońcę oskarżonego

od wyroku Sądu Okręgowego Warszawa- Praga w Warszawie

z dnia 18 stycznia 2016r sygn. akt. V K 81/15

I. utrzymuje w mocy wyrok w zaskarżonej części;

II. zasądza od Skarbu Państwa na rzecz adwokata M. H. Kancelaria Adwokacka w W. kwotę 738 (siedemset trzydzieści osiem) złotych zawierającą 23 % podatku VAT, tytułem nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej oskarżonemu z urzędu w postępowaniu odwoławczym

II. zwalnia oskarżonego od ponoszenia kosztów sądowych w postępowaniu odwoławczym, wydatkami obciążając Skarb Państwa.

UZASADNIENIE

K. K. (1), oskarżono o to, że w dniu 23 listopada 2014 roku w W. w salonie gier przy skrzyżowaniu ul. (...) i ul. (...) usiłował dokonać rozboju na osobie G. P. poprzez użycie przemocy fizycznej w stosunku do w/ w w postaci kilkukrotnego uderzenia szklaną butelką w głowę G. P., a następnie przy użyciu noża i szklanki usiłował dokonać zaboru w celu przywłaszczenia gotówki w kwocie około 4.000 złotych znajdującej się w automacie
do gier usytuowanym w w/ w salonie, przy czym zamiaru swojego nie osiągnął z
uwagi na zabezpieczenia automatu do gier, przy czym działając umyślnie w
zamiarze ewentualnym swoim zachowaniem spowodował u G.
P. ciężki uszczerbek na zdrowiu w postaci choroby realnie zagrażającej życiu, co skutkowało powstaniem obrażeń ciała w postaci rany powłok skóry głowy oraz krwiaka po prawej stronie mózgu, w wyniku czego doszło do niedowładu lewej strony ciała w/w i nieodwracalnego uszkodzenia ośrodkowego układu nerwowego w/w, a w następstwie do zgonu G. P. w dniu 15 grudnia 2014 roku, na szkodę G. P. i firmy (...) z siedzibą w W., tj. o czyn z art. 13 § 1 k.k. w zw. z art. 280 § 1 k.k. w zb. z art. 156 § 1 pkt 2 i § 3 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k.

Wyrokiem z dnia 18 stycznia 2016 r. w sprawie VK 81/15 Sąd Okręgowy Warszawa-Praga w Warszawie oskarżonego K. K. (1) w ramach zarzucanego mu czynu uznał za winnego tego, że w dniu 23 listopada 2014 roku w W. w salonie gier przy skrzyżowaniu ul. (...) i ul. (...) używając przemocy wobec G. P., polegającej na kilkukrotnym uderzenia go szklaną butelką w głowę, zmierzał bezpośrednio przy użyciu noża i szklanki oraz grabi do dokonania zaboru w celu przywłaszczenia gotówki znajdującej się w automacie do gier usytuowanym w

w/w salonie w kwocie około 200,00 zł (dwustu złotych), czym działał na szkodę (...) sp. z o.o. z siedzibą w W., lecz zamierzonego celu nie osiągnął z uwagi na zabezpieczenia automatu do gier, przy czym działając umyślnie w zamiarze ewentualnym swoim zachowaniem spowodował u G. P. ciężki uszczerbek na zdrowiu w postaci choroby realnie zagrażającej życiu, co skutkowało powstaniem obrażeń ciała w postaci rany powłok skóry głowy oraz krwiaka po prawej stronie mózgu, w wyniku czego doszło do niedowładu lewej strony ciała w/w i nieodwracalnego uszkodzenia ośrodkowego układu nerwowego w/w, a w następstwie do zgonu G. P. w dniu 15 grudnia 2014 roku i za tak przypisany czyn, stanowiący występek z art. 13 § 1 k.k. w zw. z art. 280 § 1 k.k. w zb. z art. 156 § 1 pkt 2 i § 3 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k., na podstawie art. 13 § 1 k.k. w zw. z art. 280 § 1 k.k. w zb. z art. 156 § 1 pkt 2 i § 3 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. skazał go, a na podstawie art. 14 § 1 w zw. z art. 280 § 1 k.k. i art. 11 § 3 k.k. wymierzył mu karę 7 (siedmiu) lat pozbawienia wolności; na podstawie art. 63 § 1 k.k. na poczet orzeczonej wobec oskarżonego K. K. (1) kary pozbawienia wolności zaliczył okres rzeczywistego pozbawienia wolności w sprawie od dnia 19 stycznia 2015 r. do dnia 18 stycznia 2016 r., przyjmując jeden dzień rzeczywistego pozbawienia wolności za równoważny jednemu dniowi kary pozbawienia wolności; na podstawie art. 44 § 2 k.k. orzekł przepadek na rzecz Skarbu Państwa poprzez zniszczenie przedmiotów wyszczególnionych w wykazie dowodów rzeczowych(...) k. 296 pod pozycją(...) i w wykazie dowodów rzeczowych(...) k. 298 pod pozycją (...); na podstawie art. 618 § 1 pkt 11 k.p.k. i § 2 ust. 3, § 14 ust. 3 pkt 2 i § 16 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu przyznał od Skarbu Państwa na rzecz adw. M. H., Kancelaria Adwokacka w W., ul. (...) kwotę 885,60 zł (osiemset osiemdziesiąt pięć złotych i sześćdziesiąt groszy), w tym stawka podatku od towarów i usług, tytułem wynagrodzenia za obronę z urzędu K. K. (1); na podstawie art. 627 § 1 k.p.k. zasądził od oskarżonego K. K. (1) na rzecz Skarbu Państwa kwotę 600,00 zł (sześćset złotych) tytułem opłaty, a na podstawie art. 624 § 1 k.p.k. zwolnił oskarżonego od obowiązku ponoszenia kosztów sądowych w pozostałej części, wydatkami w tej części obciążając Skarb Państwa.

Apelację od wyroku wywiódł obrońca oskarżonego zaskarżając orzeczenie w zakresie rozstrzygnięcia o karze. Apelujący na zasadzie art. 438 pkt 4 kpk powyższemu wyrokowi zarzucił rażącą niewspółmierność kary 7 pozbawienia wolności orzeczonej wobec K. K. (1). W ocenie obrońcy orzeczenie o karze wydano z rażącą niewspółmiernością w stosunku do stopnia winy i społecznej szkodliwości czynu, którego się dopuścił oraz relacji celów, jakie kara winna spełnić w zakresie prewencji szczególnej i społecznego oddziaływania. Zdaniem apelującego, Sąd orzekający w sposób nienależyty rozważył okoliczności, które przemawiały na korzyść oskarżonego, w tym przebieg zdarzenia, zachowanie oskarżonego po zdarzeniu, sposób życia oskarżonego przed popełnieniem przestępstwa - w szczególności prowadzenie ustabilizowanego trybu życia, wykonywanie pracy zarobkowej, dobrą opinię w miejscu zamieszkania, okoliczności osobiste takie jak : jego młody wiek, wcześniejszą niekaralność, zachowanie oskarżonego w toku procesu w tym przyznanie się do winy, złożenie wyjaśnień oraz postawę oskarżonego, który wyraził skruchę i przeprosił rodzinę ofiary. W ocenie obrońcy, biorąc pod uwagę wszystkie okoliczności sprawy oraz wytyczne wymiaru kary określone w art. 53 k.k. kara wymierzona oskarżonemu jest rażąco surowa i jako taka powinna zostać zmieniona, apelujący wniósł o zmianę zaskarżonego orzeczenia i wymierzenie oskarżonemu kary w niższym wymiarze w dolnych granicach ustawowego zagrożenia.

Sąd Apelacyjny zważył co następuje :

Na wstępie podkreślić należy, iż skarżący nie podniósł zarzutów apelacyjnych w zakresie ustalonego stanu faktycznego i sposobu procedowania Sądu Okręgowego. W ocenie Sądu Apelacyjnego, Sąd I instancji poczynił w niniejszej sprawie prawidłowe ustalenia faktyczne, a ocena prawna zachowania oskarżonego jest trafna. Nie zachodzą też okoliczności, które należałoby uwzględnić z urzędu.

Apelacja obrońcy skierowana została przeciwko orzeczeniu o karze, wniosek apelacji dotyczył orzeczenia kary w niższym wymiarze, co jest możliwe tylko w przypadku istnienia przesłanki z art. 438 pkt. 4 kk.. „Rażąca niewspółmierność kary”, o jakiej mowa w tym przepisie, zachodzić może tylko wówczas, gdy na podstawie ujawnionych okoliczności, które powinny mieć zasadniczy wpływ na wymiar kary, można by było przyjąć, iż zachodziłaby wyraźna różnica pomiędzy karą wymierzoną przez sąd pierwszej instancji a karą, jaką należałoby wymierzyć w instancji odwoławczej w następstwie prawidłowego zastosowania w sprawie dyrektyw wymiaru kary przewidzianych w art. 53 k.k. oraz zasad ukształtowanych przez orzecznictwo Sądu Najwyższego (orzeczenie SN w sprawie III KR 254/73, OSNPG 1974, nr 3-4, poz. 51 z aprobatą tego stanowiska: M. Cieślak, Z. Doda, Przegląd orzecznictwa, Pal. 1975, nr 3, s. 64; wyrok SN z 13.02.2003, WK 1/03, OSNKW 2003/323). Zarzut rażącej niewspółmierności kary, jako zarzut z kategorii ocen można zasadnie podnosić tylko wówczas, gdy kara, jakkolwiek mieści się w granicach ustawowego zagrożenia, nie uwzględnia jednak w sposób właściwy zarówno okoliczności popełnienia przestępstwa, jak i osobowości sprawcy i jest karą niesprawiedliwą (wyrok S.A. w Łodzi z 12 lipca 2000 r., II AKa 116/00, wyrok S.A. w Krakowie z 19 grudnia 2000 r., II AKa 218/00, wyrok S.A. we Wrocławiu z 30 maja 2003 r., II AKa 163/03, OSA 2003/11/113).

W ocenie Sądu Apelacyjnego wymierzona kara jest sprawiedliwa i została wymierzona z uwzględnieniem dyrektyw wymiaru kary po uwzględnieniu wszystkich okoliczności obciążających i łagodzących, o czym świadczy obszerne umotywowanie tej części wyroku.

Podstawowym elementem, jaki w myśl art. 53 k.k. sąd powinien brać pod uwagę przy wymiarze kary, jest stopień winy sprawcy (wyrok S.A. w Lublinie z dnia 17 listopada 1999 r., II AKa 183/99, OSA 2000, z. 4, poz. 25; wyrok S.A. w Krakowie z dnia 24 kwietnia 2002 r., II AKa 68/02, KZS 2002, z. 5, poz. 45; wyrok S.A. w Krakowie z dnia 30 czerwca 2011 r., II AKa 107/11, KZS 2011, z. 9, poz. 42). W realiach niniejszej sprawy Sąd Okręgowy przyjął, iż za orzeczonym wymiarem kary przemawiały okoliczności popełnionego przestępstwa i wysoki stopień winy oskarżonego, którą to ocenę Sąd Apelacyjny w pełni podziela. W okolicznościach rozpatrywanego przypadku oskarżony działał w sposób przemyślany ( długi czas przebywał w salonie gier, kilkukrotnie wychodził z niego i powracał szukając dogodnego momentu do ataku i wykorzystując fakt, iż był jedynym klientem), uderzał pokrzywdzonego stojąc w bezpośredniej bliskości, użył niebezpiecznego narzędzia – szklanej butelki, działał w sposób najbardziej niebezpieczny -uderzając dnem butelki w najważniejszy organ ludzkiego ciała - głowę, kierował nim motyw rabunkowy, wykazywał determinację podejmując kilkukrotne próby włamania do automatu. Sąd Apelacyjny nie podziela zapatrywania apelującego, iż w niniejszej sprawie ustalenie „dwukrotnego” uderzenia pokrzywdzonego butelką w głowę zamiast „kilkukrotnego” jak przyjął sąd orzekający miało decydujący wpływ na wymiar kary. Pomijając fakt, iż dokonane przez Sąd I instancji ustalenia nie były przez apelującego kwestionowane i nie podniósł w tym zakresie stosownego zarzutu uznać należy, iż w opisanej sytuacji zachowania oskarżonego, czynnikiem determinującym ocenę społecznej szkodliwości czynu i następnie wymiar kary nie była ilość zadanych uderzeń, ale okoliczności jakie wskazano powyżej.

Obrońca podniósł, iż Sąd I instancji nie uwzględnił powołanej przez oskarżonego okoliczności, iż „po uderzeniu jak pan G. upadł chciałem sprawdzić czy on żyje”. W ocenie Sądu Apelacyjnego brak podstaw by przyjąć, iż to stwierdzenie oskarżonego oddaje rzeczywisty stan rzeczy. Zebrany w sprawie materiał dowodowy wykazał, że po zadaniu ciosów pokrzywdzonemu, gdy ten upadł na ziemię, oskarżony przystąpił do kilkukrotnych prób włamania do automatów. Przez czas zdarzenia, oskarżony przemieszczał się po salonie gier w poszukiwaniu odpowiednich ku temu narzędzi i nie podejmował żadnych czynności wskazujących na jakiekolwiek zainteresowanie stanem zdrowia pokrzywdzonego, co więcej bez udzielenia mu jakiejkolwiek pomocy opuścił miejsce zdarzenia.

Zdaniem apelującego, Sąd orzekający w sposób nienależyty rozważył także okoliczności, które przemawiały na korzyść oskarżonego, mianowicie fakt, iż zdarzenie było powodowane wzburzeniem i skutkiem spożycia alkoholu, a także - możliwym uzależnieniem od hazardu. Wskazać należy, iż oskarżony jest osobą zdrową, zna i rozumie normy i zasady funkcjonowania społecznego, nie znajdował się w anormalnej sytuacji motywacyjnej, a co za tym idzie, można było od oskarżonego – osoby zdrowej psychicznie - wymagać zachowania zgodnego z prawem. Ponadto brak jest w sprawie okoliczności, które miałyby świadczyć o jego jakimkolwiek uzależnieniu, co więcej z wywiadu wynika, że alkohol spożywał okazjonalnie i nie był uzależniony od środków psychotropowych. Wskazać należy, iż wskazywane przez obrońcę działanie pod wpływem alkoholu to okoliczność obciążająca a nie łagodząca, przy czym - jako takiej - Sąd I instancji okoliczności tej nie uwzględniał wobec braku dowodów potwierdzających taki stan oskarżonego w czasie przestępstwa.

W zakresie pozostałych okoliczności związanych z wiekiem oskarżonego i zachowaniem przed popełnieniem przestępstwa, Sąd I instancji miał na uwadze

niekaralność oskarżonego, prowadzenie ustabilizowanego trybu życia, wykonywanie pracy zawodowej i posiadanie pozytywnej opinii w środowisku lokalnym. Wskazane okoliczności Sąd Okręgowy uwzględnił wymierzając karę, zwracając słusznie uwagę na to, że okoliczności łagodzące są w tej sprawie mniej znaczące niż pozostałe okoliczności obciążające. Oczywiste jest, że nie każda z dyrektyw wymiaru kary musi być uwzględniona w jednakowym stopniu, zadaniem Sądu orzekającego jest ich ocena przez pryzmat okoliczności konkretnego przypadku, co w niniejszej sprawie sąd orzekający uczynił i czemu dał wyraz w uzasadnieniu wyroku.

W ocenie Sądu Apelacyjnego obrońca nadmiernie wyeksponował fakt, iż oskarżony przyznał się do popełnienia zarzucanego czynu, złożył wyjaśnienia a nadto wyraził skruchę i przeprosił rodzinę ofiary. Należy mieć na uwadze, że w niniejszej sprawie oskarżony początkowo w postępowaniu przygotowawczym nie przyznawał się do popełnienia czynu, a w postępowaniu sądowym poza przyznaniem się, wypowiedział zaledwie kilka zdań o zdarzeniu, których to wypowiedzi nie można uznać-jak wskazuje obrońca- za „opisujące przebieg zdarzenia i motywację”. Wyrażeniem skruchy i przeproszeniem o jakim mowa w apelacji, była natomiast jedna tylko wypowiedź oskarżonego w ostatnim słowie przed wydaniem wyroku o treści „żałuję i chcę przeprosić”. Prezentując opisaną postawę, oskarżony nie może spodziewać się, że zostanie ona poczytana, jako ważka okoliczność łagodząca, mogąca w korzystny sposób zaważyć na wymiarze kary.

Wobec podniesienia w uzasadnieniu apelacji kwestii sposobu przeprowadzenia dowodu z zapisu monitoringu i dokonanych na jego podstawie ustaleń, Sąd Apelacyjny pragnie zauważyć, iż dowód z "nagrania" to w istocie dowód z oględzin nośnika np. płyty CD oraz dowód z treści zawartej na tym nośniku. W niniejszej sprawie na rozprawie w dniu 23.11.2005r odtworzono nagranie z płyty CD numer 2 plik oznaczony jako 4 z zapisem od godz. 7.20 do

końca nagrania, a z płyty CD numer 3 fragmenty nagrania w godzinach 7.04 do 7.05 i 7.25 do 7.28, a wobec zgodnej woli stron nie odtwarzano pozostałych zapisów; co do pozostałej nieodtworzonej części zapisów Sąd zastosował art. 394 § 2 kpk. Takie procedowanie Sądu orzekającego nie uchybiło przepisom postępowania karnego, bowiem podstawę normatywną wprowadzenia dowodu z "nagrania” do materiału dowodowego stanowi art. 393 § 1 zd. 1 k.p.k, co oznacza, że wolno odtwarzać na rozprawie nośnik, ale wolno także zastosować art. 394 § 2 k.p.k. i zaliczyć ten zapis do materiału dowodowego bez jego odtworzenia, jeśli żadna z obecnych stron się temu nie sprzeciwia. Jak wskazał Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 10.06.2008r( III KK 30/08) „ materiały w postaci utrwaleń rozmów telefonicznych, obrazu, podlegają odtworzeniu (odsłuchaniu) na rozprawie głównej (przez odpowiednie zastosowanie art. 393 § 1 zd. 1 k.p.k.) albo wobec braku sprzeciwu obecnych stron, ujawnieniu bez odtwarzania (art. 394 § 2 k.p.k.). Niezależnie zatem od tego, że zarzutu tego nie podniesiono, nawet w przypadku jego postawienia, należałoby uznać go za niezasadny. Zapis monitoringu obrazuje sposób działania oskarżonego (treści tego zapisu nie są kwestionowane), a tenże niewątpliwie miał wpływ na rozmiar orzeczonej kary.

Podsumowując, w ocenie Sądu Apelacyjnego wymierzona kara 7 lat pozbawienia wolności jest karą sprawiedliwą, uwzględniającą wszystkie dyrektywy wymiaru kary z nadaniem im właściwej rangi. Kara ta jest bardzo wyważona, jeśli zważyć na zagrożenie ustawowe z art. 280 § 1 k.k.

Z uwagi na całokształt wskazanej wyżej argumentacji, Sąd Apelacyjny, na podstawie art. 437 § 1 k.p.k. utrzymał w mocy zaskarżony wyrok.

W pozostałym zakresie kontrola instancyjna rozstrzygnięć dotyczących zaliczenia na poczet orzeczonej kary tymczasowego aresztowania, dowodów rzeczowych i kosztów procesu w I instancji doprowadziła do konkluzji o ich prawidłowości - nie były one zresztą kwestionowane przez skarżącego.

O kosztach sądowych w postępowaniu odwoławczym Sąd Apelacyjny orzekł w punktach II. i III. I tak : o kosztach nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu oskarżonemu przez obrońcę w postępowaniu odwoławczym Sąd orzekł w punkcie II. wyroku, zasądzając z tego tytułu od Skarbu Państwa na rzecz obrońcy kwotę 738 zł (zawierającą 23% podatku VAT), na podstawie obowiązujących przepisów, uwzględniając stopień skomplikowania sprawy i nakład pracy obrońcy w postępowaniu odwoławczym.

Na podstawie art. 624 § 1 k.p.k. oraz art. 17 ust. 1 ustawy z dnia 23 czerwca 1973 r. o opłatach w sprawach karnych (tekst jedn.: Dz. U. z 1983 r. Nr 49, poz. 223 z późn. zm.) w zw. z art. 634 k.p.k. Sąd Apelacyjny zwolnił oskarżonego od obowiązku zapłaty na rzecz Skarbu Państwa kosztów sądowych w postępowaniu odwoławczym, wydatkami obciążając Skarb Państwa, mając na uwadze sytuację finansową oskarżonego, to, co sprawia że obciążenie go kosztami postępowania apelacyjnego byłoby nadmiernie uciążliwe.